TUSH

      Qandaydir bir taqdimot marosimida emishmiz. “Uchquduq” gazetasi muharriri Feruza Yandasheva taqdirlanmoqda ekan. Qo‘lida alvon buket. Havas bilan qarsak chalib  turibman. Tushdagi oniy lahzalik quvonchdan yuragim potirladiyu uyg‘onib ketdim. Odatda, xosiyatli tushlar ko‘raman, shuni o‘ylab, bugungi tushimning ortidan ham xayr kelishiga umid bog‘ladim. Kun o‘rtasida Feruza bilan qo‘ng‘iroqlashib tushim haqida aytishga ham ulgurdim. Oradan bir hafta o‘tdi yo o‘tmadi.
Tushlik vaqti bo‘lgan, xodimlar birin-sirin uyiga shoshilmoqda. Tongdanoq taxtini egallagan bobo quyosh Qizilqum cho‘llarini qaynoq nuriga to‘ldirib yuborgan. Ulovga ilinib olgunimcha jazirama boshimni qizdirib, qo‘limdagi sumkamni saqichdek yumshatib qo‘ydi. Texnik takomillashuv bor bo‘lsin-da! Ilmning qudrati avtomobillarning ichiga ham yoz-qishni joylashtirib qo‘ygan! Avto ichida biram yoqimli, muzdek havo aylanar, biroq yoshlarbop musiqa ohangi tashqarida kezib yurgan javzoga hamohang. Beixtiyor, sanoat maydonlarida issiqni issiq, sovuqni sovuq, demay mehnat qilayotgan qahramon insonlarni o‘ylayman, xayolan minnatdorchilik bildiraman. Manzilimga yetaman. Odamning uyida, kasbida magniti bo‘lsin ekan, uydan ishga, ishdan uyga tortadigan ohanrabomizning borligi ne’mat!
      Uyimning ohanrabosi – Madinamga qaynona-oyimlardan ko‘p yaxshi fazilatlar o‘tgan. Ayniqsa, pazandaligi, chaqqonligi buvisiga o‘xshaydi. Ovqat-oziqni qo‘limdan olgan. Hozir ham tushligimga shirin taom yonida salati bilan tayyor. Qo‘llarimni yuvarkanman, qo‘ng‘iroq bo‘ldi. Feruza,
salom-alikdan keyin menga tushimni eslatib gapiryaptiyu o‘zimning maqola yozishim esimda yo‘q, 27-iyun – Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuniga Feruzaning taqdirlanganini taxmin qilib quvonyapman (“Hartugul, yaxshi tushim bilan hissa qo‘shdim”, deb!). Ammo, Feruzaning aytishicha, men taqdirlanayotgan ekanman.
“Uchquduq” gazetasi
   “Uchquduq” gazetasi keng qamrovli gazeta. Tumandagi iqtisodiy-siyosiy, ijtimoiy-madaniy va ma’rifiy jarayonlar to‘g‘risida xabar beradi. Vatanimizning bag‘rikenglik islohotini o‘zida ifoda etgan gazetada o‘zbek, qozoq va rus tillarida materiallar mavjud. Sevimli gazetamiz tumandagi turli sohalarda mehnat qilayotgan qahramonlar hayotini yoritadi, yangiliklardan voqif etadi. Nuriya Po‘latova, Laylo Karimova kabi jurnalistlarning ocherk, badi’a va hikoyalari bilan mushtariylarini zeriktirmaydi, ijodkorlarga qanot beradi.
So‘zga mehrim borligini payqagan Uchquduq tuman hokimligi axborot xizmati rahbari - matbuot kotibi Rayhon Qodirova bilan har gal suhbatlashganimda, yozgan maqolalarimni huzur bilan o‘qishini va tug‘ilajak ijod mahsullarimni yana kutib qolajagini ta’kidlaydi. Matbuot kotibi, jurnalist Rayhon opaning rag‘bati, sof o‘zbekcha ohangda “Nilufaroy” (yana bu vodiycha ohang!), deya rayhoniy nafislik bilan gapirishi meni yana yozishga undasa kerak. Axir, ko‘p yillik tajribali jurnalistning e’tirofi bu – andak-mundak narsa emas-ku!
Aprel oylari edi. Rayhon opa qo‘ng‘iroq qilib respublikada o‘tkazilayotgan tanlovga jamoatchi muxbir sifatida maqolalarimni yubormoqchi ekanini, kerakli hujjatlarimning nusxalarini berishim zarurligini aytib qoldi. Erta-indinni bahona qilib yurdim. Boisi, o‘sha paytlar Qo‘chqor Norqobilning gazetaga bergan intervyularini o‘qib qolib, so‘z xazinalariga hayratlanib, shu kungacha yozganlarimdan uyalib, o‘zimni o‘zim o‘yib yurgandim. Lekin, baribir hujjat nusxalarimni berib yubordim. Tanlov haqida-ku ham batamom unutibman. Biroq, jurnalist bo‘lmasam-da, so‘zga mehri bor bir inson sifatida Feruzaning yaxshi yangiligidan juda quvondim.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi tashabbusi bilan o‘tkazilgan “Ommaviy axborot vositalarida e’lon qilingan eng yaxshi material” tanlovining “Gazeta va jurnallarda chop etilgan materiallar” yo‘nalishi bo‘yicha Respublika tanlovidagi rag‘batlantiriluvim meni yaxshi ko‘rgan barcha yaxshilarimni quvontirdi.
Yo‘ldagi o‘ylar

Yangilikning yaxshisi ham, yomoni ham odamni o‘tib ketgan umriga qaytib, yashab kelishiga “imkon” beradi. Ayni damda o‘zim avtobusdamanu ruhim o‘tmishimda kezib yuribdi. O‘zimga nazar tashlayman: ildiz, poya, bargga o‘xshayman. Ildizim Namangan tuproqlariga botib ketgan. Yalang yursa oyoqqa botmaydigan mayin-mehribon toshlari, ko‘k bilan kezlashgan tog‘u adirlari, to‘q-zangori choponda sollanib turgan azim daraxtlari, sochidan tovoni qadar adabiyot bo‘lgan onamdan ichgan sutim, meni katta qilgan mehribon buvim, dunyoda eng oppoq rang qorning rangi, deb hisoblasak, ana shu qordan-da vijdoni oq otam, sog‘inchi yuragimni hapqirtiradigan mahallam, undagi qo‘shnilar, sho‘xliklarim, o‘kinchlarim, qaytmas bolaligim, jigarlarim, uzoq-yaqinlarim! Qadrdon maktabim, o‘rtoqlarim, ziyoli va mehribon o‘qituvchilarim, adabiyot muallimalarim, shoiram Mahfuza Yo‘ldosheva, Respublikadagi eng kuchli universitetim, ilmlari yuqqan kursdoshlarim, turkiyshunoslik, jahon adabiyoti, arab tili ustozlarim... Anglaganim, bugun qog‘ozga tushirayotganim – so‘zlar ildizimda tug‘ilgan ekan. Ammo, yana bir haqiqat borki, bu tug‘ilish va yashash orasidagi farq. Men kabi tegrasi jannatmonand bog‘larga boy tuproqlarda tug‘ilganlar kammi? Joni ijod muhabbatiga payvand yurak ostida to‘qqiz oy yashaganlar, har kuni bir kitob bo‘lgulik umrlar ozmi?
“Yurgan daryo – o‘tirgan bo‘yra”, deganlaridek, taqdirim daryo kabi mavjlandiyu 2003 yilda umr yo‘llarim Namangandan Uchquduqqa tutashdi. Yigirmaga kirib bir bora poytaxtni ko‘rmagan qiz Navoiyga yo‘l olarkanman, tug‘ilgan tuproqdan olislanib, o‘zbekning alpkelbat yigitiga yor-yor bo‘lib kelibman. “Vaqt yugurik”, deganlari shu bo‘lsa kerak, umrim shamoldek yelibdiyu o‘shandan beri o‘zim qirqqa, sog‘inchlarim yigirmaga kirib qolibmiz. Bu uzun yo‘llarmi yo hazrat Boburdek tug‘ilgan tuproq sog‘inchi o‘rtadimi va yo yaxshilar ilhom berdilarmi, hartugul yaxshilarning e’tibor va e’tiroflari ijod olamiga yo‘l ochdi. Navoiy kon-metallurgiya kombinati rahbariyatining ijodkorlarga bo‘lgan e’tibori sabab yelkamga qanot bitdi! Yaratgan menga, poydevoridan shifti qadar har g‘ishti ilm bo‘lgan qudratli korxonada, tirnog‘idan sochining uchigacha ilmga yo‘g‘rilgan olimlar, kasbi – hayoti bo‘lgan fidoyi mutaxassislar, qalbi ummon yaxshi do‘stlar bilan ishlash ne’matini berdi! Uchquduqqa kelganimda biroz odmi xarakterli, so‘zamollikdan yiroq, oddiy o‘zbek qizini kombinat bosqichma-bosqich o‘stirdi, tarbiyaladi va hali hamon tarbiyalamoqda. Tug‘ilgan ijodning yashab qolishi uchun yaxshilar naqadar zarur!
Toshkent. AOKA
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi binosi. Bino bayramona bezatilgan, bayroqlar ildirilgan. Kiraverishda tashrif buyurayotganlarni tabriklar bilan qarshilashmoqda. To‘rtinchi qavatda joylashgan majlislar, brifinglar o‘tkaziladigan muhtasham zalda tantanavor shukuh, millat oydinlarining yuzlarida bayram kayfiyati hokim. Meni Toshkent salobati bosgan, xayajonlarim, tasavvurlarim o‘zimdan ham katta! Navoiy viloyatidan kelganimni bildirishim bilan ustoz-jurnalistlar orqasidagi qatorga o‘tirishimni aytishdi. Ulug‘ nomga ega ustozlar madaniyat va sipolik bilan yig‘ilganlarga bir-bir razm solib chiqishmoqda. Yonimda, oldinda, ortda jurnalistu blogerlar. Xayajonimni bosish uchun suv ichaman. Tadbir boshlanish vaqti O‘zbekiston Jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti rektori Sherzodxon Qudratxo‘ja, Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi direktori Asadjon Xodjayev, Milliy
mass-mediani qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat fondi Vasiylik kengashi raisi Akramjon Fozilov, O‘zbekiston Jurnalistlari uyushmasi raisi Xolmurod Saidov kirib keldilar. “Fayzbog‘”da Sherzodxon Qudratxo‘jani kuzatib boradigan inson sifatida tashrifidan quvonib ketdim, ajoyib gurung bo‘lishini tasavvur qildim. Suhbatlarida ma’rifat, farosat ayni paytda keskinlik bilan bergan javoblari ko‘plab jurnalist yo blogerlarni esankiratib qo‘yadigan o‘ziga xos nutq sohibi!

Tadbir davomida jurnalistikaning tarixi, buguni va ertasi to‘g‘risida mutasaddi rahbarlar, ustoz-jurnalistlarning, noshirlarning so‘zlari tinglandi, bu qimmatli suhbatlar bir umr yodimdan chiqmasa kerak! Bu kungi ma’rifatli atmosferadan katta hayrat bilan chiqdim. Hayratlar uchun rahmat, AOKA!

Qutlug‘ dargoh
Muhtaram Prezidentimiz jamiyatdagi har bir ayolning baxtli yashashi haqda ko‘p-ko‘p ta’kidlaydilar, xotin-qizlarga e’tiborni kunda-kunora qabul qilinayotgan normativ-huquqiy hujjatlarda ham ko‘rish mumkin, ayollarning oliy ma’lumotli bo‘lishi uchun yaratilgan imkoniyatlar xavas qilgulik!
Kombinatimiz – qutlug‘ dargoh, kim nima izlasa ushbu qutlug‘ dargohdan topadi. Mehnat faoliyatim davomida, ish taqozosi sabab, kon boshqarmamiz xodimlari bilan ko‘p suhbatda bo‘laman. Ana shu suhbatlarda ko‘pchilik ayollarimiz baxtli ekanliklarini, hayotlaridagi ba’zi bir tashvishlar mehnat jamoasidagi do‘stlar bilan maosh olganlarida (hazil-chin aralash!) unutilib ketishini gapirib qoladilar. Men faxr va ishonch bilan ayta olamanki, Prezidentimiz ta’kidlagan sharoitlar kombinat tizimida ishlayotgan barcha ayollar hayotida faoliyatida mavjud. Bu dargohda ishlagan, ishlayotgan xodimalar respublikamizning eng baxtiyor ayollaridir. Ularning biri menman!

Nilufar MUYDINOVA,
SHKB mutaxassisi.

    Vazirlar Mahkamasi “Yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan Davlat yo‘l harakati xavfsizligi xizmatiga elektron murojaat qilishning ma’muriy reglamentini tasdiqlash to‘g‘risida” qaror qabul qildi.

    Unga muvofiq, 2024 yil 1 sentyabrdan boshlab yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Jamoat xavfsizligi departamenti Yo‘l harakati xavfsizligi xizmati hamda uning hududiy bo‘linmalariga O‘zbekiston Respublikasi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali elektron murojaat qilish imkoniyati yaratiladi.

   Mazkur xizmat DYHXXning Yagona avtomatlashtirilgan axborot tizimini “Raqamli hukumat” tizimining idoralararo integrallashgan platformasiga integratsiya qilgan holda YAIDXP orqali ko‘rsatiladi.

    Jismoniy va yuridik shaxslar yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan DYHXXga an’anaviy (og‘zaki yoki yozma) tarzda murojaat qilishlari mumkin.

Mazkur qaror bilan Yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan Davlat yo‘l harakati xavfsizligi xizmatiga elektron murojaat qilishning ma’muriy reglamenti ham tasdiqlandi.

Reglamentda:

-yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan YAIDXP orqali elektron murojaat qilish tartibi;

-yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan murojaatlarni ko‘rib chiqish tartibi belgilab berilgan.

2024 yil 30 avgustga qadar yo‘l harakati qoidalari buzilishiga doir chiqarilgan qaror va yuborilgan xabarnomalar yuzasidan elektron murojaat etish uchun zarur bo‘lgan axborot tizimi yaratiladi.

Buyuk yozuvchi Lev Tolstoy 22 yoshida o‘zi uchun hayotiy tartib-qoidalar tuzadi va unga butun umr amal qiladi. Iroda, faollik, xotira va aqliy qobiliyatni rivojlantiradigan bu yo‘riqlar sizu bizga ham katta foyda berishi aniq.

• Har qanday jismoniy mashaqqatga chida, qiynalganingni boshqalarga bildirma.

• Har kun zaifroq biladigan tilingda she’r yodla.

• Qo‘lingdagi mulkning o‘ndan birini ehson qil.

• O‘n barobar boyib ketsangda, hayot tarzingni o‘zgartirma.

• Har qanday narsaga har tomonlama nazar sol – foydasini ham, zararini ham ko‘r.

• O‘zing bilmagan yoki yoqtirmaydigan odamlarning maqtovini olishga urinma.

• Har tong kunlik reja tuz va uni albatta bajar.

• Boshqalarning fikrini o‘ylab o‘tirgandan ko‘ra o‘z ustingda ko‘proq ishla.

• Shuhrat uchun sarf-xarajat qilma.

• O‘zing uchun iloji boricha ko‘p mashg‘ulot o‘ylab top.

• Bir o‘zing yakunlashing mumkin bo‘lgan ishga yordamchi talab qilma.

• Hech qachon hissiyotlaringni oshkor qilma.

• Yaqin kishingni o‘zingday yaxshi ko‘r, ikki yaqin kishingni esa o‘zingdan ham ko‘proq yaxshi ko‘r.

• Iloji boricha kam uxla.

• Har tun kunduzi o‘rganganlaringni takrorla.

• Ortiqcha narsangni o‘zing uchun emas, jamiyat uchun ishlat.

• Yaxshilik qilishga imkon izla.

• Yaxshi bo‘l va sening yaxshi ekaningni hech kim bilmasligiga intil.

• Hammani birday yaxshi ko‘r, bu muhabbatdan o‘zing ham chetda qolma.

• Elning muhabbati uchun mayda tuyg‘ulardan voz kech.

• Sharoit qancha yomon bo‘lsa, harakatni shuncha kuchaytir.

• Bor narsalarga qanoat qil.

• Biror ishni boshlasang, oxiriga yetkazmay tashlab ketma.

• ☀️Yaqinlaringning hayoti shirin bo‘lishiga hissa qo‘sh.

❗️DIQQAT

▪️ YO‘LLARGA O‘ZBOSHIMCHALIK BILAN SUN’IY NOTEKISLIK O‘RNATGANLAR JAVOBGARLIKKA TORTILADI

? Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 147-moddasiga ko‘ra, 

➖ yo‘llarga temir yo‘ldan o‘tish joylariga, yo‘l harakatini tartibga soluvchi boshqa inshootlar yoki texnik vositalarga shikast yetkazish, shuningdek yo‘l harakatiga qasddan, shu jumladan yo‘l qoplamasini ifloslantirish yo‘li bilan xalal berish, xuddi shuningdek avtomobil yo‘llarini o‘zboshimchalik bilan qazish, ularda sun’iy notekisliklar va to‘siqlar yaratish, avtomobil yo‘lida ishlarni amalga oshirish uchun berilgan ruxsatnoma talablarini bajarmaslik, shuningdek yo‘llarni saqlash qoidalarini buzish — fuqarolarga bazaviy hisoblash miqdorining ikki baravari miqdorida jarima solishga sabab bo‘ladi deb belgilangan.

✏️ Kim xohlasa uyini oldiga yoki do‘konini ro‘parasiga sun’iy notekislik o‘rnatib olishi mumkin emas va bunday harakat yuqoridagi miqdorda javobgarlikka sabab bo‘ladi

?Jazirama issiq – havo haroratining bir necha kun davomida 10 va undan ortiq gradusga keskin ko‘tarilishi bilan tavsiflanadi.

Issiqlik olishning kritik holati jazirama issiqda uzoq muddat bo‘lish natijasida oftob urishi yoki yurak faoliyatining buzilishi oqibatida yuzaga keladi.

❌Tananing qizarib ketishi, kuchli chanqash, qaqrab ketish issiqlik urishining asosiy belgilaridan hisoblanadi. Keyinchalik yurak faoliyatining to‘xtab qolishi,  hushdan ketish holatlari ham   kuzatiladi.

❓Jazirama issiq paytida qanday harakat qilish kerak?

1. Harorat ko‘tarilganda issiqdan panaga o‘ting. Havo o‘tadigan och rangdagi kiyim (paxta matosidan tayyorlangan) kiyish tavsiya etiladi. Bosh kiyimni ham kiyishni unutmaslik kerak.

2. Ko‘p suv ichish – suv ichish organizmning hayot faoliyatini yaxshilaydi. Issiq paytida har kuni suyuqlik iste’mol qilishni ko‘paytirish kerak. Oddiy ichimlik suvi iste’mol qilish maqsadga muvofiqdir. Pivo va boshqa alkogol ichimliklar organizmni yomonlashishiga olib keladi.  Jazirama issiq paytida soat 12.00 dan 16.00 ga qadar ko‘chaga chiqmaslik va ochiq quyoshda yurmaslik tavsiya etiladi. Kunni shunday rejalashtirish kerakki, jazirama issiq vaqtini uyda yoki ishxonada o‘tkazish darkor.

3. Tez-tez dush qabul qiling.  Tez-tez dush qabul qilish tananing nafas olish tizimini yaxshilaydi. Suv xona haroratida bo‘lishi kerak. Suvni kuchli sovutish oqibatida haroratning keskin o‘zgarishi zotiljam kasalligiga yo‘l ochib beradi.

4. Jazirama issiq urganda zudlik bilan soya joyga, shamol bor joyga o‘ting yoki dush qabul qiling. Tanani sovutishga xarakat qiling.

5. Ovqatlanish tartibini o‘zgartirishga xarakat qiling. Jazirama issiq paytida sovuq ovqatlar, ko‘proq meva va sabzavotlar iste’mol qilish tavsiya etiladi. Ovqat albatta tuzli bo‘lishi darkor, chunki havo harorati yuqori bo‘lganda odam organizmidan ko‘p miqdorda natriy chiqib ketadi.

6. Sintetik materialdan kiyim kiyishdan saqlaning. Tabiiy mahsulotlar- paxta, ipak tolalaridan tayyorlangan kiyimlar issiq havoda qulaydir. Kepka, panama yoki shapka kiyishdan uyalmang. Issiq urishi asosan boshning isib ketishidan bo‘ladi.

7. Bunday issiqda kondisionersiz qiyin. Kondisioner bor xonada bo‘lganingizda uning ro‘parasiga o‘tirmang. Kondisionerning ishlashi jarayonida qanchadan –qancha bakteriyalar sovuq havo bilan birga xonada haydalib, surunkali bronxit va pnevmoniyani qo‘zg‘atadi.

8. Tana haroratinig sovushi qo‘l va oyoq mushaklarini tortilishiga olib keladi.  Issiq urishi alomatlaridan (umumiy charchash, bosh og‘rig‘i, hushni yo‘qotish, yuz terisini qizarib yoki oqarib ketishi, puls me’yori buzilishi) terlash natijasida inson organizmida suvga ehtiyoj ko‘payadi, shu sababli 80-100 ml.miqdorida suv ichish va og‘iz bo‘shlig‘ida bir oz ushlab turish, badanni sovutib, soyaga o‘tib,  badanning hamma yeriga suv quyish zarur.

Uchquduq tuman SEO va JS boʻlimi

?Jazirama issiq – havo haroratining bir necha kun davomida 10 va undan ortiq gradusga keskin ko‘tarilishi bilan tavsiflanadi.

Issiqlik olishning kritik holati jazirama issiqda uzoq muddat bo‘lish natijasida oftob urishi yoki yurak faoliyatining buzilishi oqibatida yuzaga keladi.

❌Tananing qizarib ketishi, kuchli chanqash, qaqrab ketish issiqlik urishining asosiy belgilaridan hisoblanadi. Keyinchalik yurak faoliyatining to‘xtab qolishi,  hushdan ketish holatlari ham   kuzatiladi.

❓Jazirama issiq paytida qanday harakat qilish kerak?

1. Harorat ko‘tarilganda issiqdan panaga o‘ting. Havo o‘tadigan och rangdagi kiyim (paxta matosidan tayyorlangan) kiyish tavsiya etiladi. Bosh kiyimni ham kiyishni unutmaslik kerak.

2. Ko‘p suv ichish – suv ichish organizmning hayot faoliyatini yaxshilaydi. Issiq paytida har kuni suyuqlik iste’mol qilishni ko‘paytirish kerak. Oddiy ichimlik suvi iste’mol qilish maqsadga muvofiqdir. Pivo va boshqa alkogol ichimliklar organizmni yomonlashishiga olib keladi.  Jazirama issiq paytida soat 12.00 dan 16.00 ga qadar ko‘chaga chiqmaslik va ochiq quyoshda yurmaslik tavsiya etiladi. Kunni shunday rejalashtirish kerakki, jazirama issiq vaqtini uyda yoki ishxonada o‘tkazish darkor.

3. Tez-tez dush qabul qiling.  Tez-tez dush qabul qilish tananing nafas olish tizimini yaxshilaydi. Suv xona haroratida bo‘lishi kerak. Suvni kuchli sovutish oqibatida haroratning keskin o‘zgarishi zotiljam kasalligiga yo‘l ochib beradi.

4. Jazirama issiq urganda zudlik bilan soya joyga, shamol bor joyga o‘ting yoki dush qabul qiling. Tanani sovutishga xarakat qiling.

5. Ovqatlanish tartibini o‘zgartirishga xarakat qiling. Jazirama issiq paytida sovuq ovqatlar, ko‘proq meva va sabzavotlar iste’mol qilish tavsiya etiladi. Ovqat albatta tuzli bo‘lishi darkor, chunki havo harorati yuqori bo‘lganda odam organizmidan ko‘p miqdorda natriy chiqib ketadi.

6. Sintetik materialdan kiyim kiyishdan saqlaning. Tabiiy mahsulotlar- paxta, ipak tolalaridan tayyorlangan kiyimlar issiq havoda qulaydir. Kepka, panama yoki shapka kiyishdan uyalmang. Issiq urishi asosan boshning isib ketishidan bo‘ladi.

7. Bunday issiqda kondisionersiz qiyin. Kondisioner bor xonada bo‘lganingizda uning ro‘parasiga o‘tirmang. Kondisionerning ishlashi jarayonida qanchadan –qancha bakteriyalar sovuq havo bilan birga xonada haydalib, surunkali bronxit va pnevmoniyani qo‘zg‘atadi.

8. Tana haroratinig sovushi qo‘l va oyoq mushaklarini tortilishiga olib keladi.  Issiq urishi alomatlaridan (umumiy charchash, bosh og‘rig‘i, hushni yo‘qotish, yuz terisini qizarib yoki oqarib ketishi, puls me’yori buzilishi) terlash natijasida inson organizmida suvga ehtiyoj ko‘payadi, shu sababli 80-100 ml.miqdorida suv ichish va og‘iz bo‘shlig‘ida bir oz ushlab turish, badanni sovutib, soyaga o‘tib,  badanning hamma yeriga suv quyish zarur.

Uchquduq tuman SEO va JS boʻlimi

    Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 31-maydagi 314-son qaroriga 1-ilova “Vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlik, homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha nafaqalarni hamda yangi tug‘ilgan bolani farzandlikka olgan yoki unga vasiy qilib belgilangan xodimga nafaqani tayinlash hamda to‘lash tartibi to‘g‘risida”gi nizomning 22-bandiga ko’ra, vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlik nafaqasi ish stajining davomiyligidan qat’i nazar, o‘rtacha ish haqining 100 foizi miqdorida quyidagilarga to‘lanadi
baynalminal jangchilarga;
qaramog‘ida 16 yoshga (o‘quvchilar 18 yoshga) yetmagan uch yoki undan ortiq bolalari bo‘lgan xodimlarga;
Chernobil AESdagi avariya oqibatlarini tugatishda qatnashgan xodimlarga;
Chernobil AESdagi avariya natijasida radioaktiv ifloslanish zonasidan evakuatsiya qilingan va ko‘chirilgan, qon hosil qiluvchi organlar kasalliklari (o‘tkir leykoz), qalqonsimon bez (adenoma, rak) va xavfli o‘smalar bilan bog‘liq kasalliklarga chalingan xodimlarga;
mehnatda mayiblanish va kasb kasalligi natijasida vaqtinchalik mehnatga layoqatsiz bo‘lgan xodimlarga;
pandemiya, texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar yuzaga kelgan hollarda, ushbu favqulodda vaziyatlarga sababchi bo‘lgan infeksiyasi bilan zararlanishi yoki zararlangan deb gumon qilinishi munosabati bilan karantinga joylashtirilgan va 14 yoshgacha bo‘lgan bolasini parvarish qilayotgan ota-onalarga (ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar, vasiylar, homiylar).

Uchquduq tuman Adliya bo`limi Yuridik xizmat ko`rsatish markazi
bosh yuriskonsulti: Shodiyeva Nafisa Minboy qizi

            Oshqozon ichak kasalligi ko‘proq yilning issiq paytlarida uchraydi. Ular kasallik qo‘zg‘atuvchi mikroblar ta’sirida rivojlanadi. Mikroblar og‘iz orqali tushib, ichak yo‘lida ko‘payadi va devorini yallig‘lantiradi. Shuning uchun najasda shilliq modda va qon bo‘lishi mumkin ba’zi mikroblar o‘zidan toksin ya’ni zaxar ajratish xususiyatiga ega. Ushbu toksin qonga so‘rilib, butun tanani zaxarlaydi.

Kasallikning yuqish yo‘llari.

       Kasallik asosan bemordan yuqadi. Mikroblar bemorning najasi, so‘lagi, siydigi, qusug‘i bilan tashqi muhitga ajralib chiqadi. Yuqumli oshqozon ichaklarining tarqalishida pashsha, suvarak va shu kabi boshqa hashoratlaning ham o‘rni katta. Ular iflos joylarda tuxum qo‘yib, ko‘payib kasallik qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlarni o‘ziga ilashtirib oladi hamda oziq-ovqat maxsulotlari, suv va idish-tovoqqa qo‘nib, ularga mikroblarni tarqatadi.      

Yuqumli oshqozon ichak kasalligi quyidagicha namoyon bo‘ladi

    Ichning odatdagidan ko‘ra tez-tez va suyuq ketishi, ba’zi hollarda najasda qon bo‘lishi, ko‘ngil aynish, qusish, darmon qurishi.

 Shifokor kelgunga qadar uy sharoitida bemorga qanday yordam berish kerak

           Bemorga odatdagidan ko‘ra ko‘proq suyuqlik ichirishga harakat qiling. Bemorga shifokor bilan maslaxatlashmasdan turib, turli xil dori vositalari, jumladan antibiotik berish mumkin emas. Ko‘proq qaynatilgan suv ichish tavsiya etiladi. Xo‘l mevalarni yaxshilab yuvib iste’mol qilish zarur. Yaxshi saqlanmagan va uzoq vaqt turib qolgan ovqatlarni yoki salatlarni iste’mol qilishdan cheklaning. Sovutgichlarni toza tutish, undagi maxsulotlarni o‘z vaqtida iste’mol qilish, tez-tez yangilap turmoq darkor. Idish-tovoqlarni yuvgandan so‘ng qaynagan suvga botirish yoki chayish kerak. Kasalxonaga borganda bemor yaqin kishingiz bo‘lsada masofa saqlang.

        Chaqaloqlarni ovqatlantirishda sun’iy ovqatlarni bolaga yetarli qilib tayyorlab bering hamda uzoq salamaslikka e’tibor qarating.

        Atrof-muhit, xonadonlar va aholi umumiy foydalanadigan joylarni doimo ozoda bo‘lishini ta’minlash kerak. Har birimizning sog‘ligimiz yuqorida aytilgan qoidalarni qanday bajarishimizga bog‘liq.

         Agarda yuqorida aytib o‘tilgan fikrlarga amal qilsangiz, o‘tkir yuqumli oshqozon ichak kasalliklari va uning og‘ir asoratlaridan yiroq bo‘lasiz. Asosiysi esa oilangiz a’zolarning salomatligini mustahkamlashda o‘z hissangizni qo‘shasiz.    

Uchquduq tuman SEO va JS bo‘limi

       Sud huquq islohotlarining davomi sifatida 10 iyunda imzolangan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "Tezkor qidiruv hamda tergov faoliyatida shaxsning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini yanada kuchaytirish chora tadbirlari to‘g‘risida"gi PF-89-sonli farmoni bilan 2025 yilning 1 yanvaridan Tergov sudyasi lavozimi joriy etilishi belgilandi.
      Farmonga ko‘ra tergov sudyasi zimmasiga O‘zbekiston Respublikasi JPKda ko‘rsatilgan ishni sudga qadar yuritish jarayonida sudning qarori (ajrimi) talab qilinadigan prosessual harakatlar bo‘yicha sud vakolatlarining barchasi o‘tkazilishi, shuningdek tergov sudyalari ma’muriy huquqbuzarlikka oid ishlarni ko‘rib chiqishi belgilanmoqda.
        Farmonga muvofiq, tergov sudyasiga quyidagi jinoyat materiallarini qo‘llash masalasini ko‘rib chiqish vakolati beriladi:
-Qamoqqa olish yoki uy qamog‘i tarzidagi ehtiyot chorasini qo‘llash bilan bog‘liq iltimosnoma;
-Qamoqda saqlash yoki uy qamog‘i muddatini uzaytirish masalalari bilan bog‘liq iltimosnoma;
-Pasportning (harakatlanish hujjatning) amal qilishini to‘xtatib turish to‘g‘risidagi iltimosnoma;
-murdani eksgumatsiya qilish haqidagi iltimosnoma;
-pochta telegraf jo‘natmalarini xatlash to‘g‘risidagi iltimosnoma;
-tintuv o‘tkazish haqidagiiltimosnoma;
-telefonlar va boshqa telekomunikatsiya qurilmalari orqali uzatiladigan axborotni olish haqidagi iltimosnoma
-mol-mulkni xatlash to‘g‘risidagi iltimosnoma;
Bundan tashqari bir nechta majburlov choralari bilan bog‘liq iltimosnomalarni ko‘rib chiqadi.
“Tergov sudyasi o‘z faoliyatini mustaqil amalga oshirib, faqat qonunga bo‘ysunadi hamda tergov sudyasiga odil sudlovni amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lmagan ar qanday vazifalar yuklatilishiga yo‘l qo‘yilmaydi” – deyiladi farmonda.
Ularni lavozimga tayinlash va lavozimdan ozod qilish, shuningdek sudyalar korpusini shakllantirish qonunda belgilangan tartibga muvofiq amalga oshiriladi, tashkiliy faoliyatlariga Qoraqalpog‘iston sudi, viloyatlar va Toshkent shahar sudlari, Harbiy sud raislari rahbarlik qiladi.

Jinoyat ishlari bo‘yicha
Uchquduq tuman sudi raisi Kurbonov Akmal Abdishukurovich