O’pka tuberkulyozi turli shakllarga ega bo’lishi mumkin:
Tuberkulyoz qo’zg’atuvchisi
Kasallik inson organizmi Mycobacterium bakteriyasi yoki Kox tayoqchasi bilan infektsiyalangandan so’ng rivojlanadi. Bu mikroorganizmlar past haroratlarda hayotiyligini saqlab qoladi, tashqi muhit ta’sirlariga va yuqori haroratga chidamli bo’ladi.
Kox tayoqchasi o’ta yuqumli infektsiya hisoblanmaydi, biroq kasallangan infektsiya tashuvchisi bakteriyalarni tashqi muhitga tarqatadi. Sog’lom odam bu bakteriyalar bilan kasallanishi ehtimoli juda past. Ko’p hollarda silga chalingan bemor kasallikning faol bo’lmagan shaklida kasalxonaga yotishi talab qilinmaydi va uning harakatlari, ijtimoiy faoliyati cheklanmaydi.
Sabablari va yuqish yo’llari
Sil kasalligi yuqishining asosiy yo’li — havo-tomchi yo’llari sanaladi. Kamroq hollarda kundalik aloqalar va transplatsental yuqish holatlari qayd etiladi. Bakteriya nafas olish yo’llari orqali organizmga kiradi. So’ng bronxlar shilliq qavati va alveolalarga o’tadi va qon orqali butun tanaga tarqaladi.
Inson tanasi uchun Kox tayoqchasi yot mikroorganizmdir. Odatda bunday bakteriyalar organizmga tushsa va rivojlana boshlasa, immun hujayralari ularga hujum qilib, ko’payishi va rivojlanishini oldini oladi. Biroq quyidagi ikki holatda kasallik rivojlanishi ehtimoli mavjud bo’ladi:
Immun tizimi zaiflashga, antitanalar ishlab chiqarilishi buzilgan, immunitet tanqisligi holati mavjud bo’lsa, tananing mudofaa qobiliyati boshqa kasalliklar tufayli zaiflashgan yoki boshqa ijtimoiy yoki yosh omili tufayli yetarli darajada shakllanmagan bo’lsa;
Kasallik qo’zg’atuvchisi bilan aloqa uzoq, uzluksiz bo’lsa, batsilla tashuvchida kasallikning ochiq shakli jarayoni kechayotgan bo’lsa va tegishli davolash choralari qo’llanilmasa.
Alomatlari
Odatda tuberkulyoz asta-sekin namoyon bo’la boshlaydi. Patogen bakteriyalar bemor organizmida juda uzoq vaqt davomida o’zini haiqda belgi bermaydi, ko’pincha o’pka to’qimalarida rivojlanadi va ko’payadi.
Sil kasalligi (tuberkulyoz) — sabablari, alomatlari, davolash va oldini olish
Sil kasalligi, tuberkulyoz (lot. tuberculum — do’mboqcha) — Mycobacterium tuberculosis complex guruhi mikobakteriyalari tomonidan chaqiriladigan dunyoda keng tarqalgan infektsion kasallik. Bakteriya odatda o’pkani shikastlaydi. Kasallik nafaqat salomatlik, balki ijtimoiy holatga ham bog’liq: sil qo’zg’atuvchisiga immuniteti pasaygan, to’yib ovqatlanmaydigan, gigiena standartlariga rioya qilmaydigan va kambag’al ijtimoiy sharoitlarda yashaydigan kishilar eng ta’sirchandir. Biroq, sil yoshi va jinsidan qat’iy nazar butun aholi qatlamiga xavf tug’diradi.
O’lim holatlarining yuqoriligi (yiliga taxminan 3 million kishi) va kasallikning keng tarqalganligiga nafaqat ijtimoiy omillar, balki sil kasalligining hech qanday alomatlarsiz (yashirin) davri uzoq davom etishi ham ta’sir ko’rsatadi. Bu davr uni davolash uchun eng qulay vaqt hisoblanadi. Infektsiya mavjudligini aniqlash uchun organizm Mantu sinov reaktsiyasiga baholanadi.
Epidemiologiya
M. tuberculosis bilan yer aholisining uchdan bir qismi infektsiyalangan va har soniyada yangi infektsiya holati sodir bo’ladi degan tushuncha bor. Butun dunyoda har yili tuberkulyoz bilan kasallanadigan insonlar ulushi o’zgarmaydi yoki kamaymaydi. Biroq aholi sonining oshishi tufayli yangi holatlarning mutlaq soni oshib bormoqda.
2007-yilda asosan rivojlanayotgan mamlakatlarda surunkali faol tuberkulyozning 13,7 million hollari qayd qilinishi, 9,3 million yangi kasallanish hollari va 1,8 million o’lim hollari hisoblangan. Bundan tashqari, rivojlangan mamlakatlarda insonlar tuberkulyoz bilan tobora ko’proq infektsiyalanmoqda, chunki ularning immun tizimi immunosupressiv preparatlar qabul qilish natijasida zaiflashib bormoqda, ayniqsa OIV-infektsiyalarda.
Sil kasalligi butun dunyo bo’ylab teng ravishda tarqalmagan. Ko’pchilik osiyo va afrika mamlakatlari aholisining taxminan 80%da tuberkulinli sinov ijobiy natija beradi. Solishtirish uchun AQSh aholisi orasida bu ko’rsatkich 5-10% ni tashkil etadi.
Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti bergan ma’lumotlarga ko’ra, 2015-yilda dunyoda 10,4 millionga yaqin tuberkulyoz bilan kasallanish hollari qayd etilgan. Ulardan 5,9 millioni (56%) erkaklarga, 3,5 millioni (34%) ayollarga va 1,0 millioni (10%) bolalarga to’g’ri keldi. OIV bilan infektsiyalangan bemorlar 1,2 millionni (11%) tashkil etdi.
JSST kasallik haqida bergan ma’lumotlga ko’ra, 2015-yilda sil tufayli 1,4 million bemorning o’limi qayd etildi, ular ichida 0,4 millioni OIV bilan aloqador edi.
Tuberkulyoz bilan kasallanish noqulay sharoit (stressli holatlar), shuningdek inson organizmining individual xususiyatlari (masalan qon guruhi yoki yoshi) bilan bog’liq ekanligi qayd qilingan. Kasallanganlar orasida 18-26 yosh guruhi dominantlik qiladi.
Klinik shakllari
Ko’pincha tuberkulyoz nafas olish (asosan o’pka va bronxlar) va siydik-tanosil tizimini shikastlaydi. Tuberkuylozning suyak-bo’g’im shakllarida ko’pincha umurtqa va son suyaklarining shikastlanishi uchraydi. Shu sababli kasallikning ikki turi ajratiladi: o’pka va o’pkadan tashqari.
Бугун ижтимоий тармоқларнинг бирида Учқудуқ туманидаги Мустақилллик кўчасидаги чиқиндихоналардан бири ёнаётганлиги ҳақида танқидий пост тарқатилди.
Ушбу ҳолат юзасидан туман фавқулотда вазиятлар бўлими вакиллари ҳамда тегишли мутасаддилар иштирокида гуруҳ тузилиб, чиқиндихонада тезкор чора-тадбирлар амалга оширилиши натижасида чиқиндихонадаги олов ўчирилди. Чиқиндилардан тозаланди.
Шу ўринда туман фавқулотда вазиятлар бўлими туман аҳолисини чала ёнган ўтин ва турли маиший чиқиндиларни ташлаш жараёнида эътиборли бўлиш, ҳамда чиқиндиларни ўзбошимчалик билан ёқишга уринмасликка чақириб қолади.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ФАВҚУЛОТДА ВАЗИЯТЛАР БЎЛИМИ
Yashayotgan dunyomizning eng katta muammolaridan biri – bu jamiyat va tabiat o‘rtasidagi munosabatlar. Atrof-muhit kuchli ifloslanishga uchramoqda, uning asosiy sababi esa – inson.
Odamlar soni har yili oshib boryapti, sanoat natijasi bo‘lgan chiqindi miqdori ham. Jurnalist Mirolim Isajonov polietilen paketdan chiqindilar uchun maxsus kiyim tiktirib, uning ichini chiqindilarga to'ldirgan holda Botanika bog'iga boribdi. U shu orqali o'zbekistonliklar e'tiborini chiqindi muammosiga qaratmoqchi bo'lgan. Muammo haqida gapirishning ajoyib, ta'sirchan usuli, shunday emasmi? "O‘zbekistonda ekologiyani asrash, tabiatga zarar keltirmaslik haqida amaldorlar ham, yoshi kattalar ham ko'pda quruq gap bilan cheklanadi. Men esa omma e'tiborini ekologik muammoga kreativroq yo'l bilan qaratishga harakat qildim. Suratdagi kiyimni tiktirib kiydim va odamlar orasiga kirib bordim. Bundan tashqari, tabiat biz insonlar chiqargan milliardlab tonna chiqindilarni ko‘tarib turibdi. Men ham odamlar kundalik hayotida eng ko‘p foydalanadigan mahsulotlardan chiqqan plastik chiqindilarni ko‘tarib, tanamda his qilib ko‘rish uchun shu loyihaga qo‘l urdim", – deydi ekofaol.
Ha, biz, jamiyatimiz uchun bu kabi loyihalar hali yangi. Shuning uchun "chiqindi odam"ni ilk ko'rganlar orasida uni qo'llab-quvvatlashdan tashqari jinni deb o'ylaganlar ham topilibdi. Ammo Mirolim bundan xafa emas. U o'z maqsadi – odamlarni tabiatni asrashga o'rgatish yo'lidan qaytmoqchi emas. Kreativ loyihalarini davom ettirmoqchi. Do'stlar, keling, Mirolim Isajonov va u kabi yuzlab ekofaollar misolida biz ham tabiatni asrovchi, uning uchun jon kuydiruvchi bo'laylik. Bizdan ko'p narsa so'ralmaydi. Shunchaki, o'zimizdan keyin chiqindini ko'chada, o'tirgan joyimizda qoldirmaylik, mashinadan otmaylik. Boshqalar misolida shunday tarbiyasizlikni ko'rganda, buni ularga aytish, tartibga chaqirish ham ayb emas. Ekofaol bo'lish uchun shuning o'zi yetarli. Tabiat, atrof-muhit, jamiyat o'zimizniki. U faqat sanoqli jonkuyarlar yoki oyligi 1 millionga ham yetmaydigan farishta insonlar – "sariq nimchalilar"niki emas.
Азиз фуқаролар! Сизларни Қурбон ҳайити байрами билан табриклаб огохликка чақирамиз. Байрам муносабати билан яшаш хонадонингиздан кетиш олдидан яшаш хонадонингиздаги электр қурилмаларни электр манбайидан узишни, газ ва сувларни ўчириб эшик деразаларни қулфлашни, автотранспорт воситаларини дарахтлар остида ва йўлнинг қатнов қисмида қолдирмаслигингизни ҳамда ёш болаларни назорат қишингизни сўраймиз.
Учқудуқ тумани Фавқулодда вазиятлар бўлими
Inson kun davomida qanday mehnat bilan shug‘ullanishiga qarab to‘g‘ri ovqatlanishi lozim. Ko‘p hollarda sifatsiz oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish oqibatida insonlar o‘rtasida oshqozon-ichak faoliyatining o‘tkir buzilishi yoki ovqatdan zaharlanish holatlari ko‘p uchramoqda. Mutaxassislar iste’molga yaroqli yoki yaroqsiz bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlarni tavsiya qilib, o‘z xulosalarini berishgan. Ular maxsus laboratoriya tekshiruvlaridan o‘tkazilib, yaroqli hisoblangan taqdirda iste’molga ruxsat etiladi. Har qanday taomni yoki birorta oziq-ovqat mahsulotlarini tayyorlash uchun, albatta, shu faoliyat bilan shug‘ullanadigan korxona birinchi navbatda yaroqli mahsulotlardan foydalanishi kerak. Lekin undan tayyorlangan iste’molga yaroqli tayyor yegulik taomlarni noto‘g‘ri saqlash, tashish, qolaversa, tayyorlash jarayonida texnologik talablarga rioya qilmaslik mahsulotning sifatiga jiddiy zarar yetkazadi. Oziq-ovqat tayyorlash jarayonida ishtirok etuvchi xodimlar shaxsiy gigiena qoidalariga rioya etmasalar, yoki sog‘lomligi to‘g‘risida guvhnomaga ega bo‘lmagan hodimlar ovqat tayyorlash jarayonida ishtirok etsalar yuqoridagidek oshqozon-ichak faoliyatining o‘tkir buzilishi yoki ovqatdan zaharlanish holatlari yuzaga keladi. Har bir xarid qiladigan mahsulotlarimizni faqatgina ruxsat etilgan savdo nuqtalaridan sotib olishimiz kerak. Iste’molchi sifatida ushbu mahsulotlarning xavfsizlik ko‘rsatkichlari bo‘yicha rasmiy hujjati borligiga e’tibor qaratishingiz lozim. Ya’ni siz iste’molchi sifatida sotuvchidan mahsulotni iste’molga yaroqliligi to‘g‘risidagi hujjat bilan tanishtirishni, keyin esa aynan mazkur mahsulot yorlig‘i bo‘yicha kim tomonidan ishlab chiqarilgani, iste’molga yaroqlilik muddatini tekshirishingiz shart. Ushbu mahsulotni ishlab chiqarilgan sanasi va iste’molga yaroqlilik muddatiga e’tibor berish bilan birgalikda mazkur mahsulotning tashqi ko‘rinishi bo‘yicha aynan unga xos belgilarning o‘zgargan yoki o‘zgarmaganligiga, aynigan-aynimaganligiga e’tibor qaratganingizdan so‘ng xarid qilish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Uchquduq tuman SEO va JSB xodimi M.Rasulova
Ҳозирги вақтда гиёҳвандлик балоси инсоният ҳаётига жиддий хавф солаётган, унинг азиз ва мукаррамлигига путур етказаётган машъум иллатлардан бўлиб турибди. Бежизга уни “аср вабоси” деб сифатлашмаган.
Гиёҳвандлик иллатининг инсон ҳаётига раҳна солувчи, онгини ўзига бўйсундирувчи заҳри қотил, у ўз домига илинтирган одамни разолат дунёсига етаклаши ва гиёҳвандликка қарши курашда фақат нарколог ва Ички ишлар ходимигина эмас балки бутун жамият ҳамжиҳатликда кураш олиб бориши лозим.
“Таркибида гиёҳвандлик воситалари ва психатроп моддалари бўлган дори-дармонларнинг ноқонуний муомаласига қарши кураш” соҳасида давлат тасарруфига кирувчи соғлиқни сақлаш тизимлари ва хусусий дорихоналар ходимлари томонидан таркибида наркотик воситалари ва психатроп моддалари бўлган дори-дармонларни сақлаш, ҳисобга олиш, бериш ва ташишнинг белгиланган қоидаларини бузиш, фуқароларга сотиш каби ҳуқуқбузарликларни олдини олиш борасида бефарқликка йўл қўймасдан аниқланган ҳолатлар юзасидан зудлик билан мутасадди ташкилотларга маълум қилиб бориш лозим.
Барчамизга маълумки, инсон гиёҳвандлик ва ичкиликбозлик натижасида турли хавфли ва юқумли касалликларга чалиниб, оиласига ва жамиятга катта ташвиш ва муаммолар келтиради, қолаверса охир-оқибат мутлақо кераксиз шахсга айланади.
Ана шундай хавфли касалликлардан бири бу ОИВ инфекцияси ва ОИТСдир. Ҳамон ечими қидирилаётган ОИВ инфекцияси масаласи барча мамлакатлар учун глобал муаммога айланган.
Хулоса ўрнида шуни айтишим жойизки, ҳар қандай касалликнинг олдини олиш учун, аввало, организмда унга қарши иммунитет ҳоcил қилиниши даркор. Демак, гиёҳвандликка қарши курашиш, ёшларни бу балодан асраш учун тарғибот-ташвиқот ишлари кўламини янада кенгайтириш, шу орқали фуқароларимиз онгу шу уринда иммунитетни кучайтиришимиз зарур.
Учқудуқ туман СЭО ва ЖСБ
ходими Н.Ж.Канатбаева
Ўзбекистон Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги томонидан 2023—2024 ўқув йилида бошқа ҳудудлардан педагоглар жалб этиладиган таълим даражаси юқори бўлмаган мактаблар рўйхати тасдиқланди.
Ушбу мактабларда дарс бериш учун бошқа ҳудудлардан жалб қилинган олий ва биринчи тоифага эга ўқитувчи-педагогларнинг базавий тариф ставкаларига махсус устамалар тўланади.
Бунда:
бир маъмурий-ҳудудий бирликлар доирасида бошқа туман ва шаҳарлардан келиб фаолият юритаётган ўқитувчи-педагогларнинг базавий тариф ставкаларига 50 фоиз;
бошқа маъмурий-ҳудудий бирликдан келиб фаолият юритаётган ўқитувчи-педагогларнинг базавий тариф ставкаларига 100 фоиз махсус устамалар тўланади.
Бундай мактабларда дарс бериш учун бошқа ҳудудда камида бир йил ишлаган олий ва биринчи тоифага эга ўқитувчи-педагоглар жалб қилинади.
Бошқа ҳудудлардан жалб қилинган олий ва биринчи тоифага эга ўқитувчи-педагогларнинг базавий тариф ставкаларига махсус устамалар улар борган мактаб таълим даражаси юқори бўлмаган мактаблар рўйхатидан чиқарилган йилдан кейинги йил учун ҳам тўланади.
Учкудук туманидаги бугун Тиббиёт бирлашмасида Ўзбекистон Республикаси Президентлигига номзод Шавкат Мирзиёев Миромоновичнинг сайловолди дастури тарғиботига бағишланган тадбир ташкил этилди. Тадбирда OʻzLiDeP Учкудук туман бӯлими аппарат рахбари К.Эшкораева томонидан сайловчиларга номзоднинг бешта устувор мақсадни ўз ичига олган сайловолди дастурининг ҳар бир устувор йўналишлари бўйича атрофлича маълумотлар берилди.
Шунингдек, туман Кенгаши депутати, тарғибот гуруҳи аъзоси Г.Алланова томонидан дастурдаги: Биринчи мақсад-ҳар бир инсонга ўз салоҳиятини рўёбга чиқариш учун муносиб шароит яратишга қаратилган чора-тадбирларга тухталиб ӯтилди. Айниқса, бунда соғлиқни сақлаш тизимига катта эътибор қаратилаётганлиги. Яъни, номзоднинг сайловолди дастурида келгуси йилдан бирламчи бўғин орқали энг кўп учрайдиган 10 та касалликни даволаш ва 6 та тиббий хизматдан иборат кафолатланган тиббий пакет аҳолига бепул тақдим этилиши. Бу орқали, тиббий ёрдамга муҳтож аҳолининг 70 фоиз мурожаатлари бирламчи бўғиннинг ўзида ҳал бўлиши.
Онкологик беморлар ҳаётини сақлаб қолиш мақсадида мамлакатимизда илк бор ўзак ҳужайраларини трансплантация қилиш йўлга қўйилиши. Бу борадаги харажатлар эҳтиёжманд оилалар фарзандлари учун тўлиқ давлат ҳисобидан қопланиши назарда тутилганлигини айтиб ӯтди. Тадбир сӯнгида тиббиёт ходимлари бир овоздан 9 июль куни буладиган сайловда OʻzLiDeP номзоди Шавкат Мирзиёев Миромонович номзодини кӯллаб- кувватлаши буйича фикрларини билдирди.
Мактабгача таълим тизимида тарбияланувчиларнинг ёзги таътилини намунали ўтказиш, уларнинг жисмоний ва ақлий салоҳиятларини ошириш, болажонлар вақтини мароқли ўтказиш, соғломлаштириш ва чиниқтириш ишларини ташкил этиш, таълим-тарбия жараёнини узлуксиз олиб бориш, шунингдек ёзги соғломлаштириш тадбирларини ташкил этиш вазифалари ҳар бир мактабгача талим ташкилотида белгилаб берилган.
Ёз фаслининг - болаларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш ва жисмоний қобилиятларини ривожлантириш учун энг яхши давр эканлигини билган ҳолда Учқудуқ туман мактабгача ва мактаб таълими бўлимига қарашли 2-сон “Қуёшжон”номли МТТ да “Мактабгача таълим ташкилотида Ёзги соғломлаштириш даврини мароқли ўтказиш” мавзусида туман семинари ташкил этилди.
Семинар давомида Ёзги соғломлаштириш машғулотларида болаларнинг соғлиги, бўш вақтларини мазмунли ўтказиш масалалари, нутқ ўстириш, чиниқтириш машқлари, таълимий ўйинлар, қумда ўйинлар ва бир қатор театр чиқшлари меҳмон сифатида ташриф буюрган педагог ва тарбиячиларга намойиш этилди.
Туман бўйлаб мактабгача таълим ташкилотларида ўтказилаётган бу каби семинарларни ташкил этиш келажагимиз эгаларини ақлан етук, жисмонан соғлом бўлиб вояга етишларига пухта замин яратиши шубҳасиз.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ
Мудофаа вазирлигига қарашли Навоий вилояти Учқудуқ шаҳрида жойлашган № 99818-сонли ҳарбий қисмда юрт посбонларининг хизмат шароитини яхшилаш мақсадида замонавий бинолар барпо этилди, мавжудлари эса капитал таъмирдан чиқарилди.
“Ёшлар хиёбони”, “Маданият маркази” ва спортзал сингари барпо этилган биноларни тантанали равишда фойдаланишга топширишга бағишланган тадбирда Учқудуқ туман ҳокими С.Хамроев, ШКБ директори Н.Ахатов ва бир қатор давлат ва жамоат ташкилоти вакиллари, ҳарбий хизматчиларнинг оила аъзолари, ёшлар ҳамда Қуролли Кучлар фахрийлари иштирок этди.
Тадбирда, ҳарбий қисмда қурилиш ва таъмирлаш ишларида яқиндан ёрдам берган ҳамкор ташкилотларнинг раҳбарлари Мудофаа вазирлиги ҳамда қўмондонлик раҳбарияти томонидан эсдалик совғалари билан тақдирланди. Хизмат мажбуриятларини виждонан ўтаб, юқори натижаларга эришиб келаётган ҳарбий хизматчиларга эса навбатдаги ҳарбий унвонлар топширилди.
Ҳарбий хизматчиларнинг кўргазмали қўл жангги ва фахрий қоровул чиқишлари, ҳарбий оркестр томонидан ижро этилган куй-қўшиқлар меҳмонларда ёрқин тассурот қолдирди.
Шу билан бир қаторда, тадбир давомида бир гуруҳ ҳарбий хизматчиларнинг фарзандларига Республика олий таълим муассасаларига ўқишга киришлари учун имтиёзли тавсияномалар ҳам топширилди.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ
More...
УЧҚУДУҚ ТУМАНИДА: “Секторлар фаолиятига бир назар” аҳоли фаровонлигини таъминлаш бўйича амалга оширилаётган ишлар ҳақида МАТБУОТ АНЖУМАНИ ЎТКАЗИЛДИ.
Медиатадбирда 4 сектор раҳбарлари ва масъул котибларида ҳамда тумандаги журналист ва блогерлар иштирок этди.
Матбуот анжуманида сектор раҳбарлари ўз ҳудудларида жорий йилнинг биринчи ярим йиллигида амалга оширилган ишлар хусусида батафсил ахборот бердилар. Журналист ва блогерларнинг саволларига жавоб қайтардилар.
ТУМАН ҲОКИМИ РАҲБАРЛИГИДАГИ 1-СЕКТОР ФАОЛИЯТИ
Учқудуқ тумани 1-сектор ҳудудида тадбиркорликни ривожлантириш, уларнинг мавжуд муаммоларини ҳал этиш ва “Ёшлар дафтари”га, “Аёллар дафтари”га киритилган кам таъминланган, ишсиз фуқаролар бўйича тўхталиб ўтсам.
Жорий йилнинг январ-июнь ойлари давомида тумандаги 1-сектор ҳудудида тадбиркорликни ривожлантириш, уларнинг мавжуд муаммоларини ҳал этиш ва “Ёшлар дафтари”га, “Аёллар дафтари”га киритилган кам таъминланган, ишсиз фуқароларга амалий ёрдамлар кўрсатиш мақсадида 32 тадан ортиқ сайёр қабуллар ўтказилган.
Ўтказилган сайёр қабулларда 146 тадан ортиқ муаммоли масалалар кўтарилган бўлиб, ушбу муаммоларни ҳал этиш бўйича сектор аъзолари билан олиб борилган ижобий ишлар натижасида бир қанча ишлар амалга оширилди.
Жумладан, жорий йилнинг 1-2 чорагида оилавий тадбиркорликни ривожлантириш, хотин-қизларни ва оилани қўллаб-қувватлаш, ҳунармандчилик соҳасини ривожлантириш давомида тумандаги “Микрокредитбанк” АТБ Учқудуқ банк хизматлари маркази томонидан оилавий тадбиркорликни ривожлантириш, хотин-қизларни ва оилани қўллаб-қувватлаш, ҳунармандчилик соҳасини ривожлантириш, “Ёшлар” дастурлари доирасида 52 нафар фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига ўз тадбиркорлик фаолиятларини ташкил этиш мақсадида 1,324 млрд. сўмлик микрокредитлар ажратилди.
Шу жумладан, тумандаги “Ёшлар дафтари”га киритилган 20 нафар фуқарога 592,1 млн. сўм, “Аёллар дафтари”га киритилган 3 нафар фуқарога 50,0 млн. сўм, 26 нафар ишчиз фуқароларга 591,3 млн. сўмлик имтиёзли кредит маблағлари ажратилди.
Ажратилган кредит маблағларининг 137,0 млн. сўм (5 нафари) озиқ-овқат маҳсулотлари ишлаб чиқариш, 52,0 млн. сўм (4 нафар) тикувчилик, 188,0 млн. сўм (6 нафар) боғдорчилик ҳамда 753,0 млн. сўмлик (27 нафар) кредит маблағлари хизмат кўрсатиш ва сервис йўналишларини ривожлантириш учун жалб этилди.
Бундан ташқари, “Дўстлик” МФЙ ҳудудида фуқаро Ҳақбердиев Нуриддин “Микрокредитбанк” АТБ Учқудуқ банк хизматлари маркази томонидан ажратилган 1 млрд 200 млн. сўмлик кредит маблағи ҳисобидан мебел ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш лойиҳаси ишга туширилди.
“Ёшлар Дафтари” бўйича:
Тумандаги 1-сектор ҳудудида 14-30 ёшдаги фуқаролар сони – 1751 нафарни (шундан 875 нафари қизлар) иборат бўлиб, уларнинг 53 нафар ёшлар “Ёшлар дафтари”га киритилган бўлиб: Жорий йил 1-2-чораги давомида 37 нафар ёшларнинг бандлигини таъминланди, 12 нафарини тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйишлари учун кредит маблағлари ажратилди, 8 нафар ёшларни “Ҳунармандлар” уюшмаси орқали касбга ўқитилиб, доимий банд қилинди, 16 нафар ёшга таълим тўлов-контракти тўлаб берилган, 16 нафар ёшларга олий ва профисионал таълим тўлов шартнома маблағлари тўлаб берилди, 3 нафар ёшлар сафарбарлик чақируб резерви ҳизмати харажатлари тўлиқ субсидия асосида тўлаб берилди, 2 нафар ёшга ҳайдовчилик гувоҳномасига ўқиш харажатларининг 75% қоплаб берилди.
Шунингдек, “Ёшлар дафтари”га киритилган 8 нафар ногиронлиги бор ёшларга тиббий ёрдам қўрсатилиб, дори-дармонлар билан таъминланди.
Бундан ташқари, “Ёшлар дафтари” жамғармаси ҳисобидан 6 нафар ёшларга тадбиркорлик фаолиятини бошлаш учун зарур бўлган асбоб ускуналарни сотиб олиш мақсадида субсидия ажратилди.
“АёлларДафтари” бўйича:
Тумандаги 1-сектор ҳудудидаяшовчи “Аёллардафтари”гакиритилганаёллар сони 89 нафарниташкилэтади.
Бугунги кунга қадар, ушбу “Аёллар дафтари” га киритилган 11 нафар аёлларнинг бандлиги таъминланди, шундан, 6 нафарига 65 млн. сўмлик имтиёзли кредитлар ажратилди. Боқувчиси бўлмаган эҳтиёжманд хотин-қизлар 23 нафарига бир марталик моддий ёрдам 27,6 млн ажратилган, Ижтимоий ёрдамга муҳтож I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган, шунингдек тезкор тиббий муолажага муҳтож эҳтиёжманд хотин-қизлар 17 нафарига бир марталик моддий ёрдам 20,4 млн ажратилган, Қарамоғида ногиронлиги бўлган фарзанди мавжуд эҳтиёжманд хотин-қизлар 10 нафарига бир марталик моддий ёрдам 10 млн ажратилган.
Бундан ташқари ҳоким ёрдамчиси томонидан mehnat.nv.uz платформасига жами 278 нафар ишсиз киритилган бўлиб шундан 212 нафарини бандлиги таъминланди.
1-СЕКТОР МАСЪУЛ КОТИБИ томонидан тақдим этилди.
ТУМАН ПРОКУРОРИ РАҲБАРЛИГИДАГИ 2-СЕКТОР ФАОЛИЯТИ
Учқудуқ тумани 2-сектори томонидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича секторлар фаолиятини янада такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-4102-сонли Қарори ижросини таъминлаш, шунингдек ҳудудда мавжуд муаммолар билан “маҳаллабай” ишлаш, ҳудудни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришга қаратилган ишлар алоҳида назоратга олиниб, бу борада сектор аъзолари томонидан жорий йилнинг ўтган6 ойи давомида бир қатор ишлар амалга оширилди.
Жумладан, сектор ҳудудида 5 та маҳалла фуқаролар йиғинларида 3 429 та хонадонлар мавжуд бўлиб, уларда 14 428 нафар нафар аҳоли истоқомат қилиб келмоқда.
Жорий йилнинг ўтган даврида сектор раҳбарининг тасдиқланган графиги асосида жорий йилнинг апрел ойида 4 маротаба сайёр қабуллари ўтказилиб, уларда жами 23 та мурожаатлар кўриб чиқилди.
Мурожаатларни кўриб чиқиш жараёнида уларнинг 17 таси қаноатлантирилиб, 6 тасининг ижроси назоратга олинди.
Сектор штаби ишчи гуруҳи томонидан ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, аҳоли муаммоларини аниқлаш ҳамда уларга тизимли ёрдамлар кўрсатиш мақсадида маҳаллабай ўрганишлар олиб борилмоқда.
Жумладан, сектор ҳудудида 14 - 30 ёшдаги ёшлар сони
2 958 нафарни ташкил қилиб, шундан 2 958 нафарига анкета сўровномалари тўлдирилди ҳамда муаммоси мавжуд 25 нафар ёшлар “Ёшлар дафтари”га киритилиши учун тавсиялар берилди.
Шунингдек, сектор ҳудудида ишсиз ва бошқа муаммолари мавжуд 44 нафар ёшлар “Ёшлар дафтари”га киритилиб, шундан 34 тасининг ёки 86 фоизининг муаммолари ҳал этилиб, “Ёшлар дафтари”дан чиқарилиши таъминланди.
Жумладан, “Ёшлар дафтари”га киритилган 8 нафар ёшларнинг доимий бандлиги таъминланди, 2 нафар тадбиркорлик қилиш истагини билдирган ёшларга субсидия ажратилиб, 12 нафар ёшларнинг 43,1 млн сўмлик контракт тўловлари тўлаб берилди, 6 нафар ёшларнинг 10,2 млн сўмлик сафарбарлик чақируви резервидаги хизмат тўловлари тўлаб берилиши, 6 нафарига бошқа турдаги ёрдамлар кўрсатиш орқали ҳалқ депутатлари кенгашининг қарорига асосан ижтимоий ҳимояга мухтож ёшларнинг 92 фоизи дафтардан чиқарилди.
Шунингдек, сектордаги 30 ёшдан юқори бўлган 3 285 нафар хотин-қизлар хатловдан ўтказилиб, уларнинг 3 285 нафарига анкета сўровномалари тўлдирилди.
Сектор ҳудудида “Аёллар дафтари”нинг 4-босқичи давомида туманнинг 2-секторида жами 131 нафар аёллар қамраб олинди.
Шундан 36 нафар аёллар ижтимоий муҳофазага муҳтож ишсиз аёллар, тадбиркорлик қилиш истагини билдирганлар 7 нафар, боқувчиси йўқ, эҳтиёжманд хотин-қизлар 44 нафар, Ижтимоий ёрдамга муҳтож I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган, шунингдек тезкор тиббий муолажага муҳтож эҳтиёжманд хотин-қизлар 26 нафар, қарамоғида ногиронлиги бўлган фарзанди мавжуд эҳтиёжманд хотин-қизлар 18 нафарни ташкил қилади.
“Аёллар дафтари”нинг 4-босқичига қамраб олинган 131 нафар хотин-қизлардан 107 нафарининг турли муаммолари ҳал қилинган.
Шундан 3 нафар ижтимоий муҳофазага муҳтож ишсиз аёллар ишга жойлаштирилди, 16 нафар тадбиркорлик қилиш истагини билдирган аёлларгаимтиёзли кридетлар ажратилиб, тадбиркорликка йўналтирилди, 44 нафар боқувчиси йўқ, эҳтиёжманд хотин-қизларга моддий ёрдам ажратилди, 26 нафар ижтимоий ёрдамга муҳтож I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган, шунингдек тезкор тиббий муолажага муҳтож эҳтиёжманд хотин-қизларга моддий ёрдам ажратилди, 18 нафар қарамоғида ногиронлиги бўлган фарзанди мавжуд эҳтиёжманд хотин-қизларга "Аёллар жамғармаси" маблағлари ҳисобидан моддий ёрдамлар ажратилиши таъминланди.
Шу каби, маҳаллада тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш борасида ҳоким ёрдамчилари ҳамда ишчи гуруҳлар томонидан сектордаги мавжуд жами 3 429 та хонадондан бугунги кунда 3 214 тасида хатлов ўтказилди ва 482 нафар ишсиз фуқаролар аниқланиб, 351 нафари фуқароларнинг бантлиги таьмиланди хамда бу борада ишлар давом эттирилмоқда.
Бундан ташқари, аҳолини саломатлигини сақлаш, уларни ижтимоий-иқтисодий қўллаб-қувватлаш борасида бир қанча ишлар амалга оширилмоқда.
Жумаладан, апрел ойида сектордаги 16 нафар фуқаролар тиббий кўрикдан ўтказилиб, шундан 3 нафарига 4.5 млн. сўмлик зарур турдаги дори-дармонлар тарқатилди.
Шунингдек, 19 нафар ижтимоий ҳимояга мухтож ва якка-ёлғиз яшовчи 19 нафар фуқароларга 4,5 млн сўмлик озиқ-овқатлар тарқатилган бўлса, 7 нафар мухтож фуқароларга жами 16,5 млн. сўмлик бир марталик моддий ёрдамлар ажратилди.
Аҳолини ижтимоий ривожлантириш, маҳалланинг ўсиш нуқтаси (драйвери)ни аниқлаш ҳамда инфратузилмасини яхшилаш мақсадида “Маҳаллабай” ишлаш тизими йўлга қўйилган.
Шу билан бирга, ҳар бир маҳаллада тайинланган тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш масалалари бўйича ҳоким ёрдамчилари ва ёшлар етакчилари, сектор ишчи гуруҳи аъзолари ҳамда маҳалла раислари билан ҳамкорликда хонадонбай иш ташкил этилмоқда.
Учқудуқ туманида, хусусан 2-сектор ҳудудида таълим даражасини ошириш, ёш авлодни мактабгача таълим билан тўлиқ қамраб олиш бўйича муайян ишлар олиб борилмоқда.
Шу каби, ҳудудда ёшларнинг спорт билан мунтазам равишда шуғулланиши, улар ўртасида соғлом турмуш тарзини кенг тарғиб этиш, спорт турини ривожлантириш мақсадида сектордаги барча умумтаълим мактабларидаги мавжуд спорт заллари фуқаролар учун туну-кун очиб қўйилган бўлиб, аҳоли ва ёшлар ўртасида турли кўринишдаги спорт тадбирлари мунтазам ўтказилиб келинмоқда.
Ҳозирги кунда сектор аъзолари томонидан аҳоли учун долзарб бўлган муаммоларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш учун уйма-уй юриш, фуқароларнинг мурожаатларини қабул қилиш ва уларни ҳал қилиш, ёшлар ва аёллар дафтарига киритилган фуқароларни бандлигини таъминлаш борасидаги кенг кўламли ишлар давом эттирилаётган бўлиб, уларнинг натижалари ҳақида кейинги муддатларда ахборот бериб борилиши таъминланади.
Бундан ташқари, сектор томонидан аҳоли пунктларини кўкаламзорлаштириш, дарахт ва буталарни муҳофаза қилиш ҳамда яшил майдонларни кенгайтириш борасида тизимли чоралар кўриб келинмоқда.
Учқудуқ туманида, хусусан 2-сектор ҳудудида таълим даражасини ошириш, ёш авлодни мактабгача таълим билан тўлиқ қамраб олиш бўйича муайян ишлар олиб борилмоқда.
Бундан ташқари, туман Ёшлар иттифоқи, Ёшлар ишлари агентлиги туман ИИБ ва бошқа мутасадди ташкилотлар билан ҳамкорликда 2-сектор ҳудудида жойлашган маҳалла фуқаролар йиғинларида ёшлар, вояга етмаганлар ҳамда аёллар ўртасида ҳозирги кундаги долзарб масалалардан бири саналаётган жиноятчилик, ҳуқуқбузарликларни содир этилишини олдини олиш бўйича профилактик тадбирлар ҳамда йиғилишлар ўтказилиб, ушбу тадбирлар давомида ҳозирги кунда ушбу ҳудудларда нотинч, ноқобил, ичкиликка ружу қўйган, ДЭОга мойил, норози кайфиятдаги фуқаролар, маъмурий назоратда турувчи, жазони ижро этиш муассасасидан қайтган фуқаролар, ёшлар, шунингдек аёллар билан доимий равишда профилактик суҳбатлар олиб борилиб, уларни ижтимоий ҳаётга интеграция қилиш мақсадида маънавий ва спорт тўгаракларига жалб қилиш чораларини кўриш, бундан ташқари ўз жонига қасд ва суиққасд қилишга мойил бўлган шахслар билан алоҳида профилактик тадбирлар мунтазам ўтказиб бориш юзасидан тегишли маъсул ташкилотлар билан ҳамкорликдаги тарғибот тадбирлари олиб борилмоқда.
Ҳозирги кунда сектор аъзолари томонидан аҳоли учун долзарб бўлган муаммоларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш учун уйма-уй юриш, фуқароларнинг мурожаатларини қабул қилиш ва уларни ҳал қилиш, махсус дафтарларга киритилган фуқароларни бандлигини таъминлаш борасидаги кенг кўламли ишлар давом эттирилаётган бўлиб, уларнинг натижалари ҳақида ахборот бериб борилиши таъминланади.
2-СЕКТОР МАСЪУЛ КОТИБИ томонидан тақдим этилди.
ТУМАН ДАВЛАТ СОЛИҚ ИНСПЕКЦИЯСИ РАҲБАРЛИГИДАГИ 4-СЕКТОР ФАОЛИЯТИ
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 19 январдаги
(ПҚ-92-сон) қарорингиз билан ҳар бир маҳаллада ёшлар билан ишлаш бўйича вертикал тизим жорий этилиб, маҳалалардаги Ёшлар етакчиларининг иш фаолияти бўйича ҳуқуқий асослари яратиб берилди ва олиб борилаётган одилона ислоҳот маҳалладаги ҳар бир ёшгача етказиб берилиши таъминланмоқда.
Ёшлар етакчилари томонидан ҳар бир хонадонга кириб, ҳар бир ёш билан юзма-юз гаплашиб уларнинг муаммо ва таклифлари ўрганиб чиқилди ҳамда ҳар бир маҳалланинг “Ёшлар баланси” шакллантирилди.
Бугунги кунда, ёшлар етакчилари томонидан маҳалладаги ёшларнинг қизиқиши, хохиш-истакларига мувофиқ уларнинг бўш вақтини мазмунли ташкил этиш, “Беш ташаббус олимпиадаси”га жалб этиш, маданият, спорт, ахборот-технологиялари, китобхонликка кенг жалб этиш ишлари олиб борилмоқда.
Шунингдек, Ўзбекстон Республикаси Президентининг 2022 йил ноябрь ойида Навоий вилоятига ташрифингиз давомида ёшлар билан бўлиб ўтган учрашувда “Ёшлар билан ишлаш бўйича Навоий вилояти тажрибаси”ни жорий этиш топшириғини берилган эди.
Навоий вилояти тажрибаси сифатида Учқудуқ туман ишчи гуруҳи билан биргаликда барча сектор худудидаги МАФ ва ОФЙларда ёшларни хатловдан ўтказиш ишлари ташкил этилиб, ҳар бир ёш аниқ маълумотлар базасига шакллантирилди.
- Учқудуқ туман 4-сектор худудида 2023 йилнинг меҳнат ресурслари балансига кўра:
-ўртача доимий аҳоли 7 143 киши
шундан меҳнат ресурслари 5 792 нафар,
иқтисодий фаол аҳоли 4 709 нафар,
жами банд аҳоли 4 359 нафарни,
(шундан, расмий секторда бандлар 3 089 нафар,
норасмий секторда бандлар 1 083 нафар,
четга кетганлар 187 нафар)
350 нафар ишсиз мавжуд (ишсизлик даража 7,4 %)
- 4-сектор 2023 йилнинг Ёшлар балансига кўра:
-Ёшлар сони жами (14-30 ёшлар) 1 530 киши
жами банд ёшлар 1 443 нафарни,
(шундан, расмий секторда бандлар 1 354 нафар,
норасмий секторда бандлар 40 нафар,
четга кетганлар 49 нафар,
вақтинча ишлаш имкони йўқлар 41 нафар
вақтинча меҳнат қилиш имкони йўқлар 2 нафар)
34 нафар ишсиз мавжуд (ишсизлик даража 2,3 %)
Топшириққа мувофиқ, тумандаги 4-сектор худудида 1 530 нафар 14-30 ёшдаги ёшлар учта тоифаларга ажратилди. Хусусан, 1 354 нафари яшил тоифа, 166 нафари сариқ тоифа ҳамда 34 нафари қизил тоифага ажратиб олинди.
Ёшлар билан индивидуал ишлаш тизимини жорий этиш мақсадида тумандаги асосий йирик корхона ва ташкилотларнинг 7 нафар раҳбарларига 4-сектордаги 34 нафар ёшлар бириктирилган ҳолда ёшлар билан ишлаш юзасидан 2 та маҳаллада 4-сектор нинг “Йўл хариталари”ни ишлаб чиқилди.
Норасмий секторда фаолият кўрсатаётган 40 нафар ёшларни бандлигини таъминлаш бўйича 25 нафари (62.5%) ёшларни бандлиги таъминланди, жумладан:
-6 нафари расмий секторга ишга жойлаштирилди
-19 нафар фуқаро ўзини ўзи банд қилинди
Йил якунига қадар норасмий секторда фаолият кўрсатаётган 15 нафарини бандлигини таъминлаш чораларини кўрилади.
4-СЕКТОР МАСЪУЛ КОТИБИ томонидан тақдим этилди.
ТУМАН ИЧКИ ИШЛАР РАҲБАРЛИГИДАГИ 2-СЕКТОР ФАОЛИЯТИ
Туман 3-сектори томонидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича секторлар фаолиятини янада такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-4102-сонли Қарори ижросини таъминлаш, шунингдек ҳудудда мавжуд муаммолар билан “маҳаллабай” ишлаш, ҳудудни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришга қаратилган ишлар алоҳида назоратга олиниб, бу борада сектор аъзолари томонидан жорий йилнинг ўтган 6 ойи давомида бир қатор ишлар амалга оширилди.
Жумладан, сектор ҳудудида 3 та маҳалла фуқаролар йиғинларида 3 053 та хонадонлар мавжуд бўлиб, уларда 12 168 нафар нафар аҳоли истоқомат қилиб келмоқда.
Жорий йилнинг ўтган даврида сектор раҳбарининг тасдиқланган графиги асосида жорий йилнинг 6 ойида 25 маротаба фуыаролар билан сайёр қабуллари ўтказилиб, уларда жами 104 та мурожаатлар кўриб чиқилди.
Мурожаатларни кўриб чиқиш жараёнида уларнинг 90 таси қаноатлантирилиб, 12 тасига ҳуқуқий тушунтиришлар берилди, 2 тасининг ижроси назоратга олинди.
Сектор штаби ишчи гуруҳи томонидан ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, аҳоли муаммоларини аниқлаш ҳамда уларга тизимли ёрдамлар кўрсатиш мақсадида маҳаллабай ўрганишлар олиб борилмоқда.
Жумладан, сектор ҳудудида 14 - 30 ёшдаги ёшлар сони
2 285 нафарни ташкил қилиб, шундан 2 174 нафарига анкета сўровномалари тўлдирилди ҳамда муаммоси мавжуд 29 нафар ёшлар “Ёшлар дафтари”га киритилиши учун тавсиялар берилди.
Шунингдек, сектор ҳудудида ишсиз ва бошқа муаммолари мавжуд 45 нафар ёшлар “Ёшлар дафтари”га киритилиб, шундан 39 тасининг ёки 87 фоизининг муаммолари ҳал этилиб, “Ёшлар дафтари”дан чиқарилиши таъминланди.
Жумладан, “Ёшлар дафтари”га киритилган 5 нафар ёшларнинг доимий бандлиги таъминланди, 6 нафар тадбиркорлик қилиш истагини билдирган ёшларга субсидия ажратилиб, 10 нафар ёшларнинг 72,1 млн сўмлик контракт тўловлари тўлаб берилди, 6 нафар ёшларнинг 36 млн сўмлик сафарбарлик чақируви резервидаги хизмат тўловлари тўлаб берилиши, 12 нафарига бошқа турдаги ёрдамлар кўрсатиш орқали ҳалқ депутатлари кенгашининг қарорига асосан ижтимоий ҳимояга мухтож ёшларнинг 87 фоизи дафтардан чиқарилди.
Шунингдек, сектордаги 30 ёшдан юқори бўлган хотин-қизлар хатловдан ўтказилиб, анкета сўровномалари тўлдирилди.
Сектор ҳудудида “Аёллар дафтари”нинг 4-босқичи давомида туманнинг 3-секторида жами 127 нафар аёллар қамраб олинди.
Шундан 32 нафар аёллар ижтимоий муҳофазага муҳтож ишсиз аёллар, тадбиркорлик қилиш истагини билдирганлар 8 нафар, боқувчиси йўқ, эҳтиёжманд хотин-қизлар 43 нафар, Ижтимоий ёрдамга муҳтож I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган, шунингдек тезкор тиббий муолажага муҳтож эҳтиёжманд хотин-қизлар 19 нафар, қарамоғида ногиронлиги бўлган фарзанди мавжуд эҳтиёжманд хотин-қизлар 22 нафарни, уй-жойга мухтожлар 3 нафарни ташкил қилади.
“Аёллар дафтари”нинг 4-босқичига қамраб олинган 127 нафар хотин-қизлардан 115 нафарининг турли муаммолари ҳал қилинган.
Шундан 5 нафар ижтимоий муҳофазага муҳтож ишсиз аёллар ишга жойлаштирилди, 8 нафар тадбиркорлик қилиш истагини билдирган аёлларгаимтиёзли кридетлар ажратилиб, тадбиркорликка йўналтирилди,43 нафар боқувчиси йўқ, эҳтиёжманд хотин-қизларга моддий ёрдам ажратилди,
19 нафар ижтимоий ёрдамга муҳтож I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган, шунингдек тезкор тиббий муолажага муҳтож эҳтиёжманд хотин-қизларга моддий ёрдам ажратилди, 22 нафар қарамоғида ногиронлиги бўлган фарзанди мавжуд эҳтиёжманд хотин-қизларга "Аёллар жамғармаси" маблағлари ҳисобидан моддий ёрдамлар ажратилди, 3 нафар уй-жойга мухтож хотин-қизларнинг ижара компенсатсия тўловлари тўлаб берилиши таъминланди.
Шу каби, маҳаллада тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш борасида ҳоким ёрдамчилари ҳамда ишчи гуруҳлар томонидан сектордаги мавжуд жами 3053 та хонадондан бугунги кунда 3053 тасида хатлов ўтказилди ва 376 нафар ишсиз фуқаролар аниқланиб,295 нафари фуқароларнинг бандлиги таьмиланди хамда бу борада ишлар давом эттирилмоқда.
Бундан ташқари, аҳолини саломатлигини сақлаш, уларни ижтимоий-иқтисодий қўллаб-қувватлаш борасида бир қанча ишлар амалга оширилмоқда.
Жумаладан, сектордаги 18 нафар фуқаролар тиббий кўрикдан ўтказилиб, шундан 4 нафарига 15млн. сўмлик зарур турдаги дори-дармонлар тарқатилди.
Шунингдек, 14 нафар ижтимоий ҳимояга мухтож ва якка-ёлғиз яшовчи фуқароларга 7,5 млн сўмлик озиқ-овқатлар тарқатилган бўлса, 9 нафар мухтож фуқароларга жами 10.8 млн. сўмлик бир марталик моддий ёрдамлар ажратилди.
Аҳолини ижтимоий ривожлантириш, маҳалланинг ўсиш нуқтаси (драйвери)ни аниқлаш ҳамда инфратузилмасини яхшилаш мақсадида “Маҳаллабай” ишлаш тизими йўлга қўйилган. Шу билан бирга, ҳар бир маҳаллада тайинланган тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш масалалари бўйича ҳоким ёрдамчилари ва ёшлар етакчилари, сектор ишчи гуруҳи аъзолари ҳамда маҳалла раислари билан ҳамкорликда хонадонбай иш ташкил этилмоқда.
Учқудуқ туманида, хусусан 3-сектор ҳудудида таълим даражасини ошириш, ёш авлодни мактабгача таълим билан тўлиқ қамраб олиш бўйича муайян ишлар олиб борилмоқда.
Шу каби, ҳудудда ёшларнинг спорт билан мунтазам равишда шуғулланиши, улар ўртасида соғлом турмуш тарзини кенг тарғиб этиш, спорт турини ривожлантириш мақсадида сектордаги барча умумтаълим мактабларидаги мавжуд спорт заллари фуқаролар учун туну-кун очиб қўйилган бўлиб, аҳоли ва ёшлар ўртасида турли кўринишдаги спорт тадбирлари мунтазам ўтказилиб келинмоқда.
Ҳозирги кунда сектор аъзолари томонидан аҳоли учун долзарб бўлган муаммоларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш учун уйма-уй юриш, фуқароларнинг мурожаатларини қабул қилиш ва уларни ҳал қилиш, ёшлар ва аёллар дафтарига киритилган фуқароларни бандлигини таъминлаш борасидаги кенг кўламли ишлар давом эттирилаётган бўлиб, уларнинг натижалари ҳақида кейинги муддатларда ахборот бериб борилиши таъминланади.
Бундан ташқари, сектор томонидан аҳоли пунктларини кўкаламзорлаштириш, дарахт ва буталарни муҳофаза қилиш ҳамда яшил майдонларни кенгайтириш борасида тизимли чоралар кўриб келинмоқда. Учқудуқ туманида, хусусан 3-сектор ҳудудида таълим даражасини ошириш, ёш авлодни мактабгача таълим билан тўлиқ қамраб олиш бўйича муайян ишлар олиб борилмоқда.
Бундан ташқари, туман Ёшлар иттифоқи, Ёшлар ишлари агентлиги туман ИИБ ва бошқа мутасадди ташкилотлар билан ҳамкорликда 3-сектор ҳудудида жойлашган маҳалла фуқаролар йиғинларида ёшлар, вояга етмаганлар ҳамда аёллар ўртасида ҳозирги кундаги долзарб масалалардан бири саналаётган жиноятчилик, ҳуқуқбузарликларни содир этилишини олдини олиш бўйича профилактик тадбирлар ҳамда йиғилишлар ўтказилиб, ушбу тадбирлар давомида ҳозирги кунда ушбу ҳудудларда нотинч, ноқобил, ичкиликка ружу қўйган, ДЭОга мойил, норози кайфиятдаги фуқаролар, маъмурий назоратда турувчи, жазони ижро этиш муассасасидан қайтган фуқаролар, ёшлар, шунингдек аёллар билан доимий равишда профилактик суҳбатлар олиб борилиб, уларни ижтимоий ҳаётга интеграция қилиш мақсадида маънавий ва спорт тўгаракларига жалб қилиш чораларини кўриш, бундан ташқари ўз жонига қасд ва суиққасд қилишга мойил бўлган шахслар билан алоҳида профилактик тадбирлар мунтазам ўтказиб бориш юзасидан тегишли маъсул ташкилотлар билан ҳамкорликдаги тарғибот тадбирлари олиб борилмоқда.
Ҳозирги кунда сектор аъзолари томонидан аҳоли учун долзарб бўлган муаммоларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш учун уйма-уй юриш, фуқароларнинг мурожаатларини қабул қилиш ва уларни ҳал қилиш, махсус дафтарларга киритилган фуқароларни бандлигини таъминлаш борасидаги кенг кўламли ишлар давом эттирилаётган бўлиб, уларнинг натижалари ҳақида ахборот бериб борилиши таъминланади.
3-СЕКТОР МАСЪУЛ КОТИБИ томонидан тақдим этилди.
Бу икки ҳуқуқбузарлик бир-бирига сиртдан ўхшаб кетади. Аммо улар алоҳида жиноят бўлиб, ўзининг таркиби, хусусиятлари ва ижтимоий хавфлилиги билан бир-биридан фарқ қилади.
Товламачилик
Товламачилик деганда шахсни турли хил йўллар билан қўрқитиб, унинг мулкини, мулкий ҳуқуқларни топширишни ёки мулкий тусдаги хатти-ҳаракатни амалга оширишни талаб қилиши тушунилади. Товламачиликни содир этишда қўрқитиш турли усулларда амалга оширилиши мумкин, масалан:
- зўрлик ишлатиш билан (уриш, дўппослаш, тан жароҳати етказиш таҳдиди) қўрқитиб;
- мулкка шикаст етказиш ёки уни нобуд қилиш билан қўрқитиб;
- шахс учун сир сақланиши керак бўлган маълумотларни ошкор қилиш билан қўрқитиб (содир этган айбли қилмишни оммага етказиш, аёлни унинг эрига беҳаё суратларини кўрсатиш билан таҳдид қилиш)
Бунда қўрқитиш реал бўлиши керак. Яъни агар жабрланувчи товламачининг талабини бажармаса, ҳақиқатан хавф келиб чиқиш эҳтимоли бўлиши зарур.
Нафақат талаб қилиш, балки жабрланувчини ўз мулкий қимматликларни олиб келиб берадиган ҳолатга солиб қўйиш ҳам товламачилик ҳисобланади.
Товламачиликда жабрланувчи томонидан мулк ёки мулкий ҳуқуқлар топширилиши шарт эмас. Товламачи томонидан мулкни топширишни талаб қилинишининг ўзи жиноят тугалланганини англатади.
Фирибгарлик
Алдаш ёки ишончни суиистеъмол қилиш йўли билан ўзганинг мулкини ёки унинг мулкка бўлган ҳуқуқини қўлга киритиш фирибгарлик ҳисобланади. Бошқача қилиб айтганда, фирибгарликда фирибгар ўзганинг мол-мулкини текинга эгаллаш учун ёлғон ишлатади, алдайди, иккинчи томоннинг ишончини поймол қилади. Бунда сиртдан қараганда жабрланувчи фирибгарга ўз мулкини “ихтиёрий равишда” топшираётганга ўхшайди. Чунки жабрланувчи алданади, у фирибгарни ёлғон ишлатаётганини сезмайди. Шунинг учун ўз мулкини ёки мулкий ҳуқуқларини тазйиқсиз, қўрқитишсиз, ўз хоҳишига кўра топширади. Масалан, маҳсулот олди-сотдисида сотувчи маҳсулотни харидорга топширади, харидор томонидан эса сотувчига қалбаки пуллар тақдим этилади. Ушбу ҳолатда фирибгарлик содир этилганини кўришимиз мумкин. Эътибор беринг, бу ерда сотувчини ўз мулкини беришга ҳеч ким мажбур этгани йўқ, гўёки у “ўз хоҳишига кўра” мулкини фирибгарга топширгандек кўринади. Лекин аслида ундай эмас. Сотувчи маҳсулотни текинга бериб юбориш истагида бўлмаган, пул эвазига харидорга топширган (берилган пулни ҳақиқий деб ўйлаган). Пул эса ҳақиқий эмас бўлиб чиқади, бу дегани сотувчининг талаби қондирилмасдан унинг мулкка бўлган ҳуқуқига путур етказилганлигини кўрсатмоқда.
Фарқ нимада?
Бу икки ҳуқуқбузарлик бир биридан, асосан, қилмишнинг содир этиш усули билан фарқланади. Товламачиликда жиноятнинг содир этиш усули қўрқитиш ҳисобланади, фирибгарликда ундай эмас. Фирибгарликда жабрланувчи ўз мулкини мажбурликдан бошқа шахсга топширмайди, ўзи хоҳлаб топширади. Жабрланувчига тазйиқ ўтказилмайди. Товламачиликнинг ижтимоий хавфлилиги фирибгарликдан юқори. Фирибгарлик ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятлар туркумига кирса, товламачилик унча оғир бўлмаган жиноятлардандир.
Жавобгарлик қандай?
Товламачилик учун, 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёки 2 йилдан 5 йилгача озодликни чеклаш ёки 5 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазолари қўлланилиши мумкин.
Фирибгарлик учун эса, БҲМнинг 50 бараваридан 100 бараваригача миқдорда жарима ёки 2 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёки 1 йилдан 3 йилгача озодликни чеклаш ёхуд 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланиши белгиланган.
Учқудуқ туман ҳокимлиги катта мажлислар залида Халқ депутатлари туман Кенгашининг навбатдаги олтмиш тўққизинчи сессияси бўлиб ўтди. Унда депутатлар, сектор раҳбарлари, ҳоким ўринбосарлари, кун тартибида муҳокама қилинган масалаларга алоқадор бўлган корхона-ташкилот раҳбарлари иштирок этди.
Мажлисни туман ҳокими Халқ депутатлари туман Кенгаши раиси С.Хамроев олиб борди.
Сессия кун тартибида депутатлар Учқудуқ туманида “Оғир” тоифадаги ёшлар билан манзилли ишлаш бўйича ишлаб чиқилган “Йўл харита”ни тасдиқлаш, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 25-октябрдаги “2022-2023 йилларда маҳаллалар инфратузилмасини янада яхшилаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-408-сонли қарори юзасидан туманда олиб борилаётган ишлар тўғрисида ҳамда аҳоли бандлигини таъминлаш ва туманни ишсизликдан ҳоли худудга айлантириш бўйича белгилаб берилган режа-топшириқларни ижроси тўғрисидаги масалалар муҳокама қилинди.
Шунингдек, туман Адлия бўлими томонидан 2023 йил 1 чораги давомида амалга оширилган ишлар юзасидан ахбороти ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПФ-27-сонли “Ўзбекистон Республикаси жамоат хавфсизлиги концепциясини тасдиқлаш ва уни амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони ижроси юзасидан туман ички ишлар бўлими бошлиғи ўринбосарининг ҳисоботи эшитилди.
Кун тартибида кўриб чиқилган масалалар юзасидан сектор раҳбарлари, туман адлия бўлими бошлиғи У.Тўраев, туман ИИБ бошлиғи ўринбосари Б.Фаттоев, туман хокими ўринбосари О.Рамазонов, туман камбағалликни қисқартириш ва бандликка кўмаклашиш бўлими бошлиғи А.Қодировларнинг ахборот ва ҳисоботи эшитилди.
Мажлис кун тартибида муҳокама қилинган масалалар юзасидан туман кенгаши депутатлари Г.Алланова, М.Абдукаримов, З.Санаевлар музокараларда сўзга чиқдилар.
Халқ депутатлари туман Кенгашининг навбатдаги олтмиш тўққизинчи сессияси кун тартибида муҳокама қилинган масалалар юзасидан тегишли қарорлар қабул қилинди ва ижрога қаратилди.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.
Фикр эркинлиги тафаккурни юксалтириб, инсоннинг юрт истиқболига бўлган дахлдорлик туйғусини тарбиялайди. Шу маънода «Ташаббусли бюджет» ҳам маҳаллий бюджет маблағларининг аҳоли томонидан овоз бериш орқали йўналтирилишида, қолаверса, халқ иродасини синовдан ўтказишда муҳим аҳамият касб этмоқда.
Президентимизнинг 2021 йил 13 апрелдаги “Бюджет жараёнида фуқароларнинг фаол иштирокини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори билан амалдаги механизм янада такомиллаштирилиб, ўтган йилдан бошлаб туман ва шаҳар бюджетлари харажатларининг 5 фоизи бевосита фуқаролар томонидан билдирилган тадбирларга йўналтирилиши белгилаб қўйилди. Бундан ташқари, жойларда фуқарорларни қийнаб келаётган муаммоларни айнан ўзларининг ташаббуслари асосида ечимини топиш имкониятини яратиш мақсадларига ажратилаётган қўшимча даромадларнинг 10 фоизлик миқдори 30 фоизга кўтарилди.
Мазкур жараёнларда фуқароларнинг фаол иштирок этиши ўз ҳудудларидаги мавжуд долзарб муаммоларни бартараф этилишида ҳамда бюджет маблағларини тўғри тақсимланишида ўз ҳиссаларинини қўшишларига кенг имкониятлар яратади.
Чунки, биринчи навбатда, киритилаётган таклифда кўрсатилган муаммо умумий характерга эга бўлиши ва ўзида шахсий эҳтиёж билан боғлиқ талабларни акс эттирмаслиги лозим, — дейди Учқудуқ туман молия бўлими бошлиғи Жасур Бобомуродов. — Мисол учун, ички йўлларни таъмирлаш, ичимлик суви таъминотини, ёритиш тизимини яхшилаш, ҳудудларни ободонлаштириш, оқова сув тизимини тартибга келтириш, болалар ёки спорт майдончаларини барпо этиш, ижтимоий соҳа объектларини таъмирлаш ёки моддий техник базасини шакллантириш каби таклифлар инобатга олинади.
ОВОЗ БЕРИШ ЖАРАЁНИ ҚАНДАЙ ТАШКИЛ ЭТИЛЯПТИ?
Амалдагитамойилгакўра, ташаббусли бюджет жараёнлариҳарйилиикки марта, 3 босқичдаамалгаоширилади. Хусусан, биринчи ярим йиллигини 1 февралдан - 1 апрелгача, унингиккинчимавсуминиэса 15 июлдан - 5 сентябргачаўтказишрежалаштирилган.
Ҳарбирмавсумнингбиринчибосқичидафуқароларўзтаклифлариниилгарисуришади, иккинчисидабилдирилгантаклифлармодерацияжараёниданўтказилади. Учинчисидасаралангантаклифларовозберишгақўйилади.
— Қайдэтишжоиз, саралашбосқичиданўтганбарчатаклифларгаовозберишимкониятиберилади, — дейдиМолиявазирлигимасъулходимиАзимҲасанов. — Бунда, ҳарбиртаклифнингўзсаҳифасида “овозбериш” тугмасибўлиб, униқўллаб-қувватламоқчибўлганфуқароларушбутугманибосишорқалифақатбирмаротабаовозберишларимумкин. Бужараён 2 хил усулбилан: “Очиқ бюджет” порталидарўйхатданўтганҳолда ҳамда СМС хизматиорқали амалгаоширилади.
Бунданташқари, ҳарбирфуқаробевоситаўзиистаганманзил, шу биланбирга, умуманбошқаҳудудбўйичаиштирокэтибҳамташаббускорбўлишиимкониятиҳам бор. Буэсамаълумбиртаклифғолибдебтопилишиучунайнанўшаманзилдаистиқоматқиладиганёкирўйхатданўтганфуқаролариштирокэтишилозимдеганчекловни рад этади. Аммобирфуқарофақатгинабитталойиҳаниқўллаб-қувватлайолади.
Ушбу жараёндастлабOne ID тизимиорқалийўлгақўйилганэди. Соддалаштиришмақсадидафуқароларимизданфақат телефон рақамларигабоғланганҳолдарўйхатданўтиштизиминижорийқилдик. Бу аноним таклифларёкисунъийтарздаовозларнингкўпайибкетишнинголдиниолади. Натижадафуқародабиттажараёндабиттатаклифкиритишимкониятимавжудбўлади. Агарбиз телефон рақамиорқалиназоратниолибташлайдиганбўлсак, бирфуқароюзлабтаклифларникиритишиёкиовозберишимумкинбўлади. Шу боисадолатпринципиданкелибчиқиб, ҳарбирфуқаронингбир марта таклифкиритишиваовозберишижараёнийўлгақўйилди.
Ҳарбир туман ёкишаҳарнингўзида энгкўповозтўплаган таклифлармиқдориданкелибчиққанҳолда “ғолиб” аниқланади. Оддийқилибайтганда, таклифларгақанчаликкўповозтўпланса, ютишимкониятиортадиваэнгкўповозолганлариюқориданпастгақарабсаралаболинади.
Овозберишжараёниякунларигакўра, “Очиқ бюджет” ахборотпортали автоматик равишдаҳарбирҳудудбўйичаэнгкўповозтўплагантаклифларасосида “ғолиб”ларнианиқлайдивамуаллифинингшахсийкабинетиорқалиҳамдамобил телефон рақамигабухақда хабар юборилади.
БИРИНЧИ МАВСУМ ҚАНДАЙ КЕЧДИ?
Жориййилнингбиринчимавсумиучунфуқаролартомонидантаклифлар 1 февралдан 22 февралгачақабулқилинган. Илгарисурилганташаббуслармодераторлартомониданкўрибчиқилгач, овозберишжараёни 5 мартдан 1 апрелгачадавомэтди.
Молиявазирлигиахборотхизматинингмаълумқилишича, жараёнжудақизғинкечдивафуқароларнингдавлатпуллариқандайишлатилишигабефарқэмаслиги, бюджетданқандайфойдаланилишибўйичажамоатчиликназоратиўрнатишниўрганабошлаганиникўрсатди.
Ҳарбирмаҳаллаваовулда “Очиқ бюджет” ахборотпорталидатаклифқолдиришваовозберишжараёнигакўмаклашувчи “мобил” гуруҳларҳамда “ташаббускорларбурчаги” ташкилэтилди.
Фаолваўзҳудудигабефарқбўлмаганфидойиинсонлартаклифэтганташаббусларибўйичаалоҳидарежаларишлабчиқди. Жойлардатарғиботнингтурличаусуллариқўлланиб, маҳаллараисларивафаоллариғолиббўлишучун уйма-уйюрибмуайянлойиҳагаовозберишгаундалганҳолларҳамбўлди. Ижтимоийтармоқлардаайримҳудудлардатаклифларкўпроқовозолишивағолиббўлишиучунҳарбиттаовозга пул мукофотитаклифқилинаётганиҳақидагихабарлартарқалди...
Буларнингҳаммасикишиларимизнинг бюджет маблағларинингсарфланишигабефарқбўлмай, ҳарбиртийиннингмақсадлиишлатилишигадахлдорлигишаклланиббораётганидандалолатберади.
Жориййилдастлабкимавасумиякунларигакўра,2023 йил 1-мавсумида “Фуқаролар ташаббуси” жамғармасига жами 4 541.0 млн.сўммаблағ шакллантирилди.
Маълумот учун, 01.01.2023 йил бошига қолдиқ 1150,4 млн сўм, эркин қолдиқ маблағларилдан 390,3 млн. сўм бюджет параметрида умумий харажатларнинг 5 % миқдорида режалаштирилган маблағ 3 000,0 млн. сўмни ташкил қилади.
Ушбу маблағлар учун фуқаролар томонидан 238татурли хил мазмундаги таклифлар келиб тушди.Овоз бериш жараёнларига
15360минггаяқин фуқаролар иштирок этиб, натижада 4 470.0 млн.сўмлик 17 талойиҳалар ғолиб деб топилди. Жумладан;
- 7та лойиҳа 1 230.0млн. сўмтаълим муассасаларини таъмирлаш ва жихозлаш;
- 3та лойиҳа 1 700.0млн. сўмички йўлларни таъмирлаш, пиёдалар йўлаклар барпо этиш;
- 3та лойиҳа 640.0млн. сўммактабгача таълим соҳасини ривожлантириш;
- 2та лойиҳа 700.0млн. сўмтиббиёт объектларини таъмирлаш ва жихозлаш;
- 2та лойиҳа 200.0млн. сўм бошқа таълим муассасаларнии таъмирлаш ва жихозлаш каби аҳолини узоқ йиллардан бери қийнаб келаётган муаммоларини бартараф этилишига йўналтирилди.
Мисол учун “Абай”, “Мустақиллик” ва “Дўстлик” маҳалла ташаббускорлари томонилан 3 та ички йўлларни асфальтлаштириш таклифи келиб тушган. Ушбу маҳаллаларда истиқомат қилувчи аҳоли ушбу муаммони кўтариб, 1059 та овоз тўплаб ғолибликни қўлга киритди ва 1 700 млн. сўм ютиб олишга муваффақ бўлди.
Шунингдек, Учқудуқ туманида таълим олиш имконияти янада кенгайтириш ўқув машғулот, касбга йўналтириш хоналарини замогавий жиҳозлар билан таъминлаш юзасидан 7 та таклифлар келиб тушган.
Ушбу ташаббускорлар ушбу муаммони кўтариб, 7727 та овоз билан ғолбиликни қўлга киритишди ва 1 230 млн. сўм миқдорида маблуғ ютиб олишга эришди. Пировардида учқудуқлик фуқароларни узоқ йиллардан бери қийнаб келаётган муаммолари бартараф этилмоқда.
“Ташаббусли бюджет”нинг иккинчи мавсумига15 июлда старт олади. Унда ҳам мамлакатимизда яшовчи ҳар бир фуқаро ташаббускор ва овоз берувчи бўлиши мумкин. Биринчи мавсумда иштирокэтганваетарлиовозтўплайолмаганлойиҳалардолзарблигинийўқотмаганбўлса, иккинчимавсумдатакроранилгарисурилишимумкин.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.
