Депутатлар кўриб чиқаётган қонун лойиҳасига кўра, уй сотиб олишда унинг майдони қанчалигидан, автомобиль олди-сотдисида эса унинг ишлаб чиқарилган йили ва от кучидан қатъи назар бир хил давлат божи ундириш белгиланмоқда.

       10 май куни бўлиб ўтган Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги «Миллий тикланиш» демократик партияси фракциясининг йиғилишида «Давлат божи тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги қонун лойиҳаси ҳам муҳокама қилинди.

       Маълум қилинишича, ушбу ҳужжат билан нотариал ҳаракатларни амалга оширганлик учун давлат божини ундириш ва тўлашдан озод қилиш масаласи тартибга солинмоқда ҳамда давлат божини тўлашдан озод қилиш асослари белгиланяпти.

     Қуйи палата матбуот хизматига кўра, нотариал ҳаракатларнинг асосий қисми кўчмас мулклар, автотранспортлар олди-сотдиси билан боғлиқ бўлиб турган айни вақтда давлат божини тўлашда ҳам нотариусларда, ҳам фуқароларда турли тушунмовчиликлар пайдо бўляпти. Бу эса “ўз ўрнида қатъий «ставка»ларни белгилаш зарурати”ни келтириб чиқармоқда.

       Қонун лойиҳаси билан уй сотиб олишда майдоннинг қанчалигидан қатъи назар бир хил – 1,5 баробар миқдорда бож ундириш таклиф қилиняпти. Амалдаги қонунчиликда бу олтита тоифага ажратилган бўлиб, олти хил миқдорда давлат божи ундирилар эди.

«     Автотранспортлар олди-сотдисида ишлаб чиқарилган йили, от кучи, жами 12 та тоифага ажратилган ҳолда умумий нархнинг 10 баробари (2 700 000)гача тўлов қилиняпти. Шу боис, аксарият одамлар сотиб олаётган машинасини ўзининг номига расмийлаштиришдан кўра, 3 йиллик ишончнома имзолашни афзал кўрмоқда», дейилади хабарда.  

Таклиф этилаётган қонун лойиҳасида ишлаб чиқарилган йили ва от кучидан қатъи назар, автомобиль олди-сотдисида базавий ҳисоблаш миқдорининг уч баробари (810 минг сўм) миқдорида давлат божи ундириш белгиланмоқда.

      Йиғилишда фракция депутатлари қонун лойиҳаси қўллаб-қувватлаган.

      Янги тартиб қонунчиликка кириши учун дастлаб бу лойиҳа Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ялпи мажлисида 3 ўқишда кўриб чиқилиб, қабул қилиниши керак. Сўнгра қонунни Сенат маъқуллайди ёки қайтаради. Парламент қабул қилган қонун президент томонидан имзолангач, ҳужжатнинг ўзида кўрсатилган муддатда кучга киради. 

    Инсон табиати янгиликка ташна. У хоҳ фойдали, хоҳ зарарли янгилик бўлсин, уни ўз ҳаётида, албатта, қўллаб кўргиси келади. Глобаллашув шиддати онг-қалбимиз ва ҳаётимизда шундай ўзгаришлар содир этмоқдаки, ундаги фойдали жиҳатлардан кўра, зарарлилари тез орада ўз акс таъсирини кўрсатмоқда.

    Бугун ҳар бир ёшу қари чекиш – бу зарарли одат эканлиги, саломатликка салбий таъсир кўрсатишини билади.

         Замонавий тиббий тадқиқотлар туфайли олимлар никотинни кам дозада истеъмол қилиш ҳолатида ҳам қуйидаги нуқсонларни келтириб чиқаришини исботлашди:

         Ўпка ва бошқа органлар саратони пайдо бўлиши хавфини оширади;

         Ҳам эркаклар ва ҳам аёлларда репродуктив функцияларни бузади;

         Умумий саломатликни ёмонлаштиради;

         Иммунитетни заифлаштиради;

         Қон томирларини торайтириши оқибатида, юрак-қон томир тизими касалликларини келтириб чиқаради.

          Энг даҳшатлиси, чекиш – бу мақсадли равишда орттирилган одат ҳисобланади. Инсон организми чекиш учун яратилмаган. Биринчи марта тамаки чекишда организм йўтал кўринишида унга қаршилик кўрсатмоқчи бўлади. Аммо, биз барибир, бу зарарли наркотикни ичимизга тортишга ҳаракат қилаверамиз.

БМТ маълумотларига кўра, дунёда кашандалик оқибатида ҳар йили 5,4 миллион, ҳар 6 сонияда 1 киши ҳаётдан кўз юмади. Мутахассисларнинг фикрича, зудлик билан зарур чоралар кўрилмаса, 2030 йилга бориб кашандалик ҳар йили 8 миллион кишининг ҳаётдан бевақт кўз юмишига сабаб бўлади. Дунёда чекувчилар сони бўйича биринчи ўринда Хитой, кейин Ҳиндистон ва Индонезия туради. Чекиш оқибатида келиб чиқадиган йиллик иқтисодий зарар 200 миллиард АҚШ долларидан ошиб кетмоқда.

          31 май – Бутун жахонда чекишга қарши кураш куни Инсоннинг замонавий ҳаёт тарзида чекиш кўпгина сурункали касалликларни келтириб чиқарувчи, иш қобилиятини пасайтирувчи, ногиронликни ва ўлимнинг кўпайишига сабаб бўлувчи хавфли омилларнинг асосийларидан бири бўлиб қолмоқда.

           Кимлар чекувчи ҳисобланадилар?

           Бир кун давомида  бир донадан сигарета чекаётган шахслар чекувчи ҳисобланадилар.

            Тамаки ва унинг тутуни таркибида одам организмига зарарли таъсир этувчи 400 дан ортиқ ҳар хил бирикмалар бўлиб, улардан энг заҳарлиси никотин, ис гази ва шуларга ўхшаш кўпгина зарарли моддалардир. 

            Никотин – энг кучли заҳарлардан бири. Ўпка тўқимасига  кирган никотин 7 секунддан кейин бош мияга етиб боради.

           Инсон учун никотиннинг ўлим дозаси 50-100 мг ёки 2-3 томчи. Айнан шундай доза ҳар куни  қонга 20-25 та сигарет чеккандан кейин тушади.

Бир кунда 1 қути сигарет чекиш – бу 1 йилда 500 рентген нурланишни олган билан баробар.

          Тамаки юрак – қон томир, нафас олиш, овқат ҳазм қилиш, асаб, ички секреция, жинсий безлар каби аъзоларига заҳарли таъсир қилиб миокард инфаркти, хафақон касаллиги, бронхларнинг сурункали яллиғланиши, яра ва саратон сингари кўпгина хавфли касалликларга сабаб бўлади.

          Тамаки наслга ҳам салбий таъсир қилиб, фарзандсизликка, туғиладиган болаларни заиф, ногирон, жисмоний нуқсонлар билан туғилишига сабаб бўлади.

Тамаки таркибидаги заҳарли бирикмалар таъсирида организмда модда алмашинуви бузилиб, А, В1, В6, В12, С каби витаминлар етишмовчилиги юзага келади.

    Мамлакат фуқаролари тўғрисидаги маълумотлар ҳар қандай давлат миллий статистикасининг муҳим қисми саналади. Бундай маълумотлар маълум вақт оралиғида аҳолини рўйхатга олиш тадбирлари орқали тўпланади. Улар нафақат республика, балки Ер юзи аҳолисининг сони, ижтимоий ҳолати, даромадлари каби бир қанча муҳим ахборотларни ҳисоблаб боришга хизмат қилади.

     Шу боис, Республикамизда мустақиллик йилларида аҳолини рўйхатга олиш тадбири илк бор ўтказилаётганлигини инобатга олиб, тадбирга пухта тайёргарлик кўриш ва уни сифатли ўтказиш мақсадида, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 11 ноябрдаги “Ўзбекистон Республикасида 2023 йилда аҳолини рўйхатга олишга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 710-сон қарори қабул қилинди.

   Қарор билан Ўзбекистон Республикасида аҳолини рўйхатга олиш 

2023 йил 1-25 ноябрь кунлари амалга оширилиши белгиланди.

Аҳолини рўйхатга олиш жараёнларини халқаро талабларга мос 

ва сифатли ўтказиш учун картографик материалларнинг аниқлиги 

муҳим ҳисобланади. Шу мақсадда, Давлат кадастр палатаси Навоий вилоят бошқармаси ва вилоят ҳокимликлари билан биргаликда аҳолини рўйхатга олиш учун зарур бўлган миқдорда шаҳар ва қишлоқ аҳоли пунктларининг схематик режалари ва хариталари тайёрланди.

 ВаШунингдек, Давлат кадастр палатаси Навоий вилоят бошқармаси ва вилоят ҳокимликлари шаҳар, туманлар ва шаҳарлар ҳокимликларига кадастр 

ва маҳалла органлари билан биргаликда аҳоли пунктлари ва кўчалар ном белгиларини ўрнатиш, хонадон ва уйларни рақамлаш ишлари амалга оширилди.

   Аҳолини рўйхатга олиш мамлакат ҳудудида миллати, элатидан қатъий назар барча инсонларни бирлаштирадиган умуммиллий тадбир бўлиб, унинг ўтказилишидан барчамиз, сиёсий қарашларимиз ва ижтимоий мавқеимиздан қатъий назар бирдек манфаатдормиз. Боиси, мазкур йирик ижтимоий тадбир орқали, биринчи навбатда, жами аҳолининг сони, фуқаролиги, никоҳ ҳолати, таълим даражаси, яшаш учун даромад манбалари, уйсизлар сони, уй хўжалинининг яшаш шароитлари каби бир қанча кўрсаткичлар бўйича бугунги кунда етарлича мавжуд бўлмаган маълумотлар базаси шакллантирилади. Шаҳарча, маҳалла, қишлоқ ва овуллар сони ҳамда уларнинг чегаралари, турар жойлар сони, улардаги мавжуд шарт-шароитлар тўғрисидаги маълумотларга аниқлик киритилади. 

Ушбу тадбирларнинг аҳамиятли жиҳати шундаки, улар орқали нафақат ўзимиз, балки келажак авлод учун муҳим маълумотларни тўплашга эришамиз. Аҳолини рўйхатга олиш натижалари мамлакатимизнинг кейинги демографик ва ижтимоий сиёсатини белгилаш билан бирга, республика ва ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш прогнозлари ҳамда дастурларини тузишда кенг қўлланилади. Кейинги ўн йилликка мўлжалланган оилаларни қўллаб-қўвватлашга қаратилган ижтимоий дастурларни шакллантириш, шифохоналар, болалар боғчалари, мактаблар ва уй-жой қурилишини режалаштиришда фойдаланилади. 

   Бир сўз билан айтганда, аҳоли тўғрисида тўпланадиган маълумотлар барча соҳаларни ривожлантириб, мамлакатни янада тараққий эттиришга, жаҳон майдонида Янги Ўзбекистоннинг янгича қиёфасини акс эттирувчи омил бўлиб хизмат қилади.

Учқудуқ туман статистика бўлими 

   Бугунги кунда «Солиқчи-кўмакчи» тамойили асосида давлат солиқ хизмати органлари томонидан тадбиркорлар ҳузурига борган ҳолда уларнинг муаммоларини ўрганиб, ижобий ҳал этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

   Хусусан, 2022-йилнинг апрель ойи давомида Учқудуқ туманидаги 134 та корхоналарнинг муаммолари батафсил ўрганилди. Натижада, солиқ хизмати органлари ходимлари кўмаги билан 134 та муаммолар ижобий ҳал этилди. Бугунги кунда бошқа ташкилотлар билан боғлиқ масалалар қатъий назоратга олиниб, ҳамкорликда ҳал этиш чоралари кўрилмоқда.

   Шунингдек, ўрганишлар давомида солиқ турлари бўйича 19 та субъектларнинг 76 миллион сўм мавжуд ортиқча тўлов суммаси қайтариб берилди.

   Таъкидлаш ўринлики, бугунги кунда солиқ тўловчиларга қулайликлар яратиш мақсадида электрон хизматлар кўрсатиш кўламининг янада кенгайтирилаётгани муҳим омил бўлмоқда. Масалан, бугунги кунга қадар вилоятда «Э-ижара» автоматлаштирилган дастурий маҳсулоти орқали 2 та шартномалар рўйхатга олинган.

   Дарҳақиқат, Президентимиз таъкидлаганларидек, солиқ тўловчиларга ҳақиқий маънода кўмакчи, ўргатувчи бўлиш солиқ органларининг бош вазифасига айланмоқда. 

   Масалан, жорий этилган қатор солиқ имтиёзлари, солиқ юки ва турларининг камайтирилганлиги тўғрисида тадбиркорлар ўртасида олиб борилаётган тушунтириш-тарғибот ишлари натижасида 52 та норасмий иш ўринлари қонунийлаштирилди. Муҳими, фуқаролар муқим иш ўринларига эга бўлди.

    Айниқса, турли сабаблар билан фаолияти вақтинча тўхтаб қолган тадбиркорлик субъектларини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, улар фаолиятини тиклаш борасида жорий йилнинг апрель ойи давомида самарали ишлар амалга оширилди.  

    Бугунги кунда қўлида ҳунари бор ёки уйда якка тартибда маълум фаолият билан шуғулланиб келаётган фуқароларимиз талайгина. Уларнинг ўзини ўзи банд қилиши, иш стажига эга бўлиши учун солиқ хизмати органлари томонидан доимий кўмак кўрсатиб келинмоқда. Жумладан, жорий йилнинг апрель ойи якуни билан туманда 257 нафар фуқаролар ўзини ўзи банд қилиш тизими орқали рўйхатдан ўтиб, муайян фаолият турлари билан мунтазам шуғулланиб келмоқда. Энг муҳими, уларнинг 8 нафарини 30 ёшгача бўлган ёшлар ташкил этади.

   Ҳурматли солиқ тўловчилар! Биз солиқ хизмати органлари ходимлари сизларнинг муаммоларингиз қонуний ҳал этиш, фаолиятингиз давомида юзага келган барча тушунмовчиликларга ечим топишда доимий кўмак беришга тайёрмиз. 

     ЙЎЛЧИЛАР ОВУЛИДАГИ МУҲТАШАМ “ОҚСАРОЙ” ТЎЙХОНАСИДА “УЧ АВЛОД УЧРАШУВИ” бўлиб ўтди.

    Бугун юртимиздаги тинчлик-осойишталик, халқимизнинг юксалиб бораётган турмуш даражаси, маҳаллаларимизнинг кўркам қиёфаси, одамлар онгу-тафаккуридаги ўзгаришлар, умуман, ҳаётимизнинг барча жабҳаларидаги тараққиёт юртдошларимизнинг Президентимиз бошчилигида олиб борилаётган ислоҳотларга, жонажон Ватанимизнинг келажагига бўлган ишончини янада мустаҳкамламоқда.

   Ҳурматли Президентимизнинг ташаббуси билан ёши улуғ инсонларга эътибор ва ғамхўрлик кўрсатиш, меҳнат фахрийларини эъзозлаш, ёшларга эса ўз имкониятларини намойиш этиш учун кенг имкониятлар яратишга алоҳида эътибор қаратилиб, бу йўналишлар давлат сиёсатининг устувор йўналишлари сифатида эътироф этилмоқда.

    Бугун, Учқудуқ туманида ўтказилган “Уч авлод учрашуви”дан кўзланган мақсад бу гўзал Ватанни, юртнинг шукуҳини тараннум этиш, нуронийларга эъзоз кўрсатиш, эҳтиром айлаш, ёшларимизга эса келажак бунёдкорлари сифатида улғайишлари йўлида уларга ҳаёт тажрибалари ва насиҳатларини етказишдан иборат бўлди.

    Ушбу тадбирда Учқудуқ туманининг олис овулларидан ҳамда туман марказида умргузаронлик қилаётган юз нафардан ортиқ нуронийлар, фахрийлар ва ёшлар иштирок этишди. 

   “Уч авлод учрашуви” тадбирида Учқудуқ туман ҳокими бугунги тадбир иштирокчилари ва учқудуқлик фаол, фидойи, ҳар соҳада ибрат бўлаётган фахрийлар, ўрта авлод вакиллари ҳамда ёшларга табрик йўллади.

   Шунингдек, тадбирда Шимолий кон бошқармаси директори Н.Ахатов ҳам сўзга чиқиб, бу ерга йиғилган барча-барчага ўзининг самимий дил изҳорларини билдирди. 

    Тадбирда таъкидланганидек, Янги Ўзбекистонда демократик давлат, фуқаролик жамияти барпо этиш йўлида ўтган даврда амалга оширилган улкан ишлар, эришилган юксак натижаларда, ҳеч шубҳасиз, ҳаётимизнинг турли соҳа ва тармоқларида фидокорона меҳнат қилаётган тумандошларимизнинг беқиёс ҳиссаси бор.

   Бугун ҳурматли Юртбошимиз томонидан инсон қадри учун тамойили остида олиб борилаётган ислоҳотлар, илгари сурилаётган эзгу ишларнинг энг олдинги сафларда эканлигингиз билан фахрланамиз.

   Ўзининг кўп йиллик ҳалол меҳнати, ватанпарварлиги, фидойилиги ва ташаббускорлиги билан алоҳида ибрат намунасини кўрсатиб келаётган юзлаб тумандошларимизнинг кўксини бугун турли даражадаги Давлат мукофотлари - орден ва медаллар безаб турибди.

   Бугун уларнинг кўпчилиги ушбу серфайз ва сермазмун даврамизда иштирок этишмоқда. Улар орасида доимо ўзининг эзгу дуолари, ҳаётий маслаҳатлари билан бизнинг ишимизга унум ва барака бераётган Абдулло бобо Керуенбаев, Мустафо ота Муратов, Гуласар опа Пардаева, Гулнора опа Рўзиева, Валентина Владимировна, Ольга Владимировна, Нурдулла Қистауов, Алмагул ая Тоғанасова, Насиба Рўзиева, Башорат Турсунова, Райҳон Қодирова сингари кўплаб мўътабар фахрийларимизнинг борлиги бизга куч-қувват бағишлайди, фидоийликка ундайди!.

   Яна бир эътиборли жиҳат, жаҳон интеллектуал мулк ташкилотининг “Ихтиро учун” олтин медали бир гуруҳ Навоий кон - металлургия комбинати ходимларига берилди. Улар орасида “Шуҳрат” медали совриндори Шимолий кон бошқармаси директори Неъматилло Асатович Ахатов, 3-сонли гидрометаллургия заводи директори Шуҳрат Ибраҳимович Нарбадаловларнинг ҳам борлиги бундай олижаноб инсонларнинг эл-юрт олдидаги хизматларини эътироф этиш ва муносиб тақдирлаш ватандошларимиз, айниқса, ёшларимизни юксак марралар сари руҳлантириш, улар қалбида Ватанга муҳаббат ва садоқат туйғуларини кучайтиришда муҳим аҳамият касб этади.

   “Уч авлод учрашуви” байрам тадбирида учқудуқлик фаол, фидойи, жонкуяр нуроний ва фахрийларнинг ҳаёти ва фаолиятига оид видеороликлар намойиш қилинди. Бир гуруҳ нуронийларга туман ҳокимининг ташаккурномаси, ШКБ томонидан эсдалик совғалари берилди.

    “Учқудуқ” ҳамда “Қизилқум” маданият уйи бадиий жамоаларининг чиқишлари даврага кўтаринки кайфият улашди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

    Учқудуқ туманида - “Хотира ва қадрлаш” куни кенг нишонланди

    Инсонга ҳар куни тинчлик-осойишталик ва хотиржамлик керак. Тинчлигини йўқотган хонадон ҳам, мамлакат ҳам асло хотиржам бўла олмайди.

   Биз азал-азалдан тинчликсевар халқмиз. Айнан шу ғоя тарғибига бағишланган буюк миллий маънавий меросимиз бор. Уларнинг барида тинчликнинг қадрига етиш тарғиб этилади, уруш эса батамом қораланади.

   9 майни Хотира ва қадрлаш куни тарзида умумхалқ байрами сифатида нишонлаб келаётганимиз замирида ҳам айнан ана шу эзгу мақсад ётибди.

  II жаҳон урушида Ўзбекистонимиздан 1 миллион 433 минг 230 нафар одам иштирок этди. 604 минг 52 нафар ҳамюртимиз уруш майдонларидан ногирон бўлиб қайтди, 450 мингдан ортиқ ватандошимиз эса қонли жангларда ҳалок бўлди. Жумладан, Учқудуқ туманидан  ҳам ўша 1941-1945 йиллардаги қирғинбарот урушга 421 нафар  мард ва жасур  йигитлар отланиб,  уларнинг 172 нафари ҳалок бўлди. Юзга яқин ёш навқирон учқудуқликлар майиб-мажруҳ бўлиб қайтдилар.

    Мана шундай қутлуғ айём кунида ҳаммамиз энг аввало уруш майдонларидан қайтмаган юртдошларимизнинг хотираси олдида бош эгиб, уларнинг руҳи покларига ҳурмат бажо келтирамиз.

   Учқудуқ туманида бу йил ҳам “Хотира ва қадрлаш куни” байрамига пухта тайёргарлик кўрилди. Бугунги дориломон кунлар учун жанггоҳларда матонат кўрсатган, фронт ортида кунларни тунларга улаб меҳнат қилган, бугун орамизда бўлмаган инсонлар хотирланди, уларнинг оилаларидан хабар олинди.

   Бугун 7 май куни туман марказидаги “Хотира” хиёбонида “Сизга таъзим, сизга эҳтиром!” мавзусида ўтказилган маънавий-маърифий тадбирда бу  эзгу амал янада кўпроқ намоён бўлди. Шу куни бу ерга барча корхона-ташкилотлар, ўқув муассасалари, ҳуқуқ-тартибот идоралари вакиллари тўпландилар.

   Туман ҳокими Соли Хамроев фронт орти меҳнат фахрийларини, нуроний ва ёларларни, туманимиз аҳлини 9 май – Хотира ва қадрлаш умумхалқ байрами билан қутлади.

   “Инсоният тарихидаги энг даҳшатли бу урушда икки миллионга яқин Ўзбекистон фуқароси қатнашган. Уларнинг ярим миллиондан зиёди ҳалок бўлган, 133 минг нафарга яқини бедарак йўқолган. 60 мингдан ортиқ ватандошимиз эса урушдан ногирон бўлиб қайтган. Уларнинг сафида  421 нафар Учқудуқнинг мард ўғлонлари елкама-елка туриб қонли жангларда фашизм устидан қозонилган ғалабага ўз ҳиссаларини қўшишди. Бу мудҳиш урушда уларнинг 172 нафари айни навқирон ёшида ҳалок бўлганини эслаш ниҳоятда оғир, албатта! Бугун мана шундай инсонлар хотираси олдида бош эгамиз. Уларнинг буюк жасорати дилларимизда мангу яшайди”, деди ўз табрик сўзида туманимиз раҳбари.

   Айтиш мумкинки, бу йилги тадбир ҳар қачонгидан кўтаринки руҳда бўлиб ўтди. Эрта тонгданоқ, “Хотира” хиёбонига тўпланган учқудуқликлар бу ерда ҳарбийларимиз иштирокидаги ҳарбий парадни мириқиб томоша қилдилар.

   Туман ҳокими С.Хамроев, турли даражаги давлат мукофотлари билан тақдирланган юзлаб учқудуқлик фахрийлар, Шимолий кон бошқармаси маъмурияти ҳамда 40 дан ортиқ корхона-ташкилот ва муассаса ходимлари томонидан “Мотамсаро она” ҳайкали пойига гулчамбарлар қўйилди.

   Тинчлик учун, авлодлар келажаги учун жон фидо қилган юртдошлар хотирасига ҳурмат бажо келтирилди. Шу куни “Мотамсаро она” ҳайкали пойи алвон гулларга бурканди.

УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.

    Ўзбекистон Республикасининг “Солиқ маъмуриятчилиги такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида” 2022-йил 11-мартдаги ЎРҚ-758-сон Қонунининг мазмун-моҳиятини тадбиркорлик субъектларига, солиқ ходимлари, корхона ташкилотларга ҳамда кенг жамоатчиликка етказиш юзасидан 2022 йил 22 апрел куни Учқудуқ тумани Айтим МФЙ да Учқудуқ туман Давлат солиқ инспекцияси рахбари томонидан семинар-учрашув ўтказилди. 

    Семинар-учрашувни Учқудуқ туман ДСИ бошлиғи Ў.Шодиев очиб, 2022-йил 11-март куни Ўзбекистон Республикасининг «Солиқ маъмуриятчилиги такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-758-сон Қонуни қабул қилинганлиги, Қонун билан 3 та кодекс (Жиноят, Солиқ, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекслар) ва 2 та қонунга (“Валютани тартибга солиш тўғрисида”ги ва “Давлат солиқ хизмати тўғрисида”ги) ўзгартиш ва қўшимчалар киритилганлиги тўғрисида қисқачча тушунча берди.

   Солиқ хизмати ходимлари томонидан семинар-учрашувни очиқ мулоқотда ўтказилиши, қайси тадбиркорлик субъектининг муаммолари бор бўлса, бемалол саволлар беришлари юзасидан таклиф киритди. 

   Даставвал, Солиқ хизмати ходими томонидан Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг “Давлат солиқ хизмати тўғрисида”ги қонунига ҳамда Ўзбекистон Републикаси Солиқ кодексига киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар, Қонуннинг асосий қоидалари йузасидан тушунча бериб ўтилди.

   Жумладан, қонуности ҳужжатларида белгиланган ҳуқуқий жавобгарлик чоралари ва меъёрлар қонун даражасига чиқарилганлиги, хусусан:

   - хорижий валютадаги тушумни кечиктириш ҳолати учун қўлланиладиган молиявий жарима миқдори 2 бараварга камайтирилган ҳолда “Валютани тартибга солиш тўғрисида”ги Қонунга ўтказилганлиги;

   Жарима миқдори валюта тушумининг 180 кундан 360 кунгача кечикиши ҳолати учун кечиктирилган суммага нисбатан 5 фоиз, 360 кундан 545 кунгача кечикиши ҳолати учун -10 фоиз, 545 кундан ортиқ муддатга кечикиши ҳолати учун -35 фоиз белгиланганлиги;

- нақд пул ёки пластик карточка бўйича тўлаш шаклига қараб нархни сунъий ошириш (пасайтириш) учун амалдаги жарима Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга ўтказилганлиги;

- якка тартибдаги тадбиркорларни тасдиқланган рўйхатга мувофиқ фаолият кўрсатаётган ёки ўз яшаш жойи бўйича солиқ органларида рўйхатга қўйиш тўғрисидаги меъёр Солиқ кодексига ўтказилганлиги тўғрисида ва бошқа ўзгартиш ва янгиликлар бўйича батафсил тушунтирилди.

Солиққа оид ҳуқуқбузарликлар билан ишлаш шўъбаси давлат солиқ бош инспектори томонидан қуйидаги маъмурий ҳуқуқбузарликлар бўйича иш юритишнинг автоматлаштирилган тизими яратилганлиги, шу муносабат билан улар бўйича ишларни кўриб чиқиш ваколати судлардан солиқ органларига ўтказилганлиги:

- солиқ ҳисоботларини тақдим етмаслик;

   Ҳуқуқбузарликни биринчи марта содир етган ҳамда уни 30 кунда ихтиёрий равишда бартараф етган мансабдор шахслар ва фуқаролар жавобгарликдан озод етилганлиги;

- солиқ ва йиғимларни тўлаш учун тўлов топшириқномасини банкка тақдим етмаслик ҳуқуқи берилганлиги;

- солиқ органлари томонидан мол-мулкни хатлаш ва ҳудудни (бинолар) кўздан кечириш жараёнларида холисликни узлуксиз ва кетма-кетликда видеотасвирга олиш орқали таўминлаш тизими жорий етилганлиги (амалдаги тартибда камида 2 та холис жалб етилган), бунда, видеотасвир маълумотининг нусхаси назорат тадбири якунида солиқ тўловчига тақдим етилади ҳамда видеотасвирга олиш имконияти мавжуд бўлмаган ҳолларда холисларни мажбурий жалб етиш тартиби сақланиб қолинганлиги, шунингдек, Қонун билан солиқ тўловчиларга бир қатор ҳуқуқ ва енгилликлар тақдим етилганлиги юасидан тушунтиришлар берилди.

   Кун тартибидаги семинар-учрашув йиғилиши муҳокамасида келтирилган масалалар юзасидан солиқ тўловчиларнинг мурожаатлари ешитилди:

1. “Учқудуқ Езгуният” МЧЖ рахбари Й.Мирзайев томонидан онлайин касса аппаратларини ишлаши ва уни интернет тезлиги ва чекни беришда дастурни тезлигини ошириш бўйича амалий ёрдам сўраб мурожаат қилди.

Берилган саволга ДСИ ходими Солиқ назорати бўлими Сайёр солиқ текширувлари шўъбаси давлат солиқ катта инспектори (Н.Қаршиев). Юқоридаги мурожаат бўйича саволларга шу ернинг ўзида жавоб берди.

          2. "УЧҚУДУҚ ОЗОД ФАРМ" МСҲЖ раҳбари Н.БОЙМУРОДОВ томонидан солиқ ҳисоботини муддати ўтганидан кейин қандай маъмурий жазолар бор - шу бўйича тушунтириш беришини сўради.

Берилган саволга ДСИ ходими Солиққа оид ҳуқуқбузарликлар билан ишлаш шўъбаси давлат солиқ бош инспектори (Н.Расулов). Юқоридаги мурожаат бўйича саволларга шу ерни ўзида жавоб берди.

           3. "ЛОЛА ЖАННАТИМ ОНАМ" МСҲЖ ишчиси Ш.Истамов томонидан онлайин назорат касса машинасидан чек бериш ёки бермаслиги тўғрисида қандай жавобгарликлар борлиги бўйича амалий ёрдам сўраб мурожаат қилди.

Берилган саволга ДСИ Солиқ назорати бўлими Сайёр солиқ текширувлари шўъбаси давлат солиқ катта инспектори (Н.Қаршиев). Юқоридаги мурожаат бўйича саволларга шу ернинг ўзида жавоб берди.

Учрашув сўнгида тадбиркорлик субъекларига Президентимиз, Ҳукуматимиз томонидан кенг имкониятлар ва енгилликлар яратилаётганлиги, солиқ юкини камайтириш юзасидан ислоҳотлар давом еттирилаётганлиги, тадбиркорликни юритиш ва кенгайтиришда келиб чиқаётган муаммолар бўйича “Солиқчи - тадбиркорга кўмакчи” тамойили асосида соҳалар кесимида учрашувлар доимий равишда давом еттирилиши таъкидланиб, барчага Давлатимиз ривожланиши, равнақи, буджетимизни тўлдириш учун куч ғайрат тилади.  

   Ҳадиси шарифдан маълум бўлишича, шаввол ойида рўза тутишнинг қатор фойдалари бор, дейилади Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг мақоласида.

  Шавволнинг олти кунида рўза тутишнинг фойдаларидан бири шуки, ҳар йили ушбу ҳадиси шарифга амал қилган одам умр давомида рўза тутганлик савобини қозонар экан. Уламолар Рамазон рўзасидан кейин шаввол ойида олти кун рўза тутган кишига бир йил давомида рўза тутганлик мукофоти берилишини бундай тушунтиришган: «Маълумки, шариатимизда ҳижрий-қамарий тақвим асосида ҳисоб-китоб қилинади. Шундай экан, бир ҳижрий-қамарий йил тақрибан 360 кундан иборат. Шунда, ўттиз кун Рамазон рўзаси ўнга кўпайтилганда 10 ой, яъни, 300 кун ўрнига ўтади. Шаввол ойининг олти кун рўзасининг ўн баробари эса 60 кун, яъни, 2 ой бўлади. Қўшиб ҳисоблаганда, 360 кун (бир йил)ни ташкил қилади. Натижада, киши бутун йил бўйи рўза тутгандек бўлади. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда бундай марҳамат қилади: 

«Кимки (бир) ҳасана (савобли иш) қилса, унга ўн баробар (кўпайтириб ёзилур)...» (Анъом сураси, 160-оят).

    Шунингдек, Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Рамазон рўзасини тутиб, ортидан Шаввол ойида олти кун рўза туца, худди онадан туғилгандек гуноҳлардан фориғ бўлади», – деганлар (Имом Табароний ривояти).

   Демак, Рамазондан кейин шаввол ойида ҳам рўза тутиш фазилатли улуғ экан. Бунинг ҳикмати ўлароқ, мўмин-мусулмонлар Рамазондан бошқа пайтларда ҳам рўза тутиб, янада кўпроқ ажр-савобга эришишлари, қолаверса, Рамазон келишидан олдин, унга тайёргарлик кўриш мақсадида Шаъбон ойида ўзларини рўзага ўргатиб, ҳам жисмонан, ҳам руҳан тайёргарлик кўрганлари сингари, шавволда ҳам бир ой давомида рўза тутишга кўниккан ички аъзолар энди аста-секинлик билан таом истеъмолига мослашиши учун ҳамдир. Шундай йўл тутиш инсон руҳига ҳам, жисмига ҳам кони фойда. Зеро, табиблар шавволда бирдан ўзини овқатга уришни тавсия қилишмайди. Балки, овқат истеъмолини аста-секинлик билан кўпайтиришни таъкидлашади. 

Бу олти кунлик рўзани шаввол ойининг иккинчи кунидан бошлаб тутиш мумкин. Зеро, шаввол ойининг биринчи куни Рамазон ҳайити бўлгани учун унда рўза тутиш тақиқланади. Шунингдек, Ийдул фитрдан сўнг дарҳол рўза тутиш ҳам шарт эмас, балки шаввол ойи давомида туца, жоиз. Рамазон ойи давомида баъзи кунларининг рўзасини тута олмаган кишилар, аввал ўша кунларнинг қазосини адо этиб, сўнг олти кунлик рўзани туцалар, айни муддао бўлади. 

Аммо, бу ойда олти кунлик нафл рўзани тутиб, Рамазондан қолган қазоларни ундан кейин ёки бошқа ойларда туцалар ҳам зарари йўқ. Лекин уламоларнинг тавсия қилишларича, шаввол ойида тутиладиган олти кунлик нафл рўзани кетма-кет эмас, балки ҳар ҳафтада икки кундан тутиш фазилатдир. Айниқса, душанба ва пайшанба кунлари тутилса, нур устига нур бўлади. Зеро, бу кунларда тутилган рўзага қўшимча қилиб, ўша кунлардаги рўза тутганлик ажри ҳам ёзилади, иншааллоҳ. Бундан ташқари, қазо бўлган рўзаларни ҳам мазкур ойда тутиш билан бу муборак ойдаги фазилатларга эришилади.

   Шавволнинг олти кунида рўза тутишнинг яна фойдаларидан моҳияти билан мусулмон кишининг рўзадан зерикмаганига, балки унга рағбати кучлилигидан далолат қилади. Зеро, бу ойдаги рўзанинг ҳикмати ҳақида Ибн Ражаб (раҳматуллоҳи алайҳ) бундай деган: «Рамазон ойидан кейин рўза тутиб юришга одатланиш – Рамазон ойи рўзасининг қабул бўлгани белгисидир. Чунки Аллоҳ таоло бандасининг бирор амалини қабул қилса, ундан кейин уни (бошқа) солиҳ, хайрли ишларга бошлайди, давомли қилади». бири шуки, бу ўз 

    Бу ҳаëтни синов майдони дейишади. Сабр қилганга толе ёр. Тўғри, бу беш кунлик дунё, ҳаёт абадий эмас, ундаги қийинчилигу лаззатлар ҳам ўткинчи, аммо инсон бир бор туғилади. Шундай экан, азоб уқубатларда умр кечириши, фақат ғам-алам ютиш керакми?.. Шундай дейман-у, яна шукрона келтираман: тўрт мучам бут, фарзандларимнинг ҳаммаси ёнимда. Аммо бахтга келганда...

  Мени ўн саккиз ёшимда холамнинг ўғлига узатишганди. Аввалига ҳаммаси яхши кечаётганди: эрим баодоб, тартибли, бироқ кўп ўтмай, унинг ëмон одати борлигидан хабар топдим. Кўли эгри экан. Аҳён-аҳёнда ўғирлик қилиб тураркан. 

   Бу сирдан воқиф бўлгач, кечаси билан йиғлаб чиқдим, эртаси куни эса ота уйимга бориб, онамга бор гапни етказдим. Шунда онам: “Бу ярамас одатини ташлаган деб юргандим, опамнинг ўғли бўлгани учун ортиқча суриштирмагандим, қизим», деб менга узрхоҳлик қилди. 

   Онамдан куёвнинг ярамас одати борлигини била туриб, мени унга раво кўрганларидан ранжидим. Қариндошчилик риштаси бузилмасин, онам билан холам юзкўрмас бўлиб кетишмасин, деб сабр қилдим. Орадан вақт ўтди. Уч нафар фарзандларим туғилди: бир ўғил, икки қиз. Бу орада турмуш ўртоғимга пича инсоф кир ганди. У астойдил ишлаб, пул топиб келарди. Кейинчалик алоҳида уй олиб чиқиб кетдик. Янги иморатни тезроқ битказиб олиш учун акаларим кўмаклашиб туришди. Хўжайиним улардан миннатдор эди. Эр-хотин икков уч нафар фарзандимизни оёққа турғазиш учун тиним билмай ишладик. Мен ҳамширалик бўйича маълумот олган эдим. Маҳалламиз яқинидаги оилавий поликлиникида ишлай бошладим. Фарзандларимнинг бўйи чўзилиб, бири мактабга, бошқаси боғчага қатнай бошлади. 

   Ҳаёт бир маромда боpap, кунлар кўнгилдагидек ўтарди. Аммо ҳали ҳаммаси олдинда экан, турмуш ўртоғим кўрсатажак ҳунарлар етти ухлаб тушимга кирмаганди. Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас экан. Тўнғич қизимиз унаштирилганди. Унинг фотиҳаси ҳам ўтган, тўйга эса саноқли кунлар қолган эди. Мен дам олиш кунларининг бирида куëв томондан келган тўёна «тўққиз»ни кўздан кечириш, қизимнинг яна нима камчилиги борлигини билиш мақсадида сандиқни очганим замон тахтадек қотдим. Сандиқ деярли бўм-бўш эди. Болаларимни чақириб, воқеани маълум қилдим. 

   Бу пайт эрим уйда йўқ эди. Фарзандларим ҳам «ЯНГИЛИК» дан воқиф бўлишгач, ҳайрон қолишди. Дунё кўзимга қоронғи кўриниб кетди. Бўлажак келинчак аламидан йиғлаб юборди. Мен эримдан шубҳалана бошладим. Уйда ундан бошқа ҳеч ким бу паст ишни қилмасди. Мен аввало, онамга телефон қилиб, бўлган вокеани айтдим. Орадан чамаси бир соат ўтгач, онам катта акам билан кириб келди. Уларни қизимнинг хонасига бошлаб, бўм-бўш турган сандиқни кўрсатдим. 

   Акам «Майли, бўлар иш бўпти, ваҳима килма, энди бу ёғини ўйлаш керак. Биз, акаларинг ҳали бирор бор сени йўлда қолдирмаганмиз, сиқилма», деб кўнглимни кўтарди. Кечқурун турмуш ўртоғим келгач, у кишига “ўғирлик” содир бўлганини айтдим. Шунда унинг кўзлари бежо ўйнаб, безовталана бошлади. Сездимки, ҳақиқатан ҳам сандиқдаги кийим-кечакларни у олган экан. Бу икки кун ўтиб исботланди. 

   Ён қўшнимиз эримнинг уйдан иккита катта “қаппайган сетка” кўтариб чиқиб кетганини ўз кўзи билан кўрган экан. Маълум бўли шича, ўз қизининг «тўққиз»ини ўғирлаган ота уни арзон гаровга пуллаган экан. Эрим ўз айбига иқрор бўлгач, уни акаларим роса дўппослашди. Ўз қизининг бахтига чанг солган, ҳаммамизни шармандалик ботқоғига итармоқчи бўлган бу инсон уйдан боши эгик ҳолда чиқиб кетди. Ўғли кўрсатган ҳунарни эшитиб, уни холам ҳам уйга киритмабди. У шундан кейин кўча-кўйда ётиб юрди. 

   Орадан йиллар ўтиб, катта ўғирлик билан қўлга тушиб қамалди, бироқ қамоқхонада кўп ўтирмади. У ердан мурдасини чиқаришди. Ўғлим мен қаршилигимга ҳам қарамай, отасининг жасадини олиб келиб, удумга риоя килиб, уч кун бел боғлаб, таъзия ўтказди. 

   Эрим уйдан қувилгач, аёл бошим билан қолган фарзандларимни ҳам уйли-жойли қилдим. Ҳозир уларнинг бари болали бўлишган. Мен бир муттаҳам, ўғри билан йигирма йилдан зиёд вақт яшаб, унинг барча паст ишларига кўз юмиб келдим, чидадим.

   Тузалишидан, тўғри йўлга қайтишидан умид қилдим. Афсус... У кетгач, бор машаққат - меҳнатни елкамга олдим. Ҳамма қийинчиликларга чидадим. Тақдирнинг синовлари шунақа экан, деб жимгина яшадим, яшаяпман. Ҳозир эса жажжи неваралар қуршовидаман. Бу аччиқ ҳаётга ширин табассум билан жавоб берганимдан, бардошлилигимдан бўлса, не ажаб?!

Дилдора опанинг изтиробини Умида ëзиб олди.