Тожикистонда COVID-19 билан касалланган бемор қолмади, дея хабар бермоқда мамлакат Соғлиқни сақлаш вазирлигига таяниб CentralAsia.

Таъкидланишича, 2021 йилнинг 13 январь ҳолатига кўра, Тожикистонда коронавирус билан касалланган биронта бемор қолмади. Мамлакат соғлиқни сақлаш ва ижтимоий муҳофаза вазирлиги шу куни берган хабарда коронавирусдан тузалган сўнгги 3 нафар беморга уйига жавоб берилгани айтилади.

Коронавирус пандемияси даврида Тожикистонда вирусни юқтириш бўйича жами 13 308 ҳолат аниқланган. Беморларнинг 13 218 нафари соғайган, 90 нафари вафот этган.

Тожикистонда коронавирусни юқтириш ҳолати илк марта 2020 йилнинг 30 апрелида тасдиқланганди. Энг кўп касалланиш ҳолатлари ёз ва кузда кузатилди. 2021 йилда жами 12 та ҳолат қайд этилган.

Маълум қилинишича, 2021 йилнинг иккинчи ярмида Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги фуқароларни коронавирусга қарши эмлашни режалаштирмоқда. Дастлаб тиббиёт ходимлари, кексалар ва сурункали юқумсиз касалликларга чалинган тожикистонликлар эмланади. Давлат департаменти раҳбари Жамолиддин Абдуллозоданинг таъкидлашича, вирус мамлакатда ёзгача бутунлай йўқ бўлиб кетади.

Коронавирусга қарши курашиш республика штаби аъзоси Нурмат Отабеков коронавируснинг британча штамми тўғрисида маълумот берди.

Унинг айтишича, Ҳозир коронавируснинг британча штамми одамларни хавотирга соляпти. Бу янги вирус айни кунда дунёнинг 41, Европанинг 22 давлатида аниқланган.“Бу касаллик болаларда кўп учраяпти. Болаларда касалланиш ҳолатларида кузатилган 5 та асосий клиник белги қайд этилган. Булар: бош оғриғи, томоқ оғриғи, ҳолсизланиш, иштаҳа йўқолиши, қорин соҳасида оғриқлар пайдо бўлиши билан белгиланади. Бу белгилар 19 ёшгача бўлганлар ва ёш болаларда кузатиляпти”, деди у.

Соғлиқни сақлаш бўйича мутахассисларнинг фикрига кўра, касал болаларнинг аксарияти чарчоқдан азият чекади. Инфекцияни юқтирган чақалоқларда тез-тез йиғлаш ҳолатлари учрайди. Касалланган болаларнинг ярмидан кўпи (53 фоизи) бош оғриғидан шикоят қилган. Шу билан бирга, уларда қорин оғриғи ҳам кузатилмоқда. Шунинг учун шифокорлар ота-оналарга қорин бўшлиғидаги ноқулайлик билан бир вақтда пайдо бўладиган бош оғриғи бор-йўқлигини фарзандларидан сўраб туришларини маслаҳат беришмоқда.

Коронавируснинг янги штамми билан оғриган болаларнинг деярли ярмида ҳарорат 37 даражадан юқори бўлган. Болаларнинг 38 фоизи томоқ оғриғидан шикоят қилган.

Касалланганларнинг тахминан 35 фоизи иштаҳа йўқолганини айтишган. Кўпинча бир ёшга тўлмаган чақалоқларда бу ҳолат кузатилади. Шу сабаб шифокорлар болаларни оз-оз, аммо тез-тез овқатлантиришни маслаҳат беришади.

Шунингдек, штаб аъзоси COVID-19’нинг янги штамми катталарда ёки болаларда аниқланишидан қатъи назар, Ўзбекистонда уларни даволаш учун 30 мингдан ортиқ шифо ўринлари мавжудлигини билдирди. Жами 5 минг нафардан ортиқ тиббиёт ходимлари тегишли тайёргарликдан ўтказилган. Замонавий тиббий асбоб-ускуналар ва дори-дармонлар захира қилиб қўйилган.

Бухоро вилоятининг Шофиркон туманида яшовчи аёл рашк сабаб эрини пичоқлаб қўйди, дея хабар бермоқда «Дарё» мухбири.

Айтилишича, қотиллик жинояти 2021 йилнинг 12 январь куни туманнинг «Қуйи Чуқурак» маҳалласида содир бўлган.

«Қуйи чуқурак» маҳалла фуқаролар йиғини раиси Жасур Насуллоевнинг «Дарё»га маълум қилишича, 1965 йилда туғилган фуқаро Б.Ш. ҳамда унинг 1983 йил туғилган турмуш ўртоғи Р.Х. ўртасидаги рашк жиноятга сабаб бўлган.

Айтилишича, эр-хотин даладан бирга қайтаётган пайтда рашк сабаб тортишиб қолган. Тортишув улар уйига келгунга қадар ҳам давом этган. Асоссиз рашк аёлни асабийлаштирган ва ўзи билмаган ҳолда эрининг чап биқинига ошхона пичоғини уришига олиб келган.

Б.Ш.га зудлик билан тез тиббий ёрдам кўрсатилган ва у туман марказий шифохонасига келтирилган.

«Айни пайтда бемор аҳволида ижобий ўзгариш бор. Фуқаро билан суҳбатда у аёли билан яшашда давом этишини, тушунмовчилик сабаб ушбу ҳолат содир бўлганини билдирди. Оила нотинч оилалар рўйхатида турмайди. Шу пайтгача ўзаро ишончсизлик сабаб келишмовчиликлар келиб чиққан ҳолатлар ҳам бўлмаган», — деди маҳалла раиси.

Қайд этилишича, эр-хотин 2008 йил турмуш қурган бўлиб, ҳар иккаласи ҳам аввалги турмушидан айрим сабабларга кўра ажрашган.

Жиноят содир бўлган куни Бухоро вилояти прокурори, вилоят ИИБ бошлиғи томонидан туман ҳокими ва сектор раҳбарлари, мутасадди раҳбарлар иштирокида маҳалладаги ушбу жиноят муҳокама қилинган. Жиноятнинг келиб чиқиш сабаблари таҳлил қилинган. Ва жиноятнинг содир этилишига маҳаллада маҳаллабай ва хонадонбай ишлаш тизимининг тўлиқ йўлга қўйилмагани сабаблиги маълум бўлган.

Вилоят ИИБ ахборот хизмати раҳбари Шуҳрат Жалоловнинг «Дарё»га маълумот беришича, ушбу ҳолат юзасидан Шофиркон туман прокуратураси томонидан аёлга нисбатан Жиноят кодексининг 25-моддаси (жиноятга тайёргарлик кўриш ва жиноят содир этишга суиқасд қилиш) 97-моддаси 1-қисми (қасддан одам ўлдириш) билан жиноят иши қўзғатилган. Ҳолат юзасидан дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.

Ижтимоий тармоқларда 14 январь оқшомида қўшни Тожикистон ҳудудида жойлашган Қайроққум сув омборида тўғон ёрилгани ҳақида миш-мишлар тарқалди. Кўп ўтмай Ўзбекистон Фавқулодда вазиятлар вазирлиги ушбу ахборот ёлғон ва ҳеч қандай асосга эга эмаслигини маълум қилди. Сув хўжалиги вазирлиги фуқароларни бу каби ёлғон миш-мишларга ишонмасликка ва хотиржамликка чақирди.

Қўлга олинганлардан бири шу хабарни эшитиши билан ўз аёлига зудлик билан акасиникига бориб туришни, ўзи ҳам тез орада етиб боришини тайинлаган. Кейинчалик Тожикистонда яшовчи тоғасидан бу хабар нотўғрилигини эшитади, аммо бунга қадар ҳамма жойда ваҳима тарқалишга улгургани, қилган ишидан афсусдалигини билдирган.

Оқолтинлик блогер эса YouTube ва Telegram тармоқларидаги ўз саҳифаларида «Қайроққум сув омбори уриб [ўпирилиб] кетди, тезкор тарқатинг» сарлавҳали маълумот жойлаган.

«Кўпроқ одамларга хабар бериш мақсадида ўзим тасвирга олган видеони YouTube’га жойладим. Кейин қарасам, ички ишлар ходимлари овоз кучайтиргичлар орқали аҳолини тинчлантириб юрган экан. Дарҳол кирсам, жойлаган лавҳам ‘просмотр’ йиғишга улгурган экан. Яъни бу лавҳам одамлар кўнглига ғулғула солиши мумкин. Блогерларга маслаҳатим, бирор хабарни тарқатишдан олдин яхшилаб текширинг», — дейди у.

Яна бир эркак эса ўзи яшовчи подъезддаги қўшнилари эшикларини тақиллатиб чиққани, бу орқали уларга тезроқ хабар беришни истаганини, қилган ишидан афсусдалигини билдиради.

Маълумот учун, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 202-2-моддаси (ёлғон ахборот тарқатиш) иккинчи қисмига кўра жамоат тартибига ёки хавфсизлигига таҳдид солувчи ёлғон ахборотни тарқатиш, шу жумладан, оммавий ахборот воситаларида, телекоммуникация тармоқларида ёки Интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатиш базавий ҳисоблаш миқдорининг эллик бараваридан юз бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Шунингдек, Жиноят кодексининг 244-6-моддаси (ёлғон ахборот тарқатиш) иккинчи қисмига кўра жамоат тартибига ёки хавфсизлигига таҳдид солувчи ёлғон ахборотни тарқатиш, шу жумладан оммавий ахборот воситаларида, телекоммуникация тармоқларида ёки Интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатиш, шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилган бўлса базавий ҳисоблаш миқдорининг икки юз бараваригача миқдорда жарима ёки уч юз соатгача мажбурий жамоат ишлари ёхуд икки йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёки икки йилгача озодликни чеклаш билан жазоланади.

Эслатиб ўтамиз, ушбу миш-мишлар 2020 йили Сардоба сув омбори тўғонининг ёрилиши оқибатида жабрланган Сирдарё вилоятининг Сардоба, Мирзаобод ва Оқолтин туманлари аҳолиси орасида ваҳима келтириб чиқарган. Айримлар уйларини зудлик билан тарк этишга уринган. Қайроққум сув омбори Сардоба туманидан 100 километр узоқликда жойлашган.

Сирдарё вилояти ҳокимлиги матбуот хизматининг маълум қилишича, вилоят ҳокими Ғофуржон Мирзаев фуқароларни тинчлантириш учун мазкур туманларга келган. У одамларни миш-мишларга ишонмасликка ва ваҳимага берилмасликка чақирган.

Ўзбекистонда «самосуд»ни видеога олиб интернетда тарқатган шахс 22 миллион сўмдан ортиқ жаримага тортилади. Бу ҳақда ИИВ тергов департаменти бўлим бошлиғи Азизбек Долихўжаев маълум қилди.

«‘Самосуд’ жараёнини видеотасвирга олиб, ижтимоий тармоқларга жойлаштираётган бўлса, Жиноят кодексининг 130 (прим)-моддаси, яъни зўравонлик ва ёки шафқатсизликни тарғиб қилувчи маълумотларни тайёрлаш, уни тарқатиш ёки жойлаштирганлик учун авваламбор маъмурий жавобгарлик назарда тутилган.

Бунда жисмоний шахсларга 100 бараваргача миқдорда, яъни 22 миллион сўмдан зиёд жарима жазоси қўлланиши, унинг ҳаракатлари жиноятни келтириб чиқарадиган бўлса, 3 йилгача ахлоқни тузатиш ишлари жазоси назарда тутилган», – дейди мутахассис.

Аввалроқ Андижонда қоидабузар ҳайдовчиларни суратга олиб, ЙПХга жўнатган фуқарони «самосуд» қилганлар жаримага тортилгани, Хоразмда бир гуруҳ аёлларнинг бошқа бир аёлни ечинтириб, жараённи видеога олгани юзасидан жиноят иши қўзғатилгани ҳамда Сурхондарёда «самосуд» уюштириб, жанжал содир этган гуруҳга нисбатан жиноий иш очилгани ҳақида хабар қилинганди.

Президент Шавкат Мирзиёев 15 январь куни Тошкент шаҳри туманларининг ҳоким ва сектор раҳбарлари, Юнусобод тумани маҳалла раислари ҳамда ёшлар билан мулоқот қилди.

«Дарё» мухбири Миролим Исажоновнинг хабар беришича, давлат раҳбари пойтахтдаги туман ҳокимларига топшириқ бераркан, улар ўзини қийнаб ишлаши, халқ ишончини қозониши зарурлигини таъкидлади.

«Менга натижа керак, қаттиқроқ натижа. Банкир, молиячи ва солиқчи ҳам маҳалла ичига кириб боради. Бош вазир ўринбосарлари йўналишлар бўйича туманларга бўлинган, улар ҳамма саволларга жавоб беради. Худога шукр, пулимиз ҳам, кредитимиз ҳам, имкониятимиз ҳам бор. Фақат ҳалоллик керак. Халққа ҳалол, порасиз хизмат қилсаларингиз, натижаси ҳам, баракаси ҳам бўлади. Ўғирласаларингиз барибир етиб боради», — деди Шавкат Мирзиёев.

Президент Жиззах шаҳридаги қулаб тушган бино воқеасига масъул бўлган мансабдорларга, албатта, қонуний чора кўрилиши лозимлигини қайд этди. Бу бўйича бош прокурорга назоратга олиш топшириғи берилди.

«Жиззах вилояти ҳокимининг қурилиш бўйича ўринбосари бизнинг сиёсатимизга хиёнат қилган. Буни ҳамма билиши лозим. Унинг бутун тўдасига қонуний жазо кўриш керак. Шоли курмаксиз бўлмаганидек, барибир эски замонни қўмсаган ноинсофлар ҳам бор. Улар эркинлик, очиқлик сиёсатини тушунмайди», — деди давлат раҳбари.

Эслатиб ўтамиз, 10 январь куни Жиззах шаҳрида янги қурилаётган кўп қаватли уйнинг бир қисми қулаб тушган эди. ФВВ ва Бош прокуратуранинг қайд этишича, воқеа оқибатида тан жароҳати олган ва ҳалок бўлган фуқаролар бўлмаган. Маълум қилинишича, қулаб тушган бино ёнидаги 6 қаватли иншоотнинг ҳам пойдеворларида чўкиш аломатлари кузатилган бўлиб, ҳозирда у хавфли ҳолатда турибди. Ҳалокатни ўрганиш мақсадида бош вазирнинг биринчи ўринбосари Очилбой Раматов бошлиқ ҳукумат комиссияси тузилган. Шунингдек, мазкур ҳолат юзасидан ўтказилган терговга қадар текширув натижасига кўра, Жиззах вилояти қурилиш соҳасида ҳудудий назорат инспекцияси мансабдор шахсларига нисбатан Жиноят кодексининг 207-моддаси (мансабга совуққонлик билан қараш) билан жиноят иши қўзғатилган.

Бутун дунё бўйлаб коронавирус оқибатида вафот этганлар сони 2 миллион кишидан ошди. Бу ҳақда Жонс Ҳопкинс университети маълумотларида келтириб ўтилган.

Пандемия бошланганидан буён дунёнинг 191 давлатида касалланиш бўйича 93,4 миллиондан ортиқ ҳолат қайд этилган, 51 миллиондан ортиқ бемор соғайган.

Энг кўп ўлим ҳолатлари АҚШ (389,5 минг киши), Бразилия (207 минг киши) ва Ҳиндистонда (151,1 минг киши) қайд этилган.

Касалланиш кўрсаткичи бўйича АҚШ ҳамон етакчи бўлиб турибди — COVID-19’ни юқтириб олиш билан боғлиқ 23,3 миллиондан ортиқ ҳолат қайд этилган. Иккинчи ўринда Ҳиндистон (10,5 миллион бемор), учинчи ўринда эса Бразилия (8,3 миллион бемор).

Сўнгги вақтларда коронавирусга чалиниш ҳолати кўпайгани боис Токио билан Лондонда фавқулодда ҳолат, Қозоғистон ҳамда Германияда коронавирус туфайли чекловлар кучайтирилди, Ливан ва Шотландияда эса яна карантин жорий этилди.

Италияда эса фавқулодда ҳолат режимини апрель ойининг охиригача узайтирилди.

Ўзбекистон Президентининг 2020 йил 30 декабрдаги «Ўзбекистон Республикасининг ‘2021 йил учун Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети тўғрисида’ги қонуни ижросини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори қабул қилинди, дея хабар қилмоқда Пенсия жамғармаси.

Унга кўра, 2021 йил 1 февралдан бошлаб бюджет муассасалари ва ташкилотлари ходимларининг иш ҳақи ҳамда стипендиялар миқдори 1,1 баробарга оширилади.

Қарорга асосан 2021 йил 1 февралдан бошлаб Ўзбекистон ҳудудида:

• меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори – ойига 747 300 сўм;
• базавий ҳисоблаш миқдори – 245 000 сўм;
• бола икки ёшга тўлгунга қадар бола парвариши бўйича нафақа – 434 000 сўм;
• кам таъминланган оилаларга бериладиган моддий ёрдам – 326 000 дан 653 000 сўмгача.

14 ёшгача болалари бўлган оилаларга нафақа:

• ​битта болали оилаларга – 144 100 сўм;
• иккита болали оилаларга – 238 700 сўм;
• учта ва ундан ортиқ болали оилаларга – 334 400 сўм.

Қорақалпоғистон ва Хоразм вилоятидаги муҳтож оилаларга бир марталик моддий ёрдам – 434 000 дан 1 085 000 сўмгача оширилиши белгиланди.

Бундан ташқари, 2021 йилнинг 1 февралидан фахрий унвонига эга пенсионерлар учун тўлов миқдори қарорга асосан 1,1 баробарга оширилди.

Пенсия жамғармасининг таъкидлашича, пенсиялар коронакризис пайтида, аниқроғи, 2020 йилнинг 1 сентябридан оширилган. Лекин у пайтда бюджет ходимлари ойликлари ошиши музлатиб қўйилганди.

Ўзбекистон Республикасининг доимий аҳолиси сони 653,7 минг кишига ошди. Бу ҳақда Давлат статистика қўмитаси хабар бермоқда.

Қўмита маълумотларига кўра, 2021 йилнинг 1 январ ҳолатига кўра, республиканинг доимий аҳолиси сони 34,5 млн кишини ташкил этмоқда. 

Аҳоли сони ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 653,7 минг кишига кўпайган. Доимий аҳолининг ўсиш суръати 1,9 фоизга тенг.

Мамлакат аҳолиси ҳар ойда ўртача 54,5 минг кишига кўпайган. 2020 йилнинг ҳар бир кунида доимий аҳоли сони ўртача 1,8 минг кишига ошган.

Минтақадаги сўнгги ўн йилликдаги қурғоқчилик оқибатида яқин ҳафталарда Туркия шаҳарлари сув таъминотисиз қолиши мумкин. Бу ҳақда The Guardian’га таяниб «Коммерсантъ» хабар бермоқда.

Мутахассисларнинг ҳисоб-китобига кўра, Истанбулни сув билан таъминловчи сув омборида 138 миллион куб метр сув қолган. Бу сув захираси тахминан 45 кунга етиши мумкин. Измир ва Бурсани сув билан таъминловчи сув омборлари мос равишда 36 ва 24 фоизга тўлган. Анқарада сув заҳираси 110 кунга етиши мумкин, деган пойтахт мери Мансур Яваш.

Қурғоқчиликка 2020 йилнинг иккинчи ярмида ёғингарчиликнинг рекорд даражада камайиши сабаб бўлган. Хусусан, ноябрь ойида бир йил аввалгига қараганда 50 фоиз камроқ ёғингарчилик бўлган.

Бундан ташқари, мутахассислар мавжуд вазиятнинг сабаблари сифатида ҳаддан ташқари урбанизация жараёнида ўрмонларнинг кесилиши ва яшил майдонларнинг қисқариши, саноатлаштириш, аҳоли сонининг кўпайиши ва иқлим ўзгаришини кўрсатмоқда.

Ўтган асрнинг 80 йилларидан бошлаб ушбу сабаблар туфайли Туркияда бир неча йирик қурғоқчиликлар бўлган. Муҳандис-кимёгарлар палатаси мутахассислари шаҳар маъмуриятидан аҳоли учун сув меъёрини имкон қадар тезроқ жорий этишни ўйлаб кўришни қатъий тавсия қилмоқда.