Hokimiyat matbuot xizmati
Навоий вилоятининг Зарафшон шаҳрида қўрқитиш йўли билан тамагирлик қилган 34 ёшли аёлга жиноят иши қўзғатилди. Бу ҳақда ИИВ матбуот хизмати хабар берди.
Маълум бўлишича, 11 январь куни 34 ёшли аёл А.М. ғаразли ниятни кўзлаб, 40 ёшли аёл Р.А.ни чўмилаётган ҳолатда видеотасвирга туширган. Сўнг олинган видеотасвирни унинг иш жойи ҳамда маҳалласига олиб бориб кўрсатиш ва тарқатиш йўли билан қўрқитиб, ундан 3 миллион сўм талаб қилган.
А.М. Зарафшон шаҳридаги «Мўъжизалар майдончаси» савдо мажмуаси ёнида Р.А.дан 1 миллион 900 минг сўм олаётганида ИИБ Жиноят қидирув бўлими тезкор ходимлари томонидан холислар иштирокида ашёвий далиллар билан ушланган.
Ҳолат юзасидан А.М.га нисбатан Жиноят кодексининг 165-моддаси 1-қисми (товламачилик) билан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда суриштирув ишлари давом этмоқда.
Давлат раҳбари 22 январ куни Бухоро вилояти халқ депутатларининг навбатдан ташқари сессиясида қатнашди. Сессияда ташкилий масала кўрилди, деб хабар бермоқда Kun.uz мухбири.
“Бугунги кун тартибидаги масала жуда муҳим. Агар мендан сизга Бухоронинг ривожланиши маъқулми, деб сўрасангиз айтаман – номаъқул. Вилоятда 2 миллионга яқин аҳоли бор. Лекин ишсизлик, муаммолар жуда кўп. Замон шиддат билан ўзгаряпти, ҳамма давлат ўзини ўйлайди. Мен ҳам шу мамлакат президенти сифатида шу юртдаги барчанинг, миллатидан, динидан қатъий назар келажагини ўйлайман.
Ҳокимлар менинг халқ олдидаги менинг вакилим сифатида кўнгилдагидек ишлай оляптими? Мен 4 йил ичида 2 мингта қарор ва фармонлар қабул қилдим. Бу олдинги йиллардан 4 баробар кўп. Лекин битта қарор қабул қилиш жуда азоб. Менга қарсакбозликни кўпайтириш керак эмас, нима қилсам халқим учун қиламан.
Энг кичик набирамизгача келажагини таъминлаб беришимиз керак. Ҳамма ўз фарзанди, набирасини ўйлагандай ўйласа тушуниб етади.
Ана шундай мураккаб пайтда энг катта муаммолардан бир бу кадрлар масаласи. Бухоро вилояти етакчини танлаб олиши ҳам жуда муҳим. Чунки ечимини кутаётган масалалар жуда кўп. Бухоро кўрсаткичлари бу вилоятнинг буюк номига муносиб эмас. Аччиқ бўлса-да ҳақиқат бу.
Вилоятга қарасак яна қишлоқ хўжалигига суяниб қолинган. 70 йил томимизгача пахта экдик, лекин манфаат кўрмадик. Бангладеш деган давлат пахта экмай қайта ишлаш ортидан 30-40 млрд доллар даромад қилди, биз эса хом ашё билан кўпи билан 1,2 млрд доллар ишладик.
Пахтани қайта ишлашни 30 фоиздан 70 фоизга чиқардик. Қилсак бўлар экан-ку, аёлларни, ёшларни иш билан таъминласак бўлар экан-ку. Ёшларимиз кечаги ёшлар эмас, уларнинг талаблари, дунёқараши бошқа.
Ботир Комилович Зарипов номзодини Бухоро вилоятига ҳоким сифатида тавсия қилар эканман, агар сизларда бошқа тавсия бўлса, кўриб чиқишга тайёрман. Балки Зарипов бундай вазифага тайёр эмасдир, лекин унда иштиёқ бор, ишлашга ҳаракат бор. Мен уни 3 ойдан бери синаяпман. Рози бўлсаларинг уни ҳоким қилиб сайлаймиз ва биргаликда ишлаймиз”, – деди президент фаолларга қарата.
Депутатлар бу номзодни бир овоздан қўллаб қувватладилар.
18 январ куни кечки пайт Самарқанд тумани Ражабамин маҳалласида қурилиши битмаган хонадонлардан бирида кучли ёнғин келиб чиқади. Дастлаб ҳодиса юз берган жойда 20 та газ тўлдирилган баллон борлиги айтилган эди. Маълум бўлишича у ерда газ тўлдирилган баллонлар сони 43 дона бўлган. Самарқанд вилояти прокуратураси ҳеч ким жабрланмаган мазкур ҳодисанинг келиб чиқиш сабабларини очиқлади
Бундан бир неча кун аввал, Самарқанд тумани Ражабамин маҳалласидаги қурилиши битмаган хонадонлардан бирида ёнғин содир бўлгани ва у ерда бўлган 20 та газ тўлдирилган баллон портлаб кетгани ҳақида хабар берган эдик. Самарқанд вилояти прокуратураси мазкур ҳодисанинг тафсилотлари ва келиб чиқиш сабабларини очиқлади.
Қайд этилишича, 2021 йил 18 январ куни соат 20:08 да Самарқанд тумани Ражабамин маҳалласида жойлашган фуқаро О.Н.нинг 3 ой олдин кўчиб кирган яшаш уйида ёнғин содир бўлган. Оқибатда уйнинг 50 м² майдони, дарвозахонада турган, 2021 йилда ишлаб чиқилган ва давлат рақами олинмаган «Дамас» машинаси зарар кўрган. Ертўлада мавжуд бўлган 20 дона маиший газ баллони портлаб ёрилиб кетган ва яроқсиз ҳолга тушган.
Воқеа жойи туман ФВБ томонидан кўздан кечирилганда дастлаб яроқсиз ҳолга келган 20 та газ баллон аниқланган. Ёнғин ўчирилгандан сўнг, воқеа жойи туман ИИБ тергов бўлинмаси томонидан батафсил кўздан кечирилганда мазкур уйда яроқсиз ҳолга келган 20 та газ баллонлардан ташқари яна 23 дона газ баллон борлиги маълум бўлган. Бундан ташқари, хонадон эгаси О.Н. уйининг орқа томонида ер остидан ўтган табиий газ тармоғига ноқонуний улангани ва газ тортиш ускунаси (насос) ўрнатгани аниқланган.
Мазкур хонадонга 43 дона газ баллонлари қаердан келиб қолгани ҳақидаги саволларга фуқаро О.Н. хусусий корхоналардан бири билан тузилган келишувга асосан ўзининг автомашинасида корхонага тегишли газ баллонларга маиший газ тўлдириб, етказиш билан шуғулланишини маълум қилган. У ўз кўрсатмасида воқеа содир бўлган куни яшаш уйида электр симга лампочка патронини ўрнатаётган вақтда чақнаш содир бўлиб ёнғин келиб чиққанлигини, шундан сўнг уйда бўлган газ баллонлардан бир нечтаси портлаб кетганлигини баён қилган.
Қайд этилишича, олинган ашёвий далиллар бўйича Хадича Сулаймонова номидаги экспертиза марказига судга оид ёнғин экспертизаси тайинланган. Ёнғин ва унинг натижасида келиб чиққан газ баллон портлаши оқибатида жароҳатланганлар мавжуд эмас.
Ҳолат юзасидан Самарқанд туман ИИБ ТБ томонидан терговга қадар текширув ҳаракатлари олиб борилмоқда. Терговга қадар текширув ҳаракатлари туман прокуратураси томонидан назоратга олинган.
P.S. Kun.uz мухбири ҳодисанинг эртаси куни Самарқанд туман ФВБ масъулидан изоҳ олганида, у ёнғин юз берган хонадонда ҳеч ким яшамаслигини айтган эди. Бугун эса у ерда хонадон эгаси 3 ой аввал кўчиб киргани айтиляпти. Баллонлар сони ҳам ошган. Қолаверса, қандайдир хусусий корхонанинг оддийгина ёнғин хавфсизлиги қоидаларига риоя қилмайдиган шахсга баллонларга газ тўлдириб етказишни ишониб топшириши ҳам қалтис таваккал бўлган.
10 январь куни Жиззах шаҳрида янги қурилган кўп қаватли бино қулаб тушди. Бунинг ортидан одамларда қурилишлар сифатига шубҳа ортди.
Kun.uz мухбири шу мавзуда Тошкент архитектура ва қурилиш институти профессори Саид Маҳмудов ва кафедра мудири, доцент Самариддин Мажидовга мурожаат қилиб, мутахассис сифатида ҳолатга муносабат билдиришни сўради.
Жиззахдаги ҳолатда қандай хатога йўл қўйилган бўлиши мумкин?
— Биринчидан, бу бино шаҳарнинг бош режасига киритилмаган. Яъни мана шу ҳудудда кўп қаватли бинолар қуриш мумкин эмас. Режалаштириш ҳам мумкин эмас. Иккинчидан, конструкция нотўғри қилинган, конструкциянинг биринчи ва иккинчи қаватлари нотурар жойга мўлжалланган. Улар юқоридаги кучларни кўтариб туришга мўлжалланмаган, тепасига 4 қават қурилган, 4 қаватнинг ҳаммаси каркасдан қилинган ва оралиқлари ғишт билан тўлдирилган.
Қолаверса, ғишт билан устуннинг боғланиши йўқ. Агар боғланиш бўлганида, бундай ҳолат бўлмасди. Шу боис, юқоридаги юк катта бўлгани сабабли тепа қисми ағдарилиб кетган. Чунки пастдаги устунлар нотурар жой учун тикланган. Яна бинонинг ертўласи ҳам бор. Ўша ертўлада консол чиқариб қўйибди. У консолга ҳам юқоридан оғирлик тушади. Шу сабабдан юқоридаги оғирликни кўтаролмасдан мана шундай ҳолат юз берди.
Бино лойиҳалаштирилганидан кейин экспертизадан ўтгани ёки ўтмагани ҳақида менда маълумот йўқ. Менимча, устуннинг кўндаланг қисмини танлашда ҳисоб-китоб нотўғри бўлган. Чунки кўндаланг қисм юқоридаги кучга боғланиб танланади. Кўндаланг кесим кичик бўлса-ю, тепадан тушаётган куч оғир бўлса, устун қулаб тушади.
Тошкент шаҳрида ҳам бугунги кунда қурилаётган айрим бинолар устунга барпо қилинмоқда ва уларнинг ғишт деворлари устунларга киришиб кетмаган, боғланмаган. Шундай барпо қилиш мумкинми?
— Бу устун ва устуннинг оралиқ масофасига боғлиқ. Агар устунлар оралиғи узоқ бўлса, деворнинг ўзи ҳам оғирлик тушмасдан ағдарилиб кетиши мумкин.
Бундан ташқари, ғишт девор урилаётганда маълум бир қаторда арматуралар қўйилади. Арматура устунга боғланади, қолган қисми ғишт қаторларига кириб туради. Ўша нарса йўлга қўйилмаяпти. (Жиззахдаги ҳолатда) 4 қаватдан тушаётган оғирликни пастдаги устун кўтара олмаган, шунинг учун ҳам қулаб кетган.
Қолаверса, 6 қават бино қуриш мана шу ҳудуддаги режага мос эмас. Бундан ташқари, ишлатилган материаллар ҳам – ғиштдан тортиб қоришманинг материалигача – талабга жавоб бермайди. Уни монтаж қиладиган, терадиган, қурадиган одамлар маълум бир билимга эга эмас. Улар, менинг билишимча, бир кунлик ишга келган одамлар. Келган ва бажариб кетган, эртага бунинг ҳисоб-китобига ҳеч ким жавоб бермайди.
Бинони шу даражага олиб келишига сабабчи бўладиган қандай материаллар ишлатилган бўлиши мумкин?
— Бино қурилишида ишлатиладиган материалларнинг ҳар бирининг ўз марка ва синфлари бор. Сабаби, бино лойиҳалаштирилган вақтда смета қисмида ҳар бир материалнинг маркаси киритилади. Цемент 400 маркали бўладиган бўлса, 400 маркалини ишлатиш керак.
Бугунги кунда, қурилиш объектигача 400 маркали цемент етиб келмаяпти. Бу – биринчи катта камчилигимиз. Шунингдек, олинган цементларни ортиқча муддатда сақлаб туриш. Сақлаш муддати ўтгани сайин цемент кучи янада пасайиб бораверади.
Бундан ташқари, уларда ишлатилган майда ҳамда йирик тўлдирувчилар – қум ва шағалларнинг таркибидаги чанг миқдорлари албатта боғловчининг сифатига таъсир қилади.
«Бинолар жуда тез суръатда қурилмоқда»
— Мамлакатимизда қурилаётган биноларни оладиган бўлсак, жуда ҳам тез суръатда қурилмоқда. Аммо қўйилган пойдевор камида бир йил қолиб, чўкиши керак. Пойдевор қўйилганидан кейин заминда жойлашгунча биз шошиб уни кўтарадиган бўлсак, юқоридаги ҳолатларга дуч келиб қоламиз.
Шу сабабли қурувчи-муҳандислар, лойиҳачилар ва ишчилар – ҳамма ўз ишини белгиланган муддатда қилса, бундай ҳолатларга дуч келмаймиз. Ғишт билан девор уриладиган бўлса, устунга боғловчи билан киришиши керак.
Битта камчиликни ҳаммамиз тан олишимиз керак: назорат йўқ.
Аслида ҳар бир қават битганида ғиштлар боғланишини мутахассис ходимлар бориб текшириши керак эди. Мутахассис текширмасдан 2-қават қурилмоқда. Ғишт терувчи эса, фақат ғишт теришни билади. У ерда устун тайёр турибди, орасига ғишт териб кетмоқда. Оралиқ қанча катта бўлса, ғиштнинг ўзини териб қўйсангиз ҳам устунга боғланиш бўлмаса, ғишт маълум бир вақтдан кейин ўзидан ўзи йиқилиши мумкин.
Зилзилада бу қандай хавф туғдириши мумкин?
— Биринчи навбатда оралиқ масофа ҳисобга олиниши керак. Оралиқ 6 метрли устунга юқоридан тушаётган кучга нисбатан унинг кўндаланг кесими ҳам тўғри келиши керак.
Битта оддий ғишт 2,5–2,7 кг.ни ташкил этади. 18 метр квадрат жой бўладиган бўлса, тахминан 600 дона ғишт кетади ва оғирлиги бир тоннадан ортиқ бўлади. Қулаган бинога назар соладиган бўлсак, биринчи ва иккинчи қавати маиший хизмат кўрсатиш биноси, ундан сўнг турар жой биноси бўлганидан кейин, буларни ҳисобга олиш керак эди.
Шу билан бирга, қаватлар оралиғига оралиқ қопламалар қўйилади. У ҳам оғир бетондан қилинади ва унинг оғирлиги ҳам устунга тушади. Устун билан устунни ўзаро боғлаб турувчи ригел ҳам бўлади. У оғирлик кучини устунга беради. Геометрик шакл ўзгариб кетади. Оний ўзгарувчан схема ҳосил бўлади ва бу оғирлик кучларининг ҳаммаси келиб пойдеворга тушади. Пойдеворга тушаётган пайтда кўндаланг кесим кичкина бўлса, тепадаги оғирлик пойдеворгача келмасданоқ ўз мувозанатини йўқотади.
Жиззахдаги бинонинг пойдевори ҳам чўккани айтилди. Пойдевор нега чўкади?
— Пойдевор чўкмаслиги учун геолог ва геофизиклар ўша қурилиш майдонининг тупроқ таркибини текшириши талаб этиларди. Маълум бир чуқурликни кавласангиз, шағал, қум келиб чиқади. Яъни қум ва шағал сувга тўйинган бўлиши мумкинлигини аниқлай оларди.
Илгарилари кўп қаватли уй пойдевори бир йил чўктириб қўйиларди. Ҳозир бир ойда бино тикланмоқда. Пойдевор қурилганда ҳам об-ҳаво, бетоннинг маркаси ҳисобга олинмаяпти. У 28 суткада қуриши керак. Бизда қурилиш комбинатлар бор, улар ҳам давлат стандартлари асосида ишлайди, лекин қурилиш материалларининг сифатини текширмаяпти.
«Хорижлик қурувчилар ўз лабораторияларига эга»
— Ҳозирда четдан келиб қураётганлар ўзининг лабораторияси билан келган. Унда бетоннинг маркаси, пойдевор, ора ёпма плиталарни текшириб, оралиқ кесимлар ва лойиҳани яна қайта кўриб чиқиб, кейин қурилишни давом эттиришга рухсат бермоқда.
Шу ўринда таъкидлаш лозим, рухсат бергандан кейин назорат ҳам бўлиши керак. Жиззахдаги бинони қурганлар эса, мутахассис эмас, менимча, лойиҳани ҳам экспертизадан ўтказмаган. Қолаверса, ҳозирда, хусусий лойиҳалаш фирмалари бор, ўшалардан ўтгандир, балки.
Тадбиркор қурилишга катта маблағ ажратар экан, унга тендер эълон қилиши, бинони ким қурадиган бўлса, унинг барча моддий-техник базаси етарли эканини текшириши шарт.
Ҳозир бизда яна бир жиҳатга эътибор берилмаяпти, яъни бугунги дунё қурилишида қурилиш қоришмалари ва бетонларни ишлаб чиқаришда уларнинг мустаҳкамлигини оширувчи қўшимчалардан фойдаланилмоқда. Бизда эса, бу жорий қилингани йўқ.
Келгусида мана шундай хатоларнинг олдини олиш учун нима қилишимиз керак?
— Ҳар бир бинонинг турига қараб қурилиш меъёрлари бор. Ана шу меъёрий қоидаларга эътибор бериб, қурилиш режалаштирилган ҳудудни яхшилаб текшириш керак. Пойдевор қўйишдан олдин чўкиш ҳолатини аниқлаш учун маълум бир вақт берилиши лозим.
1996 йилдан бошлаб меъёрий ҳужжатлар ишлаб чиқилди ва ҳар бир соҳа бўйича алоҳида меъёрий ҳужжатлар қабул қилинган. Агар мана шу меъёрий ҳужжатларга амал қилиб қурилса, бундай ҳолат юз бермайди.
Исталган жойга келиб, ҳоким ё тадбиркорнинг хоҳишига кўра, 6 ёки 9 қаватли бино қуриш мумкин эмас.
***
Kun.uz мухбири юқорида билдирилган фикрлардан келиб чиқиб, бино каркас усулида барпо қилинганида оралиқ деворларнинг устунларга киришмаслиги қанчалик хавфсиз, деган савол билан Қурилиш вазирлиги раҳбарларига мурожаат қилди.
Вазир ўринбосари Козим Тўлагановнинг изоҳлашича, охирги йилларда ғиштдан оғирлик кўтарувчи эмас, фақат девор сифатида фойдаланилмоқда.
«Охирги йилларда каркаслар бинонинг бутун кучини кўтаришга мўлжалланган, ғишт уларда оғирлик кўтарувчи эмас. Яъни ғишт деворлар тўлдирувчи вазифасини ўтайди, каркас билан комплексни ташкил этмайди. Ғишт кўтарувчи сифатида белгиланганида бошқа масала эди. Уларнинг барчасининг лойиҳасида каркас кўтарувчи», – деди Тўлаганов.
Қурилиш вазири Ботир Зокиров масаланинг бошқа бир томонига эътибор қаратди.
«Айрим биноларда устун ва ригел орасида ғишт изоляция қилинади. Бу – кучли зилзила содир бўлганида ўша девор ташқари томонга қулашини англатади. Бинонинг ўзи қуламаслиги керак. Албатта, бу 7 қаватгача бўлган уйларнинг лойиҳасида назарда тутилади. Қолганларида 50 қават бўлсаям туради, йиқилмайди», – деди вазир Ботир Зокиров.
Уй-жой ва коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги ҳузурида иссиқлик тармоқларида бахтсиз ҳодисалар, иситишнинг узилиш ҳолатларида иссиқлик таъминоти ташкилотларининг тун-у кун ишлайдиган шошилинч диспетчерлик хизмати ташкил этилди. Бу ҳақда бош вазир ўринбосари Очилбой Раматовнинг Президент топшириғи асосида қабул қилинган қарорига таяниб, «Gazeta.uz» хабар берди.
«Об-ҳавонинг кескин ўзгариши туфайли коммунал соҳаларда кўплаб муаммолар юзага келиши мумкин. Шу муносабат билан, қиш мавсумида вужудга келадиган муаммоларни ўз вақтида бартараф этиш мақсадида республика бўйича узлуксиз навбатчилик хизмати ташкил этилган. Бу хизмат республика бўйича ДУК ‘Тошиссиққуввати’нинг 22 та бўлинмасида ташкил этилиб, тун-у кун ишлайдиган телефон рақамлар билан таъминланган ҳамда аҳолига буклет шаклида диспетчерлик хизматларининг манзиллари ва телефон рақамлари бўйича маълумотлар тарқатилган», — дейилади вазирлик ахборотида.
Иссиқлик таъминоти ташкилотларининг шошилинч диспетчерлик хизматлари телефон рақамлари
| Ташкилот | Манзил | Телефон | |
| 1 | ДУК «Коммуналлик иссиқлик саройи» | Нукус шаҳри, Беруний кўчаси — 20 | 61−223−89−49 |
| 2 | МЧЖ «Тахиатош иссиқлик тармоқлари» | Тахиатош шаҳри Танташева кўчаси | 61−572−50−12 95−601−50−12 |
| 3 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Андижон вилояти | Андижон шаҳри Ломоносов кўчаси — 2 | 99−917−22−00 90−254−10−09 |
| 4 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Бухоро вилояти | Бухоро шаҳри I.Каримов кўчаси — 27/1 | 65−223−24−06 |
| 5 | АЖ «Бухороэнергомарказ» | Бухоро шаҳри Алпомиш кўчаси — 5 | 78−770−01−82 |
| 6 | ДК «Иссиқлик манбаи» Жиззах вилояти | Жиззах шаҳри I.Каримов кўчаси — 3 | 72−222−94−58 93−940−72−32 93−303−78−88 |
| 7 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Навоий вилояти | Навоий шаҳри А.Темур кўчаси — 4 | 79−223−65−98 |
| 9 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Наманган вилояти | Наманган шаҳри Aerопорт кўчаси — 1 | 69−227−89−17 94−159−99−97 |
| 10 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Самарқанд вилояти | Самарқанд шаҳри Буюк Ипак йўли кўчаси — 98 А | 66−221−42−60 66−222−71−01 90−743−20−98 |
| 11 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Сурхондарё вилояти | Термиз шаҳри Humo кўчаси — 5 | 90−247−65−28 39−790−02−23 |
| 12 | ПО «Иссиқлик манбаи» Тошкент вилояти | Қибрай тумани Г.Ҳалилова кўчаси — 15 | 70−956−20−81 70−956−17−36 |
| 13 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Ангрен шаҳри | Ангрен шаҳри Ибн Сино кўчаси — 1 | 70−665−13−05 70−665−13−04 |
| 14 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Чирчиқ шаҳри | Чирчиқ шаҳри Ёшлик кўчаси — 4А | 70−716−34−95 70−715−04−58 70−715−06−52 |
| 15 | ПО «Иссиқлик манбаи» Фарғона вилояти | Фарғона шаҳри Қувасой — 248 | 73−245−04−07 |
| 16 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Қўқон шаҳри | Қўқон шаҳри Махрам кўчаси | 73−542−02−35 |
| 17 | МЧЖ «Қўқонэнергомарказ» | Қўқон шаҳри Туркистон кўчаси — 2Г | 90−290−14−05 |
| 18 | МЧЖ «Қўқониссиқликэнерго» | Қўқон шаҳри М.Қаҳҳоров кўчаси — 4 | 73−542−26−82 |
| 19 | МЧЖ «Киргулииссиқликманбаи» | Фарғона шаҳри Янгизамон кўчаси — 15А | 73−242−67−88 91−124−14−22 |
| 20 | ДУК «Иссиқлик манбаи» Хоразм вилояти | Урганч шаҳри А.Темур кўчаси — 163 | 62−228−73−64 |
| 21 | ДУК «Тошкентиссиқликмаркази» | Тошкент шаҳри М.Улуғбек тумани Яланғоч массив — 164 | 71−262−65−55 71−262−68−38 |
| 22 | ДУК «Тошиссиққуввати» | Тошкент шаҳри Шайхонтоҳур тумани Фурқат кўчаси — 1 | 71−227−08−34 71−227−08−35 |
Ўзбекистонда тан жароҳати билан боғлиқ бўлмаган йўл-транспорт ҳодисаси тўғрисида ҳужжатларни ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходими иштирокисиз расмийлаштириш бўйича соддалаштирилган тартиб белгиланиши кутилмоқда.
Парламент матбуот хизмати хабар беришича, бу ҳақда 20 январь куни Қонунчилик палатасининг Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитаси томонидан «Транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилишга доир қонун ҳужжатлари такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги қонун лойиҳасининг муҳокамасига бағишланган тадбирда муҳокама қилинган.
Қайд этилишича, республика ҳудудида йўл-транспорт ҳодисаси билан боғлиқ маъмурий ҳуқуқбузарликлар таҳлилига кўра, 2018 йилда 13 701 та, 2019 йилда 24 005 та, 2020 йилда 16 023 та тан жароҳати билан боғлиқ бўлмаган йўл-транспорт ҳодисаси содир этилган. Ушбу маъмурий ҳуқуқбузарликлар давлат йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати ходимлари томонидан расмийлаштирилиб, тегишлилиги бўйича кўриб чиқиш учун суд идораларига юборилган. ЙТҲ иштирокчиларининг 40 фоизи эътирози йўқлиги ва мақсади суғурта товонини олиш эканлигини билдирган.
Амалдаги қонунчиликда йўл-транспорт ҳодисаси содир бўлганда ЙПХ инспектори чақирилиб, ҳужжатлар расмийлаштирилади, тиббий-наркологик текширувдан ўтказилади ва суғурталовчига хабар берилади. Терговга қадар текширув, турли экспертизалар, суд жараёни тамомланиб, иштирокчилар ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатлар ва транспорт воситалари ҳужжати, экспертиза хулосаси, терговга қадар текширув, суд қарорларини тўплаб суғурталовчига тақдим этади. Суғурталовчи ҳужжатларни ўрганиб чиқиб товон тўлаш ёки рад этиш тўғрисида қарор қабул қилади. Ушбу ҳаракатларни амалга ошириш учун ўртача 30-50 кун сарфланади ва фуқаронинг ортиқча сарсон бўлиши ва қўшимча харажатлар қилишига сабаб бўлади.
Қонунга киритилаётган янги нормалар билан йўл-транспорт ҳодисаси ҳақидаги билдиришнома тузиш орқали тан жароҳати билан боғлиқ бўлмаган йўл-транспорт ҳодисаси тўғрисида ҳужжатларни ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходими иштирокисиз расмийлаштириш бўйича соддалаштирилган тартибни белгилаш назарда тутилмоқда.
ЙТҲ содир бўлганда иштирокчилар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган ходимисиз билдиришнома тўлдириб, тиббий-наркологик текширувдан ўтади ва транспорт воситаларини техник шикастни баҳолаш экспертизасидан ўтказиб, 3 кун ичида суғурталовчига ариза тақдим этади. Суғурталовчи ҳужжатларни ўрганиб чиқиб, 15 кун ичида товон тўлаш ёки рад этиш тўғрисида қарор қабул қилади.
Лойиҳа билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга янги — йўл-транспорт ҳодисаси ҳақидаги билдиришнома расмийлаштириш муносабати билан маъмурий жавобгарликдан озод этиш нормаси ҳамда «Транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида»ги қонунга йўл-транспорт ҳодисаси ҳақидаги билдиришнома, деган тушунча киритилмоқда.
Шунингдек, тан жароҳати билан боғлиқ бўлмаган йўл-транспорт ҳодисасини ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходими иштирокисиз расмийлаштириш асослари, қоидалари ва тартиби аниқ белгиланмоқда.
Хабарда айтилишича, йўл-транспорт ҳодисаси тўғрисидаги ҳужжатларни ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходими иштирокисиз расмийлаштириш тартибини (европротокол) жорий этиш йўл ҳаракати хавфсизлиги ходимлари ва ҳайдовчилар ўртасидаги бевосита мулоқотни амалга оширишда «инсон омили»га ва ортиқча қоғозбозликка, фуқароларнинг ортиқча сарсон бўлишига чек қўйишга хизмат қилади. Шунингдек, ҳар бир содир этилган ЙТҲни расмийлаштириш учун ЙПХ инспекторларининг ўртача 2-3 соат вақти тежалади, тан жароҳати билан боғлиқ йўл-транспорт ҳодисаларини кўриб чиқишда сифат даражаси ошади ҳамда автомобиль йўлларида тирбандликларнинг олди олинади.
ЛОЙИХА
Ўзбекистон Республикасининг “Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида”ги Қонунининг 13-моддаси, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳамасининг 2003 йил 31-январдаги “Транспорт воситаларини мажбурий техник кўрикдан ўтказиш тартиби тўғрисида”ги Низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 54-сонли қарори билан тасдиқланган “Транспорт воситаларини мажбурий техник кўрикдан ўтказиш тартиби тўғрисида”ги Низомга (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2003 йил 1-2-сон, 17-модда)ҳамда2017 йил
22-декабрдаги 1010-сонли(Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 26.12.2017 й., 09/17/1010/0461-сон; 16.02.2019 й., 09/19/136/2623-сон)қарорнинг тегишли бандларига мувофиқтранспорт воситаларини 2021 йилги мажбурий техник кўригини ташкил этиш мақсадида,Ўзбекистон Республикасининг “Маҳаллий давлат ҳокимияти тўғрисида”гиҚонуннинг 6-моддасига,(Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси 1993 йил 9-сонли 320-моддага) асосан,
ҚАРОР ҚИЛАМАН:
- Учқудуқ тумани ҳудудида жойлашган барча юридик ва жисмоний шахсларга тегишли бўлган транспорт воситалари ва уларнинг тиркамалари мажбурий мавсумий техник кўрикдан ўтказилсин.
- Транспорт воситаларининг мажбурий техник кўриги (кейинги ўринларда матнда”техник кўрик” деб юритилади) Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлигининг Давлат йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати органлари (кейинги ўринларда матнда “ДЙҲХХ” деб юритилади) томонидан Низомга мувофиқ ўтказилади.
Транспорт воситаларининг техник ҳолати ва ускуналарининг мувофиқлигини баҳолаш учун ДЙҲХХ органлари томонидан
ташкилий-ҳуқуқий шаклларидан қатъий назар, вазирликлар
ва идораларнинг,бошқа ташкилотларнинг, шунингдек, хусусий техник хизмат кўрсатиш станциялари (кейинги ўринда “ТХС” деб аталади) шартнома асосида жалб этилиши мумкин.
Жисмоний шахсларга тегишли М1 тоифадаги транспорт воситаларининг техник регламентлар ёки стандартлар талабларига, йўл ҳаракати хавфсизлиги қоидалари, нормаларига мувофиқлиги тадбиркорлик субъектлари-юридик шахслар (кейинги ўринларда Субъектлар деб аталади) томонидан ҳам баҳоланиши мумкин.
Бунда жисмоний шахслар-М1 тоифадаги транспорт воситалари эгалари ўз транспорт воситасининг техник ҳолати ва ускуналари мувофиқлигини баҳолаш учун ўз танловига кўра, ДЙҲХХ органлари, ТХС ёки Субъектларга мурожаат қилишлари мумкин.
- Техник кўрикдан ўтказиш бўйича, Учқудуқ туман комиссиясининг таркиби 1-иловага мувофиқ, Навоий вилояти йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқармаси 1-сонли туманлараро рўхатга олиш ва имтиҳон олиш бўлимида Учқудуқ тумани бўйича рўйхатда турган транспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларига эга автокорхона, ташкилот, хусусий корхоналар ҳамда муасасаларнинг 2021 йилдаги техник кўригини ўтказиш жадвали 2-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
- Тумандаги барча транспорт воситалари ва уларнинг тиркамалари эгалари бўлган юридик ва жисмоний шахсларга транспорт воситаларини техник паспорти билан биргаликда,ўз вақтида режали жадвал асосида техник кўрикдан ўтказиш мажбурияти юклатилсин.
- Транспорт воситалари қуйидаги даврийликка мувофиқ техник кўрикдан ўтказилсин:
а) Тижорат асосида йўловчилар ташиш учун фойдаланиладиган енгил автомобиллар, автобуслар ва ўриндиқлар сони 8 та ва ундан ортиқ бўлган (ҳайдовчининг ўриндиғидан ташқари) одамларни мунтазам ташиши учун жиҳозланган, юк автомобиллари йирик гобаритли ва оғир вазнли ҳамда хавфли юкларни ташиш учун махсус транспорт воситалари ва уларга тиркамалар - бир йилда икки марта;
б) ишлаб чиқарилганлигига беш йилдан кўп бўлмаган (ишлаб чиқарилган йили ҳам шу жумлага киради) транспорт воситалари (мазкур банднинг
“а” кичик бандида кўрсатилган транспорт воситаларидан ташқари) - икки йилда бир марта;
в) ишлаб чиқарилган йилини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқарилганлигига беш йилдан ортиқ бўлган транспорт воситалари, шунингдек, ишлаб чиқарилган вақти аниқланмаган транспорт воситалари (мазкур банднинг “а” кичик бандида кўрсатилган транспорт воситаларидан ташқари) - бир йилда бир марта;
г) тиркамаларкўрикка транспорт воситаси-шатакчиучунбелгиланганмуддатлардатақдимэтилади.
д) навбатдаги техник кўрикданўтказишнингилгариўрнатилганмуддатлариданқатъийназар, уларни ДЙҲХХ органларидарўйхатданўтказиш (қайтарўйхатданўтказиш) вақтида;
е) улар ишлабчиқарилганйилданқатъийназар, ДЙҲХХ органларидарўйхатданўтказилган (қайтарўйхатданўтказилган) кунданбошлаббирйилўтгач (мазкурбанднинг“а”кичикбандидакўрсатилганҳолатларбунданмустасно).
- Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил
31 январдаги “Транспорт воситаларини мажбурий техник кўрикдан ўтказиш тартиби тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 54-сонли қарорининг
3-бандида, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги, Ички ишлар вазирлигининг ички ва соқчилик қўшинлари, Миллий хавфсизлик хизматининг (Давлат хавфсизлик хизмати) ҳарбий бўлинмаларининг транспорт воситалари, кўрсатиб ўтилган идоралар томонидан белгиланган тартибда мажбурий техник кўрикдан ўтказилиши белгиланганлиги инобатга олинсин. - Мазкур қарорнинг 3-банди “а” кичик бандида кўрсатилган транспорт воситаларининг техник кўриги:
биринчи марта жорий йилнинг 1 мартидан, 30 июнгача ўтказилади.
иккинчи марта жорий йилнинг 1 сентябрдан, 30 октябргача ўтказилади.
Юридик шахсларга қарашли бўлган транспорт воситаларининг техник кўриги 1 мартдан, 30 июнгача ўтказилади.
Жисмоний шахсларга тегишли бўлган транспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларининг техник кўриги Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 31 январдаги 54-сонли қарори билан тасдиқланган “Транспорт воситаларини мажбурий техник кўрикдан ўтказиш тартиби тўғрисида”ги Низомига мувофиқ1 январдан 31 авустга қадар ўтказилиши белгиланганлиги инобатга олинсин.
- Транспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларининг техник кўрикдан ўтказилганлиги учун жарималар ундирилишида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 31 январдаги “Транспорт воситаларини мажбурий техник кўрикдан ўтказиш тартиби тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 54-сонли қарори билан тасдиқланган низомда белгиланган тартибларга қатъий риоя қилинсин.
- Транспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларини техник кўрикдан ўтказиш, туман комиссияси раҳбарига:
транспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларининг техник ҳолати, улардан фойдаланиш нормалари ҳамда қоидаларига риоя этилиши устидан самарали назоратни ташкил этиш:
транспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларининг техник ҳолати
ва ускуналари, шунингдек, йўл ҳаракати хавфсизлиги стандартлари ҳамда нормаларига мувофиқлигини баҳолаш юклатилсин.
- Туман ҳудудидаги барча юридик шахсларга тегишли бўлган автомототранспорт воситалари ва уларнинг тиркамаларини мавсумий техник кўрикдан ўтиш ҳайдовчиларни малакасини оширганлиги тўғрисидаги сертификат ва транспорт воситаларини видеокузатув мосламалари (видеорегистратор) билан тўлиқ жиҳозланганидан сўнг амалга оширилсин.
- Учқудуқ тумани ИИБ ЙҲХГ ДЙҲХ ходимлари мазкур қарорнинг ижроси таъминланганлиги тўғрисида 2021 йилнинг 30 ноябрь кунига қадар Учқудуқ туман ҳокимлигига ёзма равишда ахборот тақдим этиш топширилсин.
- Туман ҳокимлиги Ахборот хизмат раҳбари-матбуот котиби (Р.Қодирова) ушбу қарорни оммавий ахборот воситаларига кенг ёритилишини ҳамда Учқудуқ туман ҳокимлигининг расмий веб-сайтига жойлаштирилишини таъминласин.
- Мазкур қарорнинг ижросини назорат қилиш Учқудуқ туман хоқимининг ўринбосари О.Рамазонов, ижросини ташкил этиш Учқудуқ туман ИИБ бошлиғи А.Райхонов зиммасига юклатилсин.
Туман ҳокими С.Хамроев
Туман ҳокимининг
“_____”_________”
2021 йилдаги
_____сонли карорига
1 - илова
Мажбурий техник кўрикдан ўтказиш бўйича туман комиссиясининг
Т А Р К И Б И
- А.Рахмонов туман ИИБ ЙҲХГ ДЙҲХ катта инспектори, ишчи гуруҳ раҳбари
- Б.Бекназарова туман “Ўзагросуғурта” бўлими бош
менеджери, ишчи гуруҳи аъзоси
- О.Рўзиев туман Мудофа ишлари бўлимида техника
ҳисобини юритувчи ходим
- С.Қувонов НКМК Шимолий кон бошқармаси транспорт
бўлим бошлиғи
Туман ҳокимининг
2021 йил “ ___” “_______”даги
_______сонли қарорига
2-илова
Учқудуқ тумани ИИБ ЙҲХГда рўйхатда турган транспорт воситаларига эга
бўлган автокорхона ташкилот, хусусий корхоналарнинг 2021 йилги
мажбурий техник кўригини ўтказиш
Ж А Д В А Л И
2020 йил декабр ойи иккинчи ярми учун жами 2 триллион 256,7 миллиард сўмлик иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар тўлаб берилган. Энг кўп иш ҳақи тўловлари халқ таълими тизими ва соғлиқни сақлаш тизимида ишловчи ходимларга ажратилган.
Молия вазирлиги бюджет ташкилотларида ишловчи ходимларга иш ҳақи тўловлари ҳақида маълумот берди.
Вазирлик ахборотига кўра, 2020 йил декабр ойи иккинчи ярми учун энг кўп иш ҳақи тўловлари халқ таълими тизими ходимлари (869,1 миллиард сўм) ва соғлиқни сақлаш тизимида ишловчи ходимларга (668,1 миллиард сўм) тўланган. Кейинги ўринларда мактабгача таълим (166,7 миллиард сўм) ва маданият вазирлиги (53,5миллиард сўм) тизими ходимлари учун иш ҳақи ажратилган.
Ўз ўрнида берилган рўйхат бўйича нисбатан кам иш ҳақи Пиллачилик ва қоракўлчиликни ривожлантириш қўмитаси (21,5 миллион сўм ), Гидрометеорология маркази (33,7 миллион сўм ), Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги (121,3 миллион сўм ) ходимларига тўланган.
Вазирлик томонидан берилган рўйхатда кўрсатилмаган (нисбатан кам ҳақ тўланадиган ва кам штат бирлигига эга бошқалар) ташкилотлар ходимларига 226,4 миллиард сўм маблағ ажратилган.
Рўйхатда мудофаа ва ички ишлар вазирликлари, давлат божхона қўмитаси, давлат хавфсизлик хизмати, суд тизими ва прокуратура ходимларига тўланадиган маблағлар ҳақида маълумот берилмаган.
Таъкидланишича, иш ҳақларини ўтказиш молия вазирлиги билан бюджет ташкилотлари ўртасида «онлайн» равишда маълумотлар алмашинуви натижасида амалга оширилган.
Аввалроқ, давлат бюджети маблағларининг сарфланиши юзасидан назоратни кучайтиришга оид маълумотларни давлат ташкилотлари ўз веб-сайтларида эълон қилиши таклиф этилганди.
Эслатиб ўтамиз, 2021 йил 1 февралдан бошлаб, бюджет ташкилотлари ходимларининг иш ҳақи ҳамда стипендиялар миқдори 10 фоизга оширилиши маълум қилинганди.
АҚШнинг халқаро диний эркинлик масалалари бўйича вакили Шавкат Мирзиёев билан суҳбатлашганини билдирди. Айни пайтда мамлакат АҚШ давлат департаментининг халқаро диний эркинлик йиллик ҳисоботида «сариқ» рўйхатда турибди.
АҚШнинг халқаро диний эркинлик соҳасида алоҳида топшириқлар бўйича элчиси Самуэль Браунбэк ўзининг Твиттердаги аккаунтида жорий йил 20 январ куни қолдирган битигида Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев билан «суҳбатлашиш шарафига муяссар бўлгани, унинг раҳбарлигидаги Ўзбекистонда диний эркинликнинг такомиллашаётганини юқори қадрлаши ҳамда унинг саъй-ҳаракатлари давом этишига умидвор» эканини изҳор этган.
АҚШ вакили ҳамда Ўзбекистон президенти суҳбати ҳақида расмий хабар тарқатилмаган. Шунингдек, суҳбат мазмуни ва унда муҳокама этилган масалалар ҳақида маълумот йўқ.
АҚШнинг халқаро диний эркинлик соҳасида алоҳида топшириқлар бўйича элчиси //uscode.house.gov/view.xhtml?path=/prelim@title22/chapter73&edition=prelim" target="_blank" style="box-sizing: border-box; outline: none; background: 0px 0px; display: inline-block; cursor: pointer; text-decoration: none; transition: all 0.3s ease 0s; color: rgb(0, 123, 255);">1998 йилда Билл Клинтон маъмурияти даврида АҚШ ташқи сиёсатининг хорижий давлатларга таъсирчан воситаси сифатида жорий этилган. Вакил олдига қўйилган мақсад ва вазифалар қаторида халқаро миқёсда диний эркинликни тарғиб қилиш, унинг бузилиш ҳолатларига тоқат қилувчи мамлакатларга нисбатан дипломатик, сиёсий, иқтисодий ва ҳарбий чекловлар жорий қилиш, диний эътиқод ва фаолияти боис таъқиб қилинган шахслар номидан адвокатлик қилиш ҳамда диний эркинликни бутун дунёда кенг ривожланишини таъминлаш масалалари мавжуд.
Аввалида Вьетнам, Куба, Лаос, Хитой, Шимолий Корея, аксарият аҳолиси мусулмон бўлган давлатлар, шу жумладан, Суданда насронийлик, баҳоий ва бошқа диний озчиликка нисбатан авж олаётган таъқибларга нисбатан қатъийроқ чоралар кўриш мақсади кўзланганди.
АҚШ Давлат департаменти қошида фоалият кўрсатувчи алоҳида топшириқлар эмиссаридан ташқари, Вашингтон нигоҳидаги ишкал мамлакатларни «қора рўйхат»га киритиш масаласига доир қарорлар АҚШ Конгресси ҳузуридаги Халқаро диний эркинлик комиссиясига келиб тушган шикоят ва ўрганишлар асосидаги тавсиялар пакети билан президент ҳузуридаги Миллий хавфсизлик кенгаши махсус маслаҳатчиси воқиф қилиниб, ўзаро мувофиқлаштирилган ҳолда қабул қилинади.
Жаноб Сэм Браунбек Тошкентга 2018 йил сентябрда ташриф буюриб, Ўзбекистон президенти қабулида бўлган.
Президент веб-саҳифасида келтирилган маълумотга кўра, Самуэль Браунбэк «самимий қабул учун давлатимиз раҳбарига миннатдорлик билдириб, АҚШ Ўзбекистонда амалга оширилаётган кенг миқёсли ўзгаришларни юқори баҳолаши ва қўллаб-қувватлашини таъкидлаган».
Биринчи президент Ислом Каримов ҳам 2002 йил март ойида АҚШга ташрифи чоғида Браунбек билан учрашган. У Америка сафари хотиралари ҳақида журналистлар билан уюштирган суҳбатида америкалик сенатор «Ўзбекистонга том маънодаги хайрихоҳлиги, бу ажойиб инсон ўзбек делегациясини қабул қилиб, икки соат банд бўлгани, алоқани янада мустаҳкамлаш, зарурият туғилса, янада кўпроқ кўмак беришга бел боғлаганини қайта-қайта таъкидлагани, 60-70 арбоблардан иборат банкетнинг бош меҳмонини уларга таништирганини ҳаяжон билан» эслаган.
Аммо АҚШ Халқаро диний эркинлик комиссияси тавсиясига кўра, мавжуд самимий хайрихоҳликларга қарамасдан ҳозир ҳам мутасаддилар зикр этишга ботина олмайдиган Андижон воқеаларидан сўнг Ўзбекистон Республикаси 2005 йилдан бошлаб то 2019 йилнинг апрелига қадар диний эркинлик борасида алоҳида хавотирга молик мамлакатлар рўйхати (Countries of Particular Concern)да, 2019 йил апрелдан бошлаб эса махсус назорат рўйхатида ушлаб турилган.
Аслида «қора рўйхат» таҳлика даражаси бўйича «қизил» ва «сариқ» тоифаларига ажратилиб, алоҳида хавотирга молик мамлакатлар «қизил», махсус назорат остидаги мамлакатлар рўйхати (Special Watch List-SWL)даги давлатлар эса «сариқ» гуруҳлари бўйича табақалаштирилган.
АҚШ давлат департаменти котиби Майкл Помпео жаноблари 2020 йил февралда Тошкентга буюрган сафари натижалари бўйича ўтказилган матбуот анжуманида Ўзбекистон томони «инсон ўлчови борасидаги ўзаро англашув даражаси ошгани ҳамда аввал мавжуд бўлган айрим асабга тегувчи онларни икки томонлама муносабатлар кун тартибидан буткул олиб ташлашга келишиб олишганини алоҳида қайд этган».
2020 йил 7 декабрда АҚШ давлат котиби Майкл Помпео «сўнгги ўтган йилда ҳукуматлар эришган аҳамиятли, аниқ ривожланишга асосланиб, Судан ва Ўзбекистонни махсус кузатувдаги мамлакатлар рўйхатидан чиқарилганлигини эълон қилишдан мамнун экани, уларнинг қонун ва амалиётларидаги жасоратли ислоҳотлари бошқа халқлар учун модел сифатида хизмат қилиши» ҳақида чиқиш қилганди. Ушбу тезкор баёнот ўзбек делегациясининг АҚШга қилган шошилинч ташрифидан сўнг бир ой ўтмай жаранглаган.
Америка овозининг ўзбек хизмати мухбираси Навбаҳорхон С.Браунбек билан 2018 йил октябрда Вашингтонда бўлиб ўтган суҳбатида, ундан АҚШ энди Тошкентга нисбатан ёндашувларида «камроқ калтак, кўпроқ ширмой нон сиёсатини қўллайдими?», деган саволига, америкалик дипломат «Ўзбекистон катта салоҳиятга эга, агар мамлакат очилса, ўзгаришлар бўйича олдинги қаторлардан жой олса, ўшанда ҳақиқий ширмой нонларнинг келишини кўрасиз. Биз кўришни истаётган нарса – Ғарб сармоялари. Чунки Ғарб сармоялар билан Ғарб қадриятлари кириб келади. Бизнинг компаниялар, хитойликлардан фарқли ўлароқ муайян жиддий инсон ҳуқуқлари эътиқодидан келиб чиқиб, буни мезбон ҳукумат талаб қиладими-йўқми, ўз меҳнат одоби низоми асосида фаолият кўрсатади», деб айтган эди.
Давлат департаментининг халқаро диний эркинлик йиллик ҳисоботи одатда ҳар йилнинг апрел ойида қабул қилинади. Бугунги кун ҳолатига кўра, АҚШ комиссиясининг Ўзбекистонга доир ҳисобот бўйича ҳали ҳам «сариқ» рўйхатда туриб, Помпео айтган ўзгаришлар ҳисоботда ўз аксини топмаган. Чунончи, унда ўтган йилларда республикада рўй берган ҳолатлар – бесўнақай ўстирилган 100дан ортиқ кишиларнинг соқолини мажбурий қирдириш ва ўқув юртларига ҳижоблиларнинг дағдаға билан қўймаслик ҳолатлари қайд этилган.
Умуман олганда, Марказий Осиё давлатлари орасида Ўзбекистондан ташқари Қозоғистон ҳам махсус назорат рўйхатида, Тожикистон ва Туркманистон эса «қизил» рўйхатдан жой олган. Қирғизистон бу рўйхатларда йўқ.
Муқаддам 2011-2018 йиллар мобайнида Канзас штатига ҳам губернаторлик қилган Сэм Браунбек партиявий мансублиги бўйича аслида республикачи ҳисобланади. Ҳокимият амалларидан бугунда ва яқин истиқболда ҳам бир амаллаб четлаштирилаётган Дональд Трампнинг ўрнига келаётган Жо Байден бошлиқ демократлар маъмурияти даврида ҳам «сеҳрли диёр»нинг расмий Тошкентга нисбатан хайрихоҳлиги сақланиб қоладими-йўқми, буни фақат вақт-фурсат кўрсатади.
