Учқудуқ туманининг ғайрати баланд, интилувчан ўғил-қизлари иштирокида “Лочин” стадионида “Янги Ўзбекистон ёшлар мамлакати!” шиори остида гала концерт бўлиб ўтди.
Дарҳақиқат, Янги Ўзбекистонни барпо этишга қаратилган умумхалқ ҳаракати сафларида ёшларимизнинг қудратли куч бўлиб майдонга чиқаётгани таҳсинга сазовор, албатта. “Ёшлар ойлиги” доирасида туманимиз ёшлари ўртасида кўплаб лойиҳалар, тадбирлар, мусобақалар, беллашувлар, учрашувлар ўтказилди.
Жумладан, армрестлинг спортидан “Давлат солиқ инспекцияси кубоги” мусобақаларида эркаклар ўртасида биринчи ўринни “Айтим” маҳалласидан Х.Тоғаев, иккинчи ўринни “Дўстлик” маҳалласидан А.Утегенов, учинчи ўринни “Абай” маҳалласидан Э.Турдиевлар эгалладилар. Беллашувларнинг қизлар ўртасидаги мусобақаларида биринчи ўринга “Йўлчилар” овулидан В.Очилова, иккинчи ўринга “Навоий” маҳалласидан С.Омонова, учинчи ўринга “Йўлчилар” овулидан К.Зайниддиновалар сазовор бўлишди.
“Камондан ўқ отиш” спортидан ўтказилган “Миллий гвардия кубоги” мусобақаларида ўғил болалар ва эркаклар ўртасида биринга ўринни “Шалхар” овулидан Н.Таженов, иккинчи ўринга “Мустақиллик” маҳалласидан А.Баходиров, учинчи ўринга “Дўстлик” маҳалласидан Э.Мадаминовлар эгалик қилишди. Яна бир спорт тури шахмат беллашувлари “ДХХ кубоги” учун ўтказилди. Муросасиз кечган баҳсларда эркаклар ўртасида биринчи ўринни “Абай” маҳалласидан С.Тошқонов, иккинчи ўринни “Дўстлик” маҳалласидан Б.Исматуллаев, учинчи ўринни “Мустақиллик” маҳалласидан С.Бўстоновлар қўлга киритдилар. Қизлар баҳсида эса фахрли биринчи ўринга “Дўстлик” маҳалласидан М.Бобоқандова, иккинчи ўринга “Мустақиллик” маҳалласидан Ш.Рашидова, учинчи ўринга “Дўстлик” маҳалласидан П.Абдуҳамидовалар сазовор бўлдилар.
Спортнинг стол тенниси мусобақалари “Ҳоким кубоги” учун бўлиб ўтди. Унда эркаклар баҳсида биринчи ўринни “Ифтихор” маҳалласидан Р.Махрубаев, иккинчи ўринни “Айтим” маҳалласидан Е.Махрубаев, учинчи ўринни “Абай” маҳалласидан Ж.Манатов қўлга киритишди. Қизлар баҳсида эса биринчи ўрин “Навоий” маҳалласидан Л.Ғофуровага, иккинчи ўрин “Абай” маҳалласидан Г.Қорақуловага, учинчи ўрин “Ифтихор” маҳалласидан Д.Тоироваларга насиб этди.
Миллий спорт ўйинидан арқон тортиш мусобақаларининг эркаклар ўртасидаги баҳсларида фахрли биринчи ўринни “Абай” маҳалласи, иккинчи ўринни “Айтим” маҳалласи, учинчи ўринни “Мустақиллик” маҳалласи ёшлари эгалладилар. Қизлар ўртасида ўтказилган мусобақаларда эса биринчи ўринга “Абай” маҳалласи, иккинчи ўринга “Мустақиллик” маҳалласи, учинчи ўринга “Йўлчилар” овули ёшлари эгалик қилишди.
Шунингдек, тош кўтариш баҳсларида биринчи ўринга “Мустақиллик” маҳалласидан Ф.Жумаев, иккинчи ўринга “Айтим” маҳалласидан Х.Тоғаев, учинчи ўринга “Мустақиллик” маҳалласидан А.Исмоилов сазовор бўлган. Беллашувларнинг қизлар баҳсида фахрли биринчи ўрин “Йўлчилар” овулидан З.Шомуродовага, иккинчи ўрин “Мустақиллик” маҳалласидан Д.Жўрабоевага, учинчи ўрин “Мустақиллик” маҳалласидан Н.Нормуродоваларга насиб этди.
“Ёшлар ойлиги” доирасида ўтказилган мазкур беллашувлар ғолиб ва совриндорлари туман ҳокимининг ташаккурномаси ва қимматбаҳо совғалари билан тақдирланди.
Яна бир эътибор бериладиган жиҳат, жорий ўқув йилида 19 та умумий ўрта таълим мактабининг 11-синфини 346 нафар, 9-синфини 345 нафар жами 691 нафар битирувчи тугатаётган бўлса уларнинг 17 нафари аъло даражали шаҳодатнома, 19 нафари эса олтин медал билан мактабни тамомлаётгани барча тенгдошларига ғурур багишлайди, албатта!
Туман ҳокими С.Хамроев фестивал иштирокчилари ва туманимиз ёшларига байрам табриги йўллади ҳамда спортда юқори натижаларни қайд этган бир гуруҳ ёшларга ташаккурнома ва қимматбаҳо совғаларни тантанали равишда топширди. Бундан ташқари, олтин медал соҳиблари бўлган 19 нафар битирувчи ва уларнинг ота-оналарига ташаккурнома ва олтин медаллар ҳам берилди.
Айниқса, фестивал меҳмони Жаноб Расул томонидан ижро этилган куй-қўшиқларни учқудуқлик ёшлар кўтаринки кайфият билан кутиб олдилар.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.
“Янги Ўзбекистон – ёшлар мамлакати” шиори остида ўтказиладиган ёшлар фестивали иштирокчиларига
БАЙРАМ ТАБРИГИ
Ассалому алайкум, азиз ёшлар!
Бугунги тадбир иштирокчилари ва туманимизга ташриф буюрган қадрли меҳмонлар!
Аввало, Сиз азиз ёшларни бугунги ажойиб кун билан, 30-июнь Ёшлар кунига бағишланган, “Янги Ўзбекистон ёшлар мамлакати” шиори остида ўтказилаётган “Ёшлар фестивали” байрами билан, чин қалбимдан самимий муборакбод этаман.
Дарҳақиқат, ёшлар ҳар бир давлатнинг келажагини, салоҳиятини белгиловчи энг муҳим қатлам ҳисобланади. Бугунги кунда ёшларнинг таълим олиши, касб-ҳунар эгаллаши, етук инсонлар бўлиб улғайиши йўлида юртимизда барча шарт-шароитлар яратиб берилмоқда. Уларнинг орзу-мақсадларини рўёбга чиқариш, ташаббускор ғояларни қўллаб-қувватлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Шу боис, юртимизда жамиятнинг фаол қатлами сифатида эътироф этиладиган ёшларга юрт равнақини таъминловчи катта куч, давлатнинг стратегик ресурси сифатида ишонч билдирилмоқда. Натижада юксак билимли, замонавий фикрлайдиган, қатъий позицияга эга ёшлар, мамлакатнинг эртанги тараққиётида ҳал қилувчи кучга айланиб бормоқда, - десак муболаға бўлмайди.
Ёшларни маданият, санъат, жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш, уларнинг ахборот технологиялари бўйича саводхонлигини ошириш, ёшлар ўртасида китобхонликни тарғиб қилиш, хотин-қизлар бандлигини таъминлаш вазифаларини ўз ичига олган бешта муҳим ташаббус алоҳида ҳаракатга айланди.
Туманда ёшларга оид давлат сиёсатини янада ривожлантиришга доир қўшимча чора-тадбирлар дастурида ўз иқтидори ва салоҳиятини камол топтириш, келажакда қизиққан соҳасининг етук мутахассиси бўлиб етишиши учун ёшларда, ўзини-ўзи ривожлантириш бўйича кучли мотивация уйғотиш мақсадида ёшлар даврасида мотивацион тадбирлар ўтказиб келинаётганлиги Сиз азизлар учун яратилаётган имкониятларнинг яна биридир.
Давлатимиз раҳбари таъкидланган-ларидек, “Ёшлар давлатимизнинг энг катта бойлиги, бебаҳо хазинасидир”.
Давлатимиз раҳбарининг ташаббуслари билан мамлакатимизда бундан уч йил олдин Ёшлар ишлари Агентлиги ташкил этилиб ҳар бир маҳаллада ёшлар етакчилари лавозими жорий этилди. Ёшлар тўлиқ хатловдан ўтказилиб яшил, сариқ ва қизил тоифаларга бўлиб олинди.
Туманда жорий йилнинг январь ойида ўтказилган хатлов натижасида 8739 нафар 14-30 ёшдаги ёшларимизнинг руйхати шакллантирилди, турли муаммоли масалалари бор ёшлар ажратиб олинди ва бу ёшларга 15 нафар раҳбар бириктирилди ҳамда ҳар бир маҳалла кесимида “йўл хариталари” ишлаб чиқилди ва улар билан алоҳида ишлаш тизими йўлга қуйилди.
Туманда йил бошидан 53 нафар ёшларнинг контракт тўловлари тўлаб берилган бўлса, 10 нафар ёшларга асбоб-ускуна ва меҳнат қуроллари сотиб олиш учун субсидиялар ажратиб берилди. Шунингдек беш нафар ёшларнинг ҳайдовчилик гувоҳномаси учун тўловлар тўлаб берилди. 22 нафар ёшларга “Келажак касблари” лойиҳаси доирасида ўқув курслари учун тўловлар тўлаб берилди. 5 нафар ёшларнинг сафарлик чақирув резерв бадаллари тўлаб берилган бўлса, 7 нафар ёшларга беш ташаббус олимпиадаси танловларининг кейинги босқичларига иштирок этиш харажатлари тўлаб берилди.
Шу жумладан 543 нафар ёшларнинг бандлиги таъминланди.
Олиб борилган одилона сиёсат натижасида ёшлар ўртасида таълим йўналишида, маданият, тиббиёт, ишлаб чиқариш ҳамда спорт соҳасида сезиларли кўрсатгичларга эришилди.
Туман мактабгача ва мактаб таълими бўлимига қарашли 19 та умумий ўрта таълим мактабларидаги 691 нафар 9-синф битирувчиларидан 17 нафари аъло даражали шаҳодатнома билан битириб, 346 нафари 11-синф битираётган ўқувчи-ёшларимиз етуклик шаҳодатномаларини қўлларига олмоқда.
Шулардан 19 нафар битирувчилар олтин медаллар билан якунлаётганлиги албатда қалбларимизга ғурур бағишлайди.
Азиз ёшлар, қадрли фарзандларим!
Мана шу қувончли кунда сизларни, кўпмиллатли туманимиз халқини ишонтириб айтмоқчиман: туманда ёшларга доир давлат сиёсатини ҳеч оғишмасдан, қатъият билан давом эттирамиз. Нафақат давом эттирамиз, балки бу сиёсатни устувор вазифа сифатида бугун давр талаб қилаётган юксак даражага кўтарамиз. Сизларнинг замонавий билим ва касб-ҳунарларни эгаллаб, ҳаётда ўз мустаҳкам ўрнингизни топишингиз, бахтли бўлишингиз учун бор куч ва имкониятларимизни сафарбар этамиз.
Сиз, жондан азиз ўғил-қизларимиздан фақат битта илтимосим, битта тилагим бор: ота-оналарингиз, устоз-мураббийларингиз, туманимизнинг сизлардан кутаётган орзу-умидларини амалий ишлар билан рўёбга чиқариш йўлида ҳорманг, чарчаманг!
Ўқиш-ўрганиш, доимий изланиш, илм-фанга, тараққиёт чўққиларини эгаллашга интилиб яшаш доимо ҳамроҳингиз бўлсин!
Мен сизларнинг ҳар бирингизга эл-юртимиз фахрланадиган, жонажон Ўзбекистонимизнинг муносиб фарзанди, ҳақиқий инсон бўлиш бахти насиб этишини тилайман.
Сизларни яна бир бор 30-июнь Ёшлар кунига бағишланган, “Янги Ўзбекистон ёшлар мамлакати” шиори остида ўтказилаётган “Ёшлар фестивали” байрами билан самимий табриклайман.
Озод ва обод Ватанимиз осмони ҳамиша мусаффо бўлсин, юртимизни тинчлик-хотиржамлик, қут-барака ва фаровонлик ҳеч қачон тарк этмасин.
Ҳамиша соғ-омон бўлинг, азиз фарзандларим!
Сенда ўтган ҳар бир мазмунли оним,
Меҳнатим нимамиш, фидо бу жоним.
Битмас тугамас бул, эй тилла коним,
Байраминг муборак, азиз маконим!
Ватан равнақига кўп қисса қўшган,
Кун сайин қадди ила ғурури ўсган.
Ходимлар ғайрати дарёдай тошган,
Байраминг муборак эй тилла коним!
Сенга фахр билан мен хизмат қилай,
Сенга зафар, омад ва равнақ тилай.
Сенга хизмат қилишни бурчим деб билай,
Байраминг муборак азиз масканим!
Бугун сенга атаб бир шеърни ёздим,
Шеър эмас шунчаки дил изҳорим бу.
Дунё бўйлаб номинг жаранглаб турсин,
Байраминг муборак олтин масканим!
Гулжамила ТУРГАНБАЕВА
Бугун улуғ кундир байрамдир бугун,
Ҳеч кимнинг кўнглида йўқдир бир тугун.
Қувончга тўламан боқиб бўйингга,
Ҳамманинг тилида ширин бир калом,
Байрамингмубораказиз заводим!.
Ишлайди барчанинг ниятлари пок,
Барчага азиздир шу азим завод.
Ҳаммадан ҳам меҳр ўзингда кўпроқ,
Олтин корхонамсан – ўзингсан суюк!
Байраминг муборак азиз заводим!.
Бахтим бут бағрингда толеим баланд,
Фаровонлик йўлидаги карвонга монанд,
Сен бирла бир жонмиз, сен бирла бир тан.
Бугун қизилқумда осмондир бошинг,
Байрамингмубораказиз заводим!.
Одил раҳбаринг бор, кўкси қўрғоним,
Ёшларни қўллаган қадди нарвоним.
Нондек азиз неъмат – олтин ундирган,
Ҳар ҳовуч тупроқдан – зарлар ундирган,
Байрамингмубораказиз заводим!.
Олтин корхонада ишлаш ўзи бахт,
Толедан иқболдан кўнгилда қувонч.
Бу менинг заводим, бу менинг фахрим,
Орзулаган - эришган ғурурим тахтим,
Байраминг муборак азиз заводим!.
Нодира РЎЗИЕВА,
3-гидрометаллургия заводи биооксидлаш цехи ходими.
Ватаним Учқудуқ мўъжаз шаҳарча,
Унда ҳаёт қайнайди ҳар кундуз - кеча.
Одамлари меҳнаткаш, саховатпеша,
Ҳаётидан масрур яшар ҳамиша.
Гидрометаллургия заводи асли,
Шаҳримиз асоси, олмос юраги.
Унда меҳнат қилар ҳар хил миллатлар,
Ҳар бир куни мазмунли шудир кераги.
Бир кун узоқ бўлсам ўтади қадринг,
Заводим – ғурурим, шоним ўзингсан.
Тун бағрида порлаган мисоли юлдуз,
Орзуси осмонни тутган заводим!
Қўллари юлдузга етган заводим!
Шерзод ЭРМАТОВ,
ЗМЛ ТТГ оксидлаш аппаратчиси.
Қариндош уруғларни йўқлагани ислом динининг қуввати, дея таъриф бериладиган қадим шаҳар Бухорога борганимизда, кўпчиликнинг "Қаерда ишлайсан?", деган саволига ота-онам ва қайнонам "Тилло заводда ишлайди", - дея менданда олдинроқ фахр билан жавоб қайтарадилар. Уларнинг жавобларида шунчалик фахрланиш ҳиссини сезаманки, бу менга янада кўпроқ ғурурланиш туйғусини беради.
Ҳа, бу фахр ҳисси, нафақат мени балки, 3-гидрометаллургия заводида фаолият олиб бораётган ҳар бир ишчининг, ҳар бир раҳбарнинг доимий ҳамроҳи десам муболаға бўлмайди. Гарчи, меҳнати оғир бўлсада, оиласининг ризқини айнан шу заводдан тераётган ҳар бир ишчи-ходим ишидан мамнун. Нафақага чиқишсада, "Олтин заводида ишлаганман" дея ғурурланиб гапиришади.
"Олтин завод"... Бугун ушбу корхона ўзининг навқирон ёшини - 28 йиллигини нишонлаяпти. Қачонлардир қизилқум бағрида ястаниб ётган бу ерда, 1995 йил 14 июн куни юртимиз иқтисодий юксалишининг муҳим "йўлак"ларидан бири бўлишига ҳудуд аҳолиси турмуш даражасини яхшиланишига ишонилиб, заводнинг биринчи босқичи ишга туширилган эди. Мустақилликнинг илк йирик иншооти, деб аталган 3-гидрометаллургия заводининг очилиш маросимида иштирок этган муҳтарам биринчи президентимиз И.А.Каримов ўз сўзида: "Бу кун ҳеч муболағасиз мамлакат мустақиллигини мустаҳкамлаш тарихида, унинг иқтисодий потенциалини ошириш ва дунё бозоридаги ўз ўрнини барқарорлаштиришда алоҳида муҳим ўрин тутади. Бу кун бугунги кунда нафақат Ўзбекистонда ва Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигида, балки унинг чегараларидан ташқари узоқ давлатларда таниқли бўлган "Олтин корхона"нинг ривожланиш тарихи олтин давридир", - деган эди.
28 йил аввал айтилган ушбу сўзлар, йиллар ўтиб ўз бўй - бастини тўлиқ кўрсатди. Яъни, тўртта тўққиз (999.9) бренди остида танилган, ҳамда олтин захиралари бўйича дунё миқёсида 4-ўринни, олтин ишлаб чиқариш бўйича 8-ўринни эгаллаб келаётган Ўзбекистон олтинини дунёга танитишда 3-гидрометаллургия заводи ҳам ўзининг муносиб ҳиссасини қўшиб келмоқда.
Завод тарихига қисқача тўхталадиган бўлсам, бу ерда 1995 йилдан 2008йилгача, 13 йил давомида оксидланган маъданлар қайта ишланган. 2008-2009йилларда эса сульфидли маъданларни қайта ишлаш технологияси0.га ўтилган. Бу йиллар давомида 3 та тегирмон блокига қўшимча равишда маъданни майдалаш ҳажмини ошириш мақсадида яна 3 та тегирмон блоклари ишга туширилган ҳамда ишлаб чиқариш қуввати каттароқ бўлган техникалар қўлланила бошланган.
Бу эса ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш имконини берган. Натижада 2008йили биооксидлаш комплекси 1-босқичи, 2009йили KEMIKS замонавий сорбцион комплекси, 2011йилда эса биооксидлаш комплекси 2-босқичи,2012йилда кўмирни сорбция қилиш технологиясининг жорий қилиниши, 2015 йилда эса концентратларни қайта майдалаш мосламасининг ишга туширилиши, 2019 йилда янги инвестицион олтин ишлаб чиқариш заводлари чиқиндиларини янги технология асосида қайта ишлаб, қўшимча маҳсулот олиш лойиҳасининг амалда қўлланилишига эришилди.
Бугунги кунда заводда ишлаётган 1700 дан ортиқ ишчи – ходимнинг самарали меҳнат қилишлари учун барча шарт-шароит яратилган. Улар махсус кийим-бош, зарур иш қуроллари билан тўлиқ таъминланган. Зарарли омиллар таъсирига қараб даволаш-профилактик озуқаси берилмоқда. Шунингдек, овқатланиш хоналари музлаткич, микротўлқинли печлар билан жиҳозланган. Ҳаммом, кир ювиш комбинати хизмати йўлга қўйилган. Ишчи-ходимлар ишга автобусларда келиб-кетишади. Махсус кутиш заллари ишлаб турибди.
Ишчи-хизматчилар учун кутубхона ташкил қилинган. Ўз интеллектуал салоҳият ва билимларини ошириш учун кутубхонадаги илмий ва бадиий адабиётлардан, газета ва журналлардан фойдаланишади. Бепул тиббий кўрик шунинг билан бирга профилакторий - санаторийлар, дам олиш масканлари ҳамда фарзандлари учун оромгоҳларга йўлланмалар берилиши сингари яратилган қулайлик ва имкониятлар рўйхатини яна узоқ давом эттириш мумкин.
Бироқ, қайд этилганларнинг ўзиёқ, бу ерда меҳнат қилаётганларга чексиз шукроналик ва ҳеч қандай муболағасиз фахрланиш ғурурланиш ҳиссини ҳадя қилади, десам тўғри бўлади.
Ҳа, заводда ишлаб чиқариш жараёнини такомиллаштириш ишлари бир зум бўлсин тинмаган. Чунки, она табиат ўз бағрида олтинларни пишитиб йиғиб бораверар экан, корхона ривожи ҳам шунга монанд юксалаверади. Айтмоқчи бўлганим, сафларимизда мен сингари: "Мен тилло заводида ишлайман", дея жонажон корхонаси билан фахрланадиган ғурурланадиган етук мутахассислар сафи ортаверсин!
Дилором САЛИМОВА,
3 – гидрометаллургия заводи маънавий-маърифий ишлар бўйича инспектори.
Бундан 28 йил олдин, яъни 1995 йил 14 июнь куни мамлакат иқтисодий мустақиллигини мустаҳкамлаш йўлида муҳим аҳамиятга эга бўлган 3-гидрометаллургия заводининг биринчи босқичи ишга туширилди.
Мустақилликнинг илк йирик иншоотини фойдаланишга топшириш катта воқеага айланди. Шу кунга қадар Учқудуқда фақат уран қазиб олинган бўлса, янги завод ишга туширилгач олтин ишлаб чиқариш ҳам йўлга қўйилди.
3-гидрометаллургия заводининг ривожланиш тарихи бу, завод қурилишидан тортиб янги технологик объектларнинг ишга туширилиши ва албатта янги инновацион ғояларни ишлаб чиқаришга тадбиқ этиш билан узвий боғлиқдир. Ҳозирда ушбу ишлар давоми ўлароқ, флотоконцентратни бактерия ёрдамида оксидлаш схемасинининг унумдорлигини ошириш мақсадида, биооксидланиш цехида қўшимча биореакторларни қуриш лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда. Мазкур лойиҳанинг амалга оширилиши таркибида олтин мавжуд бўлган хомашёни қайта ишлаш ҳажмини ошириш ва тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини кўпайтириш имконини беради.
Бундан ташқари, биореакторларни совутиш тизиминининг самарадорлигини ошириш мақсадида, 2008 йилда BIOX мажмуаси ишга туширилганидан сўнг, фойдаланишдан чиқарилган беш секцияли сув совутиш минорасини тиклаш, реконструкция қилиш ва фойдланишга топшириш ишлари олиб борилди. Қуюлтириш, саноат чиқиндиларини зарарсизлантириш ва реагентларни тайёрлаш цехининг қуюлтириш жараёни самарадорлигини ошириш мақсадида, Ц-100 қуюлтиргичининг қабул қилиш идишлари реконструкция қилинди. Бу эса флотация чиқинди маҳсулоти нейтраллаш қолдиқларини ва сорбция чиқинди маҳсулотининг янги схемасини жорий этиш имконини берди. Натижада жараёнга қайтариладиган айланма сув ҳажмини ошириш, чиқинди бўтанаси билан сув йўқотилишини камайтиришга эришилди.
Завод мутахассислари томонидан айланма сувнинг бир қисмини қайта ишлаш технологияси ишлаб чиқилиб, технологик жараёнларга қайтарилди. Бу каби чора-тадбирлар самараси ўлароқ, сўнгги йилларда технологик жараён учун тоза техник сув сарфини 2,5 дан 2,2 м3/т маъданга, яъни 10% га камайтириш мумкин бўлди.
НКМК марказий лойиҳалаш бўлими мутахассислари томонидан ишлаб чиқилган лойиҳага мувофиқ, қуюлтириш, саноат чиқиндиларини зарарсизлантириш ва реагентларни тайёрлаш цехида суюқ каустик натрий эритмасини қабул қилиш қурилмасини қуриш ва ишга тушириш ишлари якунланди. Янги хлорид кислотасини қабул қилиш ва сақлаш узелини қуриш ишлари бошланди. Дастлабки лойиҳада қуруқ реагентларни сақлаш кўзда тутилмаганлиги сабабли, флотацион бойитиш цехида мавжуд ва бугунги кунда фойдаланилмаётган бинони флотация жараёнида фойдаланиладиган реагентларни вақтинча жойлаштириш ва сақлаш учун омборхонага айлантириш лойиҳаси амалга оширилмоқда.
Шунингдек, фильтрлаш, қуритиш ва куйдириш цехининг эскирган фильтр матоларини утилизация қилиш, сорбция, регенерация ва тайёр маҳсулот цехида натрий циянид эритмасини қабул қилиш ва етказиб бериш бўйича янги лойиҳаларни ишлаб чиқиш ишлари бошланган.
Ҳозирда заводнинг ишлаб чиқариш қувватларини ошириш йўлида рационализаторлик ва инновацион ғояларни жорий қилиш ҳам муҳим аҳамият касб этмоқда. 2011йилдан бошлаб рационализаторлик соҳасида туб бурилиш юзага келди ва бунда асосан завод ёшлари фаол иштирок этмоқдалар. Охирги 5 йилликда 329 дан ортиқ рационализаторлик таклифлар рўйхатга олиниб, кўпчилиги ишлаб чиқаришда самарали фойдаланилмоқда. Бу эса маҳсулот таннархини камайтиришга технологик кўрсаткичларни сезиларли даражада яхшиланишга олиб келди.
Олтин корхонада ишлаб чиқариш кўрсаткичларига қанчалик аҳамият берилса, моддий бойлик яратаётган ишчи-ходимлар учун ҳам зарурий шарт-шароитлар яратишга муҳим эътибор қаратилади. Заводга кираверишда ёзда салқин, қишда иссиқ бўлиб турадиган атриумдатурли гуллар ўстирилган. Аквариумда балиқлар сузиб юрган жонли бурчакларда салқинлик нафаси уфуриб турган шаршараларга гувоҳ бўласиз. Ишчи-ходимлар қўл меҳнатига асосланган “Моҳир қўллар” бурчагига қўйилган экспонатлар бу ерда истеъдодлилар кўплигидан дарак. Спортда эришилган ютуқлардан ҳикоя қилувчи кўргазмали воситалардан кўриниб турибдики, завод ёшларини спортсеварлар жамоаси дейиш мумкин.Шу ернинг ўзида шашка ва шахматда ўзаро беллашувлар ташкил этиш имконияти яратилган. Автобусни кутиб туриб ҳам бу каби қулайликлардан бемалол фойдаланиш мумкин.
Завод ичкарисига кириб борган сари цех ва участкаларда ҳам бу кабиэзгуишларнинг мантиқий давомини кўрамиз.Қолаверса, завод ошхонасида тайёрланаётган парҳез таомлар барчага манзур бўлмоқда. Жорий йил охиригача 900 ўринли янги маиший комбинат қурилиб фойдаланишга топширилиши кўзда тутилган.
Корхона раҳбариятининг жамоага дахлдор ижтимоий муаммоларни бартараф этишга қаратилган сайёр қабуллари ўтказилиб, мавжуд муаммолар бартараф этилмоқда.
Шунингдек, ташкилот хотин-қизлар кенгаши, ёшлар етакчиси, маънавий-маърифий ишлар бўйича инспектор ҳамда 1-сонли касаба уюшмаси фаоллариҳамкорлигида турли маданий, маърифий тадбирлар ўтказилмоқда. Юртимизнинг диққатга сазовор жойларига саёҳатлар ташкил этилиб, танловлар, интеллектуал ўйинлар, спорт мусобақалари ҳамда давра суҳбатлари ташкиллаштирилмоқда.
3500 тадан ортиқ бадиий ва илмий адабиётлар жамланган мўъжаз кутубхона эса ишчи-ходимлар биландоимо гавжум.
Бундан ташқари, ҳар бир ходимни ва уларнинг фарзандларини соғломлаштириш, меҳнат таътилини мароқли ўтказиш ҳам эътиборданчетда қолмаган. Байрамлар арафасида кам таъминланганлар ҳолидан хабар олиш кўмакка муҳтож оилаларга моддий кўрсатиш сингари саховатпешалик анъанага айланиб улгурган.
Бугун олтин корхонада 1 нафар давлат мукофоти “Шуҳрат” медали, 3 нафар биринчи, иккинчи, учинчи даражали “Кончилик шуҳрати”, 9 нафар “НКМК фахрийси”, 15 нафар “Кончилик шуҳрати”,5 нафар “Юбилей” кўкрак нишонининг турли даражалари билан тақдирланганлар ҳамда 2 нафар “Энг яхши ихтирочи” медалини қўлга киритганлар фаолият юритиб, мамлакатимиз иқтисодиётини барқарорлаштиришда ўзларининг муносиб ҳиссаларини қўшиб келмоқдалар.
Қадрли жамоадошлар! Барчангизни 3-гидрометаллургия заводининг муборак 28 йиллиги билан қизғин муборакбод этаман. Оилавий бахт, хотиржамлик, хонадонингизга қут-барака, фарзандлар ва неваралар бахту камолини кўриб юришлик насиб этсин!
Олдинда аҳил жамоамизни катта вазифалар, улкан довонлар кутиб турибди. Албатта ҳалол ва фидокорона меҳнатимиз билан биргаликда ана шу довонлардан ошиб, мамлакат иқтисодиётига муносиб улуш қўшишда давом этамиз!
Шуҳрат НАРБАДАЛОВ,
ШКБ 3-гидрометаллургия заводи директори.
Аёлни гўзаллик тимсоли деймиз. Шу боис унинг қўли билан яратилган барча нарсалардан нафосат, нафислик, назокат уфуриб туриши, шубҳасиз. Қаҳрамонимиз муаллима, муҳандис-кимёгарлик касбларини пухта эгаллаб, улардан ташқари тўғрисўз ва дилкаш маслаҳатчи ҳамда оналик мақомини ҳам қойиллатиб қўйиб, ҳаётда ўзининг ўрнини топмоқда. Бугун ана шундай оқилаю фозила Дилшода Холмуродова ҳақида ҳикоя қиламиз.
Қишлоғидаги қизларга жажжи Дилшоданинг ҳаваси келарди. Улар қўлларига жилд кўтариб, оппоқ фартук тақиб мактабга бориб келишарди. Ниҳоят у ҳам 62-сонли мактабнинг 1-синфига борди. Дилшода ҳар бир ҳарфни мўъжизадай қабул қилар, ҳар бир дарс уни сирли оламга етаклаб кирарди.
Айниқса,кимё дарсларини байрамни кутгандек интизор кутарди. Машғулотларда ўтказилаётган турли кимёвий тажрибалар унинг ёш қалбини сеҳрлаб қўярди... “Албаттакимёгар – таҳлилчи бўламан”, дея аҳд қиларди.
2001 йилда Самарқанд давлат университетининг кимё факультетига ўқишга кирди. У ерда кимё фанини ўқитиш методологияси ва таҳлил этиш ҳамда амалда синаб кўриш усулларини пухта ўзлаштирди.
2005 йилда Бегали Аллаяров билан турмуш қурди. Учқудуққа кўчиб келган бу оилада Шаббона, Дамир ва Дониёрбек исмли ўғил-қизлар камолга етмоқда. Турмуш ўртоғи Бегали Аллаяров эса Шимолий кон бошқармаси “Шарқий” конида БелАЗ ҳайдовчиси бўлиб ишлайди.
2005-2012 йилларда мактабда кимё фанидан дарс берган Дилшода кўпчиликнинг орзуси бўлган Шимолий кон бошқармаси 3-гидрометаллургия заводига ишга қабул қилинди. Аввалига марказий лабораторияда кимёвий-таҳлил лаборанти бўлиб ишлаган бўлса, 2022 йилдан фазали-назорат гуруҳида муҳандис-кимёгар вазифасидафаолият юритмоқда.
Доно халқимиз ўз мақолларида “Устоз отадек улуғ!” ёки “Устоз отангдан улуғ!” деб айтишларида ҳам жуда кўп маъноларбор. Зеро, бу улуғ ҳикматлар элнинг эллик минг элагидан ўтказилиб, кейин муомалага қўйилган. Устозлари Дилфуза Шарафутдинова, Қундуз Ражабова, Ойгул Даминова, Марипа Ментурова ва Аваз Калоновларнинг иш тажрибаларини ўрганиб, йиллар давомида соҳадаги билим ва кўникмаларини янада оширди. Шунингдек, гуруҳ раҳбари Шуҳрат Шамсиев, жамоадошлари Дилобар Жуманиёзова, Одина Мирзаева, Дилшода Сатторова, Динара Хазратқуловалар билан бирга бир маслак бир мақсад сари одимлаб, эл-юрт фаровонлигига муносиб улуш қўшаётирлар.
“Инсон дунёнинг қалби”, деб ёзган эди Антон Чехов. Дилшода Холмуродовадаги ўз юртига содиқлик, ўз ишига жонкуярлик, болажонлигию, боладиллиги, ҳофизасининг кенглиги билан у дунёнинг қалбини тинглаётгандай, гўё!.
Райҳон ҚОДИРОВА, махсус мухбиримиз.
Мотивация, инсонларнинг амалий фаолияти учун зарур бўлган асосий омиллардан бири бўлиб, бу омил ҳар бир инсоннинг иш фаолиятида муваффақиятга эришишига ёрдам беради.
Куни-кеча “Ёшлар ойлиги” дотрасида “НКМК” АЖ Шимолий кон бошқармасида давлат мукофоти соҳиблари ва 100 дан ортиқ ёшлар иштирокида “Мотивация соати” бўлиб ўтди.
Тадбирда “Шуҳрат” медали соҳиби У.Махамматов, “Жасорат” медали соҳиби А.Халтуринский ва “Зулфия” номидаги давлат мукофоти совриндори Д.Камолова ўз ҳаёт йўллари ва эришган ютуқлари тўғрисида суҳбат олиб бориб, ёшларнинг қизиқтирган саволларига жавоб беришди.
Тадбир сўнгида давлат мукофоти совриндорларига бошланғич ёшлар ташкилотининг эсдалик совғалари топширилди.
ШКБ ахборот хизмати.
Юртимизда 3 июндан “Янги Ўзбекистон — ёшлар мамлакати!» шиори остида “Ёшлар ойлиги” бошланди. Шу муносабатбиланУчқудуқ туманида ҳамтурлимаданий-маърифий, кўнгилочартадбирлар ҳамда спорт мусобалари бўлиб ўтмоқда.
Фестивал доирасида ўтказилган веломарафонда 100 нафардан ортиқ ёшлар иштирок этди. Беллашувларнинг ўғил болалар ва эркаклар ўртасида ўтказилган мусобақаларида фахрли биринчи ўринни “Дўстлик” маҳалласидан Фарруҳ Умурқулов, иккинчи ўринни “Йўлчилар” овулидан Қувончбек Шарипов, учинчи ўринни “Айтим” маҳалласидан Озодбек Зокировлар қўлга киритишди.
Шунингдек, қизлар ва аёллар ўртасида бўлиб ўтган мусобақаларда фахрли биринчи ўринга “Йўлчилар” овулидан Вазира Очилова, иккинчи ўринга “Йўлчилар” овулидан Зиёда Шомуродова, учинчи ўринга “Мустақиллик” маҳалласидан Сарвиноз Эргашовалар сазовор бўлишди.
Ёшлар ойлиги доирасидаги яна бир мусобақа туман спорт мактабида ўтказилди. Маҳалла ёшлари ўртасида спортнинг миллий кураш туридан бўлиб ўтган “Прокурор кубоги” мусобақаларида 50 нафардан ортиқ ёш спортчилар иштирок этди.
Мусобақаларнинг очилиш маросимида Учқудуқ туман ҳокими, 1-сектор раҳбари С.Хамроев, туман ИИБ бошлиғи, 3-сектор раҳбари А.Райханов, туман ДСИ бошлиғи, 4-сектор раҳбари А.Усмоновлар иштирок этиб, амалга оширилаётган ислоҳотлар, ёшлар учун яратилган имкониятлардан оқилона фойдаланиб, ҳар бир ёш келажакда ўз ўрнини топиши лозимлигини таъкидладилар.
Қизиқарли ва муросасиз кечган баҳсларда 60 кг вазн тоифасида 1-ўринни “Дўстлик” маҳалласидан А.Жалолов, 2-ўринни “Дўстлик” маҳалласидан З.Суюнов, 3-ўринни “Мустақиллик” маҳалласидан А.Рахматовлар қўлга киритишди. Мусобақаларнинг 66 кг вазнда 1-ўринга “Дўстлик” маҳалласидан Ф.Файзуллаев, 2-ўринга “Мустақиллик” маҳалласидан И.Нормуродов, 3-ўринга “Ифтихор” маҳалласидан М.Қосимовлар сазовор бўлишди. 73 кг вазнда эса 1-ўринни “Навоий” маҳалласидан Б.Шамсиев, 2-ўринни “Навоий” маҳалласидан Д. Ҳикматов, 3-ўринни “Ифтихор” маҳалласидан С.Акрамовлар эгалладилар.
Шунингдек, 81 вазн тоифасида 1-ўринга “Навоий” маҳалласидан А.Насриддинов, 2-ўринга “Абай” маҳалласидан А.Сафаров, 3-ўринга “Абай” маҳалласидан Э.Турдиев сазовор бўлишди. +81 кг вазнда 1-ўрин “Навоий” маҳалласидан Ҳ. Умаровга, 2-ўрин “Йўлчилар” овулидан Ш.Ғаффоровга, 3-ўрин “Мустақиллик” маҳалласидан Ф.Жумаевга насиб этди.
Бундан ташқари, “КЕLАJАК” ёшлар марказида бўлиб ўтган "Заковат" интеллектуал ўйинларида 10 та жамоа иштирок этди. Ғолибликни 10-умумий ўрта таълим мактаб жамоаси қўлга киритди.
Спортнинг арқон тортиш, шахмат, камондан ўқ отиш, тош кўтариш армрестлинг мусобақалларида маҳалла ёшлари ва мактаб ўқувчилари фаол иштирок этишди.
Ёшлар маънавиятини юксалтириш, спортга бўлган қизиқишларини орттиришдек эзгу мақсадни кўзловчи ушбу фестиваль туманиимиз бўйлаб қизғин давом этмоқда.
Дарвоқе, бўлиб ўтаётган барча беллашув ғолиб ва совриндорлари “Ёшлар ойлиги” доирасида “Янги Ўзбекистон-ёшлар мамлакати!” шиори остида туманда ўтказиладиган гала-концертда тақдирланади.
Умрбек САЛИМОВ,
Учқудуқ туман спорт мактаби директори.
More...
Бугун ижтимоий тармоқларнинг бирида “Учқудуқ туманидаги чиқиндилар полигонида моллар ўтлаб юргани” ҳақида танқидий пост тарқатилди.
Ушбу ҳолат юзасидан туман ҳокимлигида мутасадди идоралар вакиллари иштирокида гуруҳ тузилиб, Учқудуқ чиқинди ташлаш полигонини тартибга келтириш борасида тезкор чора-тадбирлар амалга оширилди.
Полигонда бўлган уй ҳайвонларининг эгалари “огоҳлантирилди”.
УЧҚУДУҚ ТУМАН ҲОКИМЛИГИ АХБОРОТ ХИЗМАТИ.
Агар музқаймоқ нотўғри сақланган, музлатилган ва муздан туширилган бўлса, унда стафилококк ёки салмонелла ичак таёқчалари бўлиши эхтимоли бор.
Қошиқчадаги микробдан оммавий захарланиш ҳатто музқаймоқ сотиладиган қиммат қаҳвахоналарда ҳам бўлиши мумкин. Кўчада сотиладиган музқаймоқ ҳақида гапирмасак ҳам бўлади.
Музқаймоқ тайёрлаш жараёнини еб кўриб билса бўлади. Агар бир ҳил бўлса, қумоқлари бўлмаса у кераклича сақланган. Агар тилингизга нимадир “ботса”, у қайта музлатилган. Демак, у кўрсатилган муддатидан олдин айнийди. Муздан тушиш жараёнида унга қандай микроблар юққанини эса гапиришга ҳожат йўқ. Маҳсулотнинг бузилган шакли ҳам уни талаб қилинганидек сақланмаганидан далолат беради.
Қуйиб бериладиган музқаймоқнинг ўлчайдиган қошиқчаси ҳар бир портциядан кейин махсус эритмага чайилмаса, бактериялар манбаи бўлиши мумкин. Сотувчидан уни нимада чайилишини сўраб кўринг. У буни билиши шарт. Агар сотувчи умуман чаймаётганини кўрсангиз, пулингизни музқаймоққа совурмаганингиз маъқул.
Ҳар қандай музқаймоқ ўрамида қатор таркибий қисми берилади. Афсуски, улар орасида фойдалилари кам учрайди. Муздек ширинликларнинг энг фойдалилари “пломбир”, “сариёғли музқаймоқ” ёки “сутли музқаймоқ” саналади, ҳатто уларга ҳам айрим ишлаб чиқарувчилар ўсимлик мойларини қўшишади. Шу боис фақат номига эмас, таркибига ҳам эътибор беринг. Рўйхатда ўсимлик мойини кўрсангиз сатиб олманг.
Мевали муз аллергияни қўзғатиши мумкин, айниқса, болаларда. Чунки уларда ҳушбўй хид берувчи ва кимёвий моддалар кўп. Агар бундай музқаймоқ таркибида ранг берувчи моддалар учтадан кўп бўлса, болалар тановул қилмагани яхши. Сифатли маҳсулотда биринчи ўринда таркибидаги сув кўрсатилиши керак, иккинчи ўринда эса- мевали шарбат ёки пюре. Агар бу талабларга риоя қилинган бўлса, бундай муз фойдалидир.
Учқудуқ туман СЭО ва ЖС бўлими
ходими Н.Ж.Канатбаева
“Сеҳрли диёр” деган таъриф ишлатилганда, биз Американи тушунамиз. Буюк шоир Абдулла Ориповнинг машҳур мисралари ила барчамизнинг ёдимизга ўрнашиб қолган-да бу таъриф. Лекин дунё чархпалаги айланиб, Шарқдан яна бир «Сеҳрли диёр» бўй кўрсатди. Бу - Хитой Халқ Республикаси.
Шэньси провинцияси шимолидаги Янан қишлоғида Хитой революциясининг «муқаддас макон»и бор. У ерда - тоғ ёнбағирларидаги ғорларда 1943-1948 йилларда Мао Цзедун бошчилигидаги инқилобчилар, ҳали мустақил Хитой давлатига асос солинмасдан туриб (ХХР 1949 йилда ташкил топган), кейинчалик Мао ёзганидек, «оғиздан қон келгунча зўриқиб» ишлаганлар.
Ўша даврда халқ ҳаёти ғоят оғир бўлган. Бугун орадан 75-80 йил ўтгач, Хитой дунёнинг иқтисодиёти энг бақувват, аҳолиси фаровон мамлакатларидан бирига айланди. Космосга учиш, ойга автомат станция юбориш, денгиз остидан 53 километрли автойўл тоннели ўтказиш, шунча масофада денгиз устида кўприк қуриш (Циндао шаҳрида), марказнинг 15 километрли диаметрида 30 қаватдан паст уй қуриш тақиқланиши (Шанхай шаҳри), тоғларни боғловчи минглаб тоннеллар қазиш, юз метрдан зиёд устунлар устига қурилган икки тоғни боғловчи 350 метрли кўприклар...
Бу каби мўъжизавий, айни чоғда инсон қўли билан барпо этилган иншоотларнинг қай бирини санайлик. Ҳа, Хитой кўп соҳаларда, аввало, иктисодиётда «Сеҳрли диёр» сифатида бўй-бастини намоён этаётир. Шу сабаб дунё олиму экспертлари Шарқ “Сеҳрли диёри”нинг тажрибаларига зўр қизиқиш кўрсатмоқдалар, уларни ўрганмоқдалар. Жумладан, камбағалликни қисқартириш борасида ҳам. Дарҳақиқат, ўрганса арзигулик тажрибалар бу ерда бисёр. Яъни, мамлакатда ҳозиргача 800 миллион одам, бу эса умумий аҳоли сонининг 60 фоизини ташкил этади, камбағалликдан чиқарилган.
Яқин-яқингача «Ўзбекистонда камбағал оилалар, аҳоли бор» деган ибора, гарчи буни ҳамма билса ҳам, ҳеч қаерда тилга олинмас эди. Аммо Президентимиз Шавкат Мирзиёев вазиятни борича очиқлади. Ўзбекистонда камбағалликдан чиқаришга муҳтож аҳоли борлигини маълум қилди. Энг муҳими, камбағалликни қисқартириш борасидаги амалий ҳаракатни бошлади. Бу вазифани амалга ошириш учун тегишли фармон, қарорлар қабул қилинди. Ҳар бир хонадон, ҳар бир шахс учун таҳлилий ташхис маълумотлари тузилди. Касбга ўқитиш, иш жиҳозлари билан таъминлаш, маҳсулотни сотиш тизимлари ишлаб чиқилди. Ижтимоий ҳимояга муҳтожлар «Темир дафтар», «Аёллар дафтари», «Ёшлар дафтари»га киритилди. Уларни камбағалликдан чиқариш лойиҳалари тузилиб, амалиётга жорий қилинмоқда. Шу ўринда камбағалликни қисқартириш мақсадида бошланган улкан ислоҳотлар натижасида ўтган бир йилда мамлакатимизда камбағаллик даражаси 17 фоиздан 14 фоизга пасайиб, 1 миллион фуқаро камбағалликдан чиқарилганини алоҳида таъкидлаш лозим.
Эришилган тажрибалар эса ҳамкор давлатлар билан бўлишилмокда. Шу йил 17-18 май кунлари мамлакатимизда камбағалликни қисқартиришга бағишланган II халқаро форум ташкил этилди. Унда «ижтимоий контракт», «ижтимоий реестр» каби янги тушунчалар иқтисодий луғатимиздан жой олди. Бу мавзу 19 май куни Сиань шаҳрида бўлиб ўтган “Хитой - Марказий Осиё” биринчи саммитида яна бир бор тилга олинди.
Бирга эришган тажрибаларимиздан биргаликда фойдаланамиз, - деди Хитой Халк Республикаси Раиси Си Цзиньпин саммитда.
Унинг ташаббуси билан 29-30 май кунлари Янань шаҳрида «Камбағалликни қисқартириш ва барқарор ривожланиш» масалаларига бағишланган ШҲТ давлатлари вакиллари иштирокида халқаро форум бўлиб ўтди. Унда 21 та мамлакат ҳукумат раҳбарлари, масъул вазирлари иштирок этишди. Жумладан, Ўзбекистон делегацияси аъзолари ҳам қизиқарли маърузалари билан чиқишди.
Камбағаллик ечими йўқ муаммо эмас, - деди Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари Жамшид Қўчқоров. - Уни ҳамжиҳатликда, ҳамкор давлатлар илғор тажрибалари асосида енгиш мумкин. Буни бугун Хитой исботлаб берди. Бу борада Ўзбекистоннинг ҳам ўзига хос тажрибаси бор. Масалан, Президент Шавкат Мирзиёев томонидан ташкил этилган «Ҳоким ёрдамчиси» институти камбағалликни қисқартиришнинг самарали усулларидан биридир.
Ҳа, ШҲТ минбаридан «ҳоким ёрдамчиси»нинг маҳалладаги ўрни, камбағал оилаларга кўмаклашишдаги ваколатлари қизиқиш билан муҳокама этилди. Кейинчалик бир неча давлат ҳукумати аъзолари, элчилар «ҳоким ёрдамчиси» институти тажрибасини ШҲТ давлатлари ўртасида оммалаштириш истиқболларини ҳам муҳокама қилдилар.
Форумда Маями халқ таълими вазири Зав Мунт, Покистон Бош вазири ўринбосари Мирза Муҳаммад Африди, ШҲТ Бош котиби Чжан Мин ва бошқалар муаммо ечими йўлидаги ўз давлатлари олиб бораётган тадбирлар, ибратли тажрибалар ҳақида гапирдилар.
Анжуман ва ундан кейин Шэньси провинцияси шаҳар ва қишлоқлари, олис тоғларида яшаётган оз сонли аҳоли гуруҳлари ҳаёти билан танишув чоғида камбағалликни қисқартириш борасида, дарҳақиқат, Хитой катта тажриба орттиргани, энг муҳими, самарали натижаларга эришганига гувоҳ бўлдик.
Хўш, Хитой тажрибасининг асоси нимада? Камбағалликни қисқартириш, аниқроғи, уни тугаллаш Хитой учун умумхалқ ишига айланган. Бу нима дегани?
Биринчидан, ХХР Давлат кенгаши раиси Си Цзиньпин умуммиллий лойиҳанинг муаллифи ва бош масъулидир. ХХР давлат тизимлари ташаббускорлигида камбағаллик билан курашнинг моддий таъминоти узлуксиз давом этадиган жараёнга айланган.
Ўтган йиллар давомида давлат раҳбари бу жараёнга алоҳида эътибор қаратиб келди. Масалан, ХКПнинг яқинда бўлиб ўтган ХХ съездидаги маърузасида ҳам бу борада эришилган натижаларни эътироф этиб, янги лойиҳа – камбағалликка йўл қўймаслик дастурини тақдим этди. Жумладан, 800 миллион нафардан зиёд аҳоли камбағалликдан халос қилингани, аммо аҳоли сони ўсиб бориши, янги авлод мустақил ҳаётга кириб келаётгани, эндиги вазифа эса уларнинг яна камбағал бўлиб қолишига йўл қўймаслик эканини алоҳида таъкидлади. Муҳими, камбағалликни қисқартириш учун давлат хазинасидан маблағ ажратиш лойиҳаси доимий ишлашини билдирди.
Иккинчидан, камбағалликни қисқартиришнинг муайян шакли яратилган. Унга кўра:
а) камбағал оила бўлган ҳар бир аҳоли яшаш манзилида давлат тизимининг ваколатли вакили бўлиб, у хонадонлар муаммосини аниқлаб, ҳукумат олдига қўяди. Унинг тавсиясига кўра, ҳар бир камбағал оилани қўллаб-қувватлашнинг ўзигагина хос дастури тузилади;
б) камбағалликдан чиқариш учун:
– узоқ муддатга ижарада фойдаланиш учун ер берилади;
– имтиёзли кредит ажратилади;
– зарур бўлса, касбга ўргатилади;
– ишлаб чиқариш ёки деҳқончилик воситалари билан таъминланади;
– маҳсулотни сотиш майдончаси ташкил этилади;
– савдо фирмалари билан алоқа ўрнатишда кўмаклашилади ёки дўконлар очиб берилади;
– ва ниҳоят, уй-жой учун ер ажратилади, қурилишга қисман субсидия ва имтиёзли кредит берилади;
– янги қишлоқ инфратузилмаси давлат томонидан яратилади.
...Биз тоғли Янань туманининг узоқ Жди Фан қишлоғидаги Дожень аҳоли яшаш манзилида бўлдик. Бу ерда 1001 нафар одам яшар экан. Улар лойиҳа асосида қурилган икки кўчали уйларда яшашади. Жами 1 квадрат километр жойда 2 та дўкон, кафе, марказий сайилгоҳ майдони, меҳмонхона, кутубхона, рақс тўгараги биноси, бошланғич таълим берувчи мактаб бор. Барчаси ихчам, муҳими, бақамти жойлашган. Аҳоли боғдорчилик билан машғул. Кимдир кўчат етиштиради, совуқхона ва иссиқхонаси ҳам мавжуд, бошқа оила боғбонлик қилади, баъзилар мева қуритиш цехида ишлайди, картон қутилар ишлаб чиқарувчи оилалар, шу қутига мева қадоқловчи, сотиш билан шуғулланадиган яна бошқа хонадонлар бор. Хуллас, барча ишнинг эгаси бўлиб, жараён тўхтамайди. Оилалар учун ҳаммом, иссиқ сувли уй, инфратузилмага эга кўчалар яратилган. Дарвоқе, ҳар бир хонадонга қуёш панеллари ўрнатилган. «Қуёшли кўча» лойиҳаси асосида панелли устунлар кўчаларни туни билан чароғон қилиб турибди. Шундай қилиб, бир вақтлар на иш ўрни, на касби-кори бўлган тоғ овули аҳли бугун муносиб ҳаёт тарзи билан таъминланган ва давлатдан рози бўлиб бахтиёр яшамоқда.
Энди савол туғилади: Наҳот, давлат шундай миқёсдаги вазифани бир ўзи бажарган?
Йўқ. Хитой тажрибасининг «сири» ҳам шунда! Юқорида айтганимиздек, камбағалликни камайтириш Хитойда умумхалқ ишига айланган. Яъни, мақсадга эришиш учун давлатдан ташқари кичик бир амалга қодир инсонлар, корхона-ю идоралар, компаниялар... Барча-барча астойдил кўмаклашган. Мана, мисоллар.
Биласиз, дунёга машҳур «Alibaba» электрон савдо компанияси Хебей провинцияси қишлоқларининг бир қисмини обод ва фаровон этишни ўз зиммасига олганди. Тоғли қишлоқ аҳли тарқоқ, табиат инъомига ишониб яшарди. «Alibaba» ҳудуд, аҳоли таркиби, истак ва имкониятини таҳлил қилгач, бу ерда иккита лойиҳани амалга оширишга киришади. Биринчи лойиҳа табиий иқлим ва ер шароитидан келиб чиқиб, доривор гиёҳлар плантацияларини ташкил этиш ва каштанзорлар барпо қилиш эди. Компания техника олиб келиб, ер ўзлаштиради, ўн минглаб му (ер ўлчов бирлиги) майдонга каштан экилади, орасига эса доривор гиёҳ уруғи сепилади.
– Биз бир вақтнинг ўзида 100-300 оила яшайдиган, барча инфратузилмага эга, соддагина, аммо замонавий уй-жойлар қурдик. Энди тоғликлар ҳар тарафга сочилиб эмас, жамоа бўлиб яшайдилар, – дейди «Alibaba» компанияси хайрия жамғармаси бош директори Яо Яо. – Одамларга гиёҳнинг хусусияти, кўпайтириш ва териш усуллари ҳақида маълумот бердик, ўқувлар ташкил этдик. Ҳозир 80 фоиз аҳоли гиёҳ етиштириш, 10 фоизи уни қайта ишлаш, яъни қуритиш, навларга ажратиш, қадоқлаш, яна 10 фоизи, булар асосан ёшлар, электрон савдо, экспорт, реклама билан машғул. Қарабсизки, бир йилдаёқ маҳсулот – доривор гиёҳлар бозордан ўрин топди ва яхшигина даромад келтира бошлади. Биз камбағал оилаларга моддий ёрдам – эҳсон қилганимиз йўқ. Инвестиция киритдик, фоизсиз кредит ажратдик, холос. Энди камбағалликдан чиққан оилалар биз ер очиш, саралаш, қадоқлаш ва қути ишлаб чиқарувчи технологияларга қилган харажатимиз, қуриб берган уйларимиз пулини ўзи ишлаб топаётган даромаддан қайтаряпти.
Иккинчи лойиҳа – тоғ, яйловларда қўй боқиш эди. Яъни гўшт ва жун ишлаб чиқаришни ташкил этиш билан аҳоли узлуксиз даромад манбаига эга бўлди.
– Хитой нефть корпорацияси 2022 йилга қадар 78863 нафар аҳолини камбағалликдан чиқарди, – дейди мазкур корпорация хайрия департаменти директори Лю Фаньн. – Дастлаб 476 та аҳоли яшаш масканида иш ўрни яратдик, касбга ўқитдик, тижоратга ўргатдик. Камбағал оилаларда аёллар учун алоҳида «Оналар ишлайди» лойиҳасини амалга оширдик. Айни чоғда корпорация кичик-кичик, лекин барча қулайликларга эга қишлоқларни барпо этди.
Биз ана шундай масканлардан бирида – минг нафар аҳолиси бўлган қишлоқда бўлдик. Бу ерда тиббиёт бўлими, кутубхона, спорт зали, битирувчи синф ўқувчилари учун қўшимча машғулотлар марказигача ишлаб турибди.
Яна бир мисол. Тадбиркорлар ассоциацияси тоғ ёнбағирларини текислаб, Ма Ба қишлоғининг камбағал аҳолиси учун чой плантацияси очган. Бу ерда чой етиштириш, қуритиш, қайта ишлаш, қадоқлаш, сотиш тизими яратилган. Натижа эса...
– Ҳозир қишлоқ аҳолисининг йиллик даромади умумхитой кўрсаткичидан икки баробар ошиб кетди, – дейди ассоциация раҳбари Лю Ацзинь. – Бу қишлоқда ҳам барча инфратузилма яратилган. Ҳатто, гимнастика залларигача бор.
Бу каби мисоллар кўп. Эътибор берган бўлсангиз, уларнинг ҳар бирида аниқ ва истиқболли лойиҳа амалга оширилган. Камбағалликдан чиқариш – даромадли қилишгина эмас, муносиб ҳаёт тарзи учун барча шароит яратишни ҳам ўз ичига олган. Энг муҳим жиҳати, бу ҳаракат умумхалқ ишига айланганида. Яъни, бюджет ажратмалари, давлат идоралари ёрдамигагина қараб қолинмаган.
Шу ўринда ҳақли савол туғилади. Хўш, Ўзбекистонда-чи? Бизда камбағалликни қисқартириш асосан Президент ташаббуси, фармон ва қарорлари, давлатнинг қўлловига қаратилган. Демак, туман, қишлоқ мисолида ўша ердаги камбағал оилаларни ўз оталиғига олган, Хитойдаги хусусий компаниялар каби мукаммал лойиҳа асосида муаммони бошдан-оёқ ҳал қилаётган идора, хусусий ширкат ёки кластерлар пайдо бўлиши зарур. Афсуски, бизда асосий масаланинг ечими давлат зиммасида. Ҳолбуки, Хитой тажрибасига кўра, камбағалликни қисқартириш фақат бюджет маблағига боғлиқ жараён эмас.
Шундай экан, миллат, халқ тақдирига, келажагига дахлдор бўлган камбағалликни қисқартиришдек эзгу мақсад умумхалқ ишига айланиши керак! Бизнинг Шарқ «Сеҳрли диёри» тажрибаларидан олган хулосаларимиз шундай бўлди.
Муҳаммаджон ОБИДОВ,
ЎзА мухбири.
Йўл белгилари дислокацияси онлайн тарзда эълон қилиб борилади.
Адлия вазирлиги томонидан йўл белгиларини ўрнатиш билан боғлиқ муносабатларни тартибга солишга қаратилган қонун лойиҳаси ишлаб чиқилди.
«Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикасининг Қонунига йўл ҳаракатини тартибга солишнинг шаффофлиги ва очиқлигини оширишга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида»ги қонунга кўра қуйидаги тартиблар белгиланмоқда:
- Тақиқловчи йўл белгиларини ўрнатиш тўғрисидаги қарор қабул қилинишидан камида 20 кун олдин жамоатчилик хабардор қилинади.
- Йўл белгилари реестри шакллантирилади ҳамда реестрга киритилмаган тақиқловчи йўл белгилари ҳуқуқий оқибат келтириб чиқармайди.
- Йўл белгиларининг дислокацияси онлайн тарзда эълон қилиб борилади.
- Тақиқловчи йўл белгилари фақат Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоят, туман (шаҳар) ҳокимининг қарори асосида ўрнатилади.
Қонун лойиҳаси муҳокамасида фуқаролар ҳам иштирок этиши мумкин.
