“Сеҳрли диёр” деган таъриф ишлатилганда, биз Американи тушунамиз. Буюк шоир Абдулла Ориповнинг машҳур мисралари ила барчамизнинг ёдимизга ўрнашиб қолган-да бу таъриф. Лекин дунё чархпалаги айланиб, Шарқдан яна бир «Сеҳрли диёр» бўй кўрсатди. Бу - Хитой Халқ Республикаси.

Шэньси провинцияси шимолидаги Янан қишлоғида Хитой революциясининг «муқаддас макон»и бор. У ерда - тоғ ёнбағирларидаги ғорларда 1943-1948 йилларда Мао Цзедун бошчилигидаги инқилобчилар, ҳали мустақил Хитой давлатига асос солинмасдан туриб (ХХР 1949 йилда ташкил топган), кейинчалик Мао ёзганидек, «оғиздан қон келгунча зўриқиб» ишлаганлар.

Ўша даврда халқ ҳаёти ғоят оғир бўлган. Бугун орадан 75-80 йил ўтгач, Хитой дунёнинг иқтисодиёти энг бақувват, аҳолиси фаровон мамлакатларидан бирига айланди. Космосга учиш, ойга автомат станция юбориш, денгиз остидан 53 километрли автойўл тоннели ўтказиш, шунча масофада денгиз устида кўприк қуриш (Циндао шаҳрида), марказнинг 15 километрли диаметрида 30 қаватдан паст уй қуриш тақиқланиши (Шанхай шаҳри), тоғларни боғловчи минглаб тоннеллар қазиш, юз метрдан зиёд устунлар устига қурилган икки тоғни боғловчи 350 метрли кўприклар...

Бу каби мўъжизавий, айни чоғда инсон қўли билан барпо этилган иншоотларнинг қай бирини санайлик. Ҳа, Хитой кўп соҳаларда, аввало, иктисодиётда «Сеҳрли диёр» сифатида бўй-бастини намоён этаётир. Шу сабаб дунё олиму экспертлари Шарқ “Сеҳрли диёри”нинг тажрибаларига зўр қизиқиш кўрсатмоқдалар, уларни ўрганмоқдалар. Жумладан, камбағалликни қисқартириш борасида ҳам. Дарҳақиқат, ўрганса арзигулик тажрибалар бу ерда бисёр. Яъни, мамлакатда ҳозиргача 800 миллион одам, бу эса умумий аҳоли сонининг 60 фоизини ташкил этади, камбағалликдан чиқарилган.

Яқин-яқингача «Ўзбекистонда камбағал оилалар, аҳоли бор» деган ибора, гарчи буни ҳамма билса ҳам, ҳеч қаерда тилга олинмас эди. Аммо Президентимиз Шавкат Мирзиёев вазиятни борича очиқлади. Ўзбекистонда камбағалликдан чиқаришга муҳтож аҳоли борлигини маълум қилди. Энг муҳими, камбағалликни қисқартириш борасидаги амалий ҳаракатни бошлади. Бу вазифани амалга ошириш учун тегишли фармон, қарорлар қабул қилинди. Ҳар бир хонадон, ҳар бир шахс учун таҳлилий ташхис маълумотлари тузилди. Касбга ўқитиш, иш жиҳозлари билан таъминлаш, маҳсулотни сотиш тизимлари ишлаб чиқилди. Ижтимоий ҳимояга муҳтожлар «Темир дафтар», «Аёллар дафтари», «Ёшлар дафтари»га киритилди. Уларни камбағалликдан чиқариш лойиҳалари тузилиб, амалиётга жорий қилинмоқда. Шу ўринда камбағалликни қисқартириш мақсадида бошланган улкан ислоҳотлар натижасида ўтган бир йилда мамлакатимизда камбағаллик даражаси 17 фоиздан 14 фоизга пасайиб, 1 миллион фуқаро камбағалликдан чиқарилганини алоҳида таъкидлаш лозим.

Эришилган тажрибалар эса ҳамкор давлатлар билан бўлишилмокда. Шу йил 17-18 май кунлари мамлакатимизда камбағалликни қисқартиришга бағишланган II халқаро форум ташкил этилди. Унда «ижтимоий контракт», «ижтимоий реестр» каби янги тушунчалар иқтисодий луғатимиздан жой олди. Бу мавзу 19 май куни Сиань шаҳрида бўлиб ўтган “Хитой - Марказий Осиё” биринчи саммитида яна бир бор тилга олинди.

Бирга эришган тажрибаларимиздан биргаликда фойдаланамиз, - деди Хитой Халк Республикаси Раиси Си Цзиньпин саммитда.

Унинг ташаббуси билан 29-30 май кунлари Янань шаҳрида «Камбағалликни қисқартириш ва барқарор ривожланиш» масалаларига бағишланган ШҲТ давлатлари вакиллари иштирокида халқаро форум бўлиб ўтди. Унда 21 та мамлакат ҳукумат раҳбарлари, масъул вазирлари иштирок этишди. Жумладан, Ўзбекистон делегацияси аъзолари ҳам қизиқарли маърузалари билан чиқишди.

Камбағаллик ечими йўқ муаммо эмас, - деди Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари Жамшид Қўчқоров. - Уни ҳамжиҳатликда, ҳамкор давлатлар илғор тажрибалари асосида енгиш мумкин. Буни бугун Хитой исботлаб берди. Бу борада Ўзбекистоннинг ҳам ўзига хос тажрибаси бор. Масалан, Президент Шавкат Мирзиёев томонидан ташкил этилган «Ҳоким ёрдамчиси» институти камбағалликни қисқартиришнинг самарали усулларидан биридир.

Ҳа, ШҲТ минбаридан «ҳоким ёрдамчиси»нинг маҳалладаги ўрни, камбағал оилаларга кўмаклашишдаги ваколатлари қизиқиш билан муҳокама этилди. Кейинчалик бир неча давлат ҳукумати аъзолари, элчилар «ҳоким ёрдамчиси» институти тажрибасини ШҲТ давлатлари ўртасида оммалаштириш истиқболларини ҳам муҳокама қилдилар.

Форумда Маями халқ таълими вазири Зав Мунт, Покистон Бош вазири ўринбосари Мирза Муҳаммад Африди, ШҲТ Бош котиби Чжан Мин ва бошқалар муаммо ечими йўлидаги ўз давлатлари олиб бораётган тадбирлар, ибратли тажрибалар ҳақида гапирдилар.

Анжуман ва ундан кейин Шэньси провинцияси шаҳар ва қишлоқлари, олис тоғларида яшаётган оз сонли аҳоли гуруҳлари ҳаёти билан танишув чоғида камбағалликни қисқартириш борасида, дарҳақиқат, Хитой катта тажриба орттиргани, энг муҳими, самарали натижаларга эришганига гувоҳ бўлдик.

Хўш, Хитой тажрибасининг асоси нимада? Камбағалликни қисқартириш, аниқроғи, уни тугаллаш Хитой учун умумхалқ ишига айланган. Бу нима дегани?

Биринчидан, ХХР Давлат кенгаши раиси Си Цзиньпин умуммиллий лойиҳанинг муаллифи ва бош масъулидир. ХХР давлат тизимлари ташаббускорлигида камбағаллик билан курашнинг моддий таъминоти узлуксиз давом этадиган жараёнга айланган.

Ўтган йиллар давомида давлат раҳбари бу жараёнга алоҳида эътибор қаратиб келди. Масалан, ХКПнинг яқинда бўлиб ўтган ХХ съездидаги маърузасида ҳам бу борада эришилган натижаларни эътироф этиб, янги лойиҳа – камбағалликка йўл қўймаслик дастурини тақдим этди. Жумладан, 800 миллион нафардан зиёд аҳоли камбағалликдан халос қилингани, аммо аҳоли сони ўсиб бориши, янги авлод мустақил ҳаётга кириб келаётгани, эндиги вазифа эса уларнинг яна камбағал бўлиб қолишига йўл қўймаслик эканини алоҳида таъкидлади. Муҳими, камбағалликни қисқартириш учун давлат хазинасидан маблағ ажратиш лойиҳаси доимий ишлашини билдирди.

Иккинчидан, камбағалликни қисқартиришнинг муайян шакли яратилган. Унга кўра:

а) камбағал оила бўлган ҳар бир аҳоли яшаш манзилида давлат тизимининг ваколатли вакили бўлиб, у хонадонлар муаммосини аниқлаб, ҳукумат олдига қўяди. Унинг тавсиясига кўра, ҳар бир камбағал оилани қўллаб-қувватлашнинг ўзигагина хос дастури тузилади;

б) камбағалликдан чиқариш учун:

– узоқ муддатга ижарада фойдаланиш учун ер берилади;

– имтиёзли кредит ажратилади;

– зарур бўлса, касбга ўргатилади;

– ишлаб чиқариш ёки деҳқончилик воситалари билан таъминланади;

– маҳсулотни сотиш майдончаси ташкил этилади;

– савдо фирмалари билан алоқа ўрнатишда кўмаклашилади ёки дўконлар очиб берилади;

– ва ниҳоят, уй-жой учун ер ажратилади, қурилишга қисман субсидия ва имтиёзли кредит берилади;

– янги қишлоқ инфратузилмаси давлат томонидан яратилади.

...Биз тоғли Янань туманининг узоқ Жди Фан қишлоғидаги Дожень аҳоли яшаш манзилида бўлдик. Бу ерда 1001 нафар одам яшар экан. Улар лойиҳа асосида қурилган икки кўчали уйларда яшашади. Жами 1 квадрат километр жойда 2 та дўкон, кафе, марказий сайилгоҳ майдони, меҳмонхона, кутубхона, рақс тўгараги биноси, бошланғич таълим берувчи мактаб бор. Барчаси ихчам, муҳими, бақамти жойлашган. Аҳоли боғдорчилик билан машғул. Кимдир кўчат етиштиради, совуқхона ва иссиқхонаси ҳам мавжуд, бошқа оила боғбонлик қилади, баъзилар мева қуритиш цехида ишлайди, картон қутилар ишлаб чиқарувчи оилалар, шу қутига мева қадоқловчи, сотиш билан шуғулланадиган яна бошқа хонадонлар бор. Хуллас, барча ишнинг эгаси бўлиб, жараён тўхтамайди. Оилалар учун ҳаммом, иссиқ сувли уй, инфратузилмага эга кўчалар яратилган. Дарвоқе, ҳар бир хонадонга қуёш панеллари ўрнатилган. «Қуёшли кўча» лойиҳаси асосида панелли устунлар кўчаларни туни билан чароғон қилиб турибди. Шундай қилиб, бир вақтлар на иш ўрни, на касби-кори бўлган тоғ овули аҳли бугун муносиб ҳаёт тарзи билан таъминланган ва давлатдан рози бўлиб бахтиёр яшамоқда.

Энди савол туғилади: Наҳот, давлат шундай миқёсдаги вазифани бир ўзи бажарган?

Йўқ. Хитой тажрибасининг «сири» ҳам шунда! Юқорида айтганимиздек, камбағалликни камайтириш Хитойда умумхалқ ишига айланган. Яъни, мақсадга эришиш учун давлатдан ташқари кичик бир амалга қодир инсонлар, корхона-ю идоралар, компаниялар... Барча-барча астойдил кўмаклашган. Мана, мисоллар.

Биласиз, дунёга машҳур «Alibaba» электрон савдо компанияси Хебей провинцияси қишлоқларининг бир қисмини обод ва фаровон этишни ўз зиммасига олганди. Тоғли қишлоқ аҳли тарқоқ, табиат инъомига ишониб яшарди. «Alibaba» ҳудуд, аҳоли таркиби, истак ва имкониятини таҳлил қилгач, бу ерда иккита лойиҳани амалга оширишга киришади. Биринчи лойиҳа табиий иқлим ва ер шароитидан келиб чиқиб, доривор гиёҳлар плантацияларини ташкил этиш ва каштанзорлар барпо қилиш эди. Компания техника олиб келиб, ер ўзлаштиради, ўн минглаб му (ер ўлчов бирлиги) майдонга каштан экилади, орасига эса доривор гиёҳ уруғи сепилади.

– Биз бир вақтнинг ўзида 100-300 оила яшайдиган, барча инфратузилмага эга, соддагина, аммо замонавий уй-жойлар қурдик. Энди тоғликлар ҳар тарафга сочилиб эмас, жамоа бўлиб яшайдилар, – дейди «Alibaba» компанияси хайрия жамғармаси бош директори Яо Яо. – Одамларга гиёҳнинг хусусияти, кўпайтириш ва териш усуллари ҳақида маълумот бердик, ўқувлар ташкил этдик. Ҳозир 80 фоиз аҳоли гиёҳ етиштириш, 10 фоизи уни қайта ишлаш, яъни қуритиш, навларга ажратиш, қадоқлаш, яна 10 фоизи, булар асосан ёшлар, электрон савдо, экспорт, реклама билан машғул. Қарабсизки, бир йилдаёқ маҳсулот – доривор гиёҳлар бозордан ўрин топди ва яхшигина даромад келтира бошлади. Биз камбағал оилаларга моддий ёрдам – эҳсон қилганимиз йўқ. Инвестиция киритдик, фоизсиз кредит ажратдик, холос. Энди камбағалликдан чиққан оилалар биз ер очиш, саралаш, қадоқлаш ва қути ишлаб чиқарувчи технологияларга қилган харажатимиз, қуриб берган уйларимиз пулини ўзи ишлаб топаётган даромаддан қайтаряпти.

Иккинчи лойиҳа – тоғ, яйловларда қўй боқиш эди. Яъни гўшт ва жун ишлаб чиқаришни ташкил этиш билан аҳоли узлуксиз даромад манбаига эга бўлди.

– Хитой нефть корпорацияси 2022 йилга қадар 78863 нафар аҳолини камбағалликдан чиқарди, – дейди мазкур корпорация хайрия департаменти директори Лю Фаньн. – Дастлаб 476 та аҳоли яшаш масканида иш ўрни яратдик, касбга ўқитдик, тижоратга ўргатдик. Камбағал оилаларда аёллар учун алоҳида «Оналар ишлайди» лойиҳасини амалга оширдик. Айни чоғда корпорация кичик-кичик, лекин барча қулайликларга эга қишлоқларни барпо этди.

Биз ана шундай масканлардан бирида – минг нафар аҳолиси бўлган қишлоқда бўлдик. Бу ерда тиббиёт бўлими, кутубхона, спорт зали, битирувчи синф ўқувчилари учун қўшимча машғулотлар марказигача ишлаб турибди.

Яна бир мисол. Тадбиркорлар ассоциацияси тоғ ёнбағирларини текислаб, Ма Ба қишлоғининг камбағал аҳолиси учун чой плантацияси очган. Бу ерда чой етиштириш, қуритиш, қайта ишлаш, қадоқлаш, сотиш тизими яратилган. Натижа эса...

– Ҳозир қишлоқ аҳолисининг йиллик даромади умумхитой кўрсаткичидан икки баробар ошиб кетди, – дейди ассоциация раҳбари Лю Ацзинь. – Бу қишлоқда ҳам барча инфратузилма яратилган. Ҳатто, гимнастика залларигача бор.

Бу каби мисоллар кўп. Эътибор берган бўлсангиз, уларнинг ҳар бирида аниқ ва истиқболли лойиҳа амалга оширилган. Камбағалликдан чиқариш – даромадли қилишгина эмас, муносиб ҳаёт тарзи учун барча шароит яратишни ҳам ўз ичига олган. Энг муҳим жиҳати, бу ҳаракат умумхалқ ишига айланганида. Яъни, бюджет ажратмалари, давлат идоралари ёрдамигагина қараб қолинмаган.

Шу ўринда ҳақли савол туғилади. Хўш, Ўзбекистонда-чи? Бизда камбағалликни қисқартириш асосан Президент ташаббуси, фармон ва қарорлари, давлатнинг қўлловига қаратилган. Демак, туман, қишлоқ мисолида ўша ердаги камбағал оилаларни ўз оталиғига олган, Хитойдаги хусусий компаниялар каби мукаммал лойиҳа асосида муаммони бошдан-оёқ ҳал қилаётган идора, хусусий ширкат ёки кластерлар пайдо бўлиши зарур. Афсуски, бизда асосий масаланинг ечими давлат зиммасида. Ҳолбуки, Хитой тажрибасига кўра, камбағалликни қисқартириш фақат бюджет маблағига боғлиқ жараён эмас.

Шундай экан, миллат, халқ тақдирига, келажагига дахлдор бўлган камбағалликни қисқартиришдек эзгу мақсад умумхалқ ишига айланиши керак! Бизнинг Шарқ «Сеҳрли диёри» тажрибаларидан олган хулосаларимиз шундай бўлди.

Муҳаммаджон ОБИДОВ,

ЎзА мухбири.

Йўл белгилари дислокацияси онлайн тарзда эълон қилиб борилади.
Адлия вазирлиги томонидан йўл белгиларини ўрнатиш билан боғлиқ муносабатларни тартибга солишга қаратилган қонун лойиҳаси ишлаб чиқилди.
«Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикасининг Қонунига йўл ҳаракатини тартибга солишнинг шаффофлиги ва очиқлигини оширишга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида»ги қонунга кўра қуйидаги тартиблар белгиланмоқда:
- Тақиқловчи йўл белгиларини ўрнатиш тўғрисидаги қарор қабул қилинишидан камида 20 кун олдин жамоатчилик хабардор қилинади.
- Йўл белгилари реестри шакллантирилади ҳамда реестрга киритилмаган тақиқловчи йўл белгилари ҳуқуқий оқибат келтириб чиқармайди.
- Йўл белгиларининг дислокацияси онлайн тарзда эълон қилиб борилади.
- Тақиқловчи йўл белгилари фақат Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоят, туман (шаҳар) ҳокимининг қарори асосида ўрнатилади.
Қонун лойиҳаси муҳокамасида фуқаролар ҳам иштирок этиши мумкин.

Ёзнинг жазирама кунлари инсонлар соя-салқин жойларга талпинади. Айниқса, бундай пайтда мазза қилиб чўмилиш танага ҳузур бағишлайди. Сузишнинг инсон саломатлигига фойдаси катта. Мунтазам сув спорти билан шуғулланиш, ҳам жисмонан, ҳам руҳан соғлом бўлишга ёрдам беради. Аммо сув ҳавзаларига боришдан аввал баъзи жиҳатларга эътибор қаратиш муҳимдир. Сувнинг мусаффолиги, унинг хатардан холи дейишга асос бўлолмайди. Зеро, сув орқали киши турли тери-таносил, кўз касалликларини юқтириб олиши мумкин. Шу ўринда айтиш керакки, сунъий сув ҳавзасида назоратчилар келганларнинг саломатлиги борасидаги маълумотномасиз чўмилишга рухсат бермаслиги лозим. Тиббий кўрикдан ўтганлик тўғрисидаги рухсатнома 3 кунгача амал қилади. Сунъий сузиш ҳавзаларида чўмилишдан олдин киши зарурий кўрсатмаларга амал қилиш ва албатта махсус кийим (резина шляпа, чўмилиш кийими, резина оёқ кийим, кўзойнак)лардан фойдаланиши лозим. Бу сувнинг гигиеник ҳолатининг ёмонлашишидан сақлайди. Сув ҳавзасига тушганда қуйидаги жиҳатларга эътибор беринг: бассейнларнинг кафеллари сирпанчиқ бўлса, бу сувнинг эскирганидан далолат беради. Бундай ҳавзаларда сув уч кунда алмаштирилиб борилиши лозим ота-оналар ўз фарзандини асло катталар учун мўлжалланган сув ҳавзаларида чўмилтирмаслиги керак. бассейн суви 22-23 даражадан ошмаслиги лозим. совуқ сувда чўмилиш томир тортишишига олиб келиши мумкин. Баъзан ёз фаслида манзарали фаввораларда болаларнинг чўмилиш ҳолати кузатилади. Аслида фавворалар чўмилиш учун эмас, балки ушбу ҳудуддаги микроиқлимни мўтадиллаштириш ва шаҳар ҳуснига чирой қўшиш мақсадида фойдаланиладиган иншоот ҳисобланади. Аксарият фаввораларнинг суви айланма тарзда ишлайди ва кун бўйи махсус механизмлар ёрдамида айланадиган сувлар ҳаво таркибидаги чанглар орқали ифлосланади. Бундан ташқари, манзарали фаввораларнинг сув отиб берувчи темир мосламалар болаларнинг чўмилиши ва сувга сакрашлари пайтида уларга тан жароҳати етказиши эҳтимолдан ҳоли эмас. Шунинг учун ота-оналар фарзандларининг фаввораларда эмас, аксинча, фаолият кўрсатаётган барча шарт-шароитларга эга, махсус текширувдан ўтказилган чўмилиш ҳовузларида чўмилишларини таъминласа, мақсадга мувофиқ бўларди. Учқудуқ туман СЭО ва ЖСБ Коммунал гигиена бўлинмаси мутахассиси Н.Ж.Канатбаева

Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 73-моддаси 2-қисмида, “Жазони ўташдан муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган жазо турлари учун ўрнатилган тартиб-қоида талабларини бажарган ва меҳнатга ҳалол муносабатда бўлган маҳкумга нисбатан қўлланилади”, деб кўрсатилган.
Жиноят ишлари бўйича Учқудуқ туман суди томонидан тайинланган жазони ўташ даврида ўрнатилган тартиб-қоида талабларни бажарган ва ҳалол муносабатда бўлган 21 нафар маҳкумга нисбатан Жиноят кодексининг 73-моддасига асосан жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод этилган.
Маҳкум озодликни чеклаш тариқасидаги жазони ўташдан қасддан бўйин товлаган, шунингдек суд томонидан ўз зиммасига юкланган мажбуриятларни бажармаган тақдирда, суд маҳкумни жазосининг ўталмай қолган муддатини бошқа турдаги жазо билан алмаштириши мумкин.
Мазкур қонун талабидан келиб чиқиб, суд томонидан озодлиги чекланган, аҳлоқ тузатиш ишларига ва жарима жазосига ҳукм қилинган маҳкумлар жазосини ўташ тартиб қоидалари тушунтирилишига карамасдан ўзига тўғри хулоса чиқармасдан, қасддан жазосини ўташдан бўйин товлаб юрганлиги, суд ҳукмининг ижроси таъминланмасдан қолаётганлигини инобатга олиб, 9 нафар маҳкумни жазосининг ўталмай қолган муддатини бошқа оғир турдаги, яъни озодликдан маҳрум қилиш жазосига алмаштирилган.
Спиртли ичимликка ружу қўйган шахс ташхиси билан ҳисобда туриб, мунтазам равишда спиртли ичимликлар истеъмол қилган 1 нафар шахсга нисбатан туман ИИБнинг тақдимномасига асосан суд томонидан мажбурий даволанишга юборилган.

Акмал Қурбонов,
жиноят ишлари бўйича Учқудуқ туман суди раиси.

    Ёшларимизнинг бугунги кунда ўқишга, билим олишга бўлган қизиқишлари, доимий изланишлари, илм-фанга, тараққиёт чўққиларини эгаллашга интилишлари учун барча шарт-шароитлар яратилган.

   Айни шу кунларда тумандош ёшларимиздан 345 нафари 11-синфни тамомлаётган бўлса уларнинг 30 нафари яратилган ана шундай имкониятлардан унумли фойдаланишди. Тенгдошлари қайси олийгоҳнинг қандай йўналишини танласам, экан дея сўнгги қарорни қабул қилишаётганида улар талабалик мақомига эга бўлишди.

  Ҳа, талабалик аслида бахт! Лекин муддатидан олдин талаба бўлиш нафақат ўқувчининг балки ота-она, устоз ва тумандошлар учун ҳам улкан ғурур, юксак шарафдир. Бугун шундай билимга чанқоқ, изланишдан чарчамайдиган билимдон ёшларни таништиришдан мамнунмиз. 

3-ихтисослаштирилган давлат умумий ўрта таълим мактаби битирувчилари Дамир Сапаров - Бухоро давлат халқаро осиё университети, Лилия Отаева - Россия давлат авиация университети, Зарина Ғафурова - WEBSTR университети, Севинч Жўрақулова - BRITSH MANAGEMENT университети, Қирмизай Берекетова - PERFECT университети талабалар сафига қабул қилинган.  

 

7-МФЧЎИДУ мактаби битирувчилари Шоҳруҳ Бахтиёров - Тошкент давлат иқтисодиёт университети, Ферузабону Абдувохидова - Бухоро давлат халқаро осиё университити, Дилшод Исроилов – Тошкент - Британия университети, Шамшод Нутфуллаев - Полшанининг Вистула менежмент университети ҳамда Сингапур менежмент университети, Равшан Турсунов - Бухоро давлат халқаро осиё университетига ўқиш имкониятини қўлга киритган.

9-мактаб битирувчиси Манзура Мирзаева Тошкентдаги Британия менеджмент университети, 10-мактаб битирувчилари Жавлонбек Нусратуллаев - International Digital университети, Севинч Абдураҳмонова - British Management университети, Хушноза Муҳаммадова - Тошкент давлат иқтисодиёт университети, Дурдона Холбўтаева - British Management университети, Суҳроб Ғаффоров - International Agriculture университети, Жавоҳир Шодмонов - International Digital университетига муддатидан олдин талабаликка қабул қилинган. 

18-мактаб битирувчилари Шуҳрат Каримов - Навоий давлат педагогика институтига, Сарвар Қўлдошев - British Management университетига ўқишга кирган. 

Шунингдек, 20-мактабнинг энг кўп яъни 11 нафар битирувчиси турли нуфузли олийгоҳларга муддатидан олдин талабаликка қабул қилинган. Жумладан, Саиджон Латипов - Аlfraganus университети, Беҳруз - Ҳайитов - Аlfraganus университети, Улуғбек Ахатов - International Digital университети, Ферузжон Ғаффоров - Аlfraganus университети, Моҳинабону Мамаюсупова - Аlfraganus университети, Севинч Толипова - Аlfraganus университети, Жасмина Юсупова - Аlfraganus университети, Шаҳина Бахшуллаева - Аlfraganus университети, Рухшона Бахтиёрова - Аlfraganus университети, Беҳруз Ҳайитов - Аlfraganus университети, Улуғбек Ахатов - International Digital университетига талабаликка қабул қилинган. 

Бугун кўплаб тенгдошларига ўрнак бўлаётган ёшларимиз сафи йилдан йилган кенгайиб борар экан бунинг ортида меҳнати чексиз бўлган юқори малака ва тажрибага эга устозларнинг ҳиссасини алоҳида эътироф этиш жоиз. Юртимиз келажаги ва умиди бўлган сиздек ёшларга бутун Учқудуқ аҳли омад ва баланд парвозлар тилайди. 

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

    Инсон саломатлигининг қарийб 20% атроф-муҳитнинг тозалигига боғлиқ. Атроф-муҳитни ифлослантирувчи омиллар эса инсон ва унинг фаолияти.

    Соғлиқ ҳақида гап кетганда, энг аввало биз табиат, хусусан унинг бирликлари тупроқ, сув, ҳавонинг инсон ҳаёти ва саломатлигини таъминловчи муҳим омиллар эканлигини чуқур англашимиз лозим. Чунки биз тупроқда ўсиб етилган овқатликларни истеъмол қиламиз, сув билан чанқоғимизни қондирамиз, ҳаводан нафас оламиз. Шу боис уларни турли чиқиндилар билан ифлосланишдан сақлашимиз керак. Акс ҳолда, улар турли касалликларнинг сабабчилари бўлиши мумкин. Шунинг учун жойларда мунтазам равишда атроф-муҳитни тозалигини асраб авайлашга қаратилган тадбирлар олиб бориш, соғлом турмуш тарзи тарғиботида ниҳоятда муҳимдир. Бу ишлар кенг жамоатчиликнинг бевосита иштирокида олиб борилиши лозим бўлганлиги учун жамоат санитарияси дейилади. 

     Жаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотига кўра жамики касалликларнинг 85%  бевосита сув билан боғлиқ. Сувнинг аҳамиятли томонига қараётганлигимизнинг сабаби шундаки, агарда тегишли эҳтиёт чоралари кўрилмаса, сув орқали кўпгина юқумли ичак касалликлари тарқалиши мумкин.  Сув манбааларини ҳожат ва чиқиндилардан эҳтиёт қилиш, ёзги мавсумларда фақат қайнатилган сув истеъмол қилишини таъминлаш, болаларни қайнатилган сув ичишга одатлантириш юқумли касалликларни олдини олувчи энг асосий тадбирлардан биридир.  Бунинг учун эса энг асосий талаб хожат билан тупроқни, сув манбааларини ифлосланишига йўл қўймасликдир.

    Индустрияси ниҳоятда ривожланган катта шаҳарлар ва саноат марказларининг атмосфера ҳавосидаги  чанг, тутун, қурум ва туманлар баъзи вақтларда осмонни қоплаб туради. Бу ҳолат қуёш нурларини тўсиб қўйиб, ер юзига улътрабинафша нурларини ўтишига йўл бермайди. Улълтрабинафша нурларини ер юзига етарли миқдорда тушмаслиги, ўз навбатида турли касалликларни, айниқса болаларда рахит касаллигини келтириб чиқаради. Ҳавонинг доимо тутун, туман билан қопланиши кишиларнинг асабига, беморларнинг кайфиятига салбий таъсир кўрсатади.  

    Атмосфера ҳавосидаги чанг заррачалари инсон организмига нохуш таъсир қилади. Чангларнинг асорати уларнинг таркибидаги кимёвий моддаларнинг биологик активлигига, табиатига, физик жиҳатига узвий боғлиқ. Масалан, ҳаводаги чанг таркибидаги қўрғошин, маргимуш, марганец, кадмий, фтор аэрозоллари доимий равишда организмга тушиб тургач, сурункали касалликларга олиб келиши аниқ. Айниқса, радиоактив хусусиятга эга бўлган чанглар ўта хавфлилиги билан ажралиб туради. 

    «Тоза ҳаво – танга даво» деган ҳикмат ҳаммага маълум. Тоза ҳаво-ҳисобига танада қон тозаланади, тери эркин “нафас” олади. Соф ҳаво қуёшнинг иссиқ нурини ўзида сақлаб қолади, у ерга намлик беради. Тоза ҳаво моддалар алмашинуви жараёнига, танамиздаги иссиқлик алмашинуви ҳамда физиологик жараёнларга ижобий таъсир кўрсатади.

    Ҳулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, хар бир инсон соғлом умр кўришни истаса, авваломбор ташқи муҳит, табиатнинг соғлом бўлишини таъминлашга бор илм ва малакасини бағишлаши даркордир. Ана шундагина она табиат ўз инъомларини дариғ тутмайди.     

                                        

Учқудуқ туман СЭО ва ЖСБ ходими

Н.Ж.Канатбаева

     Ёшларимизнинг бугунги кунда ўқишга, билим олишга бўлган қизиқишлари, доимий изланишлари, илм-фанга, тараққиёт чўққиларини эгаллашга интилишлари учун барча шарт-шароитлар яратилган.

  Айни шу кунларда тумандош ёшларимиздан 345 нафари 11-синфни тамомлаётган бўлса уларнинг 30 нафари яратилган ана шундай имкониятлардан унумли фойдаланишди. Тенгдошлари қайси олийгоҳнинг  қандай йўналишини танласам, экан дея сўнгги қарорни қабул қилишаётганида  улар талабалик мақомига эга бўлишди.

  Ҳа, талабалик аслида бахт! Лекин муддатидан олдин талаба бўлиш нафақат ўқувчининг балки ота-она, устоз ва тумандошлар учун ҳам улкан ғурур, юксак шарафдир.  Бугун шундай билимга чанқоқ, изланишдан чарчамайдиган билимдон ёшларни  таништиришдан мамнунмиз.

3-ихтисослаштирилган давлат умумий ўрта таълим мактаби битирувчилари Дамир  Сапаров  - Бухоро давлат халқаро осиё университети,   Лилия Отаева - Россия давлат авиация университети, Зарина Ғафурова - WEBSTR университети, Севинч  Жўрақулова - BRITSH MANAGEMENT университети, Қирмизай Берекетова  - PERFECT университети талабалар сафига қабул қилинган.

7-МФЧЎИДУ мактаби битирувчилари Шоҳруҳ  Бахтиёров - Тошкент давлат иқтисодиёт университети, Ферузабону  Абдувохидова - Бухоро давлат халқаро осиё университити, Дилшод  Исроилов – Тошкент - Британия университети, Шамшод  Нутфуллаев - Полшанининг Вистула менежмент университети  ҳамда Сингапур менежмент университети, Равшан Турсунов - Бухоро давлат халқаро осиё университетига ўқиш имкониятини қўлга киритган.

9-мактаб битирувчиси  Манзура  Мирзаева Тошкентдаги  Британия менеджмент университети, 10-мактаб битирувчилари Жавлонбек  Нусратуллаев - International Digital университети, Севинч Абдураҳмонова - British Management университети, Хушноза  Муҳаммадова  - Тошкент давлат иқтисодиёт университети, Дурдона Холбўтаева - British Management университети, Суҳроб  Ғаффоров - International Agriculture университети, Жавоҳир  Шодмонов - International Digital университетига муддатидан олдин талабаликка  қабул қилинган.

18-мактаб битирувчилари Шуҳрат  Каримов - Навоий давлат педагогика институтига, Сарвар  Қўлдошев- British Management университетига ўқишга кирган.
Шунингдек, 20-мактабнинг  энг кўп яъни 11 нафар битирувчиси турли нуфузли олийгоҳларга муддатидан олдин талабаликка қабул қилинган. Жумладан,  Саиджон  Латипов - Аlfraganus университети, Беҳруз  - Ҳайитов - Аlfraganus университети, Улуғбек Ахатов - International Digital университети, Ферузжон  Ғаффоров - Аlfraganus университети, Моҳинабону  Мамаюсупова -  Аlfraganus университети, Севинч  Толипова - Аlfraganus университети,  Жасмина  Юсупова - Аlfraganus университети, Шаҳина  Бахшуллаева - Аlfraganus университети, Рухшона Бахтиёрова - Аlfraganus университети, Беҳруз  Ҳайитов -  Аlfraganus университети, Улуғбек  Ахатов -  International Digital университетига талабаликка қабул қилинган.

Бугун кўплаб тенгдошларига ўрнак бўлаётган ёшларимиз сафи йилдан йилган кенгайиб борар экан бунинг ортида меҳнати чексиз бўлган юқори малака ва тажрибага эга устозларнинг ҳиссасини алоҳида эътироф этиш жоиз. Юртимиз келажаги ва умиди бўлган сиздек ёшларга бутун Учқудуқ аҳли омад ва баланд парвозлар тилайди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

Гул ҳаётни асранг, одамлар,

Асрангерни, сувни, ҳавони.

Тинчликберингуларгафақат,

Болаларгаберинг, дунёни!.

 

1 июнь – Халқаро болаларни ҳимоя қилиш куни!

 

Бола – будунё, бола – буҳаётмазмуни. Болаларўзтабассумибиланинсонларқалбидаҳаётга, яшашгақизиқишуйғотади. Кўзларидаэзгуликвамеҳрқалқибтурганболажонмусаффоосмондаэркинпарвозэтаётганқалдирғочгаўхшайди.

Мамлакатимизда 1 июнь – Халқаро болаларни ҳимоя қилиш куни кенг нишонланиб, келажак эгалари учун турли тадбирлар, спорт мусобақалари ўтказилади. Ушбу азалий анъанага содиқ қолган ҳолда Учқудуқ туман ҳокимлиги томонидан тиббий-ижтимоий кўмакка муҳтож болажонлар учун “Пирамида” кафесида  “Болаларга беринг дунёни” деб номланган байрам тадбири ўтказилди.

Тадбирда туман ҳокими С.Хамроев, туман прокурори Р. Рахматовлар иштирок этиб, болажонларни байрам билан қутлаш баробарида, келажакда юртга муносиб фарзанд бўлиб етишишлари учун тинмай ўқиб-изланишлари ва ўз касбининг моҳир устаси бўлиб етишишлари кераклигини таъкидлашди.Болаларга турли совғалар улашилди.

“Қизилқум” маданият уйи бадиий жамоалари томонидан ижро этилган куй-қўшиқ ва рақслар болажонларга жўр бўлишди. Албатта, ўтказилган тадбирдан олам-олам завқ олган болажонларнинг кўзларидаги қувонч эртанги келажакка ишончдир.  

Шунингдек, сана муносабати билан 2-сонли “Каптарча” ДМТТ да ҳам "Мустақил юрт эртасимиз, истиқлолнинг эркасимиз" мавзусида маърифий тадбир бўлиб ўтди. Унда муассаса тарбияланувчилари томонидан бахтли болаликни, истиқлолни, она Ватанни мадҳ этувчи куй-қўшиқ ва рақслар ижро этилди. Кичкинтойларга совғалар, ширинликлар улашилди.

Мухтасар айтганда, байрамни нишонлашнинг асосий мақсади – улғайиб келаётган ёш авлоднинг келажакда маънан бой, жисмонан соғлом ва ахлоқан пок бўлиб вояга етказишдир.

Жанагул БУЛЕКБАЕВА,

туман маънавият ва маърифат бўлими раҳбари.

  Ҳар бир инсон атрофдагиларга хайрихоҳ, ҳалол бўлиб, барча муносабатларини одоб-ахлоқ нуқтаи назаридан тартибга солса, у жамиятда ҳурмат қозонади  ўз ўрнига эга бўлади.

   Одатдагидай  галдаги газета сонини режалаштириб, ҳар биримиз ўзимизга берилган вазифани бажаришга киришганимизда таҳририят эшиги очилиб, бир киши  кириб келди. У  узоқ йиллар  Шимолий кон бошқармаси “Шарқий” конида ишлаган бугуннафақадаэканлигини айтиб, ўзини Нартай Жанаев деб таништирди.

   Ташрифидан мақсади “Шарқий” конида фаолият юритаётган бир инсон ҳақида ёзишимни илтимос қилди.Самимий айтилган сўз мени руҳлантирди, қалам тебратишга иштиёқимни оширди, қалбимга нур олиб кирди. Мен мамнуният билан ёзишни бошладим.

   Шерали Жўраев Шимолий кон бошқармаси “Шарқий” кон 3-сонли касаба уюшмаси раиси бўлиб ишлайди. У 1987  йилда Хатирчи туманида оддий оилада туғилган. Учқудуқ туманидаги 7 – мактабни тугатган. 2003-2006 йилларда Кончилик коллежининг электр жиҳозларини таъмирлаш ва хизмат кўрсатиш йўналишинитамомлаган. 2006 йилда “Шарқий” конига электр жиҳозларини таъмирлаш бўйича навбатчи чилангар бўлиб ишга жойлашган. Иш  ва ўқишни биргаликда олиб борган қаҳрамонимиз  аввалига Саноат  техникумида ҳозирда эса Навоий давлат кончилик ва технологиялар университетининг сиртқи бўлимида таҳсил олмоқда.

Шерали Жўраев бир ярим мингдан ортиқ ишчи-ходим меҳнат қилаётган  корхонада меҳнат хавфсизлигига риоя этилишининг устидан назоратни кучайтириш, ходимларни ижтимоий ҳимоя қилиш, маънавиятини юксалтириш, уларни оммавий тарзда жисмоний тарбия ва спортга жалб қилиш ишларига бош бўлмоқда. Шунингдек,ходимлар ва уларнинг оила аъзоларини соғломлаштириш, жамоатчилик билан алоқаларни мустаҳкамлаш ҳам қўмита раисининг устувор вазифалари сирасига киради.

Бу каби вазифаларни ёш бўлса-да,  Шерали Жўраев аъло даражада уддаламоқда-ки, жамоадошлари ҳар бир масалада яхши ёки ташвишли кунларида ҳам ундан  маслаҳат кўмак сўрайди. Корхона ходимлари хоҳишига кўра сайланган  теран билимли ва жўмард касаба уюшмаси раиси Шерали Жўраев ҳар бир масалада  ўзлари ишониб сайлаган жамоадошларига хайрихоҳ.  Ёрдамини яхшиликларини аямайди.

Абдимурат Мирзакелдиев ва  Сабит Сатановлар билан елкама-елка фаолият юритаётган Шерали Жўраев йиллар давомида тўплаган билим ва тажрибасини ёшларга ўргатишдан чарчамайди, шундан-ми доимо катта кичикнинг бирдек ҳурматига сазовор бўлиб келмоқда.

Ҳақиқатдан ҳам Шерали қизиШаҳрибону, ўғиллари Зафарбек ва Муҳаммаднинг  беғубор кулгусидан, турмуш ўртоғи Дилшодахоннинг меҳру- муҳаббатидан ишда муваффақиятларга эришиб шукроналик билан умргузаронлик қилмоқда.

Шохрух Усмонов,

ЎзДЖТУ 2- курс талабаси.