Дунёда инсон саломатлиги учун масъул бўлган, улар умрининг бардавом бўлиши учун жон куйдиришга тайёр турган Абу Али ибн Синодек буюк аждодларимизнинг муносиб ворислари бўлган тиббиёт ходимлари ўзларининг касб байрамини кенг нишонладилар.

     Дарҳақиқат, шифокорлар ҳар даврнинг қаҳрамони ҳисобланади. Дунё яралибдики, инсонларнинг дардига дармон бўлгувчи ушбу шарафли касб эгалари ўз қадри ва аҳамиятини йўқотмаган. Мақолада Учқудуқ туман тиббиёт бирлашмаси фаолияти ҳақида қисқача тўхталиб ўтамиз.

    Туман марказий шифохонаси Бухоро вилояти ижроия комитетининг 1982 йил 1 майдаги буйруғига асосан ташкил этилган. Биринчи бош шифокор қилиб Балсариев Шарапбек Жумадиллаевич тайинланган. Қарийб 40 йил давомида Умирзах Узахбаев, Эргаш Ойдинов, Алмахан Нурмаханов, Айдос Ерманов, Қартбай Тишқанбаев, Копжасар Молдабаев, Айсулу Умиралиева, Жамалиддин Қоржинбаев, Эргаш Аҳмедов, Азизжон Авазов, Умар Шодиев, Зафар Расулов, Фозил Ризаев сингари билимли ва фидойи шифокорлар бош врач лавозимида ишлаганлар.

   Бугунги кунда ёш, иқтидорли ва ташаббускор врач Нурали Сафоев жамоага етакчилик қилиб келмоқда.

    Тумандаги 37 254 нафар аҳолига тиббий хизмат кўрсатаётган тиббиёт бирлашмасининг таркибий тузилмасида 80 ўринга мўлжалланган марказий касалхона, 125 қатновга мўлжалланган кўп тармоқли марказий поликлиника, тез ёрдам бўлими, соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш бўлими, ногиронлар, кексалар ва аҳолининг бошқа эҳтиёжманд қатламларига тиббий-ижтимоий ёрдам кўрсатиш бўлими, 25 қатновга мўлжалланган 7 та оила шифокорлик пунктлари ва 1 та оилавий поликлиника фаолият олиб боради.

    Ҳудуд аҳолисининг барча қатлами патронаж хизмати билан қамраб олинган. Кўп тармоқли поликлиникада 142 нафар ўрта тиббий ходимдан 43 нафари умумий амалиёт ҳамширалари ҳисобланади. 

    Шунингдек, оилавий шифокорлик поликлиникасида 29 нафар ҳамширанинг 10 нафари патронаж ҳамшираси вазифасини бажариб келмоқда.

     Ўтган даврда патронаж хизмати мутлақо янгича асосда ташкил этилди. Ҳамшираларнинг уйма-уй юриб, ҳар бир фуқаро саломатлигини назорат қилиб бораётгани касалликларнинг олдини олиш ва аҳолининг тиббий маданиятини юксалтиришда муҳим роль ўйнамоқда.

     Туманда жами 55 нафар ўзгалар парваришига муҳтож бўлган кексалар ва ногиронлар рўйхатга олинган бўлиб, ижтимоий ёрдам кўрсатиш бўлими томонидан тиббий ижтимоий ёрдамлар кўрсатиб келинмоқда.

     Соғлиқни сақлаш тизимида амалга оширилаётган ислоҳотлар бугунги кунга келиб ўз натижаларини бераётир. Соғлиқни сақлаш вазирлигининг бирламчи тиббий-санитария ёрдами муассасаларида дори воситалари ҳаракатини тартибга солишга доир қабул қилинган ҳужжатига мувофиқ, 66 хил турдаги дори-дармонлар аҳолига биринчи ёрдам ва даво курси сифатида бепул берилмоқда. 

     Шунингдек, СОVID - 19 касаллигини олдини олиш мақсадида 91 % аҳоли эмлаш билан қамраб олинди. Мактаб, мактабгача таълим муассасалари ва тиббиёт ходимлари гриппга қарши вакцина билан бепул эмланди. Ҳозирги кунда мактабгача таълим ташкилоти тарбияланувчилари ва 1-синф ўқувчилари гриппга қарши вакцина билан бепул эмлаш ишлари олиб борилмоқда. 

      Туманда оналик ва болаликни муҳофаза қилиш бўйича ишлар кўлами ҳам кенгаймоқда. Хусусан, ҳомиладор аёллар саломатлигини доимий назорат қилиш тизими йўлга қўйилгани оналар ва гўдаклар ўлимининг олдини олишда муҳим омил бўлмоқда.

     Тиббиёт бирлашмасида самарали меҳнат қилиб келаётган билимли ва жонкуяр тиббиёт ходимларидан акушер-гинеколог врач Гулбаҳор Нурназарова, невропатолог Зафар Қўзиев, врач-терапевт Раъно Аҳмедова, оила шифокори Марҳабо Аслонова, педиатр врач Барно Артикова, лор врачи Актам Шералиев, “Авангард” ОШП врачи Азизбек Бўронов, бош ҳамшира Ирода Пўлатова, кўп тармоқли поликлиника врачи Маҳфуза Юсуповалар инсонлар соғлигию, саломатлиги учун курашда доимо олдинги сафларда бўлиб, зиммаларига юклатилган масъулиятни сидқидилдан бажармоқдалар.

Эл-юртимиз дардига ҳамиша дармон бўлиб келаётган сиз, азизлар, бор куч-ғайратингиз, билим ва малакангизни аямасдан меҳнат қилаётган экансизлар, қўлларингиз асло дард кўрмасин, деймиз!. Халқимизнинг бахтига доимо соғ-саломат бўлиб юринглар!

Райҳон ҚОДИРОВА,

махсус мухбиримиз.

   Туманимиздаги 18-умумий ўрта таълим мактаби спорт залида «Соғлом аёл – буюк келажак» шиори остида «Аёллар спорт фестивали» ўтказилди. Унда тумандаги корхона ва ташкилотларда фаолият юритаётган фаол хотин-қизлар қатнашди.
    Тадбир маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш туман бўлими ҳамда туризм ва спорт бўлими ҳамкорлигида ташкил этилди.
Тадбирнинг очилиш маросимида сўзга чиққанлар жамиятимизда ҳар соҳада аёллар фаоллигини алоҳида эътироф этишди. Аёллар қадр топган жамиятда юксалиш, тараққиёт ва тинчлик бардавом бўлишини алоҳида таъкидлашди.
     Шунингдек, сўнгги йилларда давлат раҳбари томонидан хотин-қизларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигини ошириш борасидаги кенг кўламли ишларга алоҳида эътибор қаратилаётгани, аёлларнинг турли соҳаларда ўз иқтидор ва қобилиятини намойиш этиб, уларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатлари ҳимоясини таъминлаш, оила институтини янада мустаҳкамлаш бўйича режали ишлар амалга оширилаётгани эътироф этилди.
Тадбирдан кўзланган асосий мақсад хотин-қизларни жисмоний тарбия билан мунтазам шуғулланишга жалб этиш, уларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш, ҳар томонлама жисмоний камол топишига кўмаклашишдан иборатдир.
    Мусобақа беллашувларида 20 та жамоа иштирок этди. Муросасиз кечган баҳсларда фахрли биринчи ўринни 13 - сонли давлат мактабгача таълим ташкилоти жамоаси, иккинчи ўринни 18 - умумий ўрта таълим мактаби жамоаси, учинчи ўринни 5-сонли давлат мактабгача таълим ташкилоти жамоалари эгалладилар.
Фестивал якунида ғолиб ва совриндорларга ташкилотчилар томонидан диплом ҳамда эсдалик совғалари топширилди.

Дилдора САЪДУЛЛАЕВА,
туман ҳокимининг хотин-қизлар масалалари бўйича маслаҳатчиси.

    Uchquduq tuman Maktabgacha ta’lim bo‘limiga qarashli 14-son DMTTda “Uycha” guruhi tomonidan Oltin kuz fasliga bagishlab “Mehrjon” bayram tadbiri o‘tkazildi. Tadbir tarbiyachi- pedagoglar Buvsora Normurodova va Nigina Isamovalar tomonidan tashkillashtirilib, unda ishtirok etgan tarbiyalanuvchi bolajonlar Oltin Kuz fasliga atab sherlar, topishmoqlar va Dehqonbobo bilan birgalikda “meva va sabzavot” lardan foydalanib qiziqarli o‘yinlar o‘ynashdi.

   Bolajonlar tomonidan ijro etilgan kuy-qo‘shiqlar va raqslarni tadbir ishtirokchilari va mehmonlar qiziqish bilan tomosha qildilar.Ayniqsa “Kuz” fasli hamda “Dehqonbobo” obrazlari bolajonlarga ko‘tarinki kayfiyat hamda zavq bag‘ishladi.

    Давлат божи қайта кўриб чиқилади, иккиламчи бозордан сотиб олинган автомобилни расмийлаштириш харажатлари ҳам кескин камаяди.
14 ноябрь куни ҳукумат томонидан Олий Мажлис Қонунчилик палатасига 2022 йил учун Давлат бюджети лойиҳаси ва Бюджетнома киритилди. Бу ҳақда депутат Дониёр Ғаниев хабар қилмоқда.
   Ушбу ҳужжатларга кўра, фуқароларга мулкий муносабатларни амалга оширишда давлат рўйхатидан ўтказиш жараёнларини енгиллаштириш ва мулк ҳуқуқини тўлақонли тасарруф этишга қулай шароитларни яратиш мақсадида 2022 йил 1 январдан бошлаб автотранспорт воситаларини сотиб олганлик учун йиғим тўлиқ бекор қилинади.
    Депутат Молия вазирлигидаги манбаларга асосланиб ёзишича, «Давлат божи тўғрисида»ги қонунга киритилиши кутилаётган ўзгартиришга асосан автомобил олди-сотди шартномасини нотариал расмийлаштириш учун ундириладиган давлат божи, транспорт воситасининг от кучи ва ишлаб чиқарилган санасидан қатъи назар, БҲМнинг 3 баробари (810 минг сўм) этиб белгиланади (солиштириш учун амалдаги тўлов миқдори БҲМнинг 2 баробари (540 минг)дан 10 баробаригача (2 млн. 700 минг).
    «Демак, «2022 йил учун давлат бюджети тўғрисида»ги қонун қабул қилиниши ҳамда «Давлат божи тўғрисида»ги қонунга тегишли ўзгартириш киритиш ортидан иккиламчи бозордан сотиб олинган автомобилни расмийлаштириш харажатлари кескин камаяди.
Мисол учун, амалдаги тартибга асосан от кучи 105 бўлган ва ишлаб чиқарилган санаси 3 йилдан кўп бўлмаган «Нексия» автомобилининг олди-сотди шартномасини нотариал расмийлаштириш учун ҳозир ўртача 5 млн 535 минг сўм харажат талаб қилинаётган бўлса, қонунчиликка юқоридаги ўзгартиришлар киритилгандан сўнг (2022 йил 1 январдан) бу харажатлар тахминан 4 млн сўмга камайиб, 1 млн 600 минг атрофида бўлади.
    Статистик маълумотларга кўра, мамлакатимизда бир йилда 300 мингдан ортиқ (ишончномалар билан ҳисоблаганда аслида 700 мингдан ошади) автомобил олди-сотди шартномалари амалга оширилишини инобатга олсак, кўзда тутилаётган бу ижобий ўзгаришлар натижасида фуқаролар ихтиёрида қўшимча 1,2 трлн сўмдан ортиқ маблағ қолдирилади», дея ёзади депутат.
    У 2019 йил 1 октябрдан бошлаб Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган янги автотранспорт воситаларини сотиб олганлик учун 3 фоизлик йиғим автомашиналар нархига киритилгани ва шу кунгача фуқаролар UzAuto Motors автомашиналарини 3 фоиз ортиқ нарх билан харид қилиб келаётганини эслатиб, энди ушбу йиғим бекор қилиниши ортидан UzAuto Motors автомобил нархларини 3 фоизга тушириши кераклигига ишора қилган.
«Лекин компания харидорлардан автомашина нархи ичида олинган 3 фоизлик йиғимни (биргина 2020 йилнинг 9 ойида 582,6 млрд сўмни ташкил этган) шундоқ ҳам давлат бюджетига тўламай келганини инобатга олсак, булар нархни оширса-оширадики, асло камайтирмайди», дея қўшимча қилади у.
   • Аввалроқ, Kun.uz сайтида одамларни кўпдан бери қийнаётган масала — эски автомашиналарни расмийлаштиришдаги божлар қайта кўриб чиқилиши лозимлиги, иккиламчи бозордаги автомобилни харидор номига расмийлаштириш ҳаддан зиёд қимматлиги, шунингдек, яширин харид сифатида нотариал тасдиқланадиган ва нисбатан арзонроқ бош ишончнома келтириб чиқараётган хатарлар ҳақида мақолалар эълон қилинган эди.
   • Мазкур мақолаларга асосан депутат Дониёр Ғаниев иккиламчи бозордан харид қилинган автотранспортни расмийлаштиришдаги тўловлар қайта кўриб чиқилиши лозимлиги бўйича молия вазирига сўров юборганини ва 2022 йилги давлат бюджети муҳокамасида бу масалани кўтариб чиқишини маълум қилганди.
   • Кейинроқ, депутат ўз сўровига жавоб олганини, унда сотиб олинган автотранспорт воситасини ДЙҲХХда рўйхатдан ўтказиш учун транспорт воситасининг от кучи ва ишлаб чиқарилган санасидан келиб чиққан ҳолда фуқаролардан ундириладиган йиғимни бекор қилиш, шунингдек нотариал идорада ундириладиган давлат божини пасайтириш назарда тутилаётгани маълум қилинганини билдирганди.

      Молия вазирлиги пенсия ишлари бўйича буйруқ лойиҳасини ишлаб чиқди

      Ўзбекистонда пенсия ишларини расмийлаштириш ва юритиш тартибини ўзгартириш режалаштирилмоқда. Бу ҳақда Norma хабар берди.

      Маълум қилинишича, Молия вазирлиги томонидан «Пенсия ишларини расмийлаштириш ва юритиш тартиби ҳамда пенсия ҳужжатларининг шакллари ва уларни тўлдириш қоидалари тўғрисидаги йўриқномага ўзгартиришлар киритиш ҳақида»ги буйруқ лойиҳаси ишлаб чиқилган. Таъкидланишича, лойиҳа ўзгартирилиши, унга қўшимча киритилиши ёки рад этилиши мумкин.

      Хусусан, пенсия йиғмажилди, пенсия ва бошқа тўловларни тайинлашга тааллуқли ҳужжатларни расмийлаштириш, шунингдек аризаларни рўйхатга олиш учун Пенсия жамғармаси бўлими томонидан рўйхатга олиш китоблари ахборот тизимида электрон шаклда юритилади. Пенсионерларга берилган гувоҳномаларни рўйхатга олиш китоби бундан мустасно.

      Қайд этилишича, пенсия йиғмажилдининг тўғри расмийлаштирилиши пенсия, нафақа ва бошқа тўловларни тайинлаш (қайта ҳисоблаш) ва бошқа тўловларни ташкил қилиш шўъбасига юкланади. Пенсия йиғмажилдини расмийлаштириш ва юритиш ягона тартибига амал қилиниши устидан назоратни олиб бориш шўъба мудирига, умумий назорат эса Пенсия жамғармаси бўлимининг бошлиғига юкланади.

      Шунингдек, лойиҳа билан пенсия, уй-жой–коммунал хизматлари учун компенсация пул тўловларини тайинлаш, пенсия ва ижтимоий нафақаларни қайта ҳисоблаш, тўловни тиклаш ва бошқалар тўғрисидаги аризаларнинг янги шакллари таклиф қилинмоқда.

    Бугун Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги мажлиси бўлиб ўтди. Унда давлат ва жамиятимиз ҳаётига оид бир қатор муҳим қонун лойиҳалари қизғин муҳокама этилди.

     Хусусан, “Бола ҳуқуқларининг кафолатларини таъминлаш тизими янада такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва кўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонун лойиҳаси иккинчи ўқишда моддама-модда кўриб чиқилди.

    – Мамлакатимизда инсон қадр-қимматини улуғлаш, инсонпарварлик тамойилларига асосланган саъй-ҳаракатларни амалга оширишга алоҳида эътибор қаратилади, – деди Қонунчилик палатаси депутати М.Ҳасанова. –Мазкур қонун лойиҳаси инсонпарварлик сиёсатига қаратилган ҳужжатлардан бири, десак тўғри бўлади. Ушбу қонун лойиҳаси билан жиноят қонунчилигида вояга етмаганларга нисбатан инсонпарварликни кучайтириш мақсадида уларни жиноий жавобгарликка тортиш ёшини ўн уч ёшдан ўн тўрт ёшга кўтариш, вояга етмаганларнинг жинсий дахлсизлигига қарши жиноятлар, хусусан, Жиноят кодексининг 128 ва 129-моддалари санкцияларини кучайтириш назарда тутилмоқда.

    Шунингдек, вояга етмаган жабрланувчи ёки гувоҳни сўроқ қилишнинг умумий давомийлиги кун давомида тўрт соатдан ошмаслиги, вояга етмаган жабрланувчи, гувоҳ, гумон қилинувчи ёки айбланувчини сўроқ қилишда вояга етмаган шахснинг ёки унинг қонуний вакилининг илтимосига кўра психолог иштирок этишини таъминлашга қаратилган моддалар лойиҳада ўз аксини топмоқда.

    Ўзбекистонда 2022 йилда иш ҳақи, пенсия, стипендия, нафақа миқдорларини ва айрим хизмат турлари бўйича тарифларини ошириш билан боғлиқ харажатларга 11,7 триллион сўм йўналтирилади. Бу ҳақда манбаларига асосланиб «Давлетовуз» Telegram канали хабар қилди.

    Қайд этилишича, 2022 йилда давлат қарзларини сўндириш харажатлари 10 триллион сўмдан ортиқ, шу жумладан, давлат қарзига хизмат кўрсатиш бўйича фоиз тўловлари учун харажатлар 4 триллион сўмдан ортиқ бўлиши кутилмоқда. Шунингдек, 2022 йилда иш ҳақи, пенсия, стипендия, нафақалар миқдорларини ва айрим хизмат турлари бўйича тарифларни ошириш билан боғлиқ харажатларга 11,7 триллион сўм йўналтирилади.

  Таъкидланишича, Пенсия жамғармасига трансфертлар учун 14 триллион сўм, таълим кредитини молиялаштиришга 1 триллион сўм, Давлат тиббиёт суғуртаси жамғармаси харажатлари учун 600 миллиард сўм ажратилади. Коронавирус пандемиясига қарши курашиш ва вакцина сотиб олиш учун харажатларга 1,7 триллион сўм йўналтирилади.

   Эслатиб ўтамиз, президент фармони билан 1 сентябрдан бошлаб бюджет ташкилотлари ходимларининг иш ҳақи, пенсия, стипендия ва нафақалар миқдори 1,1 баробарга оширилди. Фармонга кўра, пенсияни ҳисоблашнинг базавий миқдори — ойига 289 000 сўм, ёшга доир энг кам пенсиялар — ойига 565 000 сўм, болаликдан ногиронлиги бўлган шахсларга бериладиган нафақа — ойига 622 000 сўм этиб белгиланган.

     Фарзандларимизнинг шахс бўлиб камол топишида сифатли таълим-тарбиянинг ўрни нечоғлик беқиёс аҳамиятга эга эканини мустақиллигимизнинг ўтган ўттиз йили давомида барчамиз англадик. Бугун мана шу ислоҳотлар самараси сифатида туманимизда таълим соҳасида эришилаётган ютуқлар алоҳида эътирофга муносиб.
    Учқудуқ туман халқ таълими бўлимига қарашли таълим муассаларида  жами 815 нафар педагог ходим фаолият юритади, уларнинг 94 нафари ёки 11,5 % олий тоифали, 199 нафари ёки 24,4 % 1-тоифали, 258 нафари ёки 31,6 % 2-тоифали, 264 нафари ёки 32,3 % мутахассис ўқитувчилар ташкил этмокда. 782 нафари ёки 96 % олий маълумотли, 23 нафари ёки 3 % тугалланмаган олий маълумотли ва 33 нафари 4 % ўрта махсус маълумотли ўқитувчиларни ташкил этади.
    Бола таълим-тарбиясида катталарнинг шахсий ўрнаги ниҳоятда муҳим аҳамият касб этиши кўплаб манбаларда қайд этилган. Шу маънода, ўқитувчиларнинг эришган муваффақиятлари ўқувчиларни ҳам юксак марралар сари ундамоқда. Билимли, фидойи, ўз касбининг моҳир устаси бўлган ўқитувчилар мехнати муносиб рағбатлантирилмокда.
    Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 29 сентябрдаги «Ўқитувчи ва мураббийлар куни муносабати билан таълим-тарбия тизимида алоҳида ўрнак кўрсатган ходимлардан бир гуруҳини мукофотлаш тўғрисида»ги Фармонига асосан Учқудуқ туман халқ таълими бўлимига қарашли 3-умумий ўрта таълим мактаби бошланғич таълим ўқитувчиси Лагутина Ольга Владимировна «Меҳнат шуҳрати» ордени билан мукофотланди.
    Яна 6 нафар педагог - «Халқ таълими аълочиси», 1 нафар педагог -«Халқ таълими фидоийси» кўкрак нишони билан тақдирланди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Замонавий мактаб»ларни ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2019 йил 26 ноябрдаги ПҚ-4537-сонли қарори ижросини таъминлаш мақсадида халқ таълими тизимидаги умумтаълим муассасалари «Замановий мактаб»ларга қўйилган талаблар асосида саралаб олинди.
    Учқудуқ туманидаги 9-умумий ўрта таълим мактаби саралаш босқичларида муваффақиятли иштирок этиб, жами 484.5 балл тўплаб 3-даражали «Замонавий мактаб» мақомига сазовор бўлди.
Шунингдек, умумий ўрта таълим мактаблари моддий техник базасини мустаҳкамлаш, куз-қиш мавсумига тайёрлаш харажатлари учун 605 млн сўм миқдорида бюджет маблағлари ажратилди.
2020-2021 ўқув йилида умумтаълим мактабларини 446 нафар ўқувчи тугатди. Шундан 443 нафар битирувчилар олий таълим муассасаларига ҳужжат топширишди.
Мактаб битирувчиларидан 267 нафари ёки 60 % олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилинди.
Уларнинг 179 нафари ДТМ тест синови асосида талабаликка тавсия этилди, шундан 96 нафари давлат гранти, 83 нафари тўлов контракт асосида ўқишга қабул қилинди.
10 нафар битирувчи Ўзбекистондаги хорижий ОТМларнинг филиалларига, 78 нафари хорижий олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилинди.

Бугун эзгу ниятда қадалган, яхши парвариш қилинган ниҳол эртага, албатта, ўз мевасини берганидек, юртимизда ёш авлод камолотига қаратилаётган юксак эътибор ва ғамхўрлик ҳам келгусида кутилган самарани бериши шубҳасиз. Зеро, ёшлар давлатимизнинг оталарча меҳрини ва ишончини юракдан ҳис этиб улғаймоқда.