Президент Шавкат Мирзиёев раислигида 19 январь, сешанба куни маънавият масалаларига бағишлаб ўтказилган йиғилишда давлат раҳбари мамлакат мафкурасининг асосий ғояси ҳақида сўз юритаркан, янги Ўзбекистоннинг мафкураси эзгулик, одамийлик, гуманизм ғояси бўлишини қайд этди. Бу ҳақда «Дарё» мухбири Миролим Исажонов хабар бермоқда.

«Афсуски, ҳали орамизда миллий ғоянинг, маънавиятнинг моҳиятини тўлиқ англаб етмаганлар, маънавият керакми-йўқми деб юрганлар ҳам йўқ эмас. Миллий ғоя деганда эски совет мафкурасини тасаввур қилиб, лабига учуқ тошаётганлар ҳам йўқ эмас. Бу ҳам ҳақиқат. Лекин агар мафкура одамий бўлса, инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини, унинг қадр-қимматини улуғлашга хизмат қилса, нима учун ундан қўрқишимиз керак?

Ҳамма ҳаракатларимизнинг асоси — халқимизни рози қилиш, одамийлик нуқтаи назаридан нимаки қилаётган бўлсак, ҳаммасининг асоси шу. Шу муносабат билан таъкидлаб айтмоқчиман, биз яратаётган Янги Ўзбекистоннинг мафкураси эзгулик, одамийлик, гуманизм ғояси бўлади.

Биз мафкура деганда, аввало, фикр тарбиясини, миллий ва умуминсоний қадриятлар тарбиясини тушунамиз. Албатта, бу юксак ғоялар осмондан тушмаган. Улар халқимизнинг неча минг йиллик ҳаётий тушунча ва қадриятларига асосланган», — деди Президент.

Президент раҳбарлигида маънавий-маърифий ишлар таъсирчанлигини янада ошириш борасида йиғилиш ўтказилди. Тадбирда Республика Маънавият ва маърифат маркази барча ҳудудий кенгашларнинг, вазирлик, идора ва ташкилотларнинг маънавий-маърифий фаолиятини мувофиқлаштириб бориши белгиланди.

 

Президент мутасаддиларга бир ой муддатда «Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш бўйича «Йўл харитаси»ни ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш чораларини кўриш вазифасини юклаган.

«Ҳеч кимга сир эмас, маънавият тарғиботчиси бўлиш кишидан катта билим ва салоҳият, маҳорат ва тинимсиз ақлий меҳнатни талаб этади. Лекин биз кўп йиллар маънавият ва маърифат соҳаси ходимларининг меҳнатини муносиб рағбатлантиришга етарли эътибор қаратмадик. Энди ана шу муаммони ҳал этиш вақти келди.

Бунинг учун жорий йилдан Маънавият ва маърифат республика кенгашига қарашли даврий нашрлар ижодий ходимларининг ойлик маошларини ошириш керак. Молия вазирлиги, Маънавият ва маърифат маркази бир ой муддатда ушбу масала бўйича қарор лойиҳасини киритсин.

Шунингдек, хусусийлаштиришга қўйилган «Маънавият» нашриётини марказ тасарруфига ўтказиш ва унинг фаолиятини қўллаб-қувватлаш зарур. Марказ билан ҳамкорликда барча корхона ва ташкилотларда аниқ режа асосида «Маърифат соати»ни ўтказиш йўлга қўйилади.

«Маърифат соати»га кимлар жалб қилинади? Кимлар жойларга бориб маъруза қилади? Уларни ким кутиб олади, қаерда, қанча учрашув бўлади? Маърузачилар учун зарур тарқатма материаллар, буклет, аудио ва видео материалларни ким тайёрлайди? Вазирлар Маҳкамаси ва марказ маҳаллий ҳокимликлар билан биргаликда ана шу масалалар ечими бўйича аниқ таклиф киритсин», деган давлат раҳбари.

Президент узлуксиз таълим тизимида маънавий тарбия асосларини кучайтириш лозимлигини таъкидлаган.

«Тарбияда танаффус бўлмайди, деймиз. Лекин, маънавий-маърифий ишларни ташкил этишда бу қоидага амал қилинмаяпти. Бу борада боғча, мактаб, олий таълим, маҳалла – ҳар бири алоҳида иш олиб боряпти.  

Шунинг учун маънавий-маърифий ишларнинг ягона тизимини яратиш, унда ҳар бир масъул идоранинг вазифаси ва биргаликда амалга ошириладиган чора-тадбирларини аниқ белгилаб қўйиш зарур.

Хусусан, мактабгача таълим ташкилотларида жажжи фарзандларимизни миллий қадриятлар руҳида тарбиялаш мақсадида Марказ Мактабгача таълим вазирлиги билан биргаликда маънавий-тарбиявий ишлар тизимини яратиши керак.

Бунда, айниқса, хусусий ва давлат-шериклик асосидаги боғчаларга маънавий ва методик ёрдам кўрсатишга алоҳида эътибор қаратиш лозим. Жойлардаги Маънавият ва маърифат кенгашлари бу масалага алоҳида эътибор қаратиши керак. Шу мақсадда, Кенгаш аъзоларини ҳар бир мактабгача таълим ташкилотига доимий бириктириб, масъулиятини белгилаб қўйиш зарур», деган президент.

Шавкат Мирзиёев ёшлар тарбиясига жиддий эътибор қаратиш зарурлигига яна бир бор тўхталган.

«Хабарингиз бор, биз мамлакатимиздаги 10 мингдан ортиқ мактабга таниқли адиб ва журналистларни, маънавиятчиларни ижодий-маданий масалалар бўйича тарғиботчи сифатида бириктирдик. Улар мактабда маънавий муҳитни яхшилаш, ўқувчиларнинг адабиёт, маданият ва санъатга қизиқишини ошириш ҳамда ижодий тафаккурини ривожлантириш орқали ватанпарварлик туйғуларини тарбиялаш учун масъул бўлади.

Яна бир масала. Мактабларда 5-синфдан бошлаб ягона синф раҳбарини тайинлаш амалиётини йўлга қўйишимиз керак.

Бу ўқитувчи 11-синфга қадар болаларнинг маънавий тарбиячисига, ота-онасидек қадрдонига айланиши зарур», дея давлат раҳбари сўзларини келтирмоқда Kun.uz мухбири.

Давлат раҳбари телефонлар ёшлар ҳаётининг ажралмас қисмига айланганига эътибор қаратди.

Бугун болаларимизни мактаб, ота-она ёки институт эмас, аксарият ҳолда қўлидаги телефон тарбияламоқда. Мобил телефон энди оддий алоқа воситаси эмас, кўпинча ёт мафкурани тарқатадиган қуролга айланмоқда.

Маънавиятимизга мутлақо бегона бўлган зарарли ғоялар чегарани бузмасдан, билдирмасдан хонадонимизга, жамиятимизга кириб келяпти. Соат сари эмас, минут сари кириб боряпти.

Буларнинг барчаси биз учун огоҳлик қўнғироғи бўлиб янграши зарур», – таъкидлади Мирзиёев.

Хитой Соғлиқни сақлаш қўмитаси шимоли-шарқий Цзилинь вилоятида коронавирус инфекциясининг янги эпицентри пайдо бўлгани ҳақида эълон қилди. Бу ҳақда «Коммерсантъ» хабар берди.

Хитойда бир кеча-кундузда COVID-19’га чалиниш бўйича 118 та янги ҳолат аниқланган, улардан 43 таси Цзилинда қайд этилган.

Пандемия бошланганидан буён Хитойда вирус юқтирганлар сони 88 мингдан ошган. Улардан 4,6 минг нафари вафот этган, 82,4 мингдан ортиғи соғайган.

Аввалроқ Хитойнинг Дуннин шаҳрида коронавируснинг янги ўчоғи пайдо бўлгани маълум қилинганди.

Маълумот учун, пандемияга қарамай Хитой ўтган йил сўнгида йирик давлатлар орасида иқтисодий жиҳатдан юқорилаган ягона давлат бўлди. Мамлакат ялпи ички маҳсулоти йиллик ҳисобда 2,3 фоизга ўсди. Мамлакатда иқтисодиётининг тикланиши 2020 йилнинг иккинчи чорагида бошланди.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Хитойда 8 ой ичида биринчи бор коронавирусга чалинган бемор вафот этгани, мамлакатдаги 5 млн аҳоли яшайдиган шаҳар бир кишида коронавирус аниқлангани сабаб изоляцияга олингани ҳамда Хитойнинг Наньгун шаҳрида беш кун ичида 1,5 минг хонали COVID касалхонасини қурилгани ҳақида хабар берилганди.

19 январь куни Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг Инновацион ривожланиш, ахборот сиёсати ва ахборот технологиялари масалалари қўмитаси томонидан «Лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор этиш тартиб-таомиллари тўғрисида»ги қонун лойиҳасини иккинчи ўқишга тайёрлашга бағишланган фракциялараро мунозара ўтказилди, деб хабар беради парламент матбуот хизмати.

Таъкидланишича, қонун лойиҳасида лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор этишга оид ҳуқуқбузарлик учун юридик шахсларга нибатан жарима қўллаш институтини жорий этиш назарда тутилаётгани қизғин муҳокамаларга сабаб бўлган. Бунда юридик шахс жаримани бир ой давомида ихтиёрий тўлаган, шунингдек, амалга ошириш учун талаб этиладиган лицензия, рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатни бериш тўғрисида мурожаат қилган ҳамда хабарнома юборганда, тайинланган жарима миқдорининг етмиш фоизи ундирилишига оид рағбатлантирувчи норма белгиланмоқда.

Тадбирда шахсий автотранспортидан фойдаланган ҳолда йўловчи ташиш хизматини кўрсатиш орқали фаолият юритаётганлар масаласига ҳам эътибор қаратилган.

Қайд этилишича, шахсий автотранспортидан фойдаланган ҳолда йўловчи ташиш хизматини кўрсатиш фаолиятини лойиҳада белгиланган «Амалга оширилиши учун лицензия талаб қилинадиган» фаолият туридан чиқариб, «Ваколатли органларни хабардор қилиш тартибида амалга ошириладиган» фаолият турлари рўйхатига киритиш, яъни такси хизматини кўрсатаётган тадбиркорларга ўз фаолиятларини қонуний амалга оширишида енгиллик яратиш илгари сурилган.

«Ушбу фаолият турини бир рўйхатдан иккинчи рўйхатга олиниши ҳайдовчиларга йўловчиларни шаҳар, шаҳар атрофида ва шаҳарлараро енгил автомобилларда ташиш учун рухсатнома олиш жараёнини енгиллаштиради ва тўлов суммасини адолатли белгиланишига олиб келади», — дейилади хабарда.

ЎзХДП фракцияси аъзоси Шоҳиста Турғунова қонун лойиҳасини фракция тўлиқ қўллаб-қувватлашини, бироқ айрим масалаларни қайта кўриб чиқиш мақсадга мувофиқлигини таъкидлаган. «Хусусан, лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор этиш тартиб-таомиллари рўйхатига нотариал идоралар ва уй боғчалари киритилмаган. Уй боғчалари билан шуғулланиш қайсидир маънода ёш болалар учун жавобгарлик масъулиятини олиши лозим. Шундай таклифлардан яна бири бу лицензияни алоҳида филиалларга қўлланмаслигидир. Бу турдаги енгиллик айрим ‘ишбилармонлар’ учун қонунни айланиб ўтишларига имкон бериши мумкин. Яъни лицензия олмай туриб бирор бир катта юридик шахс билан ўзаро тил бириктириб, ўзини катта юридик шахснинг бир филиали сифатида кўрсатиши мумкин», — дейди Турғунова.

Маълум қилинишича, ушбу тадбирда билдирилган таклиф ва фикр-мулоҳазалар қонун лойиҳасини такомиллаштириш жараёнида кўриб чиқилади.

Эслатиб ўтамиз, Шавкат Мирзиёев иштирокида 2020 йил 19 май куни ўтказилган йиғилишда ўзини ўзи банд қилаётган, касб-ҳунари бор одамларга муносиб шароит яратиш мақсадида янги тизим жорий этилиши белгиланганди. Йиғилишда Президент томонидан такси ҳайдовчилари ҳам даромад солиғидан озод этилиши қайд этиб ўтилганди. Бироқ июнь бошларидан ўзини ўзи банд қилган шахслар шуғулланиши мумкин бўлган фаолият турлари кўпайган, лекин улар орасида Президент айтган таксичилар йўқ эди.

2020 йил октябрь охирларида Президент Шавкат Мирзиёев «Яширин иқтисодиётни қисқартириш ва солиқ органлари фаолияти самарадорлигини ошириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида»ги фармонни имзолагани тўғрисида хабар берилганди. Мазкур фармон лойиҳаси ва унинг имзоланган версияси таққосланганида, ундан бир нечта банд, жумладан, жисмоний шахсларга ўзини ўзи банд қилиш учун йўловчиларни ташишга рухсат бериш тўғрисидаги банд жой олмагани маълум бўлганди.

2020 йилнинг декабрь ойида бўлиб ўтган матбуот анжуманида Давлат солиқ қўмитаси раиси ўринбосари Фазлиддин Умаров киракашлик билан шуғулланаётганлар ўзини ўзи банд қилувчи сифатида рўйхатдан ўтса, аҳолининг хавфсизлигини таъминлаш билан боғлиқ масала юзага келишини айтган эди. Шунингдек, у бу масала бўйича махсус ишчи гуруҳи тузилгани ҳамда мақбул ечим изланаётганини айтган.

Ўзбекистонда интернет жаҳон ахборот тармоғи, шу жумладан, ижтимоий тармоқларда содир этилаётган ҳуқуқбузарлик ва жиноятларнинг олдини олиш чоралари такомиллаштирилади. Бу ҳақда 2021 йил учун давлат дастури лойиҳасида қайд этилган.

Дастурга мувофиқ, бу борада норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси ишлаб чиқилади. Лойиҳада Интернет жаҳон ахборот тармоғида, шу жумладан, ижтимоий тармоқларда содир этилаётган ҳуқуқбузарлик ва жиноятларнинг олдини олиш ва тегишли шахсларни фош этишга қаратилган чора-тадбирлар назарда тутилади.

2021 йилнинг 1 апрелигача тайёрланиши лозим бўлган ушбу лойиҳа ижросига Бош прокуратура, ИИВ АОКА, ДХХ, Олий суд ҳамда тегишли вазирлик ва идоралар масъул этиб белгиланган.

Аввалроқ Ўзбекистондаги сайтлар ва блогерларга изоҳларда қолдирилган тақиқланган маълумотлар бўйича хабарнома юборилиши ҳақида хабар берилганди. Шунингдек, ОАВ ходимлари, журналистлар медиа-маконда ўз ҳақ-ҳуқуқлари, баҳсли ҳодисалар бўйича фикрлари билан бўлишиб, шу фикрлар юзасидан малакали юристлар, адвокатлар хулосасини олиб боришлари учун янги платформа яратилиши ҳақида маълум қилинганди.

Ҳаракатлар стратегиясини «Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили»да амалга оширишга оид давлат дастури лойиҳасида жамоатчилик бошқаруви тизимини такомиллаштириш ҳам назарда тутилмоқда.

Унга кўра, туман бюджети харажатларини шакллантиришда маҳаллий аҳоли ва жамоатчиликнинг иштирокини таъминлаш чоралари кўрилади ҳамда 2021 йил 1 апрелга қадар бу борада президент қарори лойиҳаси тайёрланади.

Лойиҳада 2021 йилда тажриба тариқасида ҳар бир ҳудудда биттадан шаҳар ёки туман бюджет харажатининг 5 фоизини жамоатчилик фикри асосида белгиланган тадбирларни молиялаштиришга йўналтириш бўйича янги тартиб тажрибадан ўтказилиши, 2022 йилдан эса барча туман ва шаҳарлар учун ушбу тартиб жорий этилиши назарда тутилган.

Шунингдек, давлат органларида очиқлик ва ошкораликни таъминлаш механизмларини янада такомиллаштириш мақсадида:

• очиқ эълон қилиниши лозим бўлган маълумотлар рўйхатини кенгайтириш;
• давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари очиқлиги концепциясини ишлаб чиқиш;
• ҳар йил якунлари бўйича давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг Очиқлик индексини аниқлаш;

«Очиқ ва ҳисобдор ҳукумат» ғоясини амалга оширишга қаратилган амалий чоралар кўриш назарда тутилади.

АҚШда фаолият юритувчи нотижорат ташкилот – «Хавфсиз интернет коалицияси» Apple компаниясидан Telegram мессенжерини App Store'дан ўчириб ташлашни талаб қилмоқда.

«Хавфсиз интернет коалицияси» бу масалада судга мурожаат қилган.

Интернет хавфсизлигини таъминлаш иддаосидаги ташкилот Telegram'ни зўравонлик ва экстремизм тарғиб қилинадиган постларга қарши курашмасликда айблаган.

Уларнинг эътирозига кўра, 6 январдаги Капитолий босқинида Telegram асосий мулоқот воситаларидан бири бўлган. Судга киритилган хатда айтишича, бу – Apple'нинг онлайн дўкони бўлмиш App Store'дан фойдаланиш қоидаларига зид.

Коалиция шу сабаб Telegram'ни App Store'дан ўчириб ташлашни талаб қилмоқда. Хавфсиз интернет тарғиботчилари Telegram'ни [Google Play'дан] ўчириш даъвоси билан Google'га ҳам мурожаат қилмоқчи.

Маълумот ўрнида таъкидлаш жоиз, Android фойдаланувчилари иловани Google Play'дан ташқари бошқа манбалардан ҳам юклаб олишлари мумкин. Аммо iOs фойдаланувчилари учун ҳар қандай иловани юклаб олишнинг ягона йўли – App Store.

Олдинроқ App Store ҳам, Play Market ҳам Parler ижтимоий тармоғининг мобил иловасини ўчириб ташлаганди. Ҳар икки интернет дўкон илова ўчирилишига унда тажовузкорлик тарғиб қилинганини иддао қилганди. Шунингдек, Капитолий босқинида қатнашганлар айнан Parler сайтида мулоқот қилгани айтилганди.

Кўп ўтмай WhatsApp билан боғлиқ можаро бошланди. Facebook'га тегишли бўлган мессенжер эндиликда фойдаланувчиларнинг маълумотларини Facebook'га етказиб боришини маълум қилди. Бу баёнот эса WhatsApp'нинг тўғридан тўғри рақобатчиси – Telegram фойдаланувчилари сони кўпайишига олиб келди.

12 январ куни Telegram асосчиси Павел Дуров охирги уч кунда фойдаланувчилари сони 25 миллионга кўпайганини маълум қилди. Шу тариқа Telegram'дан эндиликда 500 миллиондан ортиқ киши фаол фойдаланмоқда.

АҚШда хавфсиз интернет даъвосидаги бир гуруҳ одамларнинг ўзига хос коалицияси Telegram'ни чеклаш борасида талаб билан чиқиши табиийки бир хулосага келишга ундайди: буни Facebook ташкил қиляптими?

Чунки Америка миллий брендига айланиб бўлган Facebook'га тегишли WhatsApp одамлар орасида хавфсиз эмаслиги айтилиб, обрўсини бирмунча йўқотди. Буни Telegram фойдаланувчилари сезиларли ошиб бораётганидан ҳам билса бўлади.

WhatsApp'нинг бу сиёсати бевосита Facebook'нинг ҳам обрўсизланишига олиб келди. Facebook сиртдан рақиб деб қарайдиган россиялик Павел Дуровнинг шундоқ ҳам баланд обрўси техника шайдолари орасида мисли кўрилмаган даражада ошиб кетди. Ахир у навбатдаги марта ҳеч кимга ишламаслигини исботлай олди.

WhatsApp'нинг янги сиёсати сабаб Telegram фойдаланувчилари кескин ошганини «уялмай» айтаётган Дуров бу ҳақдаги баёнотида Facebook'нинг манзилига ҳам икки оғиз «ширин сўз» айтишга улгурди.

«Айтишларича, Facebook'дагилар Telegram нега бунчалик машҳур эканини аниқлаш мақсадида бутун бошли гуруҳ тузган. Мен ҳозир айтадиганларим билан уларнинг ўн миллионлаб пулларини тежаб қолаётганимдан хурсандман. Бизнинг сиримиз қуйидагича – шунчаки ўз фойдаланувчиларингизни ҳурмат қилинг».

Дуров, шунингдек, Telegram ҳақидаги учта афсонага ҳам ойдинлик киритди. Тармоқда «Telegram ёпиқ код билан ишлайди», «Telegram русларники», «Telegram шифрланмаган» деган гаплар юради. Дуровнинг айтишича, мессенжер 2013 йилдан буён очиқ код билан ишлаб келади. Мессенжер шифрланмаган деган танқидга жавоб берар экан, Дуров ёпиқ чатлар учун сирпанчиқ шифрлар ишлатилишини айтди. «Telegram русларники» деган даъвога эса Дуров Россия 2018–20 йиллар давомида Telegram'ни блоклашга уринганини айтди.

Тасдиқланмаган маълумотларга кўра, америкалик технология соҳаси гигантлари Telegram'нинг бу қадар тез оммалашаётганидан ҳайратга тушмаяпти, балки бундан хавотирланяпти. Бутун бошли давлат раҳбарлари ўзлари ҳақидаги асосий хабарларни Telegram орқали бериб бораётган бир вақтда (бу рўйхатга яқинда Яқин Шарқнинг йирик сиёсатчиси Ражаб Эрдўған ҳам қўшилди) ижтимоий тармоқлар давлат раҳбарларини блокламоқда. Бу эса уларнинг обрўсига салбий таъсир қилмоқда.

«Хавфсиз интернет коалицияси» вакиллари Капитолий босқини вақтида асосий мулоқот воситаси бўлгани айтилган Parler блоклангани, лекин худди шу ишни қилган Telegram нега жазоланмаётганини сўрашган.

Таъкидлаш ўринлики, Parler'да ҳатто сўровномалар ўтказилиб, уларда аввал қайси демократни ўлдириш ҳақида сўралган. Шунингдек, Капитолийни ёқиб юбориш ҳам очиқ муҳокама қилинган.

Telegram'да эса зўравонлик тарғиб қилинган каналларни блоклаш функцияси аввалдан мавжуд. Капитолий босқини вақтида ҳам мессенжер жим турмагани айтилади. Масалан, қисқа муддатда 500 минг ўқувчига эга Трампга тегишлилиги айтилган канал Telegram томонидан сохта экани каналнинг «пешонасига ёзиб қўйилди».

Ўзбекистонда жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилинган 2021 йил давлат дастури лойиҳасида пенсия ва нафақаларни тайинлашда фуқаролар учун янада қулай шароитлар яратиш мақсадида янги тартиблар белгиланмоқда.

Унга кўра, 2021 йил 1 июндан бошлаб пенсияларни тайинлашда шахснинг иш ҳақи ва меҳнат стажи тўғрисидаги маълумотларнинг электрон базаси юритилмаган давр — 2005 йилдан аввалги йиллар учун иш стажи шахснинг меҳнат дафтарчасидаги мавжуд ёзувлар асосида ҳеч қандай тасдиқловчи ҳужжатлар талаб этилмасдан ҳисобланади.

Шунингдек, уч йилдан ортиқ давр учун тайинланган ёки қайта ҳисобланган пенсия ва нафақаларни текшириш ва улар бўйича ортиқча тўловини ундириш бекор қилинади.

Янги тартибга кўра, ишловчилар томонидан ишламайдиган турмуш ўртоқлари келгусида пенсия таъминотига эга бўлишлари учун ўз даромадларидан ихтиёрий равишда ҳар ойда ижтимоий солиқ тўлаш ҳуқуқи берилади.

Шу билан бирга, пенсия ва нафақалар фуқаронинг хоҳишига кўра рўйхатга олинган доимий яшаш ёки вақтинча турган жойи бўйича тайинланади ва тўланади.

Бундан ташқари, пенсия ва нафақаларни нақд пулсиз шаклда олиш учун аризалар фуқаролар томонидан Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасининг тегишли бўлимига мурожаат қилмаган ҳолда, тижорат банкларида пластик карталарни очиш жараёнида ёки банк мобил иловалари орқали электрон шаклда расмийлаштирилади.

Шунингдек, фуқароларнинг пенсияга бўлган ҳуқуқи йўқолганлигини тегишли идоралар томонидан тақдим этиладиган электрон маълумотлар асосида аниқлаш орқали тўловларни нақд пулсиз шаклда олувчилар томонидан ҳар 6 ойда Пенсия жамғармасининг бўлимига келиш ёки жойига чиққан ҳолда мониторинг ўтказиш мажбурияти бекор қилинади.