Қонунчилик палатаси томонидан 2021 йил 21 декабрда қабул қилинган

   Сенат томонидан 2022 йил 3 февралда маъқулланган

1-модда. Ўзбекистон Республикасининг 1994 йил 22 сентябрда қабул қилинган 2015-ХII-сонли Қонуни билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига (Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1995 йил, № 3, 6-модда; Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1995 йил, № 9, 193-модда, № 12, 269-модда; 1996 йил, № 5-6, 69-модда, № 9, 144-модда; 1997 йил, № 2, 56-модда, № 4-5, 126-модда, № 9, 241-модда; 1998 йил, № 3, 38-модда, № 5-6, 102-модда, № 9, 181-модда; 1999 йил, № 1, 20-модда, № 5, 124-модда, № 9, 229-модда; 2000 йил, № 5-6, 153-модда, № 7-8, 217-модда; 2001 йил, № 1-2, 23-модда, № 9-10, 165, 182-моддалар; 2002 йил, № 1, 20-модда, № 9, 165-модда; 2003 йил, № 1, 8-модда, № 5, 67-модда, № 9-10, 149-модда; 2004 йил, № 1-2, 18-модда, № 5, 90-модда, № 9, 171-модда; 2005 йил, № 1, 18-модда; Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2005 йил, № 9, 312-модда, № 12, 413, 417, 418-моддалар; 2006 йил, № 6, 261-модда, № 9, 498-модда, № 10, 536-модда, № 12, 656, 659-моддалар; 2007 йил, № 4, 158, 159, 164, 165-моддалар, № 9, 416, 421-моддалар, № 12, 596, 604, 607-моддалар; 2008 йил, № 4, 181, 189, 192-моддалар, № 9, 486, 488-моддалар, № 12, 640, 641-моддалар; 2009 йил, № 1, 1-модда, № 9, 334, 335, 337-моддалар, № 10, 380-модда, № 12, 462, 468, 470, 472, 474-моддалар; 2010 йил, № 5, 175, 179-моддалар, № 6, 231-модда, № 9, 335, 339, 341-моддалар, № 10, 380-модда, № 12, 468, 473, 474-моддалар; 2011 йил, № 1, 1-модда, № 4, 104, 105-моддалар, № 9, 247, 252-моддалар, № 12/2, 365-модда; 2012 йил, № 4, 108-модда, № 9/1, 242-модда, № 12, 336-модда; 2013 йил, № 4, 98-модда, № 10, 263-модда; 2014 йил, № 1, 2-модда, № 5, 130-модда, № 9, 244-модда, № 12, 341, 343-моддалар; 2015 йил, № 6, 228-модда, № 8, 310, 312-моддалар, № 12, 452-модда; 2016 йил, № 1, 2-модда, № 4, 125-модда, № 9, 276-модда, № 12, 383, 385-моддалар; 2017 йил, № 4, 137-модда, № 6, 300-модда, № 9, 510-модда, № 10, 605-модда; 2018 йил, № 1, 1, 4, 5-моддалар, № 4, 224-модда, № 7, 430, 431, 432-моддалар, № 10, 671, 673, 679-моддалар; 2019 йил, № 1, 1, 3, 5-моддалар, № 2, 47-модда, № 3, 161, 165, 166-моддалар, № 5, 259, 261, 267, 268-моддалар, № 7, 386-модда, № 8, 469, 471-моддалар, № 9, 591, 592-моддалар, № 10, 674, 676-моддалар, № 11, 787, 791-моддалар, № 12, 880, 891-моддалар; 2020 йил, № 1, 4-модда, № 3, 203, 204-моддалар, № 7, 449-модда, № 9, 539, 540-моддалар, № 10, 593, 596-моддалар, № 11, 651-модда, № 12, 691-модда; 2021 йил, № 1, 5, 7, 12, 13, 14-моддалар, № 2, 142-модда, № 3, 217-модда, № 4, 290, 293-моддалар, 4-сонга илова, № 8, 800, 802, 803-моддалар, № 9, 903-модда, № 10, 966, 967, 968, 973-моддалар, № 11, 1066-модда) қуйидаги ўзгартиш ва қўшимчалар киритилсин:

1) 291-модданинг иккинчи қисмидаги «2021, 2241-моддаларида» деган сўзлар «2021-моддаларида, 2241-моддасининг учинчи ва тўртинчи қисмларида» деган сўзлар билан алмаштирилсин;

2) 2241-модда қуйидаги мазмундаги учинчи ва тўртинчи қисмлар билан тўлдирилсин:

«Чет эл фуқароси ёки фуқаролиги бўлмаган шахс Ўзбекистон Республикасининг Давлат чегараси орқали ўтказиш пунктларидаги режимни бузганлик учун ушбу модданинг биринчи қисмида белгиланган жаримани тўламаган тақдирда, кейинчалик Ўзбекистон Республикасига кириш ҳуқуқи бир йил муддатга чекланган ҳолда Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан маъмурий тарзда чиқариб юборилади.

Чет эл фуқароси ёки фуқаролиги бўлмаган шахс Ўзбекистон Республикасининг Давлат чегараси орқали ўтказиш пунктларидаги режимни бузишни маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такроран содир этиб, ушбу модданинг иккинчи қисмида белгиланган жаримани тўламаган тақдирда, кейинчалик Ўзбекистон Республикасига кириш ҳуқуқи уч йил муддатга чекланган ҳолда Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан маъмурий тарзда чиқариб юборилади»;

3) 245-модданинг биринчи қисмидаги «222, 2241, 2242-моддаларида» деган сўзлар «222-моддасида, 2241-моддасининг иккинчи, учинчи ва тўртинчи қисмларида, 2242-моддасида» деган сўзлар билан алмаштирилсин;

4) қуйидаги мазмундаги 2482-модда билан тўлдирилсин:

«2482-модда. Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари

Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинларига ушбу Кодекснинг 224-моддасида ва 2241-моддасининг биринчи қисмида назарда тутилган маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишлар тааллуқлидир.

Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари бўлинмаларининг бошлиқлари ва уларнинг ўринбосарлари Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари номидан маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни кўриб чиқишга ва жарима тарзида маъмурий жазо чораси қўллашга ҳақли»;

5) 287-модданинг 2-бандидаги «224, 2241, 2242-моддаларида» деган сўзлар «224-моддаларида, 2241-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмларида, 2242-моддасида, 22721-моддаси биринчи қисмида, 22723-моддасида» деган сўзлар билан алмаштирилсин;

6) 291-модда биринчи қисмининг «е» бандидаги «224, 2241, 2242-моддаларида» деган сўзлар «224-моддаларида, 2241-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмларида, 2242-моддасида, 22721-моддасининг биринчи қисмида, 22723-моддасида» деган сўзлар билан алмаштирилсин;

7) 305-модданинг учинчи қисмидаги «2021, 2241-моддаларида» деган сўзлар «2021-моддаларида, 2241-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмларида» деган сўзлар билан алмаштирилсин;

8) 3461-модданинг учинчи хатбошисидаги «2241-моддасида» деган сўзлар «2241-моддасининг учинчи ва тўртинчи қисмларида» деган сўзлар билан алмаштирилсин;

9) 3462-модданинг иккинчи қисмидаги «Давлат чегараларини ҳимоя қилувчи қўмитаси» деган сўзлар «Чегара қўшинлари» деган сўзлар билан алмаштирилсин.

2-модда. Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати, Адлия вазирлиги ва бошқа манфаатдор ташкилотлар ушбу Қонуннинг ижросини, ижрочиларга етказилишини ҳамда моҳияти ва аҳамияти аҳоли ўртасида тушунтирилишини таъминласин.

3-модда. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:

ҳукумат қарорларини ушбу Қонунга мувофиқлаштирсин;

давлат бошқаруви органлари ушбу Қонунга зид бўлган ўз норматив-ҳуқуқий ҳужжатларини қайта кўриб чиқишлари ва бекор қилишларини таъминласин.

4-модда. Ушбу Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.

   Ўзбекистон Республикасининг Президенти Ш. МИРЗИЁЕВ

Тошкент ш.,

2022 йил 15 февраль,

ЎРҚ-753-сон

    Учқудуқ тумани олис чўл ҳудудида жойлашган бўлиб чорвачиликка ихтисослашган туманлардан ҳисобланади. Туманда асосан чорвачиликнинг қўйчилик, қорамолчилик, йилқичилик, туячилик тармоқлари кенг ривожланган. Учқудуқ туманида бугунги кунда 114 та чорвачилик фермер хўжаликлари ва 27 та чорвачилик МЧЖ лари фаолият юритмоқда.

     Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 2 сентябрдаги “Ўзбекистон Республикасида пиллачилик ва чорвачи-ликни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6059 сонли Фармони ва вилоят ҳокимининг 2020 йил 23 сентябрдаги К-125 сонли ҳамда туман ҳокимининг 2020 йил 29 сентябрда 250-Қ сонли қарорлари асосида Республикада Пиллачилик ва қоракўлчиликни ривожлантириш қўмитаси ташкил этилди.

    Қабул қилинган фармон негизида ҳудудларда қоракўл зотли қўйларни кўпайтиришга мўлжалланган барча яйловлар қўмитанинг доимий эгалигига ўтказиш белгиланиб вилоят ҳокимининг 2020 йил 2 октябрдаги Қ-131 сонли ва туман ҳокимининг 2020 йил 15 октябрдаги 265-Қ сонли қарорлари асосида туман ҳудудида қоракўл зотли қўйларни кўпайтиришга мўлжалланган туман заҳира ерларидан жами бўлиб 

3309.2 гектар яйлов ерлари ҳамда туман Давлат ўрмон хўжалиги балансидаги 389477 гектар яйлов ерлар қўмитасининг доимий эгалигига ўтказилди.

Қабул қилинган Фармон ва қарорлар негизида 2021 йил 21 октябрда туманда чорвачиликга иҳтисослашган “Учқудуқ чорва Кластер” МЧЖ ташкил этилди.

Бугунги кунда “Учқудуқ чорва Кластер” МЧЖ билан 114 та Чорвачилик фермер хўжалиги ва 27 та чорвачилик МЧЖ лар шартнома асосида фаолият юритмоқда. 

“Учқудуқ чорва Кластер” МЧЖ га жами 400 минг га ер майдони ажратилган бўлиб, шундан чорвачилик фермер хўжаликлари ва МЧЖ ларга жами бўлиб 292387,5 га ер майдонлари ижара асосида фойдаланишга берилган. Ҳозирда “Учқудуқ чорва Кластер” МЧЖ таркибида 107613 га ер майдони заҳирасида сақланмоқда.

2022 йил 1 январь ҳолатига “Учқудуқ Чорва Кластер” МЧЖ таркибидаги 114 та чорвачилик фермер хўжаликларида чорва моллари ва паррандалар бош сони бўйича:

   Ўтган йилга нисбатан йирик шоҳли қорамоллар жами 1371 бош бўлиб, 112,0 фоизга, сигирлар 697 бош бўлиб, 109,9 фоизга, қўй ва эчкилар 74611 бош бўлиб, 109,3 фоизга, отлар 1495 бош бўлиб, 112,1 фоизга ошган. 

   2022 йил 1 январь ҳолатига ишлаб чиқарилган чорвачилик маҳсулотлари бўйича:

  Ўтган йилга нисбатан 737 тонна (тирик вазнда) гўшт етиштирилган бўлиб, 116,2 фоизга, соғиб олинган сут 652 тонна ташкил этиб, 173,9 фоизга, қирқиб олинган жун 149 тоннани ташкил этиб, 101,4 фоизга бажарилган.

    Туманда 2022 йилда чорвачилик ва унинг тармокларини ривожлантириш учун умумий киймати 64 млрд 726 млн.сўмлик 

   53 та лойиҳалар амалга оширилиб янгидан 206 нафар иш ўринлари яратилади.

    Биргина 2022 йилда чорвачиликнинг қўйчилик йўналишида 30 та лойиҳа амалга оширилиши назарда тутилиб умумий қиймати 36,0 млрд.сўм сарфланиши режалаштирилган.

    Тажриба асосида туман марказидан 75 км узоқликда жойлашган “Мингбулоқ” овул фуқаролар йиғинида наслли қўйчилик ва эчкичиликни ривожлантириш мақсадида чорвачилик йўналишда фаолият юритиб келаётган “Uchquduq chorva klaster” МЧЖ томонидан умумий қиймати 8,0 млрд. сўм маблағ сарфлаб қўшни Қозоғистон Республикасидан 1,5 минг дона “Эдилбай” зотли қўйлар ҳамда 0,8 минг дона ангор зотли эчкилар олиб келиниб аҳоли хонадонларига имтиёзли кредит маблағлари асосида тарқатилади. 

   Бундан ташқари четдан олиб келинган наслли қўй ва эчкиларга ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш бўлими томонидан ветеринария ва сервис хизматлари кўрсатилади. Ушбу лойиҳаларнинг ишга тушириш натижасида қўшимча яна 21 та доимий иш ўринлари яратилиши режалаштирилган. 

    Президент томонидан 2022 йил 18 февралдаги «Давлат божхона хизмати тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига қўшимча ва ўзгартишлар киритиш ҳақида»ги ЎРҚ-755-сон Қонун имзоланди.

    Ўзгартириш ва қўшимчалар қуйидагилардан иборат:

биринчидан, 3-модда еттинчи хатбоши билан тўлдирилди ва унга кўра божхона органларининг вазифалари доираси кенгайтирилди. Эндиликда, улардан бири жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга, терроризмни молиялаштиришга ва оммавий қирғин қуролини тарқатишни молиялаштиришга қарши курашиш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишда ўз ваколатлари доирасида иштирок этишдир;

иккинчидан, 7-модда ҳам тўртинчи ва ўн учинчи хатбошилар билан тўлдирилди ва уларга мувофиқ, божхона органлари божхона аудитини амалга ошириш, шунингдек жисмоний ва юридик шахсларга қонунчиликда белгиланган тартибда пулли хизматлар кўрсатишга ҳақли;

учинчидан, 13-модданинг тўртинчи қисми янги таҳрирда баён этилди ва унда қуйидаги алоҳида ҳолларда божхона органлари хизматга қабул қилиниши белгиланди:

• Президентнинг фармони, қарори ёки фармойиши, шунингдек розилиги ёки Вазирлар Маҳкамасининг қарори ёхуд ДБҚ раисининг буйруғи асосида – бошқа давлат органларининг ва ташкилотларининг ходимлари;

• ДБҚ раисининг буйруғи асосида – ёши 30 дан ошган, тор ихтисосликдаги юқори малакали мутахассислар.

тўртинчидан, 13-модданинг бешинчи қисми ҳам ўзгартирилди. Ўзгартишларга мувофиқ, ярашув муносабати билан жиноий жавобгарликдан озод қилинган фуқаролар божхона органларига хизматга қабул қилиниши мумкин бўлмаган шахслар қаторига қўшилди;

бешинчидан, 17-модданинг биринчи қисми янги таҳрирда баён этилди ва унда айтилишича, ДБҚ раиси Бош вазирнинг Олий Мажлис Қонунчилик палатаси маъқуллаганидан кейин киритилган тақдимига биноан Президент томонидан лавозимга тасдиқланади ва лавозимидан озод этилади;

олтинчидан, 18-модда иккинчи қисм билан тўлдирилди. Эндиликда, божхона органларига қабул қилинган ходимлар (Божхона институти битирувчиларидан ташқари) мажбурий тартибда бирламчи касбий қайта тайёргарликдан ўтади.

Бошқа ўзгартириш ва қўшимчалар ҳам киритилди.

   Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 18.02.2022 йилдан кучга кирди.

    Суд-ҳуқуқ ислоҳатлари, янги қабул қилинган қонунлар ва унинг мазмун-моҳияти ҳамда ҳуқуқбузарлик профилактикаси юзасидан тузилган “Медиа-режа” ижросини таъминлаш, шунингдек “Менинг маҳаллам-менинг судьям” ғояси остида жорий йилнинг 24 февраль куни Учқудуқ туман судлари раислари ва Учқудуқ туман адлия бўлими билан ҳамкорликда Учқудуқ тумани “Шалхар” ОФЙда сайёр учрашув ташкил этилди.

   Амалга оширилган сайёр қабул давомида ОФЙ ҳудудида истиқомат қилувчи 7 та фуқаролар мурожаатлари юзасидан батафсил ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.

   Сайёр қабул жараёнида фуқаро Р.Санакулов мурожаат қилиб, унда у 2002-2010 йилларда НКМК Шимолий кон бошқармасига қарашли 

   3-сонли Гидрометаллургия заводи сулфат кислота ишлаб чиқариш цехида ўта зарарли ва ўта хавфли иш ўринларда меҳнат фаолиятини амалга оширганлик фактини белгилаб беришни, ушбу ишлаган йилларида айрим даврлари аттестация кўригидан ўтказилмаганлиги сабабли имтиёзли равишда пенсияга чиқа олмаётганлигини билдирди.

   Суд раиси Б.Шерматов томонидан фуқаро Р.Санакулов имтиёзли шартларда пенсия олиш ҳуқуқини берувчи ўта зарарли ва ўта хавфли меҳнат шароитларида ишлаганлик фактини белгилаш ҳақидаги аризаси қабул қилиниб, мурожаатчининг мурожаати ижобий ҳал қилинди.

   Шунингдек, учрашув давомида фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларининг бузилиш ҳолатларини олдини олиш, аёллар ва вояга етмаган ёшлар жиноятчилиги келиб чиқиши сабаблари ва уларни олдини олиш, оилавий ажримларни сонини камайтириш юзасидан тушунтиришлар берилди.

Фуқаролик ишлари бўйича 

Учқудуқ туман суди раиси Б.Шерматов

     Ҳукумат қарори (81-сон, 21.02.2022 й.) билан Томорқа ер эгалари билан кооперация асосида иш ташкил этган тадбиркорларга омборхоналарни жиҳозлаш, шунингдек, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қуритиш, саралаш ва қадоқлаш ускуналарини харид қилиш харажатларининг бир қисмига субсидия ажратиш тартибитўғрисидаги низом тасдиқланди.

    Низомга кўра, томорқа ер эгалари билан кооперация асосида иш ташкил этган тадбиркорларга 2026 йил 1 январгача омборхоналарни жиҳозлаш харажатларининг 30 фоизи, бироқ 150 млн сўмдан ортиқ бўлмаган миқдорда субсидия берилади.

     Бунда талабгорлар ҳар йили 1 апрелгача ЯИДХП (my.gov.uz) ёки “Агросубсидия” АТ орқали электрон ариза тақдим этади.  

   Аризага кооперация асосида иш ташкил этилганлигини тасдиқловчи туман фермерлар кенгаши ва туман ҳокими ёрдамчиси тавсияномаси илова қилинади.

    Туман фермерлар кенгаши молия бўлими билан бирга 5 иш кунида ариза ва ҳужжатларнинг ҳаққонийлигини, талабгорларнинг молиявий ҳолатини жойига чиққан ҳолда ўрганади.

    Ҳар йили 15 апрелгача талабгорларнинг манзилли рўйхати шакллантирилиб, республика ишчи гуруҳига тақдим қилинади.

     Ҳар йили 20 апрелгача субсидия ажратишга кўмаклашувчи республика ишчи гуруҳи ҳудудлар ва туманлар кесимидаги манзилли рўйхатни таҳлил қилиб, умумлаштиради.

     Субсидия объекти харид қилингандан сўнг манзилли рўйхатга киритилган талабгорлар субсидия олиш бўйича аризани зарур ҳужжатларни илова қилган ҳолда ЯИДХП ёки “Агросубсидия” АТ орқали электрон шаклда юборади.

    Ариза келиб тушган кундан бошлаб 5 иш кунида талабгорларнинг субсидия объекти жойига чиқиб ўрганилиб, хулоса расмийлаштирилади.

    Талабгорларга субсидия ажратиш тўғрисидаги хулосалар ва маълумотлар 3 иш кунида республика ишчи гуруҳига тақдим этилади.                                                                           Сўнгра республика ишчи гуруҳи:

    5 иш кунида хулоса ва маълумотларни ўрганиб чиқади. Заруратга кўра талабгорларнинг таклифларини жойига чиққан ҳолда ўрганади;

    3 иш кунида субсидия ажратиш мақсадга мувофиқлиги тўғрисидаги хулосаларни расмийлаштиради.

    Фермер, деҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгаларини қўллаб-қувватлаш жамғармаси хулоса келиб тушган кундан бошлаб 3 иш кунида талабгорлар билан шартнома тузади.

     Шартнома имзолангандан 3 иш кунида субсидия талабгорларнинг банкдаги асосий ҳисобварақларига “UzASBO” дастурий мажмуи орқали ўтказиб берилади.

Учқудуқ туман адлия бўлими

    Президент сафари 3 кун давом этишини айтганди

    Шавкат Мирзиёев 23 февраль куни Қорақалпоғистонга ташриф буюргани ҳамда давлат раҳбари бу ерда 3 куни бўлиши ҳақида хабар берилганди. Президент матбуот хизмати Президент ташрифини 24 февраль куни якунлаганини маълум қилди.

     Президент Мўйноқ аэропортида фаоллар билан суҳбат давомида ташрифи 3 кунга режалаштирилгани ҳақида айтганди. Ташриф давомида Шавкат Мирзиёев Орол денгизининг қуриган тубини бориб кўрган. Шунингдек, Беруний туманида 24 февраль куни шамол электр станцияси қурилишига тамал тоши қўйиш маросимига қатнашиб, нутқ сўзлаганди.

    «Дунё кун сайин эмас, соат сайин таҳликали бўлиб боряпти. Биз иқтисодиётимиз, мудофаамизни мустаҳкам қилиб, ишонч билан жонажон ватанимизнинг қудратини кўтаришга ҳаракат қилишимиз керак», — деганди Президент.

    Давлат раҳбари 24 февраль куни Нукус шаҳридаги инвестиция лойиҳалари ситуацион маркази фаолияти билан танишган. Шу билан Президент Шавкат Мирзиёев Қорақалпоғистон Республикасига ташрифини якунлаб, Тошкентга қайтиб келди.

     Инновацион ривожланиш вазирлиги тадқиқотчилари ковидга қарши профилактика мақсадида инсон вакциналари билан эчки ва сигирларни эмлаш орқали ковидга қарши антитаначаларга эга сут ишлаб чиқди.

   Маълумки, COVID-19 дан эмланган ёки касалликдан тузалган аёлларнинг она сутида SARS-CoV-2’га қарши антитаначалар борлиги ва у орқали COVID-19’га қарши эмланган сигир ва эчки сутидан аҳолини иммунизация қилишда фойдаланиш мумкинлиги аниқланган. Мутахасислар фикрига кўра, лактация даврида аёлларда ҳам, сигирларда ҳам етарлича юқори концентрацияда антитанчалар бўлади.

    Сигирлар ва эчкилар одамларга мўлжалланган вакцина билан уч марта эмлаган. Биринчи эмлашдан икки ҳафта ўтгач, молларда нейтраллаштирувчи антитаначалар аниқланган. Тадқиқот шуни кўрсатганки, антитаначалар SARS-CoV-2’ни муваффақиятли нейтраллаган — қон зардобида самарадорлик 100 фоизга, сутда эса 40 фоизга етган. Эмланган сигирнинг қон зардоби ва сутида SARS-CoV-2 рецепторлари билан боғловчи домен ва S-оқсилига хос IgG мавжудлиги маълум бўлган.

     Бундан ташқари, антитаначалар пастерлашдан кейин сақланиб қолган.Бу эса эмланган сигир сутини катта ҳажмда тайёрлашга имкон беради. Экспериментал синовларнинг биринчи натижаларига кўра, ‘ZF-UZ-VAC2001’ вакцинаси SARS-CoV-2’га қарши иммунобиологик фаол сут ва антитаначаларга эга зардоб олиш учун уй хўжалик ҳайвонларини эмлаш учун мутлақо хавфсиздир. Олимлар шу тарзда ишлаб чиқарилган сутни аҳолини оммавий пассив иммунизация қилиш учун ишлатиш мумкинлигига умид билдирган.  

    Маълумот ўрнида таъкидлаш лозимки, SARS-CoV-2 вирусига қарши иммун сути Қорақалпоғистон фермер хўжалигидаги сигирлардан олинган

   Бугунги кунда Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Халқаро молекуляр аллергология маркази ҳамда Австриянинг Вена Тиббиёт университети билан ҳамкорликда SARS-CoV-2 вирусига қарши иммун сутини олиш лойиҳаси амалга оширилмоқда.   

   Халқаро молекуляр аллергология марказининг Биотехнологиялар ва компаратив тиббиёт соҳасидаги олимлар жамоаси ZF-UZ-VAC2001 Ўзбекистон-Хитой вакцинаси билан эмланган сигирларнинг иммун сутидан тажриба намуналари олди. Олинган иммун сути коронавирусга қарши антитаначаларга эга бўлиб, SARS-CoV-2 вирусини одам ҳужайрасидаги АПФ-2 рецептори билан боғланишини нейтраллаштириш хусусиятига эга, бу вируснинг инсон ҳужайрасига кириши ва кўпайишига тўсқинлик қилади. Келажакда мазкур иммун сути ва ундан олинган маҳсулотлар саноат даражасида ишлаб чиқаришга тавсия этилиши мумкин.

Халқаро молекуляр аллергология маркази ҳамда Қорақалпоғистон Республикасида фаолият юритаётган «PanaevFarms» ФХ компанияси ўртасида тузилган ҳамкорлик шартномасига кўра, ҳозирда 31 бош симментал (говмиш) наслдор сигирлар ҳамда Австрия ва Германиядан олиб келинган Голштин зотли сигирлар хавфсиз ва самарали бўлган ZF-UZ-VAC2001 вакцинасининг 3 дозаси билан тўлиқ эмланди.

   Бўғозлик даврида ZF-UZ-VAC2001 ўзбек-хитой вакцинаси билан эмланган сигирларнинг оғиз сутида SARS-CoV-2 вирусига қарши таначалар максимал даражада бўлиши олимлар томонидан тасдиқланди. Оғиз сути ва сутдан олинган тажриба намуналари устида клиник-лаборатория тадқиқотлари давом эттирилмоқда.

   Бундан ташқари, ЎзР давлат стандартларига риоя этган ҳолда узоқ муддатли пастеризация жараёни сутнинг барча хусусиятларини, жумладан, антитаначаларнинг нейтраллаштирувчи фаоллигини сақлаб қолди. Иммун сутидан ташқари, олинган хомашёдан сўриладиган таблеткалар ҳамда ваниль, ялпиз, лимон мазали оғиз бўшлиғига сепиладиган спрейлар ишлаб чиқариш режалаштирилган. Олинган маҳсулот аҳолини оммавий пассив иммунизация қилиш учун қўлланилиши кўзда тутилган.

    Harvard Medical School олимларининг тадқиқотлари натижаларига кўра, сигирларнинг IgG иммуноглобулин концентрати инсон ошқозонидаги ҳазм қилиш жараёнларида барқарорлиги йўқотмайди ҳамда специфик боғловчи ва нейтралловчи хусусиятларини сақлаб қолади. Олинган маҳсулот қўшимча ҳазм қилувчи дори воситаларини қабул қилишни ёки ошқозонда эрийдиган капсулалар шаклида ишлаб чиқаришни талаб этмайди.

    Шавкат Мирзиёевнинг Мўйноқ фаоллари билан суҳбати давомида Қорақалпоғистондаги мактабларнинг 142 минг нафар бошланғич синф ўқувчиларига бепул овқат берилаётгани маълум қилинди. «Буни энди бошқа вилоятларда йўлга қўямиз. Ҳали юқори синф ўқувчиларига жорий этамиз», — деди у. Қолаверса, давлат раҳбари болаларни боғчаларга 2 ёшдан қабул қилишни йўлга қўйиш нияти борлигини, бунинг учун эса мамлакат иқтисодиёти янада мустаҳкамланиши кераклигини айтди.

    Чоршанба куни Шавкат Мирзиёев Мўйноққа ташрифи чоғида фаоллар билан учрашувди ва улардан Қорақалпоғистонда мактаб ўқувчиларига бепул овқатлар берилаяптими деб сўради.

   Дарёнинг хабар беришича, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси Қаҳрамон Сариев ўқувчилар учун овқатлар берилаётганини тасдиқлади.

   Унинг сўзларига кўра, айни вақтда 142 минг нафар болалар бепул овқат билан таъминланмоқда. «Ҳатто баъзилари уйларига ҳам олиб кетяпти», — деди Сариев.

    «Уйига олиб кетишса ҳам майли. Еса, кучли бўлса, соғлиғи тикланса бўлди. Насиб қилса, пулимиз кўпайгандан кейин уйларига ҳам қилиб берамиз. Бу ҳам „Қорақалпоғистон тажрибаси“ бўлди. Буни энди бошқа вилоятларда йўлга қўямиз. Ҳали юқори синф ўқувчиларига ҳам бу нарсани жорий этамиз», — деди президент.

    Қолаверса, суҳбат давомида «Ҳаким ота» овулидан ташриф буюрган мактабгача таълим соҳаси вакили Бахтигул Китайбекова боғчаларга болаларни 2 ёшдан қабул қилиш масаласида давлат раҳбарига мурожаат қилди.

    У Мўйноқдан 70 километр наридаги овулда яшашини ва овулда икки қаватли боғча қурилганини айтди. Таъкидланишича, боғча «Адолат» деб номланган. Президент буни эшитиб самимий кулган.

     Боғчамиздаги шароит Тошкент шаҳрида ҳам йўқ бўлса керак, деб ўйлаб қоламан. Сиздан бир илтимос, ҳеч бўлмаса олис ҳудудлар учун болаларни боғчага 3 ёшдан эмас, 2 ёшдан олишга рухсат берсангиз», — деган Бахтигул Китайбекова.

    Давлат раҳбари ўзи ҳам шуни режа қилганини таъкидлади.

    «Қорақалпоғистонда биринчи босқичда мактабларда бошланғич синф ўқувчиларига бепул овқат беришни жорий этдик. Бу жуда маъқул иш бўлди, дейиш мумкин. Боғчаларга болаларни 2 ёшдан қабул қилиш бўйича менинг ҳам ниятим бор. Аммо ҳали озроқ вақт бор. Иқтисодиётимизни салгина мустаҳкамлаб олайлик, кейин бу ишни амалга оширамиз», — деди Шавкат Мирзиёев. 

   Президентнинг сўзларига кўра, «агар ҳозир бу фақат Қорақалпоғистон учун йўлга қўйилса, бошқа ҳудудларга нисбатан тўғри бўлмайди».

    Жаҳон тажрибасида мамлакат аҳолисининг аниқ сони, ёши, жинси, фуқаролиги, миллий таркиби, оилавий аҳволи, касби, бандлиги, даромад манбаи ва бошқа жиҳатлар бўйича батафсил маълумот тўплашнинг энг самарали усули аҳолини рўйхатга олишни ташкил этиш ҳисобланади. Шу боис, 2023 йилда мамлакатимизда илк бор ўтказиладиган аҳолини рўйхатга олиш тадбирларига ҳозирдан жиддий тайёргарлик кўрилмоқда.

    Кўпчилик инсонлар аҳолини рўйхатга олиш амалиётини статистик маълумотлар тўплаш тадбирларининг бир кўриниши, деб тушунади. Аммо бу шунчаки статистика эмас, балки мамлакат аҳолисининг маълум бир вақтдаги фотосуратини кўриш имкониятини берадиган йирик миқёсдаги тадбир ҳисобланади. Мазкур давлат даражасидаги кенг кўламли, кўп вақт ва маблағ талаб этадиган тадбирни ўтказиш учун халқаро талабларга мувофиқ 2-3 йил давомида тайёргарлик ишларини олиб бориш талаб этилади. Ушбу амалиёт мустақиллик йилларида республикамизда илк бор ўтказилаётганини инобатга олиб, уни ташкил этишга пухта тайёргарлик кўриш мақсадида 2020 йил 11 ноябрда Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикасида 2023 йилда аҳолини рўйхатга олишга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 710-сонли қарори қабул қилинди. Унга кўра, мамлакатимизда аҳолини рўйхатга олиш 2023 йил 1—25 ноябрь кунлари амалга оширилади.

    Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 3 февралдаги “Халқ таълими тизимини ислоҳ қилиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Ф-22-сон фармойишига асосан халқ таълими тизимини ислоҳ қилиш бўйича Миллий кенгашлар фаолияти ташкил этилган эди. Бугун Учқудуқ туман ҳокими, туманда тузилган Миллий кенгаш раиси С.Хамроев раислигида ҳамда аъзолари иштирокида кенгашнинг биринчи йиғилиши бўлиб ўтди.

   Танқидий ва таҳлилий рухда ўтказилган кенгаш йиғилишида туман халқ таълими тизимида эришилган натижалар, йўл қўйилган камчиликлар кўриб чиқилиб, тизимни янада яхшилаш борасида долзарб вазифалар белгилаб олинди.

   Миллий кенгаш раиси томонидан республика мактаблари миллий рейтингида Учқудуқ тумани 5-ўринда қайд этилгани ҳолда бир нечта таълим муассасаларининг бу борадаги натижалари жуда пастлиги танқид остига олинди. Бундан ташқари етарлича шароит ва имкониятлар мавжуд бўлишига қарамасдан айрим таълим муассасаларида ҳалигача педагоглар сифат таркиби яхшиланмаганлиги, битирувчиларнинг ОТМгаларга қамрови паст кўрсаткичларни қайд этаётганлиги, хорижий тилларни ўқитиш сифати пастлиги мактаб директорларининг бу борадаги фаолияти етарлича эмаслигидан далолат бераётганлиги айтиб ўтилди.

   Шунингдек кенгаш йиғилишида ўқувчилар ўртасида жиноят ва ҳуқуқбузарликларни олдини олиш борасидаги ишлар самарадорлиги кўриб чиқилиб, ота-оналар, маҳалла, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар билан ҳамкорликни тўғри ташкил этилиши лозимлиги таъкидланди.

    Кенгаш йиғилишида муҳокама қилинган масалалар юзасидан аниқ ва тизимли ишларни ташкил этиш бўйича масъулларга тегишли топшириқлар белгилаб берилди.