Ишлаб чиқилаётган «йўл харитаси»га кўра, халқаро ташкилотлардан олинаётган қарзлар сарфининг ошкоралигини таъминлаш учун очиқ маълумотлар базасини яратиш ҳам кўзда тутилмоқда.
21 ноябр куни Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш Миллий кенгашининг 2-йиғилиши бўлиб ўтди. Бу ҳақда Аксилкоррупция агентлиги хабар қилди.
Маълум бўлишича, Ўзбекистонда мансабдор шахс томонидан ноқонуний тарзда бойлик орттирганлик учун жиноий жавобгарлик белгиланиши кутилмоқда.
Бу – коррупцияга қарши курашиш халқаро стандартларини миллий қонунчиликка имплементация қилиш бўйича «йўл харитаси» лойиҳасига киритилган.
Бундан ташқари, лойиҳада қуйидагилар ҳам кўзда тутилмоқда:
- халқаро ташкилотлар томонидан ажратилган қарзлар ва молиявий ёрдамлар сарфининг ошкоралигини таъминлаш учун очиқ маълумотлар базасини шакллантириш;
- коррупция хавф-хатарига энг кўп дуч келадиган давлат хизматчиларининг фаолият соҳалари ва лавозимлари рўйхатини тузиш;
- хорижий давлат мансабдор шахсларига ва халқаро ташкилотларининг вакилларига пора берганлик учун жиноий жавобгарлик белгилаш;
- коррупция ҳолатлари тўғрисида аноним хабар йўллаш ва уларни кўриб чиқиш бўйича норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини ишлаб чиқиш.
Йиғилишда коррупцияга қарши курашиш бўйича 2021–2025 йилларга мўлжалланган миллий стратегия лойиҳасини ишлаб чиқишни тезлаштириш тўғрисида қарор қабул қилинган.
Шунингдек, марказлаштирилган манбалар ҳисобига амалга ошириладиган инвестиция лойиҳаларини мажбурий равишда коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш тартибини тезроқ жорий қилиш кераклиги қайд этилган.
Британия локдаунни 2 декабрдан кейин узайтирмайди, Россияда илк марта кунлик ҳолатлар сони 25 мингдан ошди, АҚШда Дональд Трампни даволашда қўлланган антитаналардан тайёрланган «коктейль» маъқулланди, Билл Гейтс эса бўлажак пандемия ҳақида яна бир бор огоҳлантирди.
Жонс Ҳопкинс университети маълумотларига кўра, бутун дунёда Covid-19’дан касалланганлар сони 58,2 млн кишидан ошди. 1,38 млн бемор вафот этган. Ҳамон АҚШ, Ҳиндистон, Бразилия, Франция ва Россия касалланиш ҳолатлари сони юқорилиги бўйича кучли бешликни тўлдириб турибди.
Россияда янги антирекорд
Россия кунлик касалланиш ҳолатлари бўйича янги антирекордни қайд этди. Сўнгги бир кунда Covid-19 билан зарарланиш бўйича кунлик ҳолатлар сони илк марта 25 мингдан ошди - коронавирусга қарши кураш бўйича оператив штат яна 25 минг 173 кишида вирус аниқлангани ҳақида маълум қилган. Штаб шанба куни 24 822, якшанба куни 24 581 касалланиш ҳолати ҳақида маълум қилганди. Ўтган ҳафтанинг пайшанба кунида илк марта 23 минглик нуқтадан, жума куни эса 24 минглик нуқтадан ўтилганди.
Россияда сўнгги бир кунда 361 киши коронавирус қурбони бўлиб, жами қурбонлар сони 36 минг 540тага етди. Жами касалланиш ҳолатлари сони 2 114 502тани ташкил этмоқда, шундан 1 611 445 киши тузалган.
«Роспотребнадзор» маълумотларига кўра, мамлакатда коронавирусни аниқлаш бўйича сўнгги 24 соат ичида 520 мингта, умумий ҳисобда эса 72,9 миллионтадан ортиқ тест ўтказилган.
Якшанба куни Россия хорижлик спортчилар, мураббийлар, ҳакамлар ва жисмоний тарбия соҳасидаги бошқа мутахассисларнинг оила аъзоларига мамлакатга кириш учун рухсат берди.
Август ойида ҳукумат хорижлик спортчилар ва мураббийларнинг Россияга кириши бўйича ўрнатилган тақиқни бекор қилганди. Бу орқали хорижликлар мамлакат биринчиликларига тайёрланиш учун Россияга кириш имконига эга бўлишганди.
2009-2018 йилларда Хакасия республикасини бошқарган Виктор Михайлович Зимин 58 ёшида оламдан ўтди.
Зимин август ойи охирида коронавирусга чалингани тўғрисида хабар берганди. У 2018 йил сентябрида иккинчи тур сайловларидан номзодини қайтариб олган, ўшанда Кремль томонидан қўллаб-қувватлансада, лавозимга қайта сайлана олмаган тўрт губернатордан бири бўлган, унинг ўрнига коммунистлар партияси вакили Валентин Коновалов келганди.
2020 йил июнида Чувашиянинг собиқ раҳбари Михаил Игнатьев ҳам коронавирус оқибатида вафот этганди. Пандемия даврида Россияда амалдаги губернаторлардан 20 нафардан ортиғи коронавирусга чалинди.
Британия чекловларни юмшатмоқда
Британияда маҳаллий ҳукумат Рождествогача карантин чораларини юмшатишга ва турли манзилларда яшовчи одамлар бир том остида йиғилишига рухсат берилишига эришмоқчи.
Бундан мақсад, турли жойларда яшовчи қариндошлар байрамни бир уйда нишонлашини таъминлаш ҳисобланади.
Ҳозирда амал қилаётган карантин муддати 2 декабрда ниҳоясига етади. Дам олиш кунларида ҳукумат карантинни узайтирмасликка қарор қилгани маълум бўлди. Бунинг ўрнига уч босқичли чекловлар тизими кучга киради.
Даражаларга таснифлаш қуйидагича: ўртача, юқори ва энг юқори даражали хавфли. Чеклов чоралар мамлакатнинг турли ҳудудларидаги эпидемиологик вазиятдан келиб чиқиб белгиланади.
Бундай тизим мамлакатда октябрь ойи ўрталаридан буён амал қилмоқда, аммо энди жорий қилинадиган чеклов чоралари қатъийроқ бўлади, учинчи даражага кўпроқ ҳудудлар киради.
Бош вазир Борис Жонсон душанба куни ўз режасини тақдим этиши кутилмоқда, унда қариндошлар янги йил байрами кунлари ўзаро учрашишига рухсат берилиши шартлари белгиланган.
«Ковид учун қишки режа» номини олган бу концепция тафсилотлари ҳозирча маълум эмас, аммо тахминларга кўра, паблар ва ресторанлар соат 10дан кейин буюртмалар қабул қилмайди ва соат 11да ёпилади - унгача келган мижозлар учун бир соат вақт ажратилади.
Билл Гейтс яна башорат қилмоқда
Америкалик миллиардер Билл Гейтс инсониятни яқин келажакда янги пандемия кутиши мумкинлиги ҳақида гапирди: энг яхши ҳолатда 20 йилдан кейин, ёмон ҳолатда эса - яқин уч йилда. У бу ҳақда актриса Рашида Жонс билан бирга ўтказилган Bill Gates and Rashida Jones Ask Big Questions номли янги подкастида гапирган.
«У [янги пандемия] ҳозиргига қараганда хавфлироқ бўлмаслигининг асосий сабаби шундаки, биз тажрибага эга бўлдик. Ўша пайт ҳарбий машғулотларга ўхшаш «пандемия ўйинлари»ни ўтказамиз ва деярли ҳар бир давлат ўз муносабатини билдиради. Бунда барча Жанубий Корея ёки Австралия қилган ишни амалга оширади - аҳоли тез тестдан ўтказилади, одамлар изоляция қилинади. Тест ўтказиш ускуналаримиз ҳам яхшиланади. Иккинчи марта бу қадар кўп аҳмоқлик қилмаймиз», деган у.
Дастурда АҚШнинг юқумли касалликлар бўйича бош мутахассиси Энтони Фаучи ҳам иштирок этди.
Билл Гейтснинг эмлашдан кейин оммавий тадбирларни ўтказишни бошлаш ва одатий ҳаёт тарзига қайтиш қанчалик хавфсиз экани ҳақидаги саволига жавобан Фаучи инсоният вакциналар ва ўртача чеклов чоралари билан уйғун тарзда нормал ҳаётга аста-секин қайтиши ҳақида айтиб ўтган.
«Агар 99 фоиз самарадорликка эга вакцина бўлганида ва уни 99 фоиз одам олганида, унда ҳаммаси яхши бўлар эди. Аммо бу содир бўлмайди... Масалан, биз 75 фоиз самарадорликка эга вакцинани олиб, уни 69 фоиз аҳолига берсак, вирус тарқатиши мумкин бўлган одамлар барибир жуда кўп бўлади», дея изоҳлайди Фаучи.
Шунингдек, у ҳозирги пандемия ўз-ўзидан тугамаслигини айтди: «Биз бу ҳақиқатни англаб етишимиз керак».
Фаучи одамлар карантин чораларига амал қилишдан чарчаганини тан олиб, уларни таслим бўлмасликка ва эҳтиёткорликни давом эттиришга, яъни ниқоб тақиш, тез-тез қўлларни ювиш ва одам кўп тўпланган жойлардан четроқ бўлишга чақирган.
Америкаликларни декабрдаёқ коронавирусга қарши эмлаш бошланади
Америкаликларни коронавирусга қарши эмлаш кампанияси 11 декабрда бошланиши мумкин. Бу ҳақда АҚШ президентининг вакцина ишлаб чиқиш бўйича маслаҳатчиси Монсеф Слауи маълум қилди.
У CNN’га берган интервьюсида дори маъқулланганидан кейинги 24 соат ичида вакциналар партияларини эмлаш пунктларига етказишни бошлаш режалаштирилганини маълум қилди.
Гап Америкадаги Pfizer фармацевтика компанияси ва BioNTech ҳамкорлигида тайёрланган вакцина ҳақида кетмоқда.
Pfizer компанияси Озиқ-овқатлар ва дорилар сифати устидан санитар назорат бошқармасида (FDA) учинчи босқич синовларида 94 фоизлик самарадорлик кўрсатган вакцинасидан фавқулодда вазиятларда фойдаланиш учун рўйхатдан ўтказишга ариза берган. Шу масала юзасидан йиғилиш 10 декабрга белгиланган.
Pfizer шу йил охиригача 50 млн доза вакцина ишлаб чиқаришни, кейинги йилга бу миқдор 1,3 млрд дозага етказилишини мўлжалламоқда. Ҳар бир кишига икки доза - бошланғич ва кучайтирувчи дозалар берилади.
АҚШда антитаналардан қилинган коктейль маъқулланди. Ундан Трампни даволашда фойдаланишган
АҚШ Озиқ-овқатлар ва дорилар сифати устидан санитар назорат бошқармаси (FDA) Regeneron Pharmaceuticals компанияси томонидан коронавирусни даволаш учун тайёрланган препарат (REGN-COV2 антитаначалар коктейли)дан фавқулодда ҳолатларда фойдаланишга рухсат берди.
АҚШ президенти Дональд Трамп касалликдан соғайишига айнан шу препарат сабаб бўлганини айтганди. Коктейлга қўшилган ҳужайралар абортдан кейинги эмбрион тўқималаридан олинган. Ўз навбатида, АҚШ президенти ҳам, Оқ уй ҳам бу борадаги тадқиқотлар ўтказишни тақиқлашга уринганди.
Препарат Covid-19’нинг енгил ёки ўрта даражаси билан касалланган, лекин касаллик асоратланиши хавфи юқори бўлган беморларни даволаш учун тасдиқланган. Октябрь ойи охирида Regeneron компанияси «хавфсизлик билан боғлиқ муаммолар» туфайли коктейль сунъий нафас олдириш аппаратларига уланган оғир аҳволдаги беморлар учун қўлланмаслигини маълум қилганди.
Калифорнияда комендантлик соати
Калифорнияда коронавирус тарқалишини чеклаш учун шанба кунидан комендантлик соати амал қила бошлади (кечқурунги соат 22:00дан эрталабки соат 5 гача).
Los Angeles Times хабарига кўар, штатда ҳозирда вазият август ойидагидан ҳам кўра ёмонроқ.
АҚШда сўнгги бир кунда 2 мингдан ортиқ бемор вафот этган - бу май ойидан буён энг юқори кўрсаткич ҳисобланади.
Жонс Ҳопкинс маълумотларига кўра, мамлакатда шу вақтгача 12 миллиондан ортиқ киши коронавирусга чалинган, 255 мингдан ортиқ бемор вафот этган.
Ўтган ҳафтанинг жума кунида 187 минг янги ҳолат ҳақида эълон қилинганди - бу кунлик ўсиш бўйича энг юқори кўрсаткич бўлиб турибди.
Бир неча штатларда ниқоб тақиш мажбурийлиги жорий этилган, вирус тарқалишини камайтириш учун бошқа қўшимча чоралар ҳам киритилган. Техасда миллий гвардия ўликхоналарга ёрдам учун Эль-Пасога қўшимча ёрдам юборишига тўғри келди.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори
(704-сон, 10.11.2020 й.) билан тасдиқланган мазкур регламент туғилган боланинг ота-онаси ёки васийси (ҳомийси), тутинган ота-онаси, уларнинг ўрнини босувчи шахслар ёки уларнинг яқин қариндошларига ёхуд ота-онасидан бири ваколат берган бошқа шахсларга туғилганлик ҳақидаги тиббий маълумотнома олиш, туғилганликни қайд этиш, поликлиникага ҳисобга қўйиш, бир марталик нафақа пулини олиш, болани отаси ёки онаси ёҳуд васийси, тутинган ота-онаси доимий рўйхатда турган манзили бўйича рўйхатга қўйиш ҳамда болани давлат мактабгача таълим ташкилотига навбатга қўйиш бўйича комплекс давлат хизматлари кўрсатиш тартибини белгилайди.
Унга кўра, бола туғилган жойдаги тиббиёт муассасаси ходими бола туғилганидан сўнг 1 кун ичида бола ва ота-онаси ҳақидаги маълумотларни “Туғилиш ва ўлимни, шу жумладан перинатал ўлимни электрон рўйхатга олиш” ахборот алмашинуви тизимига киритади.
Маълумотлар автоматик равишда "ФҲДЁ ягона электрон архиви" ахборот тизимига юборилади.
ФҲДЁ бўлими маълумотларни қабул қилиб олганидан сўнг 3 иш соати ичида кўриб чиқади ва болага туғилганлик ҳақидаги гувоҳномани расмийлаштиради.
Маълумотлар комплекс тартибда бошқа хизматларни кўрсатиш учун автоматик равишда Ички ишлар, Мактабгача таълим, Соғлиқни сақлаш вазирликлари ҳамда бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси ахборот тизимларига юборилади.
Шунга кўра:
Туман (шаҳар) ички ишлар бўлими – болани 1 кун ичида тегишли манзил бўйича доимий рўйхатга қўяди;
Мактабгача таълим вазирлиги – мактабгача таълимни бошқаришнинг ахборот тизимида сўровда кўрсатилган боғчага болани автоматик равишда навбатга қўяди;
Соғлиқни сақлаш вазирлиги – 1 иш куни ичида она рўйхатда турган поликлиникага (рўйхатда турмаган тақдирда доимий ёки вақтинча рўйхатда турган яшаш манзилидаги поликлиникага) болани рўйхатга қўяди;
Пенсия жамғармаси бўлими – фарзанд туғилганда бериладиган бир марталик нафақа пулини автоматик равишда расмийлаштиради.
Боланинг отаси ёки онаси бола туғилгандан бошлаб 6 ой муддат ичида бир марталик нафақа пулини олиш учун Халқ банкининг исталган филиалига мурожаат қилиши мумкин (6 ойдан кейин мурожаат қилинса, бир марталик нафақани тўлаш рад этилади).
Туғилганликни қайд этиш билан боғлиқ комплекс давлат хизматлари Тошкент ва Нукус шаҳарларида, 2021 йил 1 февралдан барча вилоят марказларида, 2021 йил 1 сентябрдан бошлаб бутун республика ҳудудида кўрсатилади.
Учқудуқ туман адлия бўлими бошлиғи Эрмаматов Йигитали Шералиевич
Навоий вилоятида халқ таълими сифатини ўрганиб чиқиш ва баҳолаш, ўқитувчи мавқеини ошириш, уларни тизимли равишда рағбатлантириш мезонлари яратилмоқда. Бу борада вилоят халқ таълими бошқармаси таълим сифатини баҳолаш тизимини ўрганиб чиқди. Ўрганиш натижалари шуни кўрсатдики, шу пайтгача таълим тизими сифати ва ягона ёндашувга асосланган реал ҳолатни баҳоловчи тизим бўлмаган.
Шу боис таълим сифатини аниқлаш учун бир неча ташқи манбалар маълумоти ўрганилиб, халқаро тажрибалар амалиётга жорий этилган ҳолда шаффоф ҳамда объектив баҳолаш мезонлари яратилмоқда.
Навоий вилояти 2020 ўқув йилида битирувчиларнинг олий таълимга кириш кўрсаткичлари бўйича рейтинг натижаларига кўра республикада 1-ўринга эришди. Натижаларни таҳлил қилиш давомида мактаб битирувчиларининг 2020 йилда олий таълим муассасаларига кириш кўрсаткичлари таҳлил қилинди. Таҳлил натижаларига кўра 26 та мактабнинг биронта ўқувчиси олий ўқув юртига кира олмаганлиги аниқланди. Мавжуд камчиликларни бартараф этиш, ўқитиш самарадорлиги, таълим сифатини ошириш юзасидан қуйидаги комплекс ишларни амалга ошириш юзасидан чора-тадбирлар белгилаб олинди.
Вилоят ҳокими К.Турсунов умумтаълим муассасалари раҳбар ва ўқитувчиларини натижаларига кўра рағбатлантириш бўйича ўзига хос йўл тутди. Олий таълим муассасаларига битирувчиларнинг кириш кўрсаткичлари ҳисобга олиниб, Навоий шаҳрида 18 та, Хатирчи туманида 15 та, Зарафшон шаҳрида 13 та, Конимех туманида 11 та, Қизилтепа туманида 11 та, Нурота туманида 9 та, Учқудуқ туманида 9 та, Навбаҳор туманида 8 та, Томди ва Кармана туманларида 6 тадан умумтаълим мактабларининг директорларига 10 млн.сўмлик сертификатлар тақдим этилди. Сертификатларнинг умумий суммаси 1 млрд. 60 млн. сўмни ташкил этади. Таълимда сифат ва самарадорликка эришиш мақсадида қуйидаги аниқ мақсадли чоралар белгиланди.
1) олий таълим муассасалари билан умумий ўрта таълим муассасалари ўртасидаги ҳамкорликни изчил йўлга қўйиш орқали педагог кадрлар тажрибаси, салоҳиятини ошириш;
2) вилоятдаги умумий ўрта таълим муассасаларини тўлиқ юқори малакали олий маълумотли педагог кадрлар билан таъминлаш;
3) олий таълим муассасаларидаги чет тили кафедраларининг профессор ўқитувчиларини мактабларга бириктириш орқали мактабларда фаолият кўрсатаётган инглиз тили ўқитувчиларининг барчасини C1-CEFR даражасига олиб чиқиш;
4) умумий ўрта таълим муассасаларида босқичма-босқич ёшларнинг ахборот коммуникация технологиялари соҳаси бўйича билим ва кўникмаларини оширишга қаратилган “IT-мактаб” лойиҳаси доирасида 2020 йилда 1 та, 2021 йилда 4 та, 2022 йилда 3 та, 2023 йилда 3 та “IT-мактаб”ларни ташкил этиш;
5) ўқувчиларда фундаментал билимларни амалий тажрибалар асосида мустаҳкамлашга, уларни илмий ижодкорлик ва мустақил тадқиқотларга йўналтиришга қаратилган STEAM лаборатория марказларини ташкил этиш;
6) умумий ўрта таълим мактаблари ўқувчиларининг халқаро баҳолаш тадқиқотларига (PISA, PIRLS, TIMSS) тайёрлаш ишларини янада кучайтириш;
7) умумий ўрта таълим мактаблари ўқувчиларини халқаро фан олимпиадалари ва мусобақаларига тайёрлашда ихтисослаштирилган умумтаълим мактаблар масъулиятини ошириш.
Таълим масаласи устувор аҳамият касб этаётгани муносабати билан вилоят ҳокими маҳаллий ҳокимликларнинг мактаб инфратузилмасини яхшилаш, коммунал хизматларнинг узлуксизлигини таъминлаш, ўқув йили ва куз-қиш мавсумига тайёрлаш каби масалаларга масъуллигини белгилаб қўйган.
Жорий йилнинг ноябрь ойи 17-18 саналарида Халқ таълими вазири Ш.Шерматов вилоятда сафарда бўлиб, Навоий вилоятида таълим сифатини баҳолаш ва вилоятни таълим сифати бўйича намунали ҳудудга айлантириш бўйича амалий ишларни бошлаб берди. Битирувчилари олий таълим муассасаларига кириш кўрсаткичи юқори ва паст умумтаълим муассасаларига ташриф буюриб, ўз тавсия ва таклифларини берди. Навоий тажрибасини оммалаштириш юзасидан вилоят ҳокимлиги билан доимий ҳамкорлик қилиш йўлга қўйилди.
Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 20 ноябрдаги “Айрим турдаги маҳсулотларни мажбурий рақамли маркировкалаш тизимини жорий этиш тўғрисида”ги қарорига мувофиқ, маҳсулотларнинг айрим турларини идентификация воситалари ёрдамида мажбурий рақамли маркировкалаш тизими босқичма-босқич жорий этилмоқда.
АҚШда чоп этилувчи нуфузли Time журнали ўз талқинига кўра 2020 йилнинг энг яхши ихтироларини маълум қилди. Якунланаётган йилнинг энг яхши ихтироси учун бош мукофотни кўкрак саратонини ташхислаш учун мўлжалланган ихчам қурилма лойиҳаси олди.
Time ниҳоялаб бораётган 2020 йилга якун ясашни бошлади. Нашр жорий йилда пайдо бўлган энг яхши 100та ихтиро рўйхатини тузди. Рўйхат 21 ноябрда нашр сайтида эълон қилинди.
Рўйхатни тузишда журналнинг бутун дунёдаги муҳаррирлари ва журналистлари иштирок этган. Танловда иштирок этиш учун аризалар онлайн шаклда қабул қилинган, сўнгра ҳар бир номзод бир қатор кўрсаткичлар, жумладан ўзига хослик, самарадорлик, саноатга таъсири бўйича баҳоланган.
Нашр сайтида ихтиролар экология, саломатлик, гажетлар ва шу каби йўналишлар бўйича сараланган. Ихтиролар орасида кўплаб антиқа ихтироларни учратиш мумкин.
Рўйхатга киритилган эътиборни тортувчи ихтиролар сифатида ёлғиз кишилар учун мўлжалланган робот-ит, жисмоний машғулотлар учун виртуал реаллик кўзойнаклари, уй планетарийси, смартфон учун дезинфектор функциясига эга қувватлаш док-станцияси, тиш пастаси учун экологик қадоқ, ақлли асалари уясини айтиш мумкин.
Нашр тузган рўйхатда оддий одамлар ҳаётда тўқнаш келиши даргумон бўлган ихтиролар ҳам талайгина, бироқ улар орасида кўплаб оммалашган гаджетлар ҳам бор.
2020 йил ихтиролари орасида вирус ва бактериялардан ҳимояловчи мис куртка, 90 даража бурчакка буриш мумкин бўлган Samsung The Sero телевизори, электр болалар аравачаси, қурувчиларга гаплашишга, видео ёзишга имкон берувчи ва атрофдаги хавфли материаллардан огоҳлантирувчи “ақлли” каска, 88 км/соат тезлик билан юра оладиган ва стандарт автомобил қўйиш жойининг бор-йўғи чорак қисмини эгалловчи кичик ўлчамли City Transformer электромобили бор.
Шунингдек, рўйхатда ноутбукка айланувчи Microsoft Surface Duo смартфони, сувни ултрабинафша нурлар билан 60 сонияда вирус ва бактериялардан тозаловчи қурилма, инсон фикрларини ўқий олувчи Lab AlterEgo қурилмаси, бор-йўғи 2 см қалинликка эга LG телевизори, ювиш мумкин бўлган ва зарарли моддалардан 99,6 фоизга ҳимояловчи юз ниқоби, юрак қисқаришлари частотаси, уйқу сифати ва тана ҳароратини ўлчовчи “ақлли” узук каби ихтироларни ҳам учратиш мумкин.
Навоий вилоятида ички ишлар органлари ходимлари талабини бажармаган ва маст ҳолда машина бошқарган ҳайдовчи дарахтга бориб урилди. Бу ҳақда ЙҲХББ ахборот хизмат хабар берган.
Спиртли ичимликлар таъсирида бўлган Malibu ҳайдовчисига жароҳат етмaган. Аммо у воқеа жойига етиб келган ЙҲХБ ходимларининг талабини бажармаган ва узоқ вақт давомида машинаси ичида қулфланиб ўтирган.
Ҳайдовчининг нимани ўйлагани, қандай мақсадда Malibu ичида қулфланиб ўтиргани ҳақида бошқарма эълон қилган видеода аниқ маълумот берилмаган.
Ҳайдовчи муайян вақт ўтгач, машинадан тушган ва ЙҲХБ ходимлари билан биргаликда тиббий экспертиза текширувидан ўтиш учун йўл олган. Malibu эса эвакуаторда жарима майдонига олиб кетилган.
Агар сиз: “Бахтсизман!” десангиз, нима сабабдан бахтсизлигингиз ҳақида ўйланг. Балки турмуш ўртоғингиз билан жанжаллашиб қолгандирсиз. Куюнманг. Оқшом битта табассум қилсангиз кифоя. Ёки ундан эртароқ битта қўнғироқ, узр сўраш, икки оғиз ширин сўз. Мана сизга бахт!
Ёки фарзандларингизни ўйлаб дилингиз ғашми? Ахир, улар эмасми оиланинг энг ширин мевалари. Шундай экан, бу неъмат берилмаган инсонлар ҳақида ўйланг. Ҳисобсиз сарфланган пуллар, шифохона эшигида изтиробли кутишлар билан ўтган вақт эвазига эшитилган “Умид йўқ” каби сўзлар... Улар ўрнида сиз бўлишингиз мумкин эди. Шукрки, фарзандларингиз бор. Бахтлиман, дейиш учун энг яхши сабаб.
Ёхуд моддий етишмовчиликни бахтсизликка йўясизми? Ахир, бизни яратган Аллоҳ ризқ берувчидир. Аслида банданинг ризқи оёқ остида. Аммо биз янаям кўпроғини истаймиз. Кўп бўлгач, исроф қилиш бошланади...
Агар касалликдан ёки жисмоний камчиликдан ўзингизни бахтсиз сезаётган бўлсангиз, шуни билинг, ҳеч бир дард давосиз эмас.
Бир қўлингиз йўқми? Иккала қўлидан айрилганлар ҳам бор.
Бир оёғингиз йўқми? Икки оёғи йўқ, кун бўйи шифтга термулиб ётадиганлар ҳақида ўйланг.
Бир кўзингиз кўрмайдими? Икки кўзи ожиз кишилар йўқ дейсизми?..
Демак, бизга берилган неъматлар борасида ўзимиздан юқоридагиларга эмас, пастдагиларга қарайлик. Шунда шукр неъматидан баҳраманд бўламиз, бахтли эканимизни ҳис қиламиз.
"Бахтли ҳаёт сари" китобидан.
Hurmatli ota-onalar!
Bolangizni bolalar bog'chasidagi navbatini aniqlash uchun quyidagi amallarni bajarsangiz kifoya.
1. Veb-saytga o'ting: http://search.mdo.uz/
2. Ariza raqamingizni katakchaga kiriting
(ariza raqami sizga DXA yoki YIDXP tomonidan beriladi)
3. Bajarildi! Ko'rsatilgan oynada natijani ko'rasiz.
⠀
Sayt O'zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta'lim vazirligi huzuridagi "Axborot va pedagogika texnologiyalari innovatsion markazi" tomonidan ishlab chiqilgan.
saytga kirish bo'yicha video yo'riqnoma quyidagi manzilda.
2020/21 ўқув йили бошланишидан олдин Халқ таълими вазирлиги Kundalik тизимига уланган мактаб ўқувчиларининг ота-оналарига қоғоз кундалик сотиб олмасликлари, унинг ўрнига электрон муқобилига обуна бўлиш лозимлигини маълум қилган эди.
Электрон Kundalik платформаси билан ишлаш учун ажратилган синов муддати тугагани муносабати билан, электрон кундалик платформасининг бошқа функцияларидан фойдаланиш учун обуна бўлиш лозим бўлади.
Қоғозли ўрнига электрон Кундалик
Электрон Kundalik платформасига обуна нархи қоғоз кундаликнинг ўртача нархига тенг — 9 200 сўм. Уч ва ундан ортиқ фарзанди бор оилалар учун 10 фоизлик чегирма мавжуд.
Ушбу миқдорни тўлаб, ота-она ва ўқувчининг истаган бошқа яқин қариндошлари бир календар йил давомида боланинг мактаб ҳаётини кузатиш имконига эга бўлади.
Электрон тўловнинг икки йўли мавжуд: пластик карта ҳамда CLICK тўлов тизими орқали. Электрон кундалик учун тўловни амалга ошириш йўриқномаси билан бу ерда танишиш мумкин.
Кундалик обунаси учун тўловни 30 ноябрдан эътиборан амалга ошириш мумкин.
Эслатиб ўтамиз, 23 ноябрдан синов муддатининг охирги 7 куни бошланади. Ота-оналарга ўзларининг профилларидан кириш ва барча фарзандларининг кундаликларини кўра олишларини текширишлари тавсия этилади.
Kundalik’да ота-онанинг битта аккаунтига ҳар бир фарзандини «боғлаш» мумкин. Бунинг учун фарзандингиз таълим олаётган муассасага мурожаат қилиш лозим.
Фойдали жиҳатини биласизми?
Электрон кундалик ёрдамида ота-оналар ишдан чалғимаган ҳолда масофадан туриб фарзандларини барча баҳоларидан, мактаб ҳаётидан хабардор бўлиши, синф раҳбари ва бошқа ўқитувчилар билан доимий алоқада бўлиб, болада ўқув жараёни билан боғлиқ қийинчиликларни ўз вақтида енгишга ёрдам бериши мумкин.
Ўқитувчининг вақти тежалади!
Аввалгидек, мактаблар учун бюджет маблағлари ҳисобига сотиб олинган қоғоз муқобилида бўлгани каби, ўқитувчилар учун электрон журналдан фойдаланиш бепул тақдим этилади. Кўп йиллар давомида электрон журнал ва кундалик қўлланилаётган мамлакатлар тажрибаси шуни кўрсатмоқдаки, ўқитувчилар унинг ёрдами билан ҳар чоракда 20 соатдан ортиқ иш вақтини тежайди. Мазкур тежалган вақтни эса ўқитувчи болалар билан ижодий шуғулланишга ёки қўшимча ўқув материалларини ўзлаштиришга сарфлаши мумкин.
Шахсий маълумотлар ишончли ҳимояда
Kundalik.com TAS-IX ҳудудида жойлашган бўлиб, платформа билан ишлашда уяли алоқа операторлари орқали фойдаланиладиган интернет-трафик сарфланмайди. Фойдаланувчилар тўғрисидаги барча маълумотлар «Ўзбектелеком» серверларида сақланади. Бу эса ўқув жараёнидаги барча иштирокчиларнинг шахсий маълумотлари ишончли ҳимояда эканлигини англатади.
Маълумот учун, бугунги кунга қадар 1557та мактаб электрон Kundalik тизимида рўйхатдан ўтган, шундан 1482 мактаб қоғоз журнал ва кундаликдан бутунлай воз кечган
More...
Бугун Учқудуқ туманидаги “КЕLAJAК” ёшлар марказида Навоий вилояти ҳокими Қ.Турсуновнинг “Ҳоким ва ёшлар” учрашуви бўлиб ўтди.
Учрашувда вилоят ва тумандаги давлат ва жамоат ташкилотлари раҳбарлари ҳамда учқудуқлик ёшлар иштирок этишди.
“Ҳоким ва ёшлар” учрашувида вилоят ҳокими Қ.Турсунов сўзга чиқиб, вилоятимизда ўтган давр мобайнида ёшларга оид давлат сиёсати соҳасида олиб борилаётган ишлар амалга оширилаётган ислоҳатлар тўғрисида маълумот бериб ўтди.
Таъкидландики, давлат ва жамият бошқарувида ҳам, бизнесни тараққий эттиришда ҳам, умуман, барча соҳа ривожида салоҳиятли ёшлар муҳим ўрин тутади. Сабаби улар жамият учун “янги қон” вазифасини ўтайди. Янгидан-янги ташаббус-ғояларни илгари суриш, замонавий иш юритиш услубларини жорий қилишда ана шу қатламнинг нуқтаи назари ва саъй-ҳаракатлари алоҳида аҳамият касб этади.
Шундан сўнг, вилоят ҳокими ёшлар билан очиқ мулоқотга киришди. Учқудуқ ёшлари ўзларининг саволлари, таклифлар ҳамда муаммолари билан вилоят ҳокимига мурожаат қилишди.
Жумладан, Учқудуқ касб-ҳунар мактаби ўқувчиси Суҳроб Олимов, ижодга, журналистика соҳасига қизиқиши боис, ижодкор ёшлар ўртасида кўпроқ танловлар ўтказиш таклифини билдирди. Бу каби таклифни “Қизилқум” маданият уйи “Парвоз” театри актёри, Болалар мусиқа ва санъат мактаби ўқувчиси Мардон Саидов ҳам илгари сурди.
Шунингдек, юртимизда ахборот технологияларини ривожлантириш, IT парклар ташкил этиш орқали, ёшларимизни замон талабига мос кадрлар қилиб тарбиялаш мақсадида қатор ишлаб олиб борилаётир.
Навоий вилоят ҳокими ташаббуси билан Япониянинг Нагоя шаҳридаги Beeanz, Nakamura Jidousha, Gakko Place, Global Silk Road корпорациялари билан ҳамкорликда Зарафшон шаҳрида IT академия ташкил этилганидан кўпчиликнинг хабари бор.
IT академиянинг Зарафшон шаҳар раҳбари Буюк Ибодуллаев академиянинг Учқудуқ туманида филиалини ташкил этиш ҳақида фикр-мулоҳазаларини билдирди. Шу мақсадда “КЕLAJAК” ёшлар маркази биносида 3 та хона ва зарурий жиҳозлар ва компьютер воситалари билан таъминланишида амалий кўмак сўради.
Вилоят ҳокими Учқудуқ ёшлари билдирган фикр ва мулоҳазаларни инобатга олиб, икки нафар ижодкор ёшнинг шеърий тўпламини чоп эттириш, яқин кунларда “Шодлик” ёшлар амфитеатри ҳудудида бепул Wi-Fi зона ташкил қилинишини таъкидлади.
Самимий мулоқотлар асосида бўлиб ўтган “Ҳоким ва ёшлар” учрашувида Учқудуқ туман ҳокимлиги ҳомийлигида нашр этилган “Сени куйлайман, Ватан!” тўпламининг тақдимоти ҳам ўтказилди. Тўпламдан “Учқудуқ” газетаси қошида фаолият юритаётган адабиёт тўгараги иштирокчилари бўлган ижодкор ёшларнинг шеърлари жой олган.
Бундан ташқари, “Аёллар темир дафтари” га киритилган 5 нафар хотин-қизларга тикув машинаси ва пишириқлар пиширишга мўлжалланган печкалар тақдим этилди.
Ҳа, бугунги кунда юртимизда замонавий билим ва кўникмаларга эга, мамлакатнинг муносиб келажаги учун жавобгарликни ўз зиммасига ола биладиган, интилувчан ва серғайрат ёшларни тарбиялашга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Шу маънода бугунги ўтказилган “Ҳоким ва ёшлар” учрашуви ҳам ана шу мақсадларга хизмат қилиши билан аҳамиятлидир.
Учқудуқ туман ҳокимлиги ахборот хизмати.
Маълум қилинишича, 2019 йил ва 2020 йилнинг 9 ойи давомида 720та оғир, 207та ўта оғир турдаги жиноятлар фош этилмасдан қолган.
Олий Мажлис Сенатининг тўққизинчи ялпи мажлисида сенаторлар «Геном бўйича давлат рўйхатига олиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунини кўриб чиқишди.
Мажлис давомида Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитаси аъзоси Фарҳод Боқиев қонун мазмун-моҳияти ҳақида гапирди.
«2019 йил ва 2020 йилнинг 9 ойи давомида 720та оғир, 207та ўта оғир турдаги жиноятлар фош этилмасдан қолган. Бундан ташқари, биргина 2020 йилнинг 9 ойида 367та бедарак йўқолган фуқаролар топилмаган ва 224та номаълум мурдаларнинг шахси аниқланмаган», деди Фарҳод Боқиев.
У бу қонун 50га яқин мамлакатда мавжудлигини, ДНК базалари билан ишлайдиган давлатлар борлиги, мана шу давлатларда 60 миллиондан ортиқ шахсларнинг маълумотлар базалари сақланишини таъкидлаб ўтди.
«Геном ахборотлар базаси ёрдамида жиноятларни очиш механизмларининг жорий этилиши нисбатан мураккаб, ўта оғир ва очилмаган жиноятларни очишга имкон яратиш билан бирга қилмиш учун жазо муқаррарлигини таъминлайди. Бирор шахс жиноят қилиш учун қанчалик пухта режа қилмасин, содир бўлган жойда ўзи хоҳламаган ҳолатда биологик материални қолдиради. Бу соч толаси, қон доғи, тер доғи, сўлак бўлиши мумкин. Мана шу қолган биологик материалдан олинган геномга оид ахборот ўша жиноятнинг фош этилишига олиб келади», деди Фарҳод Боқиев.
Ҳозирда содир этилаётган оғир ва ўта оғир турдаги жиноятлар тўлиқ фош этилиши ва жазо муқаррарлигини таъминлашни талаб этади. Бунда жиноятчилар томонидан ҳодиса жойларида ўз изларини қолдирмаслик мақсадида турли усуллардан фойдаланилмоқда.
Мазкур қонун қабул қилинишининг аҳамиятли томони шундаки, ушбу соҳага замонавий усул ва технологияларни жорий этиш алоҳида аҳамият касб этади. Ўз навбатида, чет эл тажрибаси жиноятчилик билан курашишда геном ахбороти маълумотлар базаси ёрдамида жиноятларни фош этиш муҳим аҳамият касб этиб, юқори самара бераётганини кўрсатмоқда.
Ҳозирги кунда жиноят содир этиш усуллари ҳам такомиллашиб бормоқда. Уларнинг асосий мақсади жиноят содир этилган жойда қолдириладиган изларни минималлаштиришдан иборат бўлиб, бу эса содир этилган жиноятларни очиш жараёнларини қийинлаштирмоқда. Геном ахборот маълумотлар базаси ёрдамида жиноятларни очиш механизмининг жорий этилиши нисбатан мураккаб, ўта оғир ва очилмаган жиноятларни очишга имкон яратиш билан бирга қилмиш учун жазо муқаррарлигини таъминлайди.
Қонун билан бир қатор янгиликлар киритилмоқда.
Хусусан, қонунда биологик материал, геном бўйича давлат рўйхатига олиш, геномга оид ахборот ва унга ишлов бериш, геномга оид ахборотнинг ягона маълумотлар базаси, одам ДНКсининг суд-биологик экспертизаси шахснинг биологик қариндошлари каби тушунчаларига аниқлик киритилмоқда. Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, қонунчиликка «Шахснинг биологик қариндошлари» деган янги тушунча ҳам кириб келди.
Геном бўйича давлат рўйхатига олиш доирасидаги ваколатли органларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари белгиланмоқда. Геномга оид ахборотларнинг ягона маълумотлар базасини юритишни амалга оширувчи ваколатли давлат органи – Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги ҳисобланади. Геномга оид ахборот инсонга тегишли бўлган ўта нозик ва муҳим бўлган конфеденциал ахборот бўлгани боис унинг бут сақланиши ва махфийлигини таъминлайди.
Бундан ташқари, қонунга мувофиқ Геном бўйича давлат рўйхатига олиш мажбурий ва ихтиёрий равишда амалга оширилади.
Мажбурий – оғир ва ўта оғир жиноятларни содир этишда гумон қилинувчи, айбланувчи сифатида жалб қилинган, оғир ва ўта оғир жиноятларни содир этганлик учун ҳукм қилинган шахслар, шунингдек, жинсий эркинликка қарши жиноятлар, ўн олти ёшга тўлмаган шахс билан жинсий алоқа қилиш ва ўн олти ёшга тўлмаган шахсга нисбатан уятсиз-бузуқ ҳаракатлар қилиш билан боғлиқ жиноятларни содир этганлик учун ҳукм қилинган шахслар.
Шунингдек, шахси аниқланмаган шахсларнинг терговга қадар текширув, суриштирув, дастлабки тергов ва суд жараёнида олинган биологик материаллари, таниб олинмаган мурдалар (тана қолдиқлар, қисмлари) ҳам мажбурий равишда амалга оширилади.
Ихтиёрий – Геном бўйича давлат рўйхатига олиш Ўзбекистон фуқароларининг, чет эл фуқароларининг ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг ёзма аризаларига кўра пулли асосда амалга оширилади.
Бундан ташқари, бедарак йўқолган шахсларни қидиришга кўмаклашиш мақсадида уларнинг биологик қариндошлари бепул асосда геном бўйича ихтиёрий равишда давлат рўйхатига олишдан ўтиши мумкин.
Қонун билан Геномга оид ахборотни олиш, унга ишлов бериш ва уни муҳофаза қилишнинг асосий талаблари белгиланмоқда.
Шунингдек, Геном бўйича давлат рўйхатига олинган ахборотдан:
- жиноятларнинг олдини олиш, уларни очиш ва тергов қилиш, шунингдек, уларни содир этган шахсларни фош этиш ва аниқлаш;
- бедарак йўқолган шахсларни қидириш;
- таниб олинмаган мурдаларнинг (тана қолдиқларининг, қисмларининг) шахсини аниқлаш;
- биологик қариндошликни аниқлаш мақсадида фойдаланилади.
Бу эса халқаро ҳуқуқ нормаларига тўла жавоб берадиган қонунийлик, инсонпарварлик, махфийлик принципларига амал қилинишини таъминлайди.
Яна бир жиҳат. Биологик материал ва Геномга оид ахборотни сақлаш муддатлари ва йўқ қилиб ташлашнинг тартиблари белгиланмоқда.
Агар шахс ўзининг барча биометрик маълумотлари қонунийлик асосида давлат рўйхатига олинганлигини ҳис этса ва ҳар қандай жиноий қилмиши фош этилишини олдиндан англаб етса, аксарият вазиятларда бу жиноят қилишдан қайтаради.
Мажлисда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан тезкор-қидирув фаолиятида қонунийлик асосида шакллантирилган фуқароларнинг биометрик маълумотлари ҳақидаги маълумотлар базаси мамлакатимизда фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш, жамият ва давлат хавфсизлигини таъминлашда муҳим аҳамият касб этиши таъкидланди.
Сенаторлар томонидан «Геном бўйича давлат рўйхатига олиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни маъқулланди. Қонун 2023 йил 1 январдан эътиборан кучга киради.
Закотни турли томон турлича изоҳлаши мумкин, бунда уни тўловчининг изоҳи, уни олувчиникидан, иқтисодчининг изоҳи, ҳуқуқшунос олимникидан фарқ қилади ва закот шуниси билан ҳам ажойибдир. Мана шундай изоҳларнинг баъзилари:
- Закот исломнинг бешта устунидан биридир;
- Закот – молиявий ибодатдир;
- Закот – бойлар учун синовдир;
- Закот – қалбларни бахиллик ва хасисликдан тозаловчидир;
- Закот – мулкдорларнинг йўқсиллар олдидаги қарзидир;
- Закот – мусулмонлар ўртасидаги биродарлик муносабатларини яхшиловчидир;
- Закот – уни тўлашга қодир бўлган мусулмоннинг бир йилда бир тўлайдиган мажбурий тўловидир;
- Закот – бир мусулмоннинг нисобга етган ва закот тўланадиган (яъни хожати аслиядан ташқари бўлган) мол-мулкини бор-йўғи 2.5% дир;
- Закот – ҳар бир қийналган камбағалга энг зарур (бошланғич) таъминот ва оғир молиявий ҳолатдан чиқиб олишини кафолатловчи моддий ёрдамдир;
- Закот – жамиятдаги бойликларнинг бир қисмини (аниқроғи қирқдан бирини) бойлардан (уларнинг ўз қўллари билан) камбағалларга ўтишини ва шу орқали ҳудуд иқтисодиётининг яхшиланишига хизмат қилувчи ажойиб иқтисодий воситадир;
- Закот – мол-мулкни сақловчи ва баракотли қилувчидир.
Янги турдаги коронавирус бошқа хасталикларнинг хусусиятларини ўзида жамлаган.
Бу ҳақда биология фанлари доктори, Новосибирск давлат университети табиий фанлар факультетининг биотехнология ва вирусология лабораторияси мудири Сергей Нетесов маълум қилди.
Зеро, мутахассиснинг сўзларига кўра, цитокин бўрони — организмда коронавирус ҳужумидан кейин пайдо бўладиган реакция, бошқа хавфли касалликлар, масалан, эбола билан ҳам содир бўлади. Бундан ташқари, коронавирусга хос бўлган энг кенг тарқалган қон ивиши синдроми ҳам Қрим-Конго геморрагик иситмаси, Денге иситмаси, шунингдек, буйрак синдроми билан кечувчи геморрагик иситмада ҳам учрайди.
Шунинг билан биргаликда, Нетесовнинг таъкидлашича, ҳид йўқотиш нафақат коронавирус инфекциясининг аломати ҳисобланади, балки камида 20 та фанга маълум бўлган вируслар ҳам худди шундай хусусиятга эга.
