Hokimiyat matbuot xizmati
Bugungi kunda chiqindi muammosi nafaqat O‘zbekistonni, balki butun dunyo ahlini tashvishga solmoqda. Ko‘chada ketayotgan odamning qo‘lidagi plastik idish yoki boshqa chiqindi biz uchun muammo bo‘lib ko‘rinadi. Vaholanki, mazkur chiqindini nafaqat to‘g‘ri tarzda yig‘ib yo‘q qilish, balki undan yaxshigina moddiy foyda qilish mumkin.
Prezidentimizning 2024 yil 4 yanvardagi “Chiqindilarni boshqarish tizimini takomillashtirish va ularning ekologik vaziyatga salbiy ta’sirini kamaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi farmoniga ko‘ra, 2024–2026 yillarda – Toshkent, Angren va Buxoro shaharlari hamda Toshkent tumanida chiqindilarni “qayta ishlanadigan”, “qayta ishlanmaydigan” va “oziq-ovqat” toifalariga saralagan holda yig‘ish bo‘yicha tajriba o‘tkazilishi hamda ushbu turdagi chiqindilarni yig‘ish uchun alohida paketlar aholiga bepul berilishi, shuningdek, ko‘p qavatli uylar joylashgan hududlarda chiqindi yig‘ish maydonlarida “qayta ishlanadigan” toifaga mansub chiqindi turlari aholidan sotib olinishi belgilangan.
Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi huzuridagi Sanitar tozalash ishlarini tashkil etish respublika markazi tomonidan Toshkent viloyati Angren shahriga press-tur tashkil etildi.
Press-tur davomida Angren shahri “Nurchi” MFYda joylashgan “Zero waste” davlat-xususiy sheriklik bitimi asosidagi sanitar tozalash korxonasi bosh direktori Habibullo Husanov bu borada amalga oshirilayotgan ishlar xususida ma’lumot berdi.
– So‘nggi yillarda tabiiy resurslardan foydalanish hajmi va sur’atining o‘sib borishi tufayli insoniyatning tabiatga ko‘rsatayotgan ta’siri tobora kuchaymoqda, – deydi Habibullo Husanov. – Zamonaviy chiqindixona faoliyatini yo‘lga qo‘yish maqsadida hududdagi eng og‘ir sharoitli chiqindi yig‘ish maydonchasi tanlab olindi va mazkur maydoncha mutlaqo noodatiy ko‘rinishda qayta tiklandi. Chiqindixonani barpo etishda asosan ikkilamchi mahsulotlardan, chiqindilardan foydalanildi. Misol uchun, tashlab yuborilgan turli ko‘rinishdagi shisha buyumlar, qurigan daraxt tanasi kabi chiqindilardan ajoyib dizayn yaratishga urindik. Saralangan chiqindilarni joylashtirish uchun alohida konteynerlar joylandi. Chiqindilarni saralash sayyoramizni chiqindilardan tozalashning birinchi qadamidir. Targ‘ibotni kuchaytirish uchun ekologiyaga taalluqli shiorlarni chiqindixona devorlariga joyladik. Bajarilgan ishlardan aholi juda mamnun. Mahallada istiqomat qiluvchilarning ko‘pchiligi allaqachon chiqindilarni saralab topshirishga ko‘nikdi.
Shu o‘rinda qiziq ma’lumotlarni aytib o‘tsam. Qayta ishlangan shisha idishlarning 92 foizi yuqori sifatli material beradiki, uni yana ichimlik idishlarida ishlatish mumkin. Plastik idishlarni qayta ishlab, yana foydalanishdan tashqari, ulardan elektr energiyasi olish mumkin. Butun dunyo bo‘ylab ishlab chiqarilgan plastmassaning 91 foizi qayta ishlanmaydi. Har yili 8 million tonna plastmassa okeanlarni ifloslantiradi.
Sekinlik bilan aholining o‘zi chiqindilarni saralab tashlashga odatlana boshladi. Xususan, qora paket qayta ishlanmaydigan chiqindilar uchun, oq paket qayta ishlanadigan chiqindilar uchun hamda jigarrang paket oziq-ovqat chiqindilari (bio chiqindi) uchun ishlatilishiga ahamiyat berilmoqda.
Eng bosh maqsad chiqindilarga ikkinchi “hayot” berish. Oldinlari respublika bo‘ylab yig‘ilgan chiqindilar poligonlarga jo‘natilgan, yer ostiga ko‘mib yuborilgan. Shu bilan birga, poligonlar soni tobora ko‘payib borgan. Chiqindi poligonlarida chiqindilarning yer ostidagi kimyoviy parchalanishi natijasida atrof-muhitga karbonad angidrid va metan gazini chiqaradi. Bu esa atmosferadagi issiqlikni ushlab, sayyoramizga tahdid soladigan issiqxona effektini yaratadi. Chiqindilarga nisbatan noto‘g‘ri munosabat sababli mana shu ulkan xavfga hissa qo‘shyapmiz.
Endilikda poligonga boradigan chiqindini qayta ishlash uchun zavodlarga yuborish yo‘lga qo‘yildi. Chiqindilarni qayta ishlashda eng avvalo chiqindini saralab olish muhim. Bunda aholining ko‘magiga ehtiyoj seziladi. Agar aholi belgilangan paketlarga chiqindilarni saralangan tarzda joylasa maqsadga muvofiq bo‘lar edi. Saralangan chiqindilarga talab bo‘lgani bois, hatto Rossiyadan import qilinadi. Oziq-ovqat chiqindilari ham alohida tashlansa, chiqindining bu turidan kerakli o‘g‘it tayyorlanadi. Qayta ishlash uchun to‘rtta asosiy turdagi chiqindilar mos keladi: plastmassa, shisha, metall, qog‘oz. Shu bilan birga, xavfli chiqindi turlari ham bor.
Bu borada aholini rag‘batlantirish ko‘pgina rivojlangan davlatlarda o‘zini oqlagan tajriba. Mamlakatimizda ham ilk bor aholidan qayta ishlanadigan chiqindilarni xarid qilish tajribasi yo‘lga qo‘yilmoqda.
Yangi tartibga ko‘ra, (QR-kod — matritsali shtrix kodli) chiqindi paketlari bilan fuqarolar bepul ta’minlanadi. Shuningdek, aholini rag‘batlantirish maqsadida maxsus dastur ham yaratilgan. Buning uchun “tozauz.uz” ilovasi yuklab olinadi, telefon raqam orqali ro‘yxatdan o‘tiladi.
Aholi chiqindini qayta ishlanadigan, qayta ishlanmaydigan va organik toifaga ajratib, shoxobchaga olib boradi. Tadbirkor esa qayta ishlanadigan foydali chiqindini aholidan sotib oladi. Ushbu tizim dastlabki bosqichda Toshkent, Andijon, Buxoro, Termiz, Angren shaharlari va Toshkent tumanida yo‘lga qo‘yilishi rejalashtirilgan.
“Bu ayolga qaysi chiroyli so‘z yarasharkin? Qay ta’rifim uning fidokorligini, jonkuyarligiyu oddiyligini to‘liqligicha ifodalay olishga qodir? Qanday go‘zal so‘z bilan uning qalbida shu kunga qadar hech kim ilg‘amagan javohirotlarining yorqin rangini chizsam ekan?”
“Daugiztau” konidan qaytyapmanu tafakkurimni cho‘lg‘ab olgan savollarga javob izlayman. Men bugun xazina topdim! Qo‘limda hech qanday geolog yoki marksheyderlik uskunalarisiz bepoyon cho‘llar bag‘ridan ma’dan topib oldim. Bir ma’danki, kashf etilmagan...
Mamlakat Ro‘ziyeva 1971 yilda Navoiy viloyati Xatirchi tumanida tug‘ilgan. Respublikada taniqli agronomlardan bo‘lgan Nazokat ayaning qat’iyatli tarbiyasi asosida katta bo‘lgan qahramonimiz bolaligini xotirlarkan, akasi yo opasining yohud o‘zining quyosh qizdirganda uyqudan uyg‘onganini yoki mehnatdan bo‘yin tovlaganini hech eslay olmaydi. “Saharda baraka bo‘ladi”, derdi otasi. Ruzi boboning og‘ir-bosiqlik va mulohazakorlik bilan aytgan shu ikki jumlasi oiladagi tartib-qoidaning chizig‘i bosilmasligiga kifoya edi, shu bois bolalik uyidagi barcha yumushlar quyoshni kutmasdan boshlanardi. Bu – Mamlakat opaning ota-onasi tomonidan belgilangan, farzandlarining mehnatga sadoqatli bo‘lishini ko‘zlab ko‘rsatilgan oydin yo‘lning boshlanishi edi. Opaning yoshi yarim asrdan oshdiki ana shu qoidani buzmay yashamoqda, bu oltin qoida hayotining quyoshi chiqmay qolgan kunlarida ham, oftob hali boshini ko‘tarmay, uni mardlarcha mehnatga yeng shimarishga undadi.
Mamlakat opaning qirqqa yetay deganda qanoti qirqildi – avtohalokat sabab suyangan tog‘i, turmush o‘rtog‘i O‘ktam aka vafot etdi. Uch bolasiga ota mehridek qaynoq, tog‘dek qudratli suyanch juda-juda kerak paytda, dilbandlarining o‘qishga, uy-joyga zarurati o‘ta muhim davrda ro‘zg‘or zahmati yelkasiga tushdi. Yo‘rgakdan yuqqan mehnatsevarligi bois, tuproq tilini biladigan, biroq, qo‘lida oliy ma’lumotli agronomlik diplomi yo‘q fermer opaning musibat sabab taqdir yo‘llari Kombinatga tutashdi.
2010 yil 9-noyabrda uning Mehnat daftarchasiga “Navoiy kon-metallurgiya kombinati” Shimoliy kon boshqarmasi “Daugiztau” ochiq usulda qazib olish koniga ishlab chiqarish xonalari farroshi etib tayinlangani to‘g‘risidagi qisqa izoh va buyruq raqami yozib qo‘yildi. Mana shu yozuvlar uni va farzandlarini kutayotgan oydin kelajak kafolati ekani Yaratgangagina ayon edi xolos...
Dunyo onalarining orzusi nima? Millati yo irqidan qat’iy nazar, barcha onalar uchun mushtarak orzu bor, bu – jigarbandlarining tinchlik va farovonlik qurshovida unib-o‘sishi. Menimcha, opani cho‘llarga yetaklagan kuch ham uning ona ekani, g‘amxo‘r va suyansang tog‘ bo‘luvchi Kombinat qanoti ostida ro‘zg‘or tebratish, bolalarining hayotida farovonlik bunyod qilish! Og‘riqlarini ichiga yashirib, armonlarini g‘ult-g‘ult yutib yashagan yolg‘iz Onaning mardu maydonligi ham aslida shu bo‘lsa kerak! Opa kam bo‘lmabdi. Farzandlari oilali, baxtdan, o‘zlaridan tinishibdi, bir etak nevarasi bag‘rida, ona uchun bundan ortiq baxt bormi? Uning mana shu baxti bag‘rima’dan tuproqlarni qamrab olgan Kombinat negizida shakllandi. O‘g‘illari shu konda, biri burg‘ulash uskunasi mashinisti, biri mashinist yordamchisi. Qizi ham tog‘-kon sohasi bo‘yicha oliygohda tahsil olmoqda, shu bilan birga, tadbirkorlik bilan ham shug‘ullanadi.
Ish faoliyatim davomida tushunganim, Kombinat tizimidagi bo‘linmalarda mehnat qilish juda ko‘pchilikning orzusi. Buning sabablari barchaga kundek ravshan: mehnat muhofazasi, barqaror ish haqi, qulay ish jadvali va sharoitlari, ijtimoiy himoya, sog‘liqni saqlash, madaniy hordiq, umuman olganda, insonning o‘z hayotidan rozi bo‘lib yashashini ta’minlovchi savobli sabablar ushbu gigant korxonaga har bir odamni ohanrabodek tortadi. “Daugiztau” koni Ma’muriy-xo‘jalik qismi zimmasidagi mas’uliyat zalvori kondagi texnologik jarayonlar kabi g‘oyat ahamiyatli. Bugun, birgina Mamlakat opaning kunlik ish faoliyati negizida kon hududida mehnat qilayotgan xodimlarga yaratilgan sharoitlar bilan tanisharkanman, yaydoq va toshloq bo‘lgan bu yerlarda qulochini yozayotgan turli navdagi daraxtlarni, yashillikni, amalga oshirilayotgan bunyodkorlik va obodonlashtirish ishlarini ko‘rib, qariyb 1400 nafar ishchi-xodimni vaxta asosida kutib-kuzatish jarayonidagi mehnatning zalvorini chamalab hayratlanaman. Bu, ortida katta mashaqqat va mas’uliyatlari uyum-uyum bo‘lgan, biroq, yozish-aytishga oson so‘zlar xolos! Yotoqxona fayzli, ozoda, har bir xonada kondisioner, televizor mavjud, ovqatlanish xonalari mikroto‘lqinli pechlar, muzlatgichlar, elektr gaz plitasi bilan ta’minlangan. Xonalar, yotoq-krovatlariga to‘shalgan choyshablar toza, yuvinish xonalari chinnidek. Har biri bir tonnadan suv saqlaydigan ikki dona suv sig‘imi o‘rnatilgan hammom kunduzgi va tungi smenalarda ishlovchilar uchun xizmatga shay holatda. Bu yerdagi tartib va ozodalikni saqlash og‘izdagi oshmas, turlicha hayot tarzida yashagan xodimlar orasida mehnatning qadrini tushunadigan olijanoblar ham, yohud birovning mehnatini toptaydiganlar ham topiladi. Koinotni kashf etishga qudrati yetgan, sahrolarni dengizlarga ulayotgan odamzot, ba’zan, kichik ko‘ringan, biroq o‘ta og‘riqli bo‘lgan bu kabi kabi masalalar oldida, tarbiya asnosida orttirilgan bo‘shliqlar sabab hamon ojiz qolmoqda. Ana shunday vaziyatlarda ham o‘z vazifasini sidqidildan ado etayotgan, qalbida shukri uyg‘oq tozalik posbonlari, xususan, Bayan Namuratova, Perdegul Kuldiyeva, Nazifa Nuraliyeva, Sohiba Asaboyeva, ishchi Xusanjon Xamroyev kabi halol, mehnatsevar, shijoatli xodimlarning borligi Mamlakat opaga qanot bag‘ishlaydi.
Opaning moʻjaz xonasi. To‘rda qo‘li gul Sohibaning yasagan gullari xuddi tirikdek yashnab turibdi. Oldida kattagina kompyuter. Avvallari, u bino bilan bunisi orasida bo‘zchining mokisidek qatnagan opaga endi, zamona zayli bilan texnik qulayliklar ortib, kuzatuv dasturi o‘rnatilgan kompyuter berishgan. Kompyuterini bir ko‘zdan kechirib olgan Mamlakat opa shkafda taxlog‘liq turgan bir nechta jurnallarini olib, varaqlab nimalarnidir yozadi. Hisob-kitobga no‘noqligim uchunmi u yozayotgan raqamlarga qarab ko‘zim charchaydi. Charchog‘imni sezgan opa stoli ustida bankaga damlangan qizil choyi (karkade)dan uzatadi: “Saxar bo‘lib qolganimni bilmabmanam, shu choy yaxshiykan”, deydi yozuvlaridan ko‘z uzmay xotirjamgina. Mehnat jarayoniga shu qadar singib ketganidan, qizil choyiga ko‘zi tushgandagina kasali esiga keladi. “Shukur, shu yerlarga rizqimizni sochib qo‘ygan ekan, terib yuribmiz-da, yomonlik ko‘rmadik, kamlik ko‘rmadik, kam bo‘lmadik”, deydi baxtiyorlik bilan. Yuziga ajindan rasm solgan og‘riqlar ham, portlolmay ichda qolgan po‘rtanalar ham, o‘rtoq bo‘lib qolgan dardi ham uning shukurli qalbiga zarracha soya solmagan.
Yo‘lim oxirladi. Avtobus ohista to‘xtadi. Yo‘l bo‘yi xayolimni band etgan maqolam qahramoniga ta’rifni Xalq shoirining tafakkurimda tinmay aylangan she’ri o‘yimga keltirib qo‘ydi: ba’zilar tirnoqlar bezagi uchun sarflaydigan vaqtni opa mehnatga, farzandlariga baxshida etgan, zeb va oroni yurakka yo‘naltirilgan!
Nilufar Muydinova
Shimoliy kon boshqarmasi mutaxassisi
Shavkat Mirziyoyevning taklifiga binoan Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibi Antoniu Guterrish rasmiy tashrif bilan Oʻzbekistonga keldi.
Toshkent xalqaro aeroportida oliy martabali mehmonni Oʻzbekiston Bosh vaziri Abdulla Aripov va boshqa rasmiylar kutib olgan.
Ma'lumot uchun, BMT Bosh kotibi 30-iyun – 1-iyul kunlari rasmiy tashrif bilan mamlakatimizda boʻladi.
Tashrif doirasida Toshkent shahrida oliy darajadagi muzokaralar oʻtkazilishi koʻzda tutilgan.
Kun tartibidan Oʻzbekistonning BMT va uning institutlari bilan koʻp qirrali hamkorligini yanada kengaytirish va mustahkamlash masalalari, shuningdek, global siyosat va mintaqaviy hamkorlikning dolzarb jihatlari oʻrin olgan.
Bundan tashqari, BMT Bosh kotibining qator sanoat va ijtimoiy soha obyektlarini ham borib koʻrishi hamda ikki tomonlama uchrashuv va tadbirlar oʻtkazilishi rejalashtirilgan.
Учқудуқдаги давлат мактабгача таълим ташкилотлари методист-тарбиячилари ва тарбиячилари ўртасида «Йилнинг энг яхши тарбиячиси-2024» касбий кўрик танловининг туман босқичи ўтказилди. Танлов 6 та номинация
«Энг яхши методист»,
«Энг яхши фидокор тарбиячи»,
«Энг яхши ижодкор-ихтирочи тарбиячи»,
«Инновацион ва ахборот технологияларини қўллайдиган энг яхши тарбиячи», «Энг яхши эко-тарғиботчи тарбиячи»,
«Янги Ўзбекистонда янги авлод болаларини маънавий камолотга етакловчи энг яхши тарбиячи» номинациялари бўйича жами 42 нафар иштирокчи 3 та шарт асосида беллашишди.
Танлов якунига кўра,
⭐️«Энг яхши методист» номинациясидан 5-сонли МТТ услубчиси- Комилова Наргиза Комиловна 1-ўринни,
⭐️«Энг яхши фидокор тарбиячи» номинациясидан 15-сонли МТТ тарбиячиси Насимова Шаҳодат Нормуродовна 1-ўринни, 5-сонли МТТ тарбиячиси Ғуломова Нурбека Ғайратовна 2-ўринни, 14-сонли МТТ тарбиячиси Тошпўлатова Ўғилой 3-ўринни,
⭐️«Энг яхши ижодкор-ихтирочи тарбиячи» номинациясидан 15-сонли МТТ тарбиячиси Даулетова Гулсина Абдуалиевна 1-ўринни, 12-сонли МТТ тарбиячиси Бекжанова Джамиля Бийсенбаевна 2-ўринни, 10-сонли МТТ тарбиячиси Жабборова Нигина Фарход қизи 3-ўринни,
⭐️«Инновацион ва ахборот технологияларини қўллайдиган энг яхши тарбиячи» номинациясидан 10-сонли МТТ тарбиячиси Ғайбуллаева Юлдуз Исмаиловна 1-ўринни, 5-сонли МТТ тарбиячиси Холбоева Муножат Абдуазизовна 2-ўринни, 2-сонли МТТ тарбиячиси Ниёзова Шахло Искандаровна 3-ўринни,
⭐️«Энг яхши эко-тарғиботчи тарбиячи» номинациясидан 10-сонли МТТ тарбиячиси Ўсарова Наргиза Истамовна 1-ўринни, 14-сонли МТТ тарбиячиси Рахмонова Мафтуна 2-ўринни, 15-сонли МТТ тарбиячиси Боборажабова Комила Юсуповна 3-ўринни,
⭐️«Янги Ўзбекистонда янги авлод болаларини маънавий камолотга етакловчи энг яхши тарбиячи» номинациясидан 13-сонли МТТ тарбиячиси Обидова Гулҳаё Акмаловна 1-ўринни, 12-сонли МТТ тарбиячиси Формонова Гулбека Каримжон қизи 2-ўринни, 1-сонли МТТ тарбиячиси Ибодова Дилдора Ризақуловна 3-ўринни қўлга киритиб, мактабгача ва мактаб таълими бўлимининг фахрий ёрлиқлари ва туман таълим ва фан ходимлари касаба уюшмаси бўлинмаси кенгаши томонидан эсдалик совғалари билан тақдирландилар.
Учқудуқдаги давлат мактабгача таълим ташкилотлари методист-тарбиячилари ва тарбиячилари ўртасида «Йилнинг энг яхши тарбиячиси-2024» касбий кўрик танловининг туман босқичи ўтказилди. Танлов 6 та номинация
«Энг яхши методист»,
«Энг яхши фидокор тарбиячи»,
«Энг яхши ижодкор-ихтирочи тарбиячи»,
«Инновацион ва ахборот технологияларини қўллайдиган энг яхши тарбиячи», «Энг яхши эко-тарғиботчи тарбиячи»,
«Янги Ўзбекистонда янги авлод болаларини маънавий камолотга етакловчи энг яхши тарбиячи» номинациялари бўйича жами 42 нафар иштирокчи 3 та шарт асосида беллашишди.
Танлов якунига кўра,
⭐️«Энг яхши методист» номинациясидан 5-сонли МТТ услубчиси- Комилова Наргиза Комиловна 1-ўринни,
⭐️«Энг яхши фидокор тарбиячи» номинациясидан 15-сонли МТТ тарбиячиси Насимова Шаҳодат Нормуродовна 1-ўринни, 5-сонли МТТ тарбиячиси Ғуломова Нурбека Ғайратовна 2-ўринни, 14-сонли МТТ тарбиячиси Тошпўлатова Ўғилой 3-ўринни,
⭐️«Энг яхши ижодкор-ихтирочи тарбиячи» номинациясидан 15-сонли МТТ тарбиячиси Даулетова Гулсина Абдуалиевна 1-ўринни, 12-сонли МТТ тарбиячиси Бекжанова Джамиля Бийсенбаевна 2-ўринни, 10-сонли МТТ тарбиячиси Жабборова Нигина Фарход қизи 3-ўринни,
⭐️«Инновацион ва ахборот технологияларини қўллайдиган энг яхши тарбиячи» номинациясидан 10-сонли МТТ тарбиячиси Ғайбуллаева Юлдуз Исмаиловна 1-ўринни, 5-сонли МТТ тарбиячиси Холбоева Муножат Абдуазизовна 2-ўринни, 2-сонли МТТ тарбиячиси Ниёзова Шахло Искандаровна 3-ўринни,
⭐️«Энг яхши эко-тарғиботчи тарбиячи» номинациясидан 10-сонли МТТ тарбиячиси Ўсарова Наргиза Истамовна 1-ўринни, 14-сонли МТТ тарбиячиси Рахмонова Мафтуна 2-ўринни, 15-сонли МТТ тарбиячиси Боборажабова Комила Юсуповна 3-ўринни,
⭐️«Янги Ўзбекистонда янги авлод болаларини маънавий камолотга етакловчи энг яхши тарбиячи» номинациясидан 13-сонли МТТ тарбиячиси Обидова Гулҳаё Акмаловна 1-ўринни, 12-сонли МТТ тарбиячиси Формонова Гулбека Каримжон қизи 2-ўринни, 1-сонли МТТ тарбиячиси Ибодова Дилдора Ризақуловна 3-ўринни қўлга киритиб, мактабгача ва мактаб таълими бўлимининг фахрий ёрлиқлари ва туман таълим ва фан ходимлари касаба уюшмаси бўлинмаси кенгаши томонидан эсдалик совғалари билан тақдирландилар.
Учқудуқдаги давлат мактабгача таълим ташкилотлари методист-тарбиячилари ва тарбиячилари ўртасида «Йилнинг энг яхши тарбиячиси-2024» касбий кўрик танловининг туман босқичи ўтказилди. Танлов 6 та номинация
«Энг яхши методист»,
«Энг яхши фидокор тарбиячи»,
«Энг яхши ижодкор-ихтирочи тарбиячи»,
«Инновацион ва ахборот технологияларини қўллайдиган энг яхши тарбиячи», «Энг яхши эко-тарғиботчи тарбиячи»,
«Янги Ўзбекистонда янги авлод болаларини маънавий камолотга етакловчи энг яхши тарбиячи» номинациялари бўйича жами 42 нафар иштирокчи 3 та шарт асосида беллашишди.
Танлов якунига кўра,
⭐️«Энг яхши методист» номинациясидан 5-сонли МТТ услубчиси- Комилова Наргиза Комиловна 1-ўринни,
⭐️«Энг яхши фидокор тарбиячи» номинациясидан 15-сонли МТТ тарбиячиси Насимова Шаҳодат Нормуродовна 1-ўринни, 5-сонли МТТ тарбиячиси Ғуломова Нурбека Ғайратовна 2-ўринни, 14-сонли МТТ тарбиячиси Тошпўлатова Ўғилой 3-ўринни,
⭐️«Энг яхши ижодкор-ихтирочи тарбиячи» номинациясидан 15-сонли МТТ тарбиячиси Даулетова Гулсина Абдуалиевна 1-ўринни, 12-сонли МТТ тарбиячиси Бекжанова Джамиля Бийсенбаевна 2-ўринни, 10-сонли МТТ тарбиячиси Жабборова Нигина Фарход қизи 3-ўринни,
⭐️«Инновацион ва ахборот технологияларини қўллайдиган энг яхши тарбиячи» номинациясидан 10-сонли МТТ тарбиячиси Ғайбуллаева Юлдуз Исмаиловна 1-ўринни, 5-сонли МТТ тарбиячиси Холбоева Муножат Абдуазизовна 2-ўринни, 2-сонли МТТ тарбиячиси Ниёзова Шахло Искандаровна 3-ўринни,
⭐️«Энг яхши эко-тарғиботчи тарбиячи» номинациясидан 10-сонли МТТ тарбиячиси Ўсарова Наргиза Истамовна 1-ўринни, 14-сонли МТТ тарбиячиси Рахмонова Мафтуна 2-ўринни, 15-сонли МТТ тарбиячиси Боборажабова Комила Юсуповна 3-ўринни,
⭐️«Янги Ўзбекистонда янги авлод болаларини маънавий камолотга етакловчи энг яхши тарбиячи» номинациясидан 13-сонли МТТ тарбиячиси Обидова Гулҳаё Акмаловна 1-ўринни, 12-сонли МТТ тарбиячиси Формонова Гулбека Каримжон қизи 2-ўринни, 1-сонли МТТ тарбиячиси Ибодова Дилдора Ризақуловна 3-ўринни қўлга киритиб, мактабгача ва мактаб таълими бўлимининг фахрий ёрлиқлари ва туман таълим ва фан ходимлари касаба уюшмаси бўлинмаси кенгаши томонидан эсдалик совғалари билан тақдирландилар.
Қадрдон даврвозамиз олдида кичкина супача бўларди. Онам акамнинг келишини ўша ерда ўтириб кутарди. Кўчадан ўтган, қайтган йўловчилар, қўни-қўшнилар билан гурунглашиб, кўнгил чигилини ёзар: “Болагинамнинг вақти йўқ-да, уззу-кун ишда”, ўзини ўзи овутган бўларди.
Орадан ойлар, йиллар ўтди. Ўзим ҳам она бўлдим. Ҳар сафар онам зиёратига борганимда: «Оналар фарзандларини меҳр бешигига белайдилар. Фарзандлар катта бўлгач ота-оналарини сабр бешигига белар экан-да?» дейсиз. «Қаерда бўлмасин, ўз кунларига соғ-саломат бўлишсин», дея менга юзланасиз. Турмушим тинчлиги, болаларим соғлиги ҳақида сўрайсиз.
...Ҳовлимизни райҳон, намозшомгуллар ифори тутган. Онам гулларни ўзгача меҳр бериб парваришлайди. Қўни - қўшни, қишлоқдошлардан ҳам ширин сўзи, меҳр-муҳаббатини қизғонмаган онам, биз олти нафар ўғил-қизни койиганини ҳеч эслолмайман. Эрта тонгдан шом қоронғусигача қўллари ишдан бўшамас, туннинг алламаҳалигача эса “урчуқ”да ип йигирип, шоли «олача» тўқиб, кигиз босарди.
...Ўшанда кузакнинг илк кунлари эди. Энди аввалгидек қадрдон супачага чиқиб ўтиролмайсиз. Хастасиз. Кўча дарвозасини очиқ қолдиришни сўрайсиз. Шундоққина уйимиз олдидаги қумлоқ кўчадан ўтган - қайтган машиналарга термуласиз. Биламан, ҳар сафаргидек акамни кутяпсиз. «Акангни машинаси-ми?» дейсиз, келишидан умидвор бўлиб.
Шу чоқда акам дарвозамизга бурилмай, кўча бошига ўтиб кетадилар. У ерда қайнонасининг уйи бор. Акамнинг машинаси изидан кўтарилган чанг анчагача ҳавода муаллақ қолади.
Биласиз, акамнинг машинаси эканлигини аниқ биласиз! Шундай бўлса-да: “Болажонимнинг машинасига ўхшаб кетаркан”, дейсиз ўзингизни овутган бўлиб. Энди менинг жаҳлим чиқади. Мен нодон сизга далда бўлиш ўрнига баттар дилингизни оғритаман. “Ўзингиз талабчан, қаттиққўл эмассиз”, дея онажонимни ёзғираман.
Ниҳоят, акам қишлоқ тепасидан қайтадилар. Баъзида илҳақ кутиб ўтирган онамга дийдорни кейинги сафарга қолдириб, ўтиб кетсалар баъзида машинани дарвозамизга қараб бурадилар. О! Шунда онам қувончини бир кўрсангиз эди. Ўзи емай чой сандиқ тубида сақлаган майизу новвотлар, ҳолваю қанд-қурслар токчадан тушиб, акам учун ёзилган дастурхонга кўрк бағишлайди. Йўқ-йўқ, гап ахир таомда эмас-ку!? Лекин онам асраб қўйган ўрик қоқию майиз, новвотларда қуёш янглиғ меҳр бор.
...Ўшанда акам ва унинг хотини бемеҳрлигидан куйиниб: «Ота-она болам қачон катта бўларкин» деб кутаркан. Улар: «Ота-онам қачон...» деб кун санаркан, деганингизда титраб кетгандим. Энди ўйлаб қарасам, нодон фарзанднинг соғинчига сазовор бўлишдан умидворликнинг ўзи нодонлик экан!
Бугун эса, бугун ... Онам акамни интиқ кутадиган ўша қадрдон супача бўм-бўш.
Кўзимиз нури, қалбимиз қўри, ҳаётимиз гули бўлган азиз фарзандлар. Ота-онангиз зиёратига тез-тез бориб туринг, ахир улар омонат дунёда топилмайдиган омонатингиздир!. Соғинчларда сарғаймасин соғинчлар!
Райҳон ҚОДИРОВА, журналист.
Қишлоқ кўчасига водопоровод суви келаркан деган хушхабар ҳаммани хурсанд қилди. Энди шаҳарликлардек жўмракни бурасанг сув келади. Ана сенга яхши яшаш... Ўша кун келди. Сув ҳамма ўйлагандек хонадонларга эмас уч тўрт ҳовли ўрталаб кўчага кранлар ўрнатилди. Вақти билан узатиладиган сув уйга пақирларда ташиб кирилади. Бундан норизолар ҳам бўлди. Шу кунгача ҳовузини бир ойлик сувга тўлдириб ичаётганлар шукр қилди, “Ҳовуздан ташиб кирганимиздекда, “зато” ҳар кунлик тоза сув ичамиз.... Бундан шукроналикни Салим бобо ва кампири ҳам қилди. Иккови учун трактор олиб келиб ташлайдиган бир ҳовуз сув бир ойдан ошиб ҳам тугамасди. Сув ҳам иссиқда айнирканда... Энди кўча бошидан икки пақир сув олиб кирса бир кунига етиб ортади. Унда-мунда неваралар келиб қолса, сув муаммоси бўлмаса...
- Сувга ҳамма айтган пулни бермаётган экан, маҳалла мажлис қилиб, ҳисоблагич қўйиб, уйинга сувни олиб кир деяпти,- деган гапни чол кўчадан топиб келди.
- Энди нима қиламиз, Собир деди эрининг ҳурмати учун бош фарзандини исмини айтиб чақирадиган кампир.
- Нима қилардик биз ҳам уйгача труба торттириб, сувни уйга олиб кирамиз.
- Қанча пул кетишини биласизми, чол.
- Кетса бир пенсиянг кетар...
- Пенсия ҳам ўлсин, унга менга дори-дармон оласизми, невара келинга сарпо суруқ қиласизми.
Бир миллиондан ошиқ нафақа пули оладиган чол-кампирнинг ҳисоб - китоби уйгача сув келишига етмади. Бир пенсияга сув олиб келишса кейин нима бўлади, ҳар ҳафта учта талаба пул сўрамасада, биз ўқишга кетдик, деган болани бобо-биби қуруқ қўл билан қайтаролмайди. Ҳали олинда ўғли ўғил уйлантиради. Бир нажот - топарман икки ҳовли нарида турадиган катта ўғил Собирда қолди.
-Собир ўзига сув ўтказиб, бизни ўгай қилиб қўймас, онаси.
- У ҳам қай бирини қилсин , - деди хўрсиниб кампири.
Салим бобо ва Қурсия биби ҳамма боласини илмли қилди. Худога шукр ҳаммаси ўқимишли. Ўзидан тинди. Бироқ ҳамманинг рўзғори бўлак. Бола чақаси бор. Сени ўқитдим, катта қилдим, деб на она на ота фарзандидан бир нарса сўрамайди.
- Сизларга ҳам Қобил сув ўтказиб берса бўларди, деган шаъмали гап қилди шу кунларда катта келин.
- Қобил қачон шаҳаридан кўчиб келса ўзига ўтказиб олар, унга ҳам нима деймиз. Кун ора боласи касал бўлади, ишига комиссия келади. Ишлари яхши бўлиб кетса ўтказар бир кун. Кенжасининг тарафи бўлди она. – Бобонгизга айтдим, яна ҳовузни тўлдирамиз, икки ойга етади. Менга водопровод нима керак. Битта чойим билан овқатимга сув бўлса бўлди.
Чол кампирига қаради. Ёшлиги етимликда ўтган бўлсада кампири 70 дан ошибдики, ҳали ориятли.
Ҳамманинг уйига 66, 67 хонадонларга ҳам сув кирди. Фақат кўчанинг бошини бошлаб берган 68 хонадонга келмай тўхтади...
...Ҳар тонг саҳарда хонадон олдида бир “Дамас” тўхтайди. Бир бочка туширилб, иккинчиси юкланади. Кейин дуога қўл очилади. “Сувдай сероб бўл, болам ”. Онаси билан отасининг уйига сув олиб кирилмаганидан ҳаммадан кўпроқ иккинчи ўғил куйинди. Ишхонаси ёпилиб ишсиз қолган ўғил эскироқ бўлса ҳам ойлик тўлови камроқ дея бир “Дамас”ни ижарага олди. Киракашликдан ҳам кўра, Дамхўжа трубалари ўтган, трасса ёриғидан онаси-отасига сув олиб келади.
- Энди сув керак эмас, болам. Қобил уканг, водопроводга труба келтириб ташлади.
- Она, мен олиб келаётган сув, тоза Дамхўжа суви. Водопроводга ўзимизнинг сувни аралаштиради. –деб мўлтираб қаради, иккинчи ўғил.
- Раҳмат, болам бир йил ташидинг, ўзиям. Энди сенга ҳам қийин. Ишга кириб ол. Олдинку мошинанг бор эди.
Ўғилнинг кўзида ёш милтиллади,
- Қани эди бойроқ бўлганимда водопроводни биринчи сизнинг уйингизга ўзим ўтказиб берардим. Шунда уни ҳар бураганингизда мени дуо қилардингиз. Олган бир йиллик дуом билан икки болам олий ўқув юрти талабаси бўлди. Сизлардан бошқа кимнинг ҳам дуоси ўтарди, менга Онажон! Аммо бу гапларни у онасига гапиролмасди. Йиғлаб юбориши аниқ. Телефонни баҳона қилдида эшикка томон юрди.
- Сув олиб келмасанг ҳам дуо қилавераман, болам мен ахир онангманку, -деди она. У боласининг дили тубидаги ҳамма ўкинчларни у айтмаса ҳам ўқиб бўлган эди. Чунки она эди.
Бир кун жамоадошларимиз билан суҳбатлашиб туриб, беихтиёр қўлига телефон олиб, хабарларга кўз қирини ташлаган ҳамкасбимиз юзида нимтабассум пайдо бўлди. Ҳамма ҳайрон. Ажойиб хабар, дея ўқий бошлади. “Ўзбекистон Республикаси Президенти қарори. Шанба ва якшанба кунлари республикамиз келинлари учун дам олиш кунлари. “Барча келинлар ота-оналари ҳолидан хабар олишлари, бирор жойга дам олиш учун боришлари мумкин. Бунга қаршилик қилган қайноналар ва уларнинг турмуш ўртоқларига белгиланган тартибда жазо чоралари қўлланилиши ҳақида огоҳлантирилсинлар,” дея ёзиб қўйилган эди. Ҳаммамизнинг юзимизга кулги югурди. Бу ижтимоий тармоқлар орқали келган ҳазиломуз маълумот эди.
Ўйлаб қарасам инсоният матбуот ва оммавий ахборот воситалари орқали берилаётган хабарларни ўқиб туриб гоҳида кулади, гоҳида йиғлайди, гоҳида ажабланади, баъзида ҳайратдан ёқа ушлайди, гоҳида ғазабланади, гоҳида қувонади, гоҳида нафратланади… Бироқ ҳар қандай ҳолатда ҳам ўзига тегишли хулосани чиқаради. Тўғри, ҳамма ҳам тўғри хулоса чиқаради, дея олмайман, аммо ўзида қайсидир жиҳатини ўзгартиради.
Ҳа, дунёқарашимиз кенгайишида, фикрлаш қобилятимизнинг ошишида, дунё ҳамжамиятининг саҳналарида рўй бераётган воқеа-ҳодисалардан хабардор бўлишимизда, ОАВ вакилларининг ўрни беқиёс! Ҳозирги кунни уларсиз тасаввур қилиш жуда қийин.
Ушбу йўналишнинг тарихига назар ташласак, ахборотни етказиш жуда оддий кўринишда, бироқ қийин бўлган. Оддий кўринишда деганда, чопарлар хизмат қилган, кабутарлардан фойдаланилган, халқ ичида баланд овозда жарчилар томонидан хабарлар тарқатилган ва ҳоказо. Қийинлиги, узоқ муддатда тарқатилиши билан бирга, қабул қилувчига аниқ етиб бориши ёки бормаслиги, яъни бошқалар қўлига тушиб қолиш эҳтимоллари кўп бўлган. Бир неча кундан бир неча ойларгача чўзилган бўлиши мумкин. Бироқ бугунга келиб ушбу соҳа жуда ривожланди. Албатта бу табиий. Чунки вақт ўтган сари ҳар бир йўналиш оддийликдан мураккабликка қараб бораверади, яъни мукаммаллашади.
Ҳозирда бу ҳолатни газета, журналларимиз, радио ва телевидение, ҳамда интернет мисолида яққол кўриш мумкин. Ҳар бири ўз ўрнига эга, ҳар бирининг ўз аудиторияси бор.
Оммавий ахборот воситалари жамиятнинг ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, маънавий, маданий ва маърифий соҳаларини ёритар экан, инсоният улардан фақатгина тўғри хулосалар чиқара олса, бас!.
Дилором Салимова,
ШКБ 3-гидрометаллургия заводи
манънавий-маърифий ишлар
бўйича инсректори.
Тарих көптің жадында сурет арқылы сақталады. Олай болса, халықты таңғал-дырар кадр түсіру – өнермен пара-пар. Үшқұдық ауданында объективін арқалап, талай оқиғаның ортасында жүріп, қажырлы да тынымсыз қызмет еткен жастардың бірі – Сейітжан Арыбаев.
Ауданның соңғы жылдардағы қоғамдық, саяси, мәдени, әлеуметтік өміріндегі тыныс-тіршілігі Сейітжанның фотоаппараты арқылы газет беттерінде «сөйлеп» тұрды.
Редакцияға 2018 жылы жұмысқа келген жас фотограф үлкенмен де, кішімен де тез тіл табысатын, тосырқауды білмейтін қарапайым мінезімен қайсы ортаға да тез бейімделе кететін қасиетімен ерекшеленеді. Ақжарқын мінезді жас дарын Қызылорда мемлекеттік университетін бітірген жоғары білімді кадр.
«Жігітке қырық өнер де аз» дегендей, ауданда өтіп жатқан іс-шараларды фото-бейне таспаға түсіру үшін фотограф, оператор, монтаждаушы, жүргізуші, тілші сияқты бар өнерін сарп етеді. Үшқұдықтың жылы бейнесін шетте жүріп сағына еске алатын жерлестер ауданның күнделікті өмірі туралы көптеген фильмдерді әдемі монтаж арқылы әлеуметтік желілерде үнемі тамашалайды. Ол Instagram желісінде жеке арнасын жүргізіп, құт дарыған киелі Қызылқұмның өмірі мен табиғаты туралы суреттерді үнемі жүктеп отырады.
Үшқұдық ауданы облыс орталығынан 300 шақырым және ел астанасы Ташкенттен 1000 шақырымдай қашықтықта орналасқандықтан журналистер келе бермейтін шалғай аудан. Сондықтан Сейітжанның бейнеобъективке түсірген кадрлары облыстық, республикалық жаңалықтар арналарында көрсетіледі. Сейітжанды Үшқұдықтағы барлық тұрғын таниды. Өйткені жерлестердің өтінішін ешқашан жерге қалдырмайтын елгезек фотограф.
Өз ісін, мамандығын жанындай артық көретін талапшаң дарын иесі видеокамера арқылы елдегі жаңалықтарды бүкіл республикаға қалай тарату керектігін жақсы меңгергендігімен ерекшеленеді. Тек еліміздің бұқаралық ақпарат құралдарында ғана емес, көршілес Қазақстанның бұқаралық ақпарат құралдарында да оның Үшқұдық ауданы туралы түсірген фильмдері мен фотолары жарияланып, эфирге үнемі шығады.
Тұрғындардың әлеуметтік-тұрмыстық ахуалын, өлке тарихы мен ауданның жетістігін суретке сыйғызып, басылым мазмұнын арттыруға атсалысып келе жатқан жас маман Сейітжан жақында отбасын құрды. Бұл жас жанұяның Үшқұдықтағы өнегелі, ата-анасы, туаған туысымен қатар елге қызмет етер үлгілі отбасыларының бірі боларына сенімдіміз.
Қалтқысыз қызмет атқарып келе жатқан жаңа толқын жас маман әріптесіміз Сейітжанды қос мереке – Баспасөз және ақпарат саласы қызметкерлерінің кәсіби мерекесі, сондай-ақ жалындаған жылулық сыйлайтын Жастар күнімен шынайы құттықтап, табысты еңбек тілейміз.
Гулдана НАРИНБЕТОВА
