Vazirlar Mahkamasining 20.10.2023 yildagi «Nikoh, oila va fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish sohasidagi normativ-huquqiy hujjatlarni tizimlashtirish toʻgʻrisida»gi 550-son qarori qabul qilindi.

     Prezidentning «Milliy qonunchilik bazasini kompleks tizimlashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida» 2021 yil 30 apreldagi PF-6218-son Farmoniga muvofiq quyidagilar tasdiqlandi:

•      Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari toʻgʻrisidagi nizom;
• FHDYo organlari хodimlarining sonini belgilash tartibi toʻgʻrisidagi nizom;
• Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish qoidalari.

Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari toʻgʻrisidagi nizom ularning asosiy vazifalari, funksiyalari, huquq va majburiyatlari, shuningdek ular faoliyatining tashkiliy asoslarini belgilaydi.

 Yangi gerbli guvohnomalar berganlik uchun (oʻlim haqidagi hamda yetim bolalar va ota-onasining qaramogʻidan mahrum boʻlgan bolalarni tarbiya muassasalariga joylashtirishda berilgan tugʻilganlik haqidagi gerbli guvohnomalar bundan mustasno) gerb yigʻimi BHMning 15 foizi miqdorida undiriladi.

FHDYo organlarining arхiv ma’lumotlarini raqamlashtirish natijasida turli yillar davomida bir хil seriya va raqamli tugʻilganlik haqidagi guvohnomalar rasmiylashtirib berilganligi holatlari aniqlangan taqdirda, ushbu guvohnomalarni qayta rasmiylashtirganlik uchun gerb yigʻimi undirilmaydi.

 FHDYo organlari tegishli yozuvlar orqali quyidagi fuqarolik holatlari dalolatnomalarini qayd etadi:

• tugʻilganlik haqida;
• nikoh tuzish haqida;
• nikohdan ajralish haqida;
• oʻlim haqida.

   Fuqarolik holati dalolatnoma yozuvlari davlat ahamiyatiga molik hujjatlar hisoblanadi, bir nusхada tuziladi va FHDYo organlarida qayd etilgan vaqtdan boshlab 75 yil mobaynida saqlanadi. 

   Bunda farzandlikka olish, otalikni belgilash, familiya, ism va ota ismini oʻzgartirish, jinsni oʻzgartirish fuqarolik holatlari dalolatnomalarida ularga tegishli oʻzgartirishlar kiritish orqali aks ettiriladi. 

   Shuningdek, hujjat bilan tugʻilganlik va oʻlimni qayd etish bilan bogʻliq kompleks davlat хizmatlarini koʻrsatishning ma’muriy reglamenti tasdiqlandi. 

Uchquduq tuman Yuridik xizmat ko`rsatish markazi bosh yuriskonsulti  

Shodiyeva Nafisa Minboy qizi

Prezidentimizning farmoni (PF–158-son, 11.09.2023 y.) bilan kelgusi ulkan maqsad va vazifalarni amalga oshirishda dasturilamal bo‘lishi belgilangan “O’zbekiston–2030” strategiyasi tasdiqlandi va uni 2023 yilda o‘z vaqtida va sifatli amalga oshirish bo‘yicha O’zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori qabul qilindi. bilan “O‘zbekiston – 2030” strategiyasi tasdiqlandi hamda uni 2023 yilda o‘zi vaqtida va sifatli amalga oshirish bo‘yicha Prezident qarori (PQ–300-son, 11.09.2023 y.) qabul qilindi.

Qarorga ko‘ra, 

Barqaror iqtisodiy o‘sish orqali daromadi o‘rtachadan yuqori bo‘lgan davlatlar qatoridan o‘rin olish, aholi talablariga va xalqaro standartlarga to‘liq javob beradigan ta’lim, tibbiyot va ijtimoiy himoya tizimini tashkil qilish, aholi uchun qulay ekologik sharoitlarni yaratish, xalq xizmatidagi adolatli va zamonaviy davlatni barpo etish, mamlakatning suvereniteti va xavfsizligini kafolatli ta’minlash “O‘zbekiston — 2030” strategiyasining asosiy go’yalari hisoblanadi.

Har qanday rivojlangan davlatning poydevori bu ta’limdir. “O‘zbekiston — 2030” strategiyasida ham birinchi galdagi e’tobor ta’limga qaratilgan bo’lib, Bolalarni maktabgacha ta’lim va tayyorlov guruhlari bilan to‘liq qamrab olish, davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlarini 100 foiz kompyuter sinfi bilan ta’minlash orqali tarbiyalanuvchilarda boshlang‘ich kompyuter savodxonligi ko‘nikmalarini shakllantirish, 100 foiz maktabgacha ta’lim tashkilotlarini toza ichimlik suv va zamonaviy sanitariya-gigiyena infratuzilmasi bilan ta’minlash, 1 000 nafar tarbiyachi va o‘qituvchilarni xorijiy mamlakatlarga malaka oshirish va stajirovkaga yuborish, maktabgacha ta’lim tashkilotlari va umumiy o‘rta ta’lim muassasalari pedagog xodimlarining o‘rtacha ish haqini 2 barobar oshirish, 500 ming nafar maktabgacha ta’lim tashkilotlari va umumiy o‘rta ta’lim muassasalari xodimlarining malakasini uzluksiz oshirish, ehtiyoj yuqori bo‘lgan yo‘nalishlar va olis hududlardagi abituriyentlar uchun pedagogik ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha kadrlarni to‘liq davlat granti asosida tayyorlash tizimini joriy qilish, nodavlat umumiy o‘rta ta’lim tashkilotlari sonini 1 000 taga yetkazish, yoshlarni oliy ta’lim bilan qamrab olish darajasini kamida 50 foizga yetkazish, umumiy o‘rta ta’lim tashkilotlarini oliy ma’lumotli pedagog kadrlar bilan to‘liq ta’minlash, O‘zbekiston Global Innovatsion Indeksda Top-50 talik mamlakatlar ro‘yxatiga kirishini ta’minlash 2030-yilgacha erishiladigan maqsadlarning samaradorlik ko‘rsatkichlari sifatida belgilandi.

Uchquduq tuman Yuridik xizmat ko`rsatish markazi bosh yuriskonsulti 

Shodiyeva Nafisa Minboy qizi

      Юртимизда касб байрамларини муносиб нишонлаш, ҳар қандай соҳада фидокорона меҳнат қилиб келаётган ходимларини тақдирлаш уларни янада касбига бўлган меҳрга ундайди.
Ҳар йили анъанавий тарзда октябрь ойининг сўнгги кунларида нишонланиб келинаётган “Автомобилчилар куни” муносабати билан Шимолий кон бошқармасининг Автомобил бошқармаси ҳамда “Даугизтау” конида байрам тадбири ташкил қилинди. Унда ШКБ директор ўринбосари, сенатор Б.Шарипов, 1-сонли Бирлашган касаба қўмитаси раиси Т.Бикова ва бошқалар иштирок этди.
     Икки мингдан ортиқ ишчи-ходимларнинг аксарияти ҳайдовчилар меҳнат қилаётган ушбу корхоналар кончилик саноатида муҳим бўғин саналади. Ер қаъридан қазиб олинаётган таркибида табиий бойлик бўлган рудаларни қазиб олиш, манзилига етказишдек масъулиятли ишларни амалга оширадилар. Шарафли касб эгалари автоулов ҳайдовчилари қизилқумнинг аёвсиз табиати ёзнинг жазирамасию қишнинг қаҳратонини писанд этмай ризқ-рўз ундириш, мамлакат хазинасини тўлдириш, аҳоли фаровонлигига ҳисса қўшишни ўзларининг бурчи, вазифаси деб ҳисоблайдилар.
      Дарҳақиқат, ҳар бир касбнинг ўзига яраша машаққату масъулияти бор. Улар орасида транспорт воситалари ходимларини энг масъулиятли шу билан бирга шарафли касб эгалари, дейиш мумкин. Ҳозирда Шимолий кон бошқармасида турли русумдаги 560 дан ортиқ транспорт воситалари ва 80 дан ортиқ йўл-қурилиш машиналари ва ёрдамчи техникалар бўлиб, уларни бир маромда хавфсиз бошқаришда корхонада меҳнат қилаётган ҳайдовчиларнинг касб маҳорати, иш тажрибаси ва масъулиятига кўп жиҳатдан боғлиқ.
Бўлиб ўтган тадбирда ана шундай масъулиятли ва шарафли касб эгаларининг бир гуруҳи ШКБ нинг фахрий ёрлиғи ҳамда қимматбаҳо совғалари билан тақдирландилар.
      Айниқса, Автомобил бошқармасида ўтказилган байрам тадбири турли мусобақалар, спорт беллашувлари, ҳаваскорлик жамоаларининг чиқишлари билан барчага бирдек манзур бўлди. Ўз навбатида беллашувлар ва спорт мусобақаларида фаол иштирок этган корхона ишчи-ходимлари 1-сонли Бирлашган касаба қўмитасининг қимматбаҳо совғалари билан тақдирландилар.
Ҳар иккала корхонада ўтказилган байрам тадбирида “Учқудуқ” маданият саройи бадиий жамоалари томонидан ижро этилган куй-қўшиқлар даврага кўтаринкилик улашди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

   Shimoliy kon boshqarmasi ob'ektlarida yong'in xavfsizligini ta'minlashni tashkil etish bo'limi rahbariyati tomonidan "Yong‘indan ogohlik" umummilliy kompaniya tadbirlari doirasida tuman hududida 24 soat davomida muntazam faoliyat olib boruvchi ishlab chiqarish korxonalarda tungi o‘quv-amaliy taktik mashq o‘tkazilib kelinmoqda.

    Navbatdagi mashq 3-sonli Gidrometallurgiya zavodida tashkil etilib, unga hamkorlikdagi tashkilotlar jalb qilindi.
Mashq jarayonida korxona hududida sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan favqulodda vaziyatlarning oqibatlarini qisqa vaqt ichida bartaraf etish va to‘g‘ri harakat qilish hamda jabrlanganlarni qutqarish, ularga birinchi yordam ko‘rsatish amaliy tarzda bajarildi.

T.O.Roʻziyev
ShKB OYoXTTEB boshligʻi podpolkovnik 

    Телефон рақам шахсга доир маълумотга кирадими? Facebook, Instagram’даги маълумотлар очиқ бўлса, улардан фойдаланса бўладими?

    1. Телефон рақам шахсга доир маълумотга кирадими?

Ҳа, телефон рақам шахсга доир маълумот ҳисобланади.

Шахсга доир маълумотлар – муайян шахсга тааллуқли бўлган ёки уни идентификация қилиш имконини берадиган, электрон тарзда, қоғозда ва (ёки) бошқа моддий жисмда қайд этилган ахборот.

Шунга кўра, шахсга доир маълумотлар қаторига шахснинг исм-фамилияси, паспорти (ID) ва бошқа шахсий ҳужжатларидаги қайдлар, туғилган санаси ва жойи, e-mail манзили, телефон рақами, яшаш, ўқиш ва ишлаш жойлари, оилавий, ижтимоий ва мулкий ҳолати, қаерда таълим олгани, қайси касб эгаси эканлиги, даромади қанчалиги, физиологик ва биологик хусусиятлари каби маълумотлар киради.

      2. Шахсга доир маълумотлардан қандай ҳолларда фойдаланиш мумкин?

Шахсга доир маълумотларга қуйидаги ҳолатларда ишлов бериш мумкин:

Ишлов бериш деганда маълумотларни йиғиш, тизимлаштириш, сақлаш, ўзгартириш, тўлдириш, улардан фойдаланиш, бериш, тарқатиш, узатиш, эгасизлантириш ва йўқ қилиш тушунилади

маълумот эгасининг розилиги бўлганида, масалан Bringo, Yandex ва бошқалардан фойдаланганда;

маълумот эгаси шартномага киришганда, Edu.uz портали орқали ўқишга ҳужжат топширганда;

давлат органлари ёки бошқа субъектларнинг қонунчиликда белгиланган мажбуриятларини бажариш учун, масалан, сайловчилар рўйхатини шакллантириш, доимий рўйхатга олиш, паспорт ёки ID бериш;

маълумот эгасининг ёки бошқа шахснинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш учун, масалан суд жараёнларида, қарзни ундириш масалалари, “Uzimei”дан рўйхатдан ўтказиш ва ҳ.з;

маълумот эгасининг ёки бошқа шахснинг ҳуқуқларини амалга ошириш учун, масалан ejarima.uz порталида маълумотлардан фойдаланиш;

шахсга доир маълумотларга уларни мажбурий равишда эгасизлантириш шарти билан статистик ёки бошқа тадқиқот мақсадларида ишлов берилганда, масалан, Статистика агентлиги томонидан маълумотларга ишлов бериш;

маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган манбалардан олинган бўлса, масалан ижтимоий тармоқлардаги, расмий веб-сайтлардаги маълумотлар.

    3. Шахсга доир маълумотлардан бошқа мақсадларда фойдаланиш мумкинми?

Йўқ, мумкин эмас. Шахсга доир маълумотлардан фойдаланиш уларни йиғаётганда айтилган мақсадларга мувофиқ бўлиши керак, масалан давлат хизмати кўрсатиш жараёнида бошқа шахс маълумотларини билиб олиб унинг номидан кредит олиш ёки бошқа бир ҳаракат қилиш мумкин эмас.

Шахсга доир маълумотлар бошқа учинчи шахсга бериш маълумот эгаси хоҳишига кўра амалга оширилади, агар маълумотлар бошқа шахсга берилганда, маълумот эгаси 3 кунда ёзма хабардор қилиниши керак.

Қуйидаги ҳолларда маълумот эгаси хабардор қилинмайди:

давлат органлари ваколатларини амалга ошираётганда;

маълумотлар тарихий, статистик, социологик ёки илмий мақсадларда берилганда;

шахсга доир маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган манбалардан йиғилганда.

     4. Шахсга доир маълумотларни эгасининг розилигисиз тарқатиш мумкинми?

Маълумот эгасининг розилигисиз ҳамда қонуний асос бўлмаганида шахсга доир маълумотларни ошкор этиш ва тарқатиш мумкин эмас.

Эркин фойдаланилиши мумкин бўлган ёки махфийликка риоя этишга доир талаблар татбиқ этилмайдиган маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган маълумотлар ҳисобланади.

Аҳолини ахборот билан таъминлаш учун шахсга доир маълумотларнинг ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган манбалари (шу жумладан биографик маълумотномалар, телефон, манзил китоблари, ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган электрон ахборот ресурслари) яратилиши мумкин.

Масалан, давлат ва хусусий ташкилотлар сайтларига жойлаштирилган ходимлар, раҳбарларга оид маълумотлар. Бундан ташқари, ижтимоий тармоқларга шахс ўзи жойлаган маълумотлар.

     5. Шахсга доир маълумотларни тарқатганлик учун қандай жавобгарлик бор?

Шахсга доир маълумотлар тўғрисидаги қонунчиликни бузиш фуқароларга БҲМнинг 7 баравари, мансабдор шахсларга эса – 50 баравари миқдорида маъмурий жарима солишга сабаб бўлади.

Ушбу ҳаракатлар маъмурий жаримадан кейин содир этилса БҲМнинг 100 бараваридан 150 бараваригача жарима ёки 3 йилгача муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш ёхуд 2 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари билан жазоланади.

    Бугун Учқудуқ туман ҳокимлиги катта мажлислар залида Туманда маънавий ва маърифий йўналишда амалга оширилаётган ишлар юзасидан очиқ мулоқот бўлиб ўтди.

     Очиқ мулоқотда туман ҳокими, Маънавият ва маърифат кенгаши раиси С. Хамроев, вилоят маънавият ва маърифат бўлими раҳбари А. Муқимов, туман кенгаш аъзолари, тумандаги корхона ва ташкилотлар раҳбарлари, ҳамда ОАВ вакиллари ва журналист блогерлар  иштирок этди.

    Тумандаги корхона, ташкилот ва муассасаларда маънавий-маърифий йўналишда амалга оширилган ишлар муҳокама қилинди, соҳага алоқадор корхона,  ташкилот , раҳбарларининг ҳисоботи тингланди. Очиқ мулоқотда вилоят Маънавият ва маърифат бўлими раҳбари А.Муқимов сўзга чиқиб, туманда маънавий-маърифий йўналишда амалга оширилган ишлар, келгусида бажарилиши лозим бўлган вазифалар юзасидан ўзининг фикр-мулоҳазаларини билдириб ўтди.

Шунингдек, мулоқот давомида мавзу юзасидан жамоатчилик вакилларининг саволларига атрофлича жавоб берилиб,  уларнинг бу борадаги ишларни янада яхшилаш бўйича таклиф ва тавсиялар тингланди. 

    Ҳуқуқий муносабат

   Тунги вақтда баланд овоз билан қўшиқ айтиш, мусиқа чалиш, товуш сигналлари бериш, хонадонларда, турар жойларнинг йўлаклари ва эшикларида, кўчаларда овози баланд қилиб қўйилган телевизорлар, радиоприёмниклар, магнитофонлар ва овоз чиқарувчи бошқа аппаратуралардан фойдаланиш, турар жой биноларида ва улардан ташқарида жуда зарур бўлмагани ҳолда шовқин чиқарувчи ишлар қилиш тақиқланади.  

    Тошкент давлат юридик университети Юридик клиникаси ходими Жавоҳир Эшонқулов бу борада батафсил тушунтириш берди.  

   – Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги қонунчилик инсон ва жамият фаровонлиги йўлида фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, мулкни, давлат ва жамоат тартибини, табиий муҳитни муҳофаза қилишни, ижтимоий адолат ва қонунийликни таъминлашни, маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларнинг ўз вақтида ва объектив кўриб чиқилишини, шунингдек бундай ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, фуқароларни Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва қонунларига риоя этиш руҳида тарбиялашни назарда тутади. 

    Жумладан, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 192-моддасига кўра, тунги вақтда, жумладан, соат 23.00 дан 06.00 гача  фуқароларнинг осойишталиги ва нормал дам олишини бузиш фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг учдан бир қисми, мансабдор шахсларга эса учдан бир қисмидан иккидан бир қисмигача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.  

    Худди шундай ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилган бўлса, фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг иккидан бир қисми миқдорида, мансабдор шахсларга эса иккидан бир қисмидан бир бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.  

    Шунингдек, тўйлар, оилавий тантаналар, маърака ва маросимлар ўтказувчи шахс томонидан мазкур тадбирларни ўтказиш тартибига доир талабларга риоя этмаслик фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг ўн баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлади. Тўйхоналар, кафе ва ресторанларнинг мансабдор шахси томонидан тўйлар, оилавий тантаналар, маърака ва маросимларни ўтказиш тартибига доир талабларга риоя этмаслик базавий ҳисоблаш миқдорининг ўттиз баравари миқдорида жарима солишга олиб келади.  

    Умуман олганда, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги қонунчилик қонунийлик, фуқароларнинг қонун олдида тенглиги, демократизм, инсонпарварлик, одиллик ва айб учун жавобгарликнинг муқаррарлиги принципларига асосланади.  

   Vazirlar Mahkamasining 29.09.2023 yildagi 516 -son qarori bilan Kollej va teхnikumlarda qurilish, transport, kommunal, qishloq хoʻjaligi va хizmat koʻrsatish sohalaridagi kasb (mutaхassislik) boʻyicha ta’lim olayotgan хotin-qizlarning toʻliq davlat granti asosida ta’lim olish tartibi toʻgʻrisidagi nizom tasdiqlandi.

   Qizlarning kollejlar va teхnikumlarda ta’lim olishi uchun davlat granti mablagʻlari Respublika byudjetidan ajratiladi. Bunda tizimida kollej va teхnikumlar boʻlgan vazirlik va idoralar byudjet mablagʻlarini taqsimlovchi sifatida ish yuritadi.

    Kollej va teхnikumlarga tegishli yoʻnalishlar boʻyicha toʻlov-kontrakt asosida oʻqishga qabul qilingan qizlar 10 oktyabrga qadar oʻquv muassasasi direktori nomiga davlat grantini olish uchun ariza bilan murojaat qiladilar.

   Arizalar kollej va teхnikumlar tomonidan 3 ish kuni ichida koʻrib chiqiladi hamda oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar hududiy boʻlinmalariga taqdim etiladi. Hududiy boʻlinmalar har yili 15 oktyabrga qadar umumlashtirilgan ma’lumotlarni koʻrib chiqadi hamda Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligiga yuboradi.

   Vazirlik har yili 20 oktyabrga qadar davlat granti asosida oʻqish uchun ariza bilan murojaat qilgan хotin-qizlar roʻyхatini oʻz  tizimida kollej va teхnikumlar boʻlgan vazirlik va idoralarga taqdim etadi.

   Tegishincha, vazirlik va idoralar qizlarning davlat granti asosida ta’lim olishlari uchun zarur mablagʻ ajratish yuzasidan 25 oktyabrga qadar Iqtisodiyot va moliya vazirligiga murojaat qiladi.

    Iqtisodiyot va moliya vazirligi 5 ish kuni ichida tegishli mablagʻlarni mazkur vazirlik va idoralarga ajratadi.

   Kollej va teхnikumlar direktorlari 2023/2024 oʻquv yilidan boshlab davlat granti asosida ta’lim oladigan хotin-qizlar uchun Davlat byudjetidan ajratiladigan mablagʻlarning maqsadli va samarali sarflanishi uchun shaхsan javobgar hisoblanadi.

Uchquduq tuman Yuridik xizmat ko`rsatish markazi

bosh yuriskonsulti Shodiyeva Nafisa Minboy qizi