30 январь – Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримов таваллуд топган кун. 

   Шу муносабат билан Учқудуқ туманидаги 20-умумий ўрта таълим мактабида хотира маросими ўтказилди. Унда кенг жамоатчилик вакиллари, таълим муассасалари раҳбарлари ҳамда ўқувчи-ёшлар иштирок этди. 

   Тадбирда Учқудуқ туман ҳокими Соли Хамроев сўзга чиқиб, Биринчи Президентимиз Ислом Каримовнинг ҳаёти ва фаолияти, мустақил Ўзбекистон Республикаси тараққиётидаги ўрни, мамлакатимизда барча соҳаларни ривожлантириш борасида айниқса, ёшларни етук ва баркамол инсонлар бўлиб камол топишлари йўлида амалга оширган ишлари ҳақида батафсил тўхталиб ўтди.  

   Шу куни мактаб фойесида Биринчи Президент бюсти ўрнатилди. Хотира маросимига йиғилганлар бюст пойига анвойи гуллар қўйиб, ҳурмат бажо келтирдилар.

   Шундан сўнг, мактаб ўқувчи-ёшлари томонидан Биринчи Президентимиз Ислом Каримовнинг ҳаёти ва фаолиятига доир қимматли маълумотлар келтириб ўтилди. Асарларидан иқтибослар ёд айтилди. Ватанни мадҳ этувчи шеърлар, қўшиқлар ижро этилди. 

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

   Меҳнат шартномаси технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ходимлар сони (штати) ёки иш хусусиятининг ўзгаришига олиб келган ишлар ҳажмининг қисқарганлиги ёхуд корхонанинг тугатилганлиги муносабати билан (100-модда 2-қисмининг 1-банди), меҳнат шартномаси корхона мулкдори алмашиши сабабли бекор қилинганда (100-модда 2-қисмининг 6-банди), шунингдек ходимнинг пенсия ёшига тўлганлиги муносабати билан, қонунчиликка мувофиқ ёшга доир давлат пенсиясини олиш ҳуқуқи мавжуд бўлган тақдирда (100-модда 2-қисмининг 7-банди) бекор қилинганда камида 2 ой олдин.

     Меҳнат шартномаси ходимнинг малакаси етарли бўлмаганлиги ёки соғлиғи ҳолатига кўра бажараётган ишига нолойиқ бўлиб қолиши муносабати билан бекор қилинганда (100-модда 2-қисмининг 2-банди) камида 2 ҳафта олдин.

     Меҳнат шартномаси ходим айбли хатти-ҳаракатлар содир этганлиги муносабати билан бекор қилинган ҳолларда (100-модда 2-қисмининг 3 ва 4-бандлари), иш берувчи ходимни меҳнатга оид муносабатларнинг бекор қилиниши тўғрисида камида 3 кун олдин хабардор қилади ёки унга шунга мутаносиб компенсация тўлайди. Эътибор қилинг бу ерда огоҳлантириш эмас, балки хабардор қилиш ҳақида гап кетмоқда. Бунда, қонун МК 100-моддаси 2-қисмининг 1, 2 ва 6-бандлари асосида меҳнат муносабатларини бекор қилишдан фарқли ўлароқ ходим билан меҳнат шартномасини МК 100-моддаси 2-қисми 3 ёки 4-бандлари бўйича бекор қилишда ходимни албатта ёзма шаклда хабардор қилишни кўзда тутмайди. Шунга кўра, бундай асослар бўйича ходим билан меҳнат муносабатларини бекор қилишда ходим ёзма ёки оғзаки хабардор қилиниши мумкин. Лекин ушбу вазиятда ходимни ёзма хабардор қилишни тавсия қиламиз.

      МК 100-моддаси 2-қисмининг 5-банди (ўриндошлик асосида ишламайдиган бошқа ходимнинг ишга қабул қилиниши муносабати билан, шунингдек меҳнат шартларига кўра ўриндошлик иши чекланиши сабабли ўриндошлар билан меҳнат шартномасининг бекор қилинганлиги) ходимни огоҳлантиришни талаб қилмайди.

     Огоҳлантириш муддатини пуллик компенсацияга алмаштириш:

      1. Ходим билан иш берувчининг ўзаро келишуви асосида (100-модда 2-қисмининг 1, 2 (ходимнинг малакаси етарли бўлмаганлиги), 7-бандлари);

     2. Ходим билан келишувсиз (100-модда 2-қисмининг 2- (ходимнинг соғлиғи ҳолатига кўра бажараётган ишига нолойиқ бўлиб қолиши) банди;

     3. Иш берувчининг хоҳиши асосида (100-модда 2-қисмининг 6-банди) амалга оширилади.

 Огоҳлантириш муддати пуллик компенсацияга алмаштирилганда, ходимнинг Меҳнат кодекси 67-моддасининг 1 ва 3-қисмида назарда тутилган моддий мадад олишга оид қўшимча кафолатлари сақланиб қолади, ҳамда у меҳнат шартномаси бекор қилингандан сўнг 2 ва 3-ойлар давомида ишга жойлашмаган тақдирда унга иккинчи ва учинчи ойлар учун илгариги иш жойидан ўртача иш ҳақини тўлаш муддатлари ҳам ўзгармайди.

 Меҳнат шартномаси қолган асослар 97.1 (тарафларнинг келишувига кўра), 97.5 (меҳнат шартномасида назарда тутилган асосларга кўра), 97.6 (янги муддатга сайланмаганлиги (танлов бўйича ўтмаганлиги) ёхуд сайланишда (танловда) қатнашишни рад этганлиги муносабати билан), 105 (Муддатли меҳнат шартномасини муддати тугаши муносабати билан бекор қилиш), 106-моддалар (Меҳнат шартномасининг тарафлар ихтиёрига боғлиқ бўлмаган ҳолатлар бўйича бекор қилиниши) билан бекор қилинганда огоҳлантириш шарт эмас.

 Огоҳлантириш муддатларидаги камида сўзига алоҳида эътибор қаратинг! Масалан, иш берувчи пенсия ёшига тўлган ходимни камида 2 ой олдин огоҳлантирди. Бугун 2 ойлик муддат тугади. Ходимни яна қайта огоҳлантириш шарт эмас, Чунки МК 102-моддаси бўйича камида 2 ой дейилган яъни муддат 2 ойдан ошиб кетса ҳам бўлаверади.

     Учқудуқ туман адлия бўлими

    Гепатит С – бу жигарнинг яллиғланиш билан кечувчи гепатит С вируси чақирадиган юқумли касалликдир.

     Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига асосан дунёда 58 млн. нафар инсон сурункали вирусли гепатит С билан касалланган бўлиб, шундан 3.2 млн. нафарини болалар ва ўсмирлар ташкил этади. Жаҳонда ҳар йили 1.5 млн. янги касалланиш ҳолатлари қайд қилинади.
    Ўткир вирусли гепатит С билан касалланган беморларнинг 30 фоизи 6 ой ичида тўлиқ соғаяди. Аммо қолган 70 фоиз беморларда касаллик сурункали шаклга ўтади. Сурункали вирусли гепатит С билан касалланган беморларнинг 15-30 фоизида 20 йил ичида жигар циррози ривожланади.
    Бугунги кунда бу касалликдан тўлиқ соғайишнинг имкони бор. Ҳатто, инъекция ҳам олмасдан вирусга қарши таблеткани шифокор кўрсатмасига асосан 12 ҳафта давомида тўғри қабул қилиш билан касалликдан тузалиш мумкин. ЖССТнинг маълумотига асосан гепатит С вирусига қарши дори ичган инсонларнинг 95 фоиздан ортиғи касалликдан тўлиқ соғаяди.
    Дори воситаларини қабул қилиш тартиби ва қоидаларига тўла риоя қилган ҳолда юқори самарага эришиш мумкин. Беморда қўшимча ҳамроҳ касалликлар яъни қандли диабет ёки онкологик касаллик бўлганда ҳам гепатит С вирусига қарши дориларни қабул қилиши мумкин. Фақат даволаниш инфекционист тавсияси ва назорати остида амалга оширилиши керак.

    Гепатит Сга қарши бепул дориларни қаердан олса бўлади?

    2022 йил 16 майдаги “Айрим долзарб вирусли инфекциялар тарқалишига қарши курашиш чора-тадбирларини такомиллаштириш тўғрисида”ги Президент қарори асосида ҳар йили гепатит В ва С вирусига қарши 1 млн. аҳоли скрининг текширувидан ўтказилади. Текширувлар натижасида гепатит С вируси аниқланган беморларга давлатимиз томонидан бепул вирусга қарши дорилар берилади.
    2022 йилда 10 мингдан ортиқ беморларга гепатит С вирусига қарши дорилар бепул берилди. 2023 йил учун ҳам марказлашган ҳолда харид қилинган гепатит С вирусига қарши дорилар республикамизнинг барча ҳудудларидаги юқумли касалликлар шифохоналарига юборилади.

Учкудук туман СЭО ва ЖС булими Эпидемиолог врач ёрдамчиси А. М. Толендинова.

   Статистик маълумотларга кўра, республикамизда сўнги уч йил ичида кузги-қишки иситиш мавсуми даврида содир бўлаётган фавқулодда вазиятларнинг аксарияти ис газидан заҳарланиш ҳолатлари билан боғлиқ.Оловнинг тилсиз ёв эканлиги жуда кўп уқтирилади. Аммо шунга қарамай, ҳамон айрим жойларда эҳтиёцизлик туфайли ёнғинлар келиб чиқаётганини кузатишимиз мумкин.Аслида ёнғинни ўчиришдан кўра, унинг олдини олишга қаратилган тадбирлар кўпроқ самара беришини кўпчилик билади,аммо.Ана шу ҳодисанинг олдини олиш эса ҳар бир кишинингт ўз қўлида.
 Фуқаролар томонидан газ ва муқобил ёқилғи (кўмир, ўтин ва бошқа) турларидан фойдаланишда хавфсизлик чораларига риоя этмаслик;
- Ностандарт (қўлбола ясалган) ёки сертификатга эга бўлмаган иситиш печлари ва мосламаларидан фойдаланиш;
- Иситиш печларининг дудбуронларини нотўғри ўрнатиш;
- Газ ёки бошқа муқобил ёқилғига мослаштирилган иситиш печлари (мосламалари) ни дам олиш (ухлаш) хоналарига олиб кириш;
- Ҳаво алмашмайдиган хоналарни иситишда очиқ олов (кўмир ва ўтин чўғлари) дан фойдаланиш;
- Ҳавони алмаштирувчи шамоллатиш шахталари ёки туйнукларни беркитиб, тўсиб қўйиш;
   Юқорида кўрсатиб ўтилган сабабларга кўра иситиш учун фойдаланилаётган ёқилғи (газ, кўмир, ўтин ва бошқалар) ни чала ёниши натижасида ис гази ҳосил бўлади.
   Бундай сабабларни келиб чиқишига йўл қўймаслик ва ис газидан заҳарланишдан огоҳ бўлиш лозим.
Албатта фалокат вақт макон ва фасл танламайди.Ёнғинлар 12 ойда содир бўлади,бу сир эмас.Аммо шундай бўлса ҳам,ёнғин чиқиш ҳолатлари қишда кўпроқ чунки уйни иситиш истагида турли иситиш печлари ишлатилади.Табиий газнинг тўлиқ ёнмаслиги, газ оқимининг беҳосдан узилиб қолиши, хона ичида газ тўпланиши, газни ёқиб қаровсиз қолдириш, иситиш тизимларида газни улашда хавфсизлик қоидаларига амал қилмаслик оқибатида портлаш ва ёнғин содир бўлиши ҳамда табиий газ ва ис газларидан заҳарланиш ҳолатлари билан боғлиқ фавқулодда ҳолатлар содир бўлиши мумкин. Натижада инсонлар турли даражада тан жароҳати олишлари ёки ҳаётдан кўз юмишлари ҳам мумкин.
    Аҳоли, ташкилотлар ва таълим муассасалари ўртасида ис газидан заҳарланишни олдини олиш ва ёнғин хавфсизлиги чора-тадбирларига риоя этиш тўғрисидаги шу каби кенг тушунтириш ишлари олиб боришдан мақсад, инсонларни бевақт ҳаётдан кўз юмишларини олдини олиш ва содир бўлиши мумкин бўлган ёнғинларни муваффақиятли бартараф этиш ишларига кенг жамоатчиликни жалб қилишдан иборатдир. ШКБ ОЁХТТЕБўлими П ва НБ инспекторлари ҳамда 7-ЁҚҚисм ҳарбий хизматчилари билан биргаликда Учқудуқ тумани Шалхар ОФЙ аҳолиси билан тарғибот ишлари оборилди
Зеро, хушёрлик, огоҳ бўлиб яшаш – у бир кунлик ёки бир ойлик мавсумий масала эмас, балки кундалик иш, кундалик амалий ҳаракат бўлиши лозим.

ШКБ ОЁХТТЕБ инспекторлари
катта лейтенант Сардор Камолов
оддий аскар Фаррух Улогов

Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори

Жаҳон тарихида ўчмас из қолдирган бетакрор сиймолардан бири Заҳириддин Муҳаммад Бобур буюк шоир, қомусий олим, давлат арбоби ва моҳир саркарда сифатида бутун дунёда маълум ва машҳурдир. Унинг беқиёс илмий-ижодий мероси нафақат миллий маданиятимиз ва халқимиз адабий-эстетик тафаккурининг шаклланишида, балки жаҳон адабиёти, илм-фани ва давлатчилиги тарихида алоҳида ўринга эга.

Мустақиллик даврида Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти ва фаолиятини ҳар томонлама чуқур ўрганиш, унинг асарларини юртимиз ва хорижий давлатларда тарғиб қилиш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилди. Хусусан, шоир туғилган кун – 14 февраль санаси ҳар йили мамлакатимиз бўйлаб адабиёт ва илм-маърифат байрами сифатида нишонланмоқда. Бобуршунослик соҳасида кўплаб тадқиқотлар, республика ва халқаро миқёсда илмий анжуманлар мунтазам ўтказилмоқда.

Кейинги йилларда Тошкент ва Андижон шаҳарларида Бобур Мирзонинг муаззам ҳайкаллари ўрнатилгани, унинг туғилиб ўсган юрти – Андижон шаҳрида Бобур номидаги халқаро жамоат фонди ва унинг тасарруфидаги “Бобур ва жаҳон маданияти” китоб музейи фаолият кўрсатаётгани, “Бобур энциклопедияси”, “Бобур куллиёти”, “Бабур. Бабуриды. Библиография” деб номланган салмоқли асарларнинг нашрдан чиқарилгани, “Бобур ва дунё” журналининг ташкил қилингани маданий ҳаётимизда катта воқеа сифатида эътироф этилди.

Жонажон Ватанимиз миллий ривожланишнинг янги босқичига – Учинчи Ренессанс даврига қадам қўяётган, ҳаётимизнинг барча жабҳаларида туб ўзгаришлар юз бераётган бугунги кунда Бобур Мирзонинг бебаҳо меросини чуқур ўрганиш ва оммалаштириш янада муҳим аҳамият касб этмоқда.

Буюк аждодимиз асарларининг миллий ва умуминсоний моҳиятини, унинг ёш авлодимиз интеллектуал ва маънавий салоҳиятини ошириш, фарзандларимизни шу асосда Янги Ўзбекистон бунёдкорлари этиб тарбиялаш борасидаги улкан ўрни ва таъсирини инобатга олиб, Бобур Мирзонинг илмий ва ижодий меросини мамлакатимиз ва халқаро миқёсда янада чуқур ўрганиш ва тарғиб этиш мақсадида:

1. Маданият ва туризм вазирлиги, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги, Фанлар академияси, Ёзувчилар уюшмаси, Республика Маънавият ва маърифат маркази, Бобур номидаги халқаро жамоат фонди ҳамда жамоатчилик вакилларининг 2023 йилда Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 540 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисидаги таклифи маъқуллансин.

2. Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 540 йиллигини нишонлаш бўйича ташкилий қўмита (кейинги ўринларда – Ташкилий қўмита) тузилсин ва унинг таркиби иловага мувофиқ тасдиқлансин.

Ташкилий қўмита (А.Н.Арипов):

бир ҳафта муддатда Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 540 йиллигини нишонлаш бўйича амалга ошириладиган чора-тадбирлар дастурини тасдиқласин. Ушбу дастурда қуйидаги масалаларга алоҳида эътибор қаратилсин:

мамлакатимиздаги Заҳириддин Муҳаммад Бобур номи билан боғлиқ обида ва қадамжоларни, жумладан, ёдгорлик мажмуаларини таъмирлаш ва уларнинг ҳудудларини ободонлаштириш;

Бобур Мирзо меросига мансуб қўлёзма, қадимий китоблар, санъат асарлари ва бошқа маданий бойликларни реставрация қилиш, уларни ишончли даражада сақлаш учун зарур шароит яратиш;

хорижий мамлакатларда сақланаётган Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти, илмий-ижодий мероси ҳамда у яшаган даврга оид ноёб қўлёзма асарлар ва бошқа маданий бойликларни аниқлаш, уларнинг нусхаларини Ўзбекистонга олиб келиш ва тадқиқ қилишни давом эттириш;

Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг илмий-ижодий меросини, давлатчилик ва саркардалик фаолиятини кенг ўрганиш мақсадида халқаро миқёсда илмий изланишлар олиб бориш ва уларнинг натижаларини эълон қилиш, янги илмий, бадиий-публицистик асарлар яратиш;

Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти ва фаолиятига бағишланган юқори сифатли медиа маҳсулотлар ҳамда аудиовизуал асарлар яратиш, уларни маҳаллий ва хорижий оммавий ахборот воситаларида эълон қилиш, Интернет ва ижтимоий тармоқларда кенг тарғиб қилиш;

Ўзбекистон Республикасининг хорижий мамлакатлардаги элчихоналари, Ўзбек миллий маданий марказлари, ватандошлар жамиятларида Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодини кенг ўрганиш ва тарғиб қилишга бағишланган маърифий тадбирлар, давра суҳбатлари ташкил этиш.

3. Маданият ва туризм вазирлиги Ташкилий қўмитанинг ишчи органи этиб белгилансин ва мазкур қарорда белгиланган вазифалар бўйича вазирлик ва идоралар фаолиятини мувофиқлаштириб борсин.

4. Ташкилий қўмита қуйидаги тадбирлар:

Андижон вилояти ҳокимлиги томонидан Бобур номидаги халқаро жамоат фонди билан биргаликда Андижон шаҳрида “Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодий меросининг башарият маънавий-маърифий тараққиётидаги ўрни” мавзусидаги халқаро илмий-амалий конференция;

Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги томонидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида “Заҳириддин Муҳаммад Бобур меросининг Шарқ давлатчилиги ва маданияти ривожида тутган ўрни” мавзусида халқаро илмий-назарий анжуман;

Тошкент шаҳар ҳокимлиги, Маданият ва туризм вазирлиги томонидан Тошкент шаҳрида Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 540 йиллигига бағишланган адабий-бадиий анжуман;

Маданий мерос агентлиги ва Бобур номидаги халқаро жамоат фонди томонидан Андижон шаҳридаги “Бобур ва жаҳон маданияти” китоб музейида Бобурнинг ҳаёти, илмий ва ижодий фаолиятига бағишланган асарларнинг қўлёзма ва нашр нусхаларининг кўргазмаси;

Бадиий академия ва “Ҳунарманд” уюшмаси томонидан мавзуга бағишланган тасвирий санъат асарлари, миниатюралар, халқ амалий санъати намуналари кўргазмалари юқори савияда ўтказилишини таъминласин.

5. Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ибратли ҳаёти ва бой меросини аҳоли орасида кенг тарғиб қилиш мақсадида:

а) Маданият ва туризм вазирлиги Бобур номидаги халқаро жамоат фонди билан биргаликда:

“Бобур мероси” халқаро сайёҳлик тарғибот дастурини амалга оширсин;

2023 йилда Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳаёти ва асарлари асосида янги спектакллар яратиш, шоир ғазаллари билан ижро этиладиган энг яхши қўшиқлар танловлари ҳамда “Назм ва наво” мақом кечаларини ташкил этишни таъминласин;

давлат буюртмаси асосида Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг болалик даврига бағишлаб суратга олинаётган “Йўлбарснинг туғилиши” бадиий фильмини якунига етказиш чораларини кўрсин;

б) Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармаси 2023-2024 йилларда болалар учун Бобур Мирзо ҳақидаги спектакль ва кўп қисмли мультипликацион фильмни яратсин.

6. Ташкилий қўмита Фанлар академияси, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги, Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги, Жамоат хавфсизлиги университети, Бобур номидаги халқаро жамоат фонди, Ёзувчилар уюшмаси билан биргаликда:

ўзбек, рус ва инглиз тилларида Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳаёти ва ижодига доир “Бобур энциклопедияси”нинг тўлдирилган учинчи нашри, “Бобур” китоб-альбоми, шунингдек, Бобур асарлари луғати, Бобур девонининг мукаммал нашрини;

“Бобурнома” асарининг замонавий ўзбек ва қорақалпоқ тилларига табдилини яратиш;

“Бобурга армуғон” рукни остида шоир асарлари, унинг ҳаёти ва ижоди ҳақидаги илмий ва оммабоп китоблар туркумини тайёрлаш ва чоп қилиш чораларини кўрсин.

7. Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Ёзувчилар уюшмаси, Республика Маънавият ва маърифат маркази, Бобур номидаги халқаро жамоат фонди билан биргаликда:

икки ой муддатда Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳаёти ва ижодий меросини тадқиқ этиш бўйича илмий-тадқиқот ишларига давлат буюртмаси талабларига мувофиқ илмий лойиҳалар танловини эълон қилсин;

ушбу қарорнинг 6-бандида белгиланган адабиётларни тайёрлаш билан боғлиқ ишлар учун давлат илмий дастурлари доирасида мақсадли маблағлар ажратилишини таъминласин;

талабалар ҳамда тадқиқотчилар ўртасида Бобур Мирзо ҳаёти ва ижодига бағишланган янги илмий-публицистик ҳамда бадиий асарлар танловини ўтказсин;

Бобур Мирзо ҳаёти ва фаолиятига бағишланган асарларнинг ўзбек тилидан хорижий тилларга ҳамда хорижий тиллардан ўзбек тилига босқичма-босқич таржима қилиниши ва чоп этилишини таъминласин.

8. 2023/2024 ўқув йилидан бошлаб олий таълим муассасалари талабалари учун тарих ва география йўналишларида Заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги давлат стипендияси таъсис этилсин.

Вазирлар Маҳкамаси уч ой муддатда мазкур давлат стипендиясини тайинлаш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқласин.

9. Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги, Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги манфаатдор вазирлик ва идоралар билан биргаликда 2023 йил давомида қуйидаги вазифаларни ўз ичига олган “Бобур ва ёшлар” махсус дастурини амалга оширсин:

умумий ўрта таълим муассасалари ўқувчилари ўртасида “Бобур асарларининг билимдонлари” танлови ва “Бобурни англаш” мавзусида иншолар танловини ўтказиш ва ғолибларни муносиб тақдирлаш;

замонавий ахборот ва тарғибот технологиялари асосида Заҳириддин Муҳаммад Бобур асарларини ёшлар ўртасида кенг оммалаштириш.

10. Андижон вилояти ҳокимлиги Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги, Фанлар академияси, Бобур номидаги халқаро жамоат фонди билан биргаликда 2023 йил 1 августга қадар маҳаллий бюджет маблағлари ҳисобидан ўзбек, рус, инглиз тилларида фаолият юритадиган халқаро илмий бобуршунослик электрон платформаси ва унинг мобиль иловасини яратсин. Бунда, мазкур платформанинг келгусида самарали юритилиши Бобур номидаги халқаро жамоат фонди томонидан амалга оширилиши белгилаб қўйилсин.

11. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари, Республика Маънавият ва маърифат маркази, Ёзувчилар уюшмаси, Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги ҳамда бошқа вазирлик, идора ва ташкилотлар Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг илмий-ижодий меросига бағишланган ижодий учрашувлар, давра суҳбатлари, китоблар тақдимотлари ҳамда бошқа тадбирларни ташкил қилсин.

12. Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги, Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси, Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентилиги, Ўзбекистон миллий медиа ассоциацияси ва бошқа оммавий ахборот воситаларига Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 540 йиллигини нишонлаш билан боғлиқ тадбирларни кенг ёритиш тавсия этилсин.

13. Мазкур қарорда назарда тутилган чора-тадбирларни молиялаштириш манбалари этиб маҳаллий бюджетларнинг қўшимча манбалари, ижрочиларга ажратилган маблағлар доирасида Давлат бюджети маблағлари, ташкилотчиларнинг ўз маблағлари ҳамда қонунчилик ҳужжатлари билан тақиқланмаган бошқа манбалар белгилансин.

14. Ушбу қарор ижросини назорат қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А.Н.Арипов ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг маслаҳатчиси О.Қ.Абдурахманов зиммасига юклансин.

Ўзбекистон Республикаси

Президенти                                     Ш.МИРЗИЁЕВ

Тошкент шаҳри, 

2023 йил 25 январь

  САВОЛ;

  Бизни оилавий шароитимиз яхши эмас, Даромад келадиган жойимиз хам йўқ. Қаердан ёрдам сўрашни билмаяпмиз. Шунга махалладан моддий ёрдам нафақасини олишимиз мумкинми. Ўзи моддий ёрдам нафақаси кимларга берилади ?

  ЖАВОБ;

  Ҳукуматнинг 654-сон қарори билан тасдиқланган низомга асосан, моддий ёрдам фарзандлари бўлмаган ёки барча болалари 18 ёшдан катта бўлган оилаларга ва якка-ёлғиз фуқароларга 6 ой муддатга тайинланади ва тўланади.

   Моддий ёрдам олишнинг асосий шарти нима ?

   Моддий ёрдам нафақаси оиланинг ойлик жами даромади киши бошига 498 минг сўмдан ошмайдиган оилаларга берилади.

   Муддат тугаганидан кейин қайтиб берилмайдими ?

   Муддат тугаганидан кейин яна олмоқчи бўлсангиз қайта хужжат тайёрлашингиз керак.

  Буни аниқ суммаси нечпул ?

  Хозирги кундаги моддий ёрдамнинг аниқ миқдори бир ойга 380 000 сўм

Учқудуқ туман адлия бўлимидан

   Ҳозирги глобаллашув жараёни кетаётган бир даврда инсонлар дунёқарашининг кенгайиши, онгу-тафаккурининг ўсиши, жамият ҳаётининг ўзгаришига, мамлакатимизнинг ривожланишига катта таъсир кўрсатиб келмоқда. Жамиятимизда жуда кўпчилик инсонлар пенсия ва нафақа тушунчалари бир маʼноли деб ҳисоблайди яъни пенсия нафақа сўзининг русчаси деб хато ўйлайди (аслида, нафақа рус тилига «пособие» деб таржима қилинади). Оммавий ахборот воситалари, ижтимоий тармоқларда ҳам фойдаланувчилар пенционер ва нафақахўр тушунчаларини синоним сифатида ноўрин ишлатишади. Шу ўринда бир савол туғилади:

   Хўш, бу икки тушунчанинг фарқи нимада?

   Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида»ги Қонунига кўра, етарлича иш стажига эга бўлган фуқаролар ва уларнинг оилалари пенсия олиш ҳуқуқига эга. Ушбу Қонун билан давлат пенсияларининг қуйидаги турлари мавжуд:

1. ёшга доир пенсия.

2. ногиронлик пенсияси.

3. боқувчисини йўқотганлик пенсияси.

   Ёшга доир пенсия олиш ҳуқуқига:

• эркаклар — 60 ёшга тўлганда ва иш стажлари камида 25 йил бўлган тақдирда;

• аёллар — 55 ёшга тўлганда ва иш стажлари камида 20 йил бўлган тақдирда эга бўладилар.

   Ногиронлик пенсиялари қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда И ва ИИ гуруҳ ногиронлиги бўлган шахс деб топилган иснонларга тайинланади. Меҳнатда майибланганда ёки касб касаллигига учраганда бериладиган ногиронлик пенсиялари иш стажидан қатъий назар, тайинланади.

   Вафот этган боқувчининг қарамоғида бўлган меҳнатга қобилиятсиз оила аъзолари боқувчисини йўқотганлик пенсияси олиш ҳуқуқига эга бўлади. Пенсия ёшига етиб, зарурий иш стажига эга бўлмаган тақдирда, лекин камида 7 йиллик иш стажи мавжуд бўлса, бор стажига мутаносиб равишда тўлиқсиз миқдорда ёшга доир пенсия тайинланади.

   Иш стажига эга бўлмаган фуқаролар ва уларнинг оилалари ушбу Қонунга биноан давлат пенсиялари олиш ҳуқуқига эга эмаслар. Уларнинг ижтимоий таъминот иЎзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2011 йил 7 апрелдаги 107-сон қарори билан тасдиқланган «Пенсия тайинлаш учун зарур бўлган иш стажига эга бўлмаган қарияларга ва меҳнатга лаёқатсиз фуқароларга нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисида»ги низом билан тартибга солинади.

  Мазкур Низом бўйича нафақаларнинг ҳудди пенсия каби 3 турибор:

1. ёшга доир нафақа.

2. ногиронлик нафақаси (болаликдан ногиронлиги бўлган шахслардан ташқари).

3. боқувчисини йўқотганлик нафақаси тайинланади.

Ёшга доир нафақа эркакларга — 65 ёшга етганларида; аёлларга — 60 ёшгаетганларида; болаликдан ногиронлиги бўлган фарзанди бор оналарга — 55 ёшга етганларида тайинланади.

   Ҳақ тўланадиган иш бажараётган ёки бошқа даромад манбаига эга бўлган (алиментлар ёки стипендиялар олиш бундан мустасно) шахсларга ёшга доир нафақа тайинланмайди. Иш стажига эга бўлмаган шахсга (болаликдан ногиронлиги бўлган фарзанди бор оналардан ташқари) ёшга доир нафақа меҳнатга лаёқатли вояга етган фарзандлари, қариндошлари ёки Ўзбекистон Республикасининг Оила кодексига мувофиқ уларни таъминлашга мажбур бўлган бошқа шахслар бўлмаган тақдирда тайинланади.

   Ногиронлик нафақаси ногиронлик содир бўлган ҳолларда, ёшидан қатъий назар, иш стажига эга бўлмаган И ва ИИ гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга тайинланади ва тўланади. Ишлаётган ёки ҳаёт кечиришнинг бошқа манбаларига (алиментлар ёки стипендиялар олиш бундан мустасно) эга бўлган И ва ИИ гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга нафақа тайинланмайди.

«Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни бўйича давлат пенсияси олиш ҳуқуқига эга бўлмаган шахснинг қарамоғида бўлган оиланинг меҳнатга лаёқатли бўлмаган аъзолари боқувчисини йўқотганлик нафақаси олиш ҳуқуқига эгадирлар.

Бюджетдан ташқари Пенсия 

жамғармаси Учқудуқ туман 

бўлим бошлиғи ўринбосари Ж.Алимов.

  САВОЛ;

  Ассалому-алайкум. Менинг саволим шундан иборатки: бир оилани 3та фарзанди бор ,улар 23йил турмуш курган, шу йиллар давомида эр-хотин уриш жанжаллар ичида яшаган(кайнона бошчилигида). Хозирги кунда кайнана ва эр хотинига хамма айбни куйиб уйдан хайдаяпти. (2та кизини хам кушиб). Агар хотин кетса суд уларни ажратадими(болалар балоґот ёшида). Аелга ва болаларига улардан яшаш учун уй жой ажратиб берадими? ёки аел болалари б н кучада коладими?(эрни номида никохдан кейин ортирилган 2та машина ва участка бор. Шунга нима маслахат берасизлар

   ЮРИСТ ЖАВОБИ:

   Улуш ажратиш мумкин. 

   Қаранг! Оила кодекси 23-моддасига мувофиқ эр ва хотиннинг никоҳ давомида орттирган мол-мулклари, шунингдек никоҳ қайд этилгунга қадар, бўлажак эр-хотиннинг умумий маблағлари ҳисобига олинган мол-мулклари, агар қонун ёки никоҳ шартномасида бошқача ҳол кўрсатилмаган бўлса, уларнинг биргаликдаги умумий мулки ҳисобланади. Сиз саволингизда эр-хотин 23 йил турмуш қурганини ёзгансиз. Бу даврда улар томонидан олинган мол-мулк (кўчар ва кўчмас) умумий мулк ҳисобланиши мумкин. 

   Диққат билан қаранг! Ушбу норманинг учинчи қисмида эр ва хотиндан бири уй-рўзғор ишларини юритиш, болаларни парвариш қилиш билан банд бўлган ёки бошқа узрли сабабларга кўра мустақил иш ҳақи ва бошқа даромадга эга бўлмаган тақдирда ҳам эр ва хотин умумий мол-мулкка нисбатан тенг ҳуқуққа эга эканлиги мустаҳкамлаб қўйилган.

   Бундан кўриниб турибдики, сиздаги ҳолатда хотин ишламаган бўлса ҳам умумий мулкга эгалик қилишда тенг миқдорида улушдор ҳисобланади.

  Мазкур нормага кўра эр ва хотин уларнинг биргаликдаги умумий мулки бўлган мол-мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этишда тенг ҳуқуқларга эгадир.

   Эътибор беринг! Ушбу кодекс 24-моддаси иккинчи қисмига мувофиқ эр ва хотиндан бирининг умумий мол-мулкини тасарруф этиши билан боғлиқ битим тузилганда бу ҳаракат бошқасининг розилигига кўра амалга оширилаётганлигини англатади. 

   Мазкур қоиданинг мазмунига мувофиқ сиз саволда айтаётган қайнана мабодо ўғлининг номида бўлган мулкларни бошқа одамнинг номига ўтказган тақдирда бу битим ҳақиқий эмас деб топилади. 

   Юқоридаги кодекс 27-моддасига мувофиқ эр ва хотиннинг умумий мол-мулкини бўлиш эр ва хотиндан бирининг талабига кўра, улар никоҳда бўлган даврда ҳам, никоҳдан ажралишгандан кейин ҳам, шунингдек кредитор эр ва хотиндан бирининг умумий мол-мулкдаги улушига ундирувни қаратиш учун умумий мол-мулкни бўлиш талаби билан арз қилган ҳолларда амалга оширилиши мумкин. 

   Ушбу нормадан хулоса қиладиган бўлсак, ҳозирда сиз айтган аёл умумий мулкдан улуш ажратишни талаб қилишга ҳақли.

   Фуқародан қўшимча савол: Укам ажрашгани йўқ оламдан ўтган шуни хисобга оляпсизми? 1135 модда буйича келин 50 га 50 меросга давогар дейишяпти.сиз ёзганларимни қайта яҳшилаб етибор қилиб уқинг илтимос.шу келинни хаққи булган 50 фоизни қандай қилиб бекор қилса булади.саволим шу хақида..илтимос шу масала буйича аниқ жавоб  керак.

Юрист жавоби:

Саволингизда бу томонига еътибор бермабмиз. Бунинг учун сиздан узр сўраймиз. Бундай вазиятда ҳақиқатдан ҳам Фуқаролик кодексининг 1135-моддасига мувофиқ укангизнинг турмуш ўртоғи биринчи даражали меросхўр ҳисобланади. Лекин буни ҳам йўли бор

Бунинг учун уни нолойиқ меросхўр деб топиш лозим. Бу ҳақида Фуқаролик кодекси 1119-моддаси ҳамда 5-сонли Олий суд Пелумининг қарорига кўра меросхўр фақат суднинг ҳал қилув қарорига кўра ва фақат меросдан четлатиш ўзи учун ворислик билан боғлиқ мулкий оқибатлар туғдирадиган шахснинг даъвоси бўйича нолойиқ деб топилиши ва меросдан четлатилиши мумкин.

Учқудуқ туман адлия бўлими.

   Бюджет маблағларини сарфлаш объектларини аниқлаш ва танлаш бўйича амалга оширилган ишлар: Олий Мажлис Сенати Кенгашининг 2021-йил 22-апрелдаги "Маҳаллий буджет маблағлари сарфланишида жамоатчилик иштирокини таъминлаш тўғрисида"ги Қарори ижроси тўғрисида Учқудуқ туманида қуйидаги ишлар амалга оширилган.
    Учқудуқ туманида 2022 йил 1 мавсум жамоатчилик фикри асосида "Очиқ бюджет" ахборот порталида шаклланган таклифларни овоз бериш жараёни якунларига кўра энг кўп овоз тўплаган таклифларни саралаб олиш ҳамда жамғарма маблағларидан молиялаштириладиган тадбирлар тўғрисида.
Жорий йил 1 февралдан 1 апрелга қадар Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг опенбюджет.уз расмий веб сайти орқали мавжуд маҳаллий муаммоларни бартараф этиш мақсадида туманда истиқомат қилувчилар учун аҳамиятга эга бўлган жами 165 та таклифлар билдирилди. Ушбу таклифлар соҳаларга ажратилиб тадбирларни суммаларига аниқлик киритиш ва хулоса бериш учун ишчи комиссия аъзоларига тақдим этилди.
Учқудуқ туманида "Очиқ бюджет" ахборот порталида овоз бериш жараёнлари бошланди. Бюджет жараёнида фуқароларнинг фаол иштирокини таъминлаш мақсадида туман бюджетидан 3 949,9 млн. сўм маблағ йўналтирилган эди.
Бугунги кунда фуқароларимиз томонидан билдирилган 165 та таклиф ишчи комиссия томонидан ўрганилиб, 17 та таклиф овоз бериш босқичига ўтказилди.
Овоз бериш босқичига ўтказилган 17 та таклифлар учун фуқаролар томонидан 2045 та онлайн, 3262 та SМS орқали жами 5307 та овозлар келиб тушганлиги аниқланди.
   Юқоридаги овоз бериш жараёни якунларига кўра:
1.ИД рақами №0790400125-сонли "Тумандаги таълим муассасаларнинг ўқув сифатини яхшилаш ҳамда моддий техника базасини янада мустаҳкамлаш учун халқ таълими бўлимига қарашли таълим муассасаларига -10 та электрон (интерактив) доска 190 та мусиқа асбоб ускуналари 1700 та спорт анжомлари 10000 дона бадиий адабиётлар 70 дона молберт (чизмачилик хонаси учун) доска 10 та компютер билан таъминлаш учун 950.0 млн.сўм (жами 2777 та овоз).
2.ИД рақами №0790400164-сонли тумандаги Дўстлик МФЙ Тоғ кўчаси йўлини таъмирлаш (асфалт ёткизиш) учун 600.0 млн. сўм, (жами 530 та овоз).
3.ИД рақами №0790400135-сонли тумандаги Йўлчилар ОФЙ аҳолисини турмуш даражасини яхшилаш мақсадида ҳудуддаги юксалиш кўчасини ичимлик суви билан таъминлаш учун ичимлик суви тармоғини қуриш учун 650. 0 млн. сўм (жами 502 та овоз).
4.ИД рақами №0790400131-сонли туман марказидаги Дўстлик МФЙ ҳудудидаги Алтинтау кўчаси ички йўлларни таъмирлаш асфалт ётқизиш учун 281.0 млн.сўм (жами 378 та овоз).
5.ИД рақами №0790400130-сонли Йўлчилар ОФЙ ҳудудидаги ички йўлларни таъмирлаш (асвальт ётқизиш) ва қум йўлни тош шағал йўлга алмаштириш учун 400.0 млн.сўм (жами 314 та овоз).
6.ИД рақами №0790400154-сонли тумандаги Дўстлик МФЙ М,Авезов кўчаси йўлини таъмирлаш (асвальт ётқизиш) учун 250.0 млн. сўм (жами 282 та овоз).
7.ИД рақами №0790400136-сонли туман худудидаги кўчаларга кўча ёритиш чироқлари ўрнатиш учун 100.0 млн. сўм (жами 176 та овоз).
8.ИД рақами №0790400163-сонли тумандаги Мустақиллик МФЙ Қизилқум кўчаси ички йўлини таъмирлаш (асфальт ётқизиш) учун 500.0 млн.сўм (жами 119 та овоз).
9.ИД рақами №0790400129-сонли "Мустақиллик МФЙ ҳудудидаги туман марказидаги “Деҳқон бозори”га кириш йўлини таъмирлаш учун 118.9 млн.сўм (жами 95 та овоз).
10.ИД рақами №0790400159-сонли тумандаги Абай МФЙни ҳудудидаги ички йўлни таъмирлаш (асфальт ёткизиш) учун 100.0 млн. сўм (жами 70 та овоз), таклифлар ғолиб деб топилди.

Учқудуқ туман молия бўлими

   Ўзбекистон Республикаси “СОЛИҚ КОДЕКСИ”нинг 

   414, 421, 428, 436-моддасига асосан жисмоний ва юридик шахслар учун белгиланган солиқ имтиёзлари:   

   Юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқ (414-модда)

   Солиқ ҳисоблаб чиқарилаётганда солиқ базаси қуйидагиларнинг ўртача йиллик қолдиқ қийматига (ўртача йиллик қийматига) камайтирилади:

  қайта тикланувчи энергия манбалари қурилмаларини (номинал қуввати 

0,1 МВт ва ундан ортиқ бўлган) ўрнатганлик учун қайта тикланувчи энергия манбаларидан энергия ишлаб чиқарувчилар, улар фойдаланишга жорий этилган пайтдан эътиборан ўн йил муддатга.

   Жисмоний шахслардан олинадиган мол-мулк солиғи (421-модда)

Энергия ресурсларининг амалдаги тармоқларидан тўлиқ узиб қўйилган турар жойларда қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланувчи шахслар қайта тикланадиган энергия манбалари ўрнатилган ойдан эътиборан 

уч йил муддатга;

Мазкур имтиёз энергия ресурсларининг амалдаги тармоқларидан тўлиқ узиб қўйилган ҳолда қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланиш тўғрисида энергия таъминоти ташкилотлари томонидан берилган маълумотнома асосида тақдим этилади. Юридик шахслардан олинадиган ер солиғи (421-модда)

Қайта тикланадиган манбалардан энергия ишлаб чиқарувчилар қайта тикланадиган энергия манбалари (номинал қуввати 0,1 МВт ва кўпроқ) ускуналари эгаллаган ер участкалари бўйича улар ишга туширилган пайтдан эътиборан ўн йил муддатга солиқдан озод этилади.

Солиқ солинмайдиган ер участкалари жумласига қуйидаги ерлар киради:

маданият, таълим, соғлиқни сақлаш (бундан туристик зоналарда жойлашган санаторий-курорт объектлари банд қилган ерлар мустасно) ва ижтимоий таъминот объектлари эгаллаган ерлар;

Жисмоний шахслардан олинадиган ер солиғи (436-модда)

Энергия ресурсларининг амалдаги тармоқларидан тўлиқ узиб қўйилган турар жойларда қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланувчи шахслар — қайта тикланадиган энергия манбалари ўрнатилган ойдан эътиборан уч йил муддатга. Мазкур имтиёз энергия ресурсларининг амалдаги тармоқларидан тўлиқ узиб қўйилган ҳолда қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланиш тўғрисида энергия таъминоти ташкилотлари томонидан берилган маълумотнома асосида берилади.