Ўзбекистон истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш жамиятлари федерацияси 2020 йил декабр ойида Ўзбекистонда истеъмол саватининг ҳисоб-китобини эълон қилди. Бунда жаҳон тажрибаси ва аҳолининг ижтимоий сўров натижаларини ҳисобга олингани айтилмоқда.

«Ўрганишлар шуни кўрсатадики, истеъмол саватининг миқдори бир киши учун тахминан 2 157 000 сўмни ташкил этади», дейилади хабарда.

Истеъмол саватига озиқ-овқат маҳсулотларидан — нон, ёрма ва дуккакли мевалар, гўшт, сабзавотлар, полиз, мевалар (цитрус мевалар ва зираворлар) сут маҳсулотлари киритилган. Шунингдек, ноозиқ-овқат — дорилар, косметика ва уй-рўзғор буюмлари маҳсулотлари ва коммунал хизматлар, транспорт харажатлари ва қўшимча ўқув курслари ҳам ўрин олган.

Истеъмол савати аҳолининг учта ижтимоий-демографик гуруҳи — меҳнатга лаёқатли аҳоли, нафақахўрлар ва болалар учун ишлаб чиқилиши лозим. Федерация бир ойда ўртача меҳнатга лаёқатли шахс истеъмол қиладиган товар ва хизматларнинг рўйхатини ҳам тайёрлади.

Унга кўра, бир киши ой давомида 10 дона нон, 3 кг ун, 8 кг мол, қўй ва товуқ гўшти, 1 кг колбаса истеъмол қилади. Шуниндек, 3 кг балиқ маҳсулотлари, 2 литр сут, 18 дона тухум, 1 кг шакар ва 1 литр ўсимлик ёғи ҳамда 2 кг гуруч рўйхатдан ўрин олган.

Қолаверса, 8 кг картошка, 6 кг пиёз, 2 кг сабзи, 4 кг помидор, 2 кг бодринг, мевалар эса 1 килограмдан истеъмол қилиниши қайд этилган. Озиқ-овқат маҳсулотларига жами — 1 млн 299 минг сўм, ноозиқ-овқат маҳсулотларига эса — 858 минг сўм сарфланиши белгиланган.

Вазирлар Маҳкамасининг “Республикада оналар ва болаларнинг саломатлигини мустаҳкамлашга доир комплекс чора-тадбирлар дастури тўғрисида”ги қарори лойиҳаси эълон қилинди.

Лойиҳа билан 2020 — 2025 йилларда 15 ёшгача болалар ва ҳомиладор аёлларга 7 турдаги витаминлар, болалар учун паразитар касалликларга қарши дори воситалари бепул тарқатиш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури ҳамда республикада аёллар ва болалар саломатлигини мустаҳкамлаш учун харид қилинадиган, 15 ёшгача болалар ва ҳомиладор аёлларга поливитамин махсус комплексларини ва болалар учун паразитар касалликларга қарши дори воситалари харид қилиш, тақсимлаш ва ажратиш тартиби тўғрисида низом тасдиқланади.

Шунингдек, республикада оналар ва болаларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш борасида қуйидаги тартиб ўрнатилади:

а) 2021 йил 1 июндан бошлаб:

6 — 23 ойлик болалар учун уй шароитида тайёрланган овқатларни бойитиш мақсадида микронутриент кукуни билан;

6 ойликдан 5 ёшгача бўлган болалар «A» витамини билан;

2 — 10 ёшдаги болалар гельминтоз профилактикаси бўйича махсус препаратлар билан бепул таъминланиши;

б) 2022 йил 1 июлдан бошлаб:

ҳомиладор ва бола эмизувчи аёллар ҳамда 3 — 15 ёшдаги болалар йод препарати билан;

35 ёшгача туғиш ёшидаги аёллар темир ва фолий кислотаси препарати билан бепул таъминланиши;

в) 2021 йил 1 апрелдан бошлаб биринчи нав буғдой уни билан бир қаторда олий нав буғдой уни микронутриентлар билан бойитилган тақдирда республика ҳудудида реализация қилиш кўзда тутилган.

Лойиҳа қабул қилиниши билан 15 ёшгача болалар ва ҳомиладор аёлларга 7 турдаги витаминлар, болалар учун паразитар касалликларга қарши дори воситалари бепул тарқатилади. Бу жараён билан 2021 йилда 11 миллион нафар, 2022 йилда 17 миллион нафар аҳоли қамраб олинади ҳамда аёллар ва болаларни йод, темир, фолий кислотаси, витаминлар ва паразитларга қарши дорилар билан бепул таъминлаш орқали аҳоли ўртасида камқонлик 25 фоизга камайтирилади.

Вазирлар Маҳкамасининг “Бола ҳимояси” ягона электрон дастурий мониторинг тизимини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори лойиҳаси эълон қилинди.

Қайд этилишича, лойиҳа Бош прокуратура томонидан  ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болаларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини таъминлаш ҳамда болаларга ғамхўрлик қилишга мутасадди бўлган тузилмаларнинг масъулиятини янада ошириш, ушбу йўналишда идоралараро тезкор ахборот алмашинувини йўлга қўйиш, васийлик ва ҳомийлик органлари фаолиятини тубдан такомиллаштириш мақсадида ишлаб чиқилди.

Васийлик ва ҳомийлик органлари томонидан 2020 йилда республика бўйича 11 764 нафар етим ва ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болалар аниқланган ҳамда 9 731 нафар вояга етмаганларнинг қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш мақсадида судларда ёки низоли жараёнларда иштирок этилган. Бугунги кунда васийлик ва ҳомийлик органлари назоратида 71 628 нафар вояга етмаган болалар мавжуд.

“Айни пайтда назоратсиз ва қаровсиз қолган болалар ҳисобини юритиш ягона базасининг мавжуд эмаслиги бу соҳада тизимли таҳлил қилиш имконини бермайди.

Таҳлиллар ижтимоий ҳимояга муҳтож чин етимлар, ота-онаси чет элга кетган, ажрашган ҳамда нотинч оилалар фарзандлари баъзан назоратсиз ва қаровсиз қолаётганлигини кўрсатмоқда. Оқибатда бундай болалар жиноят кўчасига кириб қолиши, айрим ҳолларда эса балоғатга етмаган ёшлар ўртасида эрта туғуруқ, ўз жонига суиқасд қилиш каби салбий ҳолатларнинг пайдо бўлишига олиб келмоқда”, - дейилади ҳужжатда.

Қайд этилишича, биргина Бухоро вилоятида чет элга чиқиб кетган, ажрашган ва бошқа муаммолари бўлган 17 330 нафар фуқароларнинг назоратсиз ёки қаровсиз қолган 4 073 нафардан ортиқ болаларини тўла-тўкис ижтимоий муҳофаза қилишда узилиш ва айрим камчиликлар юзага келган.

Хусусан, 4 073 нафар болаларнинг атиги 995 нафарига (24 фоиз) васий ёки ҳомий тайинлангани, 1 086 нафарида ўқув қуроллари ҳамда озиқ-овқат маҳсулотларига муҳтожлик мавжудлиги, 43 нафари таълимга жалб қилинмагани аниқланди.

“Бош прокуратура ташаббуси билан шу каби яна кўплаб муаммоларни бартараф этишга қаратилган “Бола ҳимояси” электрон дастурий таъминот тизими ишлаб чиқилиб, тажриба тариқасида Бухоро вилоятида муваффақиятли ишга туширилди. 

Бу тизим ота-она қарамоғисиз қолган ҳар бир бола тўғрисидаги барча зарур маълумотларни ўз ичига олади. У орқали ҳар бир боланинг аҳволи, нима билан машғуллиги, унинг ҳуқуқи, эркинлиги ва манфаатини ким қай тарзда таъминлаётганини бевосита кузатиш мумкин.

Мазкур тизим синов тариқасида ишлаган икки ой мобайнида вилоятдан чет элга чиқиб кетган ота-оналарнинг 493 нафар болалари тизимга киритилиб, уларнинг 386 нафарига васий, 107 нафарига ҳомий тайинланган.

Тизимда назоратсиз ва қаровсиз қолган болаларга доир маълумотларнинг секторлар кесимида таҳлил қилиниши имконияти яратилганлиги сабабли 1 086 нафар болаларга ўқув қуроллари, озиқ-овқат маҳсулотлари ҳамда шахсини тасдиқловчи ҳужжатлар берилиши ҳамда 536 нафари тиббий кўрикдан ўтказилиши таъминланди, 43 нафари таълимга жалб қилиниб, ҳуқуқлари тикланди”, - дейилади лойиҳада.

Қайд этилишича, мазкур қарорнинг қабул қилиниши ва электрон дастурий тизим тўлақонли ишга туширилиши натижасида:

• ҳужжатлар айланишининг қоғоз шаклидан воз кечилиб, уларни электрон тайёрлаш, юклаш ва тезкор айланиш (онлайн) имконияти пайдо бўлади, яъни васий ва ҳомий тайинлаш жараёни автоматлаштирилади;
• ортиқча сансалорлик ҳамда суиистеъмолчиликлар олди олинади;
• ягона маълумотлар базаси шаклланиб, статистик кўрсаткичлар ҳаққонийлиги таъминланади;
• боланинг таълим-тарбияси ва соғлиғи, тўгаракка жалб қилинганлиги ҳамда ота-онасининг бандлиги ҳақидаги маълумотлар реал вақт режимида кузатиб борилади;
• болалар қаровсизлигини секторлар кесимида таҳлил ва назорат қилиш имконияти яратилади.

Кечаги кунимиз билан фахрланар эканмиз, унинг ортида қанча меҳнатлар , заҳматлар борлигини ҳам унутмаслигимиз зарур. Мустақилликнинг илк йирик корхонаси сифатида таъриф этиладиган 3-Гидрометаллургия заводи бевосита биринчи президентимиз Ислом Каримов бошчилигида бунёд этилган эди. Бугунги кунда бу ерда минглаб ишчи-хизматчилар меҳнат қилишмоқда. Ёшлар мутахассис сифатида келажагини кўрмоқда.
3-Гидрометаллургия заводида “Мен буюк аждодлар авлодиман” лойиҳаси доирасида ўтказилган маърифий тадбир И. А. Каримов ҳаётига бағишланди. Унда завод ёшлари фаол иштирок этишди. Тадбирда “Эъзоз” фильми намойиш этилди.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 30 oktyabrdagi “Sog‘lom turmush tarzini keng tatbiq etish va ommaviy sportini yanada rivojlantirish chora tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-6099-sonli Farmoni ijrosini ta’minlash hamda 2021 yil “Yoshlarni qo‘llab-quvvatlash va aholi salomatligini mustahkamlash yili” munosabati bilan o‘sib kelayotgan avlodning sog‘ligini mustahkamlash, bolalar hamda o‘smirlarni jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanishga jalb qilish, ommaviy-sport va sog‘lomlashtirish ishlarini yanada takomillashtirish, yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga erishish va iqtidorli, iste’dodli sportchilarni saralab olish maqsadida “Sportni sev, sport bilan yasha” shiori ostida Tog’-kon jihozlarini ta’mirlash sexida TKJTS va EJTU yoshlari o‘rtasida sportning shaxmat va shashka turi bo‘yicha musobaqa tashkil etildi. Musobaqa yakunida g‘olib va sovrindorlar TKJTS va EJTU Yoshlar ittifoqi BT yetakchisi va 11-sonli Kasaba uyushmasi raisi o’rinbosari tomonidan diplom va estalik sovg‘alari bilan taqdirlandilar.

Bugungi kunga kelib xalqaro terrorizm, narkotrafik va odam savdosi singari transmilliy jinoyatlarning inson xavfsizligiga xuruj qilayotgani bois, ulardan jabr chekayotganlar, afsuski, ko‘pchilikni tashkil etayotganligi, hudud va chegara bilmaydigan bu jinoyatlarning har biri jamiyat taraqqiyoti va davlatlar rivojiga jiddiy xavf tug‘dirmoqda. Bugun ham yoshlar o‘rtasida huquqbuzarliklar jinoyatchilik va spirtli ichimlik iste’mol qilishning oldini olish maqsadida hamda ma’naviy ishlar samaradorligini oshirish uchun huquq-targ‘ibot organlari bilan Tog’ kon jihozlarini ta’mirlash sexida tadbir bo‘lib o‘tdi. Tadbirda o‘z ma’ruzalari bilan ishtirok etgan soha xodimlari Uchquduq tumani IIB bo‘limi xodimlari so‘zga chiqib, yoshlarni boshqa davlatlarda kechayotgan nohush voqealar hamda tartibsizliklardan voqif etish emas, balki o‘z tinchligimizning qadriga yetish, uni har qanday tahdidlardan asrab-avaylash ekanligini ta’kidladi. Shuningdek, bugungi kunda aksariyat yoshlarimiz spirtli ichimliklarga ruju quyayotganligi va buning natijasida turli jinoyatlar sodir etayotganli to‘g‘risida ham yoshlarga tushunchalar berib o‘tdi. Har qanday urush begunoh aholining qiyinchiliklari va iztiroblari bilan tugaydi, lekin bu kabi tartibsizliklarga ayrim kimsalar bundan faqat moddiy manfaat topish uchungina qo‘l uradilar. Biz bu tinchlikka osonlik bilan erishganimiz yo‘q shuning uchun endi uni qadrlashimiz, asrashimiz kerak va zarurligini, O‘zbekistonimizni asrash, uning tinchligini barqarorlashtirish esa yoshlarning qo‘lida ekanligi to‘g‘risida ham tushunchalar berib o‘tdi.

3–Гидрометаллургия заводи ёшлар иттифоқи бошланғич ташкилоти томонидан ёшларнинг иқтидорини аниқлаш ва уларни қўллаб-қувватлаш мақсадида заводда меҳнат қилаётган 35 ёшгача бўлган ёшлар ўртасида
“Энг яхши рационализаторлик таклифлар” танловининг 1-босқичи бўлиб ўтди.
Танловда ҳайият томонидан завод ёшлари томонидан таклиф этилган ишлаб чиқаришда миллиардлаб фойда келтирган ва келтирадиган юқори савиядаги рационализаторлик таклифлар кўриб чиқилди. Энг яхши рационализаторлик таклифлари аниқланиб, муаллифлар диплом ва эсдалик совғалари билан такдирландилар.
Энг яхши рационализаторлик таклифига эга бўлган 4 нафар ёшлар ШКБ бўлинмалари ўртасида бўлиб ўтадиган 2-босқичга 3-ГМЗдан номидан иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлишди.

Ёшлар ишлари агентлигининг вилоят ва туман ходимлари ойлик маошини ошириш бўйича таклиф билдирилди. Бу ҳақда 27 январь куни президент ўтказган йиғилишда сўз борди.

Эслатиб ўтамиз, Ёшлар ишлари агентлиги 2020 йил биринчи чорагида тузилган эди. Агентликка ёшларга оид давлат сиёсатини мувофиқлаштириш вазифаси юклатилган.

27 январдаги президент селекторида ёшлар муаммоларини тизимли ўрганиш ва мувофиқлаштириш вазифаси Давлат хавфсизлик хизматига юклатилди.

Йиғилишда президент иқтидорли ёшларни кашф қилиш, уларнинг ташаббус ва интилишларини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш мақсадида «Ўзбекистон учун 100 ғоя» лойиҳасини илгари сурди.

Лойиҳа доирасида шаҳар ва қишлоқлардаги ташаббускор ёшларнинг иқтисодиёт, таълим, спорт, соғлиқни сақлаш, ахборот технологиялари каби соҳалардаги ғояларини рўёбга чиқариш учун шароит яратилади.

«Масалан, қашқадарёлик ёш тадбиркор Сардор Содиқов пандемия туфайли барча ўқув марказлари ўз фаолиятини тўхтатган бир пайтда, инглиз тилини ўргатишнинг мобил дастурини яратиб, минглаб ёшлар учун масофавий таълимни йўлга қўйди. Қолаверса, ушбу дастурни интернет орқали хорижга ҳам экспорт қилмоқда.

Бундай инновацион ғоялар менга маъқул», – деган президентнинг сўзларини келтирмоқда Kun.uz мухбири.

Президент 1 ой ичида чора-тадбирлар дастурини ишлаб чиқиш бўйича кўрсатма берди, дея хабар бермоқда Kun.uz мухбири.

Президент Шавкат Мирзиёев талабалар уйлари ташкил этиш дастурини ишлаб чиқиш бўйича топшириқ берди.

«Охирги 4 йилда ОТМлар сони 47тага ортди. Бугунги кунда 129та ОТМда 500 мингдан ортиқ талаба таълим оляпти. Лекин пойтахтнинг ўзидаги жами 85та талабалар уйида атиги 13 фоиз ёшлар турар жой билан таъминланган.

Ёки 18 минг талаба таҳсил олаётган Самарқанд давлат университетида бор-йўғи 1 600 ўринли ётоқхона мавжуд.

Шунинг учун 2021–2023 йилларда талабалар уйлари ташкил дастури 1 ой ичида ишлаб чиқилиб, ҳукуматга киритилиши керак», – дея президентнинг 27 январь кунги селектордаги сўзларини келтирмоқда Kun.uz мухбири.

Давлат раҳбари бу топшириқ ижросини бош вазир ўринбосари Беҳзод Мусаев, олий таълим вазири Абдуқодир Тошқулов ва молия вазири Тимур Ишметовга юклади.

Шу ой бошида Олий таълим вазирлиги расмийлари  маълум қилгандики, турар жойга муҳтож талабаларнинг ётоқхона билан таъминланиши кўрсаткичини 2020/21 ўқув йили охиригача 35–36 фоизга, 2025 йилгача 50 фоизга етказиш мўлжал қилинган.

Бунда ТТЖлар давлат-хусусий шерикчилиги асосида қурилади.

«Бу борада 2021–2025 йилга мўлжалланган дастурни ишлаб чиқиб, таклиф сифатида киритдик. Бу тасдиқланадиган бўлса, 2021 йилнинг ўзида 21та ТТЖ қурилади ва қўшимча 8200 талаба ётоқхона билан таъминланади», – деганди вазирлик бошқарма бошлиғи Отабек Базаров.

Унинг айтишича, 2030 йилгача мотел ва ҳостеллар ҳам қурилиб, уларнинг ҳисобига талабаларнинг 90 фоизга яқини турар жойга эга бўлиши кўзда тутилмоқда.

Ўзбекистонда аҳоли муаммоларини ҳал этишнинг «фуқаробай» иш тизими жорий этилади. Бу ҳақда президент Шавкат Мирзиёев 27 январь кунги селекторда маълум қилди.

«Энди ишни «маҳаллабай» ташкил этишда маҳалла раиси, профилактика инспектори, мактаб директори, ёшлар етакчиси ёшлар муаммоларини «фуқаробай» аниқлайди.

Мана, бир пайтлар биз «мижозбай» ишладик. Энди маҳаллада «фуқаробай» ишлаймиз. Уйнинг ичидаги одамнинг кайфияти қандай? Нима мурод-мақсади бор? Нима муаммолари бор?

Шуларни «фуқаробай» аниқлаб, сектор раҳбарлари олдида аниқ ва лўнда масалаларни қўйишлари шарт», – деди президент.

Давлат раҳбарининг айтишича, вилоятлар ҳокимлари унга кафолат хатлари ёзиб берган. Бу ваъдалар бажарилишини Ҳисоб палатаси назорат қилади.

«Вилоят ҳокимлари жорий йилда қанча ёшларни касб-ҳунарга ўқитиши, тадбиркорликка жалб қилиши, саноат, хизмат кўрсатиш ва қишлоқ хўжалигида бандлигини таъминлаш бўйича кафолат хатлари ёзиб берган.

Мен уларни ўқидим. Энди бу хат номига эмас. Ҳар ҳафта душанба куни ёзилган кафолат хатлари нима бўляпти, деб, Ҳисоб палатаси раҳбари менга маълумот беради.

Бугун ушбу раҳбарлар қоғоздаги рақамларни амалдаги ишга айлантириш бўйича ҳисобот беришлари шарт», – таъкидлади Шавкат Мирзиёев.