Уюшмаган хонликлар мавжуд бўлишига қарамай, Ўрта Осиё минтақаси 16-18 асрларда тузилган тарихий, сиёсий ва этник хариталарда ва глобусларда «Ўзбекистон» номи билан ёзилган Ғарбий Европада.

Ушбу хариталардан бири – Нова Марис Каспииет Регионис Усбеcк (Каспий денгизи ва Ўзбеклар мамлакати харитаси) Пётр I саройида хизмат қилган голландиялик картограф Авраам Маас томонидан тузилган ва 1735 йилда Ньюрнбергда нашр этилган: Унда бутун Марказий Осиё ҳудуди пушти рангга бўялган ва UZBEK номи билан белгиланган [Маас, 1735].

Ҳозирда 200 дан ортиқ бундай харита ва глобусларнинг нусхалари тўпланган бўлиб, уларда Марказий Осиёнинг бутун ҳудуди Ўзбек (USBEK, USBESK, Usbechia, Usbecia) дея лотин ёзувида ёзилган.

Бу номларнинг барчаси топоним сифатида берилган, яъни сиёсий бирлик – давлат ёки мамлакат номи.

Кўриниб турибдики "Ўзбекистон" деган ном 3-4 аср аввал жахон миқёсида тан олинган ва Марказий Осиё халқларини "ўзбеклар" деб аташган. Харитадаги ҳудудга эътибор берилса жанубда Ҳиндистон, шимолда Сибиргача, шарқда Мўғулистондан ғарбда Каспий денгизгача ҳудуд кўрсатиляпти.

Харита 1735 йил Европада чизилган.

Ўзбекистон, Қозоғистон, Озарбайжон, Шимолий Эрон, Туркманистон ва Каспий денгизи минтақасининг марказий қисми Каспий денгизи ва Орол денгизини ўзида акс этган декоратив ва батафсил харита.

Харитада минтақанинг олдинги хариталарида кўринмайдиган бир қатор янги йўллар ва ҳудудий бўлинишлар мавжуд.

«Ўзбекистон» деган мамлакат ёки ҳудуд Совет Иттифоқи даврида яъни 1920 йилдан сўнг пайдо бўлди дегувчилар балки энди фикрларини ўзгартиришар. Чунки жаҳон олимлари Ўрта Осиё худудини бир ном билан – «Ўзбек» номи билан аташган даврлардаёқ пайдо бўлганини улар чизган хариталарда кўриш мумкин.

Нима деб ўйлайсизлар, нега улар бунчалик катта худудни «UZBEK» деб аташди экан?

Бу Ўзбекистон деган ном киритилган энг қадимги босма харитадир.

© Фаррух Фаҳриддин

“Инсон қадри улуғланган юрт” деган эзгу ғоя остида “КЕLАJАК” ёшлар марказида Янги Ўзбекистоннинг янгиланётган Конституциясига бағишлаб маънавий-маърифий тарғибот тадбири бўлиб ўтди.
“Конституция меники, сеники, бизники! Конституция ўзимизники!” шиори остида бўлиб ўтган ушбу тарғибот тадбирида Шимолий кон бошқармаси ёнғин хавфсизлиги хизматининг 100 нафарга яқин ходимлари иштирок этди.

Тадбир давомида Халқ дупетатлари Учқудуқ туман Кенгаши депутати, 18-мактаб директори, “Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг 30 йиллиги» эсдалик нишони соҳиби Гулбаҳор Алланова, Халқ дупетатлари Учқудуқ туман Кенгаши депутати, “Шуҳрат” медали совриндори, “Учқудуқ” газетаси мухбири Райҳон Қодирова сўзга чиқди.

Бош қомусимизга киритилаётган ўзгартишларнинг мазмун-моҳияти, таълим ривожига доир муҳим жиҳатлар хусусида маълумотлар берилди. Асосий Қонунимиз мамлакатимизда янги ҳаёт, янги жамият барпо этиш йўлида қўлга киритилаётган барча ютуқ ва марраларимизнинг хуқуқий пойдевори – келажагимизнинг ишончли кафолати эканлиги ҳақида сўз юритилди.

Шунингдек, тарғибот тадбирида журналист, “Мустаҳкам оила юрт таянчи”, “Энг фаол журналист” республика танловлари ғолиби, “Учқудуқ – Қизилқум жавоҳири”, “Учқудуқ кеча ва бугун” китоблари муаллифи Райҳон Қодированинг Ватанни, Учқудуқни мадҳ этувчи шеърларини тарғибот тадбирига йиғилганлар олқишлар билан кутиб олдилар.
Тадбир сўнгида “ВАТАН МАНЗУМАСИ” кўрсатуви LЕД экранда намойиш қилинди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ

    Янги Ўзбекистон - ҳуқуқий демократик давлат: инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий асослари, қонунчиликни янада ривожлантириш истиқболлари ҳамда янги қабул қилинган қонунлар юзасидан жиноят ишлари бўйича Учқудуқ туман суди раиси А.Курбонов томонидан Учқудуқ туман Давлат солиқ инспекциясида мавзу юзасидан қисқача маъруза ўқиб эшиттирилди.

   Конституция лойиҳасида мамлакатимизнинг узоқ муддатли тараққиёт стратегиялари, юртимиз ва халқимизнинг эртанги фаровон ҳаёти учун мустаҳкам ҳуқуқий асос ҳамда ишончли кафолатлар ўз ифодасини топмоқда. Ўзбекистон “ҳуқуқий давлат” деган конституциявий тамойил муҳрланмоқда. Бу барчанинг қонун олдида тенглигини ва қонундан хеч ким устун эмаслигини таъминлаш, судлар томонидан адолатли қарорлар қабул қилиш, умуман олганда давлат органларининг халққа хизмат қилиши учун мустаҳкам пойдевор бўлади. Янги таҳрирдаги Конституциямиз илгари амал қилиб келган “давлат – жамият – инсон” тамойилини “инсон – жамият – давлат” деб ўзгартириш, яъни энг аввало инсон манфаатини ҳар нарсадан устун қўйишни мақсад қилган. Хусусан, унда инсон ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш – давлатнинг олий мажбурияти этиб белгиланмоқда ва шу муносабат билан инсон ҳуқуқлари кафолатлари жиддий равишда кучайтирилмоқда. Лойиҳага асосан инсоннинг шаъни ва қадр-қиммати дахлсиздир, ҳеч нарса уларни камситиш учун асос бўлиши мумкин эмас. Инсонннинг ҳуқуқ ва эркинликлари бевосита амал қилади ҳамда қонунлар, давлат органлари ва мансабдор шахслар фаолиятининг мазмун-моҳиятини белгилаб беради. Инсон ва давлат органлари ўртасидаги юзага келган ноаниқликлар инсон фойдасига талқин қилиниши, ҳуқуқий таъсир чоралари мақсадга эришиш учун етарли ва мутаносиб бўлиши кераклиги белгиланмоқда. Бу нормалар ҳуқуқни қўллаш фаолиятида инсон манфаатлари устувор бўлишини амалда таъминлашга хизмат қилади.

   Шунингдек, лойиҳада давлат ҳокимиятининг бир қатор лавозимларига нисбатан айни бир шахс сурункасига икки муддатдан ортиқ ушбу лавозимга сайланиши (тайинланиши) мумкин эмаслигига оид демократик қоида киритилмоқда. Шунингдек, Конституциявий қонун лойиҳасида парламент ваколатларини кучайтиришга алоҳида аҳамият қаратилмоқда. Жумладан, агар амалдаги Конституция бўйича Қонунчилик палатасининг мутлақ ваколатлари 5 та бўлган бўлса, лойиҳага асосан уларнинг сони 12 та бўлмоқда. Сенатнинг мутлақ ваколатлари амалдаги 14 тадан 18 тага ошмоқда. Президентнинг ижро ва суд ҳокимияти тизимини шакллантириш соҳасидаги амалдаги айрим ваколатлари парламентга берилмоқда. Ушбу нормалар ҳокимият органлари масъулият чегарасини аниқ белгилашга, ўзаро ҳамкорлик механизмларини оптималлаштиришга, фаолияти самарадорлигини оширишга ҳамда парламентнинг бугунги даврга мос, том маънода халқчил органга айланишига хизмат қилади. Ўзбекистонда коррупцияга қарши курашиш бўйича йиллик миллий маърузани эшитиш, давлат қарзининг энг юқори миқдорини белгилаш, парламент текширувини амалга ошириш каби муҳим ваколатлар палаталарнинг биргаликдаги ваколатларига киритилмоқда. Таъкидлаш лозимки, парламент текшируви – бу халқ текшируви, мазкур парламент назорати шаклини Конституцияда алоҳида мустаҳкамлаб қўйиш, унинг самарадорлигини янада оширади. Шу билан бирга, Олий Мажлис палаталари фаолиятидаги ўзаро такрорланишлар бартараф этилмоқда.

   Шундан сўнг, маърузачи тадбир иштирокчиларининг саволлари ва мурожаатларига тегишли тушунтириш ва жавоблар бериб маърузани якунлади.

Жиноят ишлари бўйича

Учқудуқ туман суд раиси А.Курбонов

   ҚКГИ вирусли касаллик бўлиб тана ҳароратининг кутарилиши, умумий заҳарланиш, ва қон кетиш синдром лар билан кечадиган касалланиш ҳисобланади. ККГИ – кўзгатувчиси РНК сакловчи вируслар ҳисобланади.

   Табиатда таркалганлиги . Табиатда бу касалликнинг резервуари – ўрмон сичконлари, кўпчилик кемирувчилар, қорамоллар, қўй ва эчкилардир. Касалликнинг ташувчилари Hyaloma aziaticum 

   ( Гиалома Азиатикум ) канаси ҳисобланади. Касаллик мавсумий характерга эгаасосан май - август ойларида кўп тарқалади. Бу касаллик билан ахолининг 20 – 60 ёшли кишилари кўпрок касалланади. Касал одам эпидемиологик хавфли ҳисобланади, бемор қони билан эхтиётсизлик қилиб ишлаган тиббиёт ходими ўзига касаллик юқтириши ва касалхона ичи инфекцияси тарқалишига сабаб бўлади. Касал қони теккан кишида хам касаллик шу тарзда ривожланиши мумкин.

Касалликнинг келиб чикиши ва ривожланиши. Вируслар танага асосан тери орқали киради;

Кана чаққанда.

Теридаги микротравмалар орқали.

Касалхона ичида бемор билан мулоқотда бўлганда ва касал қони билан ишлаганда юқиши мумкин.

Вируслар қонга тушгандан кейин ички аъзолар хужайраларида йиғилади. Бу ерда бироз кўпайгандан сўнг вируслар яна кайта қонга тушади бу иккиламчи вирусемия бўлиб ҳисобланади ва умумий интоксикация белгилари намоён бўлади. Қон томирларнинг ички деворлар эндотелиал ҳужайралари жароҳатланади ва қон қуйилиш, тромбогеморрагик синдром кузатилади.

Касалликнинг клиникаси ва симптомлари.

Касалликнинг яширин даври 1 – 14 кун ( уртача 2 -7 кун ). Касаллик ўткир бошланади, бир неча соатда тана ҳарорати кескин 39 – 40 градусгача кўтарилади.

Касалликнинг кечишида бир - бири билан боглик 3 та давр тафовут қилинади:

1. Касалликнинг бошланиш даври – бу даврда тана харорати кўтарилади, заҳарланиш белгилари кўринади, бу кўпчилик юқимли касалликларга хос нарса. Бошлангич даври 1-7 кун ўртача 3-4 кун давом этади. Касалда юқори температура билан бир қаторда бош оғриги, тананинг қақшаб оғриши кузатилади. Баъзан хушдан кетиш, юқори нафас йўллари яллиғланиши кузатилади. Овқат билан боғлик, бўлмаган кўнгил айниш қусиш, белда, қоринда оғрик кузатилади. 

Касалликнинг асосий симптоми температура бўлиб 7-8 кун давом этади. 

Гемморрагик синдром бошланиши билан тана ҳарорати субфибрилгача пасаяди, бир икки кун ўтгандан кейин тана ҳарорати яна кўтарилади, тана ҳароратининг бундай кўтарилиш тушиши ва яна кўтарилиши Крим Конго геморрагик иситмасига хос белги ҳисобланади.

    2. Қон кетиш даври – касалликнинг авж олган даврига туғри келади. 

    Тромбогемморрагия синдромининг канчалик ифодаланиши касалликнинг оғирлиги ва натижасини белгилайди. 

    - купчилик беморларда касалликнинг 2 - 4 кунида тери ва шиллиқ каватларида гематомалар - қон қуйилишлар кузатилади.

- ошкозон ичаклардан қон кетиши кузатилади, - касалларнинг аҳволи кескин оғирлашади,

- касалларнинг қизарган юзлари оқаради, - бетлари шишиб лаблари кўкаради,

- танада петихиал тошмалар тошади. - огиз - ҳалкум шиллиқ қаватларида ва терида йирик қон талашлар пайдо бўлади. - бурундан оғиздан ва ўпкадан қон кета бошлайди, - кўз конюнктивасида қон қуйилиш кузатилади, - ошқозон, ичакдан кўп қон кетган беморлар ҳушини йўқотади,

- қоринда оғрик бўлади, қусиш ва ич кетиши мумкин,

- жигар, талоқ катталашиб, буйракларда оғриқ бўлади.

3. Касалликнинг нихояси 2 хил бўлади, касаллик авж олиб бемор нобуд бўлади ёки касаллик аломатлари йўқолиб бемор тузалиш томонга ўзгаради бунда касал ҳарорати пасайиб кон кетишлар тўхтайди бемор ахволи яхшиланиб боради.

Баъзан бу касаллик билинар билинмас кечиши мумкин бунда беморлар тиббий хизмат учун мурожаат килмайдилар ва касаллик қайд килинмай қолади.

Касаллик профилактикаси.

- Касалликнинг эндемик учокларида каналар фаоллашган махалда мумкин қадар саёхатга ёки дам олишга чиқмаслик.

- Каналар яшайдиган ҳудудда дезинсекция ўтказиш. 

- Беморларни эрта аниклаш ва даволаш профилактика муассасаларига юбориш.

 - Майда шохли хайвонларни қирқимдан 10 кун олдин дезинсекция қилиш.

 - Қиркимга катнашаётган одамлар махсус химоя кийимлар кийиб ишлашларини ташкил қилиш.

 - Кана чакиш ҳолати кузатилса тезлик билан тиббий ёрдам учун мурожаат қилиш керак.

Навоий кон металлургия комбинати, Шимолий кон бошқармаси, 2 – Тиббиёт санитария қисми, Ўлатга қарши кураш станцияси.

    Кокаяз овул фуқаролар йиғинидаги 14-умумий ўрта таълим мактаби ҳовлисида Ўзбекистон Республикаси Конституциясига киритилаётган ўзгартириш ва қўшимчалар муҳокамасига бағишланган тарғибот тадбири ўтказилди.

    “Конституция меники, сеники, бизники! Конституция ўзимизники!” шиори остида бўлиб ўтган ушбу тарғибот тадбирида Учқудуқ туман ҳокими С.Хамроев, Халқ депутатлари Учқудуқ туман кенгаши депутати О.Ҳикматов ва кенг жамоатчилик вакиллари ҳамда овул аҳолиси иштирок этишди.

Тадбир давомида Бош қомусимизга киритилаётган ўзгартишларнинг мазмун-моҳияти, таълим ривожига доир муҳим жиҳатлар хусусида маълумотлар берилди. Асосий Қонунимиз мамлакатимизда янги ҳаёт, янги жамият барпо этиш йўлида қўлга киритилаётган барча ютуқ ва марраларимизнинг хуқуқий пойдевори – келажагимизнинг ишончли кафолати эканлиги таъкидланиб, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси мамлакатимизнинг янги таҳрирдаги “Конституцияси тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинганлиги, ушбу Қонун умумхалқ референдумида овозга қўйилиши ва ана шу Референдум жорий йилнинг 30 апрель, якшанба кунига белгиланганлиги ва унда ҳар биримиз иштирок этиб ўз фуқаролик бурчимизни бажармоғимиз лозимлиги алоҳида қайд этиб ўтилди.  

Ўзбекистон Республикасининг амалдаги Конституциясидаги моддалар сони 128 та бўлган бўлса, янги Қомусда уларнинг сони 155 тани ташкил этиб, ундаги нормалар эса 275 тадан 434 тага оширилмоқда. Қисқача изоҳ берганда, амалдаги Конституциямизнинг 65 фоизига ўзгартириш киритилмоқда.

Учрашувда сўз олган туман Кенгаши депутатлари жорий йил 30 апрель куни республикамизда бўлиб ўтадиган умумхалқ референдумида барча талаба ёшларни ўзларининг фуқаролик позициясини намоён этган ҳолда фаол иштирок этишга чақирди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

   Тарих, бугун ва келажакни ўзида мужассам этган “Уч авлод учрашуви” каби маънавий-маърифий тадбирлар эл-юртимиз ҳаётида гўзал анъанага айланди.

   Бугун Учқудуқ марказидан 220 км олисда жойлашган “Кокаяз” овул фуқаролар йиғинида ташкил этилган “Уч авлод учрашуви” дийдорлашув тадбирига уланиб кетди.

Ўзаро суҳбат ва мулоқотларда мамлакатимизда инсон омилига юксак эътибор берилаётгани, давлатимиз раҳбари ташаббуси билан жамиятимизнинг ҳар бир аъзосига ғамхўрлик, меҳр-оқибат кўрсатилаётгани, инсон қадр-қиммати, унинг орзу-ниятларини рўёбга чиқаришга имконият яратиб бериш устувор вазифага айлангани бот-бот таъкидланди.

Учқудуқ тумани ривожига улкан ҳисса қўшган фахрийларимиздан “Дўстлик” ордени соҳиби А.Керуенбаев, “Маҳалла ифтихори” кўкрак нишони совриндори А.Сарсенбаевлар сўзга чиқиб, ҳаёти ва меҳнат фаолияти давомида тўплаган бой тажрибаси, ёшлик давридаги ўзига хос қийинчиликлар, меҳнат палласидаги машаққатлар, ниҳоят, нуронийлик пайтида кўрсатилаётган ҳурмат-эҳтиром ҳақида ўз дил сўзларини, самимий фикрларини билдирди. Эл-юрт равнақи йўлида мамлакатимиз раҳбарига яқин кўмакчи, камарбаста бўлиш лозимлиги уч авлодга мансуб юртдошларимиз ўртасида кечган самимий суҳбатларнинг бош мавзусига айланди.

Шунингдек, тадбирда сўз олган туман ҳокими С.Хамроев ҳудудда кейинги йилларда рўй бераётган тарихий ўзгаришлар ва янгиланишларнинг мағзини чақиш, мазмунини онг-у қалб билан англаб етиш ва уни кўз қорачиғидек асраш ҳар бир ҳамюртимизнинг фуқаролик бурчи эканлигини ҳам айтиб ўтди. 

Жонажон Ўзбекистонимизда ҳукм сураётган тинчлик-осойишталик, миллатлараро тотувлик, бағрикенглик муҳитини кўз қорачиғидек асраб-авайлаш, бундай бебаҳо бойликни муттасил мазмунан бойитиб бориш масалалари анжуманда сўзга чиққанлар нутқида, дастурхон атрофидаги гурунгларда, ижро этилган куй-қўшиқ ва рақсларда ҳам алоҳида ажралиб турди. Она Ўзбекистон тараққиёти йўлида бир муштга жипслашиб, давлатимиз раҳбарига таянч ва суянч бўлиб яшаш, меҳнат қилиш, келгуси авлодларни шу руҳда камол топтириш муқаддас бурч экани “Кокаяз” овулидаги нуроний отахон ва онахонлар томонидан таъкидланди.

“Қизилқум” маданият уйи бадиий жамоалари томонидан ижро этилган куй-қўшиқ ва рақсларга барча тадбир иштирокчилари жўр бўлишди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

    Халқ депутатлари туман Кенгашининг навбатдаги олтмиш тўртинчи сессияси жорий йилнинг 31 март куни бўлиб ўтди. 

    Сессия ZООМ платформаси орқали ўтказилди.

    Сессияда туман Кенгаши депутатлари ҳамда туман Кенгаши депутати бўлмаган туман ҳокимининг барча ўринбосарлари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар раҳбарлари, тегишли ташкилот, корхона ва муассасалар раҳбарлари шунингдек оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этди.

    Сессия кун тартибидаги масалаларга кўра туманда 2023 йил I чорак давомида инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш тўғрисида-туман ҳокими ўринбосари-туман инвестиция ва ташқи савдо бўлими бошлиғи Ф.Бафоевнинг ҳисоботи тингланди.  Кейинги масалалар юзасидан туман экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш инспекцияси тамонидан туманда кўкаламзорлаштириш ишларини жадаллаштириш, дарахтлар муҳофазасини ташкил этиш борасида амалга оширилган ишлар тўғрисида -туман экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш инспекцияси бошлиғи Ш.Бахронов ҳисоботи ва референдум ўтказувчи участка комиссиялари таркибига номзодларни тавсия этиш тўғрисидаги масала юзасидан Кенгаш раиси С.Хамроев ахборотлари тингланди. 

      Virusli gepatit A kasalligi-ko’pincha jigarni shikastlovchi virus orqali yuzaga keladi. Kasallik 14 yoshgacha bo’lgan bolalarda yengil, 14 yoshdan katta bolalarda va homilador ayollarda og’ir kichadi. Bolalarda virusli gepatit A kasalligi asosan notoza qo’llardan, idish-tovoqlardan va o’yinchoqlardan yuqadi. Ushbu kasallik bolalar qo’lini yuvmasdan ovqatlanganida, qaynatilmagan suv ichishlari sababli kasallikka chalinishadi. Shu bilan birgalikda bolalar maktabgacha ta’lim muassasalarida maktablarda o’zaro muloqot jarayonida ham gepatit A kasalligini yuqtirib olishlari mumkin.

Gepatit A virusiga yoshidan qat’iy nazar faqat odamlar moyil b’ladi. Hayvonlar ushbu virusga moyil emas. Insonlarda ushbu kasallikdan sog’aygach, Gepatit A ga qarshi doimiy, umrbod immunitet paydo bo’ladi, ya’ni odam bu kasallikka ikkinchi marta chalinmaydi. Dunyoda yuqumli kasalliklarni nazorat qilish bo’yicha xalqaro tashkilotning ma’lumotlariga ko’ra, virusli gepatit A yiliga 1,4 million odamni kasallaydi. O’zbekiston Gepatit A o’rtacha tarqalgan hududlar doirasiga kiradi.

           Virusli gepatit A ning yakuni bolalikda ijobiydir, kasallik asimptomatik (alomatlarsiz) tarzda o’tadi, hayot sifatiga ta’sir ko’rsatmaydi. O’smirlik davrda kasallik jiddiy shaklda o’tadi va kasallikdan so’ng qat’iy ravishda parhezga rioya qilish kerak.

            Gepatit A ning virusi HAV (Hepatitis A virus) deb ham ataladi. Virus quruq va issiq sharoitlarga (60 °C) chidamli, sho’r va chuchuk suvda oylar davomida saqlanadi. Ultrabinafsha nurlanishi ostida 1 daqiqada, 121 °C issiqlikdagi avtoklavda 20 daqiqa davomida, xloramin yoki xlor preparatlari bilan ishlov berilganda 5-7 daqiqada nobud bo’ladi.

Virusli gepatit A kasalligining qanday belgilari bor?

             Kasallining ilk davrida bemorda sariqlik alomatlari bo’lmaydi, lekin undan oldingi belgilar bo’ladi. Bu nafas yo;llarining yallig’lanishi, ich ketish, gripp va O’RVI (o’tkir resperator virusli infeksiyalar) xastaliklarinining alomatlaridir. Holsizlik, tez charchash, ishtaxasizlik, ko’ngil aynishi, qaid qilish, tana harorati ko’tarilishi, bo’g’imlarda og’riq, qorin o’ng qovurg’a osti soxasida og’irlik va discomfort, siydik rangi to’qlashishi, axlat rangi oqarishi.

Virusli gepatit A kasalligidan qanday himoyalanish kerak?

          Sog’lom turmush tarziga rioya qilish. Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish, ovqat tayyorlashda ovqatlanishdan oldin, jamoat joylarga va xojatxonaga borgandan so’ng qo’lni yaxshilab sovunli suvda yuvish. Oziq-ovqat maxsulotlarini tayyorlash va saqlash jarayonlarida sanitariya-epidemiologik qoidalarga rioya qilish. Meva va sabzavotlarni iste’mol qilishdan oldin oqar suvda yaxshilab yuvish va so’ngra qaynagan suvda yuvish. Yashash joy gigiyenasiga rioya qilish, xonalarni shamollatish va namli tozalov ishlarini olib borish kerak.

Yuqumli oshqozon ichak kasalliklaridan saqlaning.

       Oshqozon ichak kasalligi ko’proq yilning issiq paytlarida uchraydi. Ular kasallik qo’zg’atuvchi mikroblar ta’sirida rivojlanadi. Mikroblar og’iz orqali tushib, ichak yo’lida ko’payadi va devorini yallig’lantiradi. Shuning uchun najasda shilliq modda va qon bo’lishi mumkin ba’zi mikroblar o’zidan toksin ya’ni zaxar ajratish xususiyatiga ega. Ushbu toksin qonga so’rilib, butun tanani zaxarlaydi.

Kasallikning yuqish yo’llari.

       Kasallik asosan bemordan yuqadi. Mikroblar bemorning najasi, so’lagi, siydigi, qusug’i bilan tashqi muhitga ajralib chiqadi. Yuqumli oshqozon ichaklarining tarqalishida pashsha, suvarak va shu kabi boshqa hashoratlaning ham o’rni katta. Ular iflos joylarda tuxum qo’yib, ko’payib kasallik qo’zg’atuvchi mikroorganizmlarni o’ziga ilashtirib oladi hamda oziq-ovqat maxsulotlari, suv va idish-tovoqqa qo’nib, ularga mikroblarni tarqatadi.     

Yuqumli oshqozon ichak kasalligi quyidagicha namoyon bo’ladi

    Ichning odatdagidan ko’ra tez-tez va suyuq ketishi, ba’zi hollarda najasda qon bo’lishi, ko’ngil aynish, qusish, darmon qurishi.

 Shifokor kelgunga qadar uy sharoyitida bemorga qanday yordam berish kerak

           Bemorga odatdagidan ko’ra ko’proq suyuqlik ichirishga harakat qiling. Bemorga shifokor bilan maslaxatlashmasdan turib, turli xil dori vositalari, jumladan antibiotik berish mumkin emas. Ko’proq qaynatilgan suv ichish tavsiya etiladi. Xo’l mevalarni yaxshilab yuvib iste’mol qilish zarur. Yaxshi saqlanmagan va uzoq vaqt turib qolgan ovqatlarni yoki salatlarni iste’mol qilishdan cheklaning. Sovutgichlarni toza tutish, undagi maxsulotlarni o’z vaqtida iste’mol qilish, tez-tez yangilap turmoq darkor. Idish-tovoqlarni yuvgandan so’ng qaynagan suvga botirish yoki chayish kerak. Kasalxonaga borganda bemor yaqin kishingiz bo’lsada masofa saqlang.

        Chaqaloqlarni ovqatlantirishda sun’iy ovqatlarni bolaga yetarli qilib tayyorlab bering hamda uzoq salamaslikka e’tibor qarating.

        Atrof-muhit, xonadonlar va aholi umumiy foydalanadigan joylarni doimo ozoda bo’lishini ta’minlash kerak. Har birimizning sog’ligimiz yuqorida aytilgan qoidalarni qanday bajarishimizga bog’liq.

         Agarda yuqorida aytib o’tilgan fikrlarga amal qilsangiz, o’tkir yuqumli oshqozon ichak  kasalliklari va uning og’ir asoratlaridan yiroq bo’lasiz. Asosiysi esa oilangiz a’zolarning salomatligini mustahkamlashda o’z hissangizni qo’shasiz.   

Бугун "КЕLАJАК" ёшлар марказида “Конституция меники, сеники, бизники! Конституция ўзимизники!” шиори остида бўлиб ўтган тарғибот тадбирида 200 нафар ёшлар, нуронийлар ва кенг жамоатчилик вакиллари иштирок этди.

Шунингдек, мазкур тадбирда Ўзбекистон Республикаси Президенти девони шўъба мудири Абдуҳалил Маврулов, “Маърифат” тарғиботчилар жамияти раиси Бахтиёр Ҳусанов ҳамда “Маърифат” тарғиботчилар жамияти аъзолари - фалсафа фанлари бўйича фалсафа доктори Мунира Каҳҳорова, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Гулбаҳор Эрқуловалар иштирок этди.

Тадбирни туман ҳокими, Манавият ва марифат кенгаши раиси Соли Хамроев очиб бериб, ўтган йили ноябрь ойида давлатимиз раҳбарининг Навоий вилоятига ташрифи доирасида Учқудуқ туманини ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришга доир қабул қилинган йирик лойиҳалар ва бугунги кунда ушбу лойиҳалар доирасида олиб борилаётган ишлар хусусида батафсил маълумотлар бериб ўтди.

Шундан сўнг, пойтахтдан ташриф буюрган тарғиботчилар сўзга чиқиб, Бош қомусимизга киритилаётган ўзгартишларнинг мазмун-моҳияти, таълим ривожига доир муҳим жиҳатлар хусусида маълумотлар берилди.
Асосий Қонунимиз мамлакатимизда янги ҳаёт, янги жамият барпо этиш йўлида қўлга киритилаётган барча ютуқ ва марраларимизнинг хуқуқий пойдевори – келажагимизнинг ишончли кафолати эканлиги таъкидланиб, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси мамлакатимизнинг янги таҳрирдаги “Конституцияси тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинганлиги, ушбу Қонун умумхалқ референдумида овозга қўйилиши ва ана шу Референдум жорий йилнинг 30 апрель, якшанба кунига белгиланганлиги ва унда ҳар биримиз иштирок этиб ўз фуқаролик бурчимизни бажармоғимиз лозимлиги алоҳида қайд этиб ўтилди.

“Конституция меники, сеники, бизники! Конституция ўзимизники!” шиори остида бўлиб ўтган тарғибот тадбирида Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Гулбаҳор Эрқулова ижросида Ватанни мадҳ этувчи, барчани рақсга чорловчи куй-қўшиқлар ижро этилди. Шунингдек, тадбир давомида “ВАТАН МАНЗУМАСИ” видеоролиги намойиш қилинди.

Жанагул БУЛЕКБАЕВА,
туман манавият ва марифат бўлими раҳбари.

Учқудуқ туман фавқулодда вазиятлар бўлими, туман ободонлаштириш бошқармаси, Шимолий кон бошқармаси ёнғин хавфсизлиги бўлими “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида кўчат экиш тадбирини ўтказиш ташаббуси билан чиқди.
“Шалхар” ОФЙ даги туман ўрмон хўжалиги ҳудудидаги тегишли 5 гектар майдонга бир кунда 15 минг туп саксовул кўчатлари экилди. 5 кун давом этадиган тадбирда жами 50 мингта чўл иқлимига мос бўлган саксовул кўчатлари экиш кўзда тутилган. Ушбу ишларга 100 нафар ишчи-ходимлар ва 3 та техника жалб этилган.

Мазкур “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида кўчат экиш тадбирида иштирок этаётган ишчи-ходимлар билан Халқ депутатлари Учқудуқ туман кенгаши депутати С.Сайфиддинов учрашди.

Учрашув янгиланаётган Бош Қомусимиз тарғиботига бағишланди. Тадбирда таъкидланганидек, Конституциявий ислоҳотларнинг фуқаролар фикри ва қўллаб-қувватлаши асосида референдум орқали амалга оширилиши Конституциямизнинг асосий манбаи ва муаллифи халқ эканлигини яна бир карра тасдиқлайди. Бугунги кунда референдумга пухта тайёргарлик кўриш, барча фуқароларнинг Конституцияга киритиш таклиф этилаётган янги норма ва қоидаларни онгу тафаккуридан ўтказиб, холис ва ҳаққоний муносабатини билдиришига кўмаклашиш асосий вазифамиз саналади.
Депутат С.Сайфиддинов 30 апрел куни ўтказиладиган "ЯНГИ ТАҲРИРДАГИ КОНСТИТУЦИЯ" умумхалқ референдумида барчани оила аъзолари, қўни-қўшнилар билан биргаликда фаол иштирок этишга чақирди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.