Дарҳақиқат, инсон ҳаётидан қимматроқ нарса йўқ. Шу боис соғлиқни сақлаш тизимини такомиллаштириш ва аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш сифатини ошириш масалалари доимий диққат марказдаги масалалардан бўлиб келмоқда. Бош қомусимизда ҳам ҳар бир инсон малакали тиббий хизматдан фойдаланиш ҳуқуқига эга эканлиги белгилаб қўйилган. Фуқароларнинг ушбу ҳуқуқини рўёбга чиқариш борасида тиббиёт муассасаларининг ўрни беқиёс!
     Учқудуқ туман тиббиёт бирлашмаси тасарруфидаги 80 – ўринли стационар бўлими, 1 та кўп тармоқли марказий поликлиника, 7 та оилавий шифокорлик пункти, 1 та оилавий поликлиника 3 та маҳалла тиббий пункти томонидан 37 594 нафар аҳолига малакали тиббий хизмат кўрсатиб келинмоқда.
Бирлашмада шифокорлар сони 56 нафарни ташкил этиб, бу ҳар 1000 аҳолига 14,9 та шифокор тўғри келишини англатади. Ўрта махсус маълумотли тиббиёт ходимлари сони эса 409 нафар бўлиб, бу кўрсаткич 1000 аҳолига 109,0 тани ташкил этади. Жорий йилда 2950 нафар бемор шифо топганлигини эътироф этиш ўринли, албатта1.
     Шифохонанинг моддий техник базасини яхшилашга берилаётган эътиборни, жарроҳлик бўлими мисолида кўриш мумкин. Бўлим 10 ўринли бўлиб, барча зарурий ва замонавий асбоб – ускуналар билан жиҳозланган. Йилида малакали жарроҳлар томонидан 500-550 нафар беморларда жарроҳлик амалиёти ўтказилиб, беморлар соғлом ҳаётга қайтарилмоқда.
     «Ташаббусли бюджет» лойиҳаси доирасида ажратилган маблағ ҳисобидан биполяр учлик ва пинцетли электрокоагулятор тўплами, катта жарроҳлик тўплами, жарроҳлик столи, амалиётхона ёритгич рефлекторлари, кардиомониторлар ҳамда республикамиз шифохоналарида саноқли ҳисобланган лапароскоп аппарати харид қилинди. Бу аппарат ёрдамида беморларда юқори технологияли жарроҳлик амалиётини амалга ошириш имкони яратилди.
     Ҳақиқатдан ҳам бу каби тиббиёт соҳасида қўлланилаётган янгиликлар бирламчи тиббий санитария муассасаларида юқори технологияли жарроҳлик амалиётларини ўтказиш, тиббиётни аҳолига янада яқинлаштириш, касалликларни эрта аниқлаш, шошилинч ҳолатларда беморлар ҳаётини сақлаб қолиш имкониятларини ошириши билан ҳам аҳамиятлидир.
Бугунги кунда Учқудуқ туман тиббиёт бирлашмасида шифокорлар ва тиббиёт ходимларининг фидойилиги ва кўрсатаётган тиббий хизматлари, аҳолининг саломатлигини таъминлашда ва уларнинг турмуш сифати яхшиланишида муносиб ўрни бор.

     Korxona va tashkilotlarda sog‘lom va xavfsiz mehnat sharoitlarini yaratish, xodimlarning mehnatga oid huquq va manfaatlari hamda ijtimoiy kafolatlarni ta’minlashda kasaba uyushmalarining o‘rni muhim ahamiyatga ega.
     Mana to‘rt yildirki, 11 noyabr – O‘zbekiston kasaba uyushmalari kuni yurtimizning barcha ishchi-xodimlari tomonidan muhim sana sifatida keng nishonlanib kelinmoqda. Shuning o‘ziyoq, yurtimizda inson qadri uchun amalga oshirilayotgan ishlar ko‘lamining nechog‘li kengligidan dalolat beradi.
     6-sonli Birlashgan kasaba uyushmasi “Navoiyuran” DK “Uchquduq” ishlab chiqarish maydonida faoliyat yuritadi. Bugun uyushma 1300 nafardan ortiq a’zolarni birlashtirgan bo‘lib, soha xodimlarining kasbiy, mehnatga oid ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy manfaatlarini himoya qilish bilan birga, ularga qulay va xavfsiz mehnat sharoitlarini yaratish borasida zarur ishlarni amalga oshirib kelmoqda.
Jumladan, tizimda faoliyat olib borayotgan 407 nafar ishchi-xodimlar va pensionerlarning salomatligini himoyalash maqsadida “Konchi”, “Metallurg”, “Gornyak” va boshqa sanatoriylarda sog‘lomlashtirildi. “Sarmish”, “Kelajak”, “Pahlavon”, “Geologlar”, “Bolajon” singari oromgohlarda 112 nafar bola hordiq chiqardi. "O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!" dasturi asosida ishchi-xodimlar va pensionerlar uchun Buxoro, Samarqand, Toshkent va Shaxrisabzga turistik sayohatlar tashkil etilgan. E’tiborlisi, kasaba uyushma a’zolarining xohish va istaklari inobatga olinib, arizasiga ko‘ra, 120 mln. so‘m miqdorida moddiy ko‘mak ko‘rsatilgan. O‘tkazilayotgan turli sport tadbirlarida sovrinli o‘rinlarni qo‘lga kiritayotganlar kasaba uyushmasi tomonidan rag‘batlantirilmoqda.
     Kuni-kecha nishonlangan O‘zbekiston kasaba uyushmalari kuni bayrami munosabati bilan korxona xodimlarini ijtimoiy-iqtisodiy va huquqiy qo‘llab-quvvatlash yo‘nalishida ko‘p yillik fidokorona mehnati shuningdek, korxonaning ijtimoiy hayotida faol ishtirok etib kelayotgani uchun “Navoiyuran” DK hamda 6-Birlashgan kasaba uyushmasi qo‘mitasining bir guruh xodimlari “Navoiyuran faxriysi” unvoni, “Konchilik shuhrati” ko‘krak nishoni hamda faxriy yorliq va tashakkurnomalar bilan taqdirlandi. Ular safida taqdirlanganim kamtarona mehnatlarimning yuqori baholangani, deb bilaman. Bu e’tibor va e’tirof meni yanada g‘ayrat va shijoat bilan ishlashga, uyushma a’zolarining qonuniy manfaatlarini himoya qilishga undaydi.

Zaynudin ABRUYeV,
6-sonli Birlashgan kasaba uyushmasi rais o‘rinbosari.

    Shoir ta’riflaganidek, Quvaning anoricha keladigan ona sayyorani tomosha qilarkansiz, yer sarhadlariga qon tomirlardek yoyilgan zilol chiziqlar, tomchi-sachratma ko‘kish bo‘yoqlar e’tiboringizni tortadi. Bu zilollar – hayot chiziqlari!. Ilm-fan in’ikosi o‘laroq, mitti globusga joylashgan ulkan yerning, unda yashovchilarning hayot gavhari, tiriklik manbai, Yaratganning bebaho va tengsiz ne’mati suvdir.
Darhaqiqat, suv bor yerda hayot mavjud, borliq jonzotning umri unga bog‘liq. XX asr boshlarida, ayni vaqtda biz istiqomat qilayotgan hududlardan o‘tgan karvon, adashgan yo‘lovchi yoxud cho‘pon-cho‘liqlar bu kengliklarga hayot baxsh etadigan goh-gohida uchraydigan quduqlardan boshqa tiriklik manbaini uchratmagan bo‘lsalar kerak. Sahroda qudratli korxonaning barpo etilishi, to‘g‘rirog‘i ilm minglab chaqirimlar naridagi daryoni cho‘l tomon boshlab keldi. Suv ortidan odamlarni ergashtirdi – moʻjazgina aholiga ega sanoat shahri paydo bo‘ldi. Boshida, oz sonli aholi bilan boshlangan hayot bugungi kunda jo‘shqin va qaynoq turmush tarzini qamrab olgan.
    O‘tgan davr va zamona zayli, o‘sib borayotgan aholi, shiddat-la o‘zgarib borayotgan hayot kechagi kun sharoiti va o‘tmish sanoati bilan yashash va ishlashni allaqachon yoqlamay qo‘ygan, yangi davr yana ilm sohiblari zimmasiga yangi-yangi vazifalar yuklagandi. Bugungi kunda, korxonadagi osmon qadar yuksalgan inshootlar, mahobatli texnikalar, aql bovar qilmas bio-kimyo ham kon boshqarmasining ilmli, vatanparvar va fidoyi mutaxassislari aql-zakovatlari ortidan yangilangan.
3-sonli gidrometallurgiya zavodini kezarkansiz, zavodning poydevoridan shifti qadar ilm ekanidan hayratga tushasiz. Qudratli texnologiyalar jamlangan zavod syexlaridagi jarayonni kuzatib, moʻjiza ichida qolgandek his etasiz o‘zni!
    Yuqorida, konchilik va metallurgiya ilmi mutaxassislarining cho‘l sharoitida zamon va vaqt bellashuviga ilm bilan muntazir turgani to‘g‘risida bejiz keltirmadim. 2000 yillarga kelib hududda oksidlangan ma’danlar zaxirasining yildan-yilga kamayayotgani to‘g‘risidagi xulosa, suyagi Vatan ishqida, xalq rizqi dardida simillaydigan ilm sohiblariga yangi texnologiyani sanoatga joriy etish - sulfidli ma’dandan oltinni ajratib olishdek, mas’uliyatli vazifani yuklagandi. Ushbu murakkab texnologiya talab etadigan vazifani amalga oshirish maqsadida jahonning bir nechta yetakchi kompaniyalarining taklif va tajribalari o‘rganib chiqildi. Sulfidli ma’danlarni biologik oksidlashga asoslangan ekologik toza, energotejamkorligi yuqori, texnologik jarayonlarni boshqarish qulayligi jihatlariga ko‘ra ham sulfidli ma’danlarni biologik oksidlash texnologiyasi tanlab olindi. Natijada, bu jarayon zavodning ishlab chiqarish quvvatini bir necha barobarga oshirish imkonini berdi.
Bir vaqtlar “Cho‘lda suv oltindan qimmat”, deyishardi. Aslida, suv qadri zamon va makon tanlamaydi va ushbu tushuncha Amudan tortilayotgan suvning hisobi o‘lchog‘lik bir paytda, cho‘llanish darajasi kundan-kunga ortayotgan bir davrda, kon boshqarmasi texnolog-mutaxassislarining biooksidlash syexi uchun kerakli suvni cho‘l bag‘ridagi suv konlaridan tortib olish to‘g‘risida maqsadli ish olib borishga undadi. Ilmning samarasi sifatida, 3-sonli gidrometallurgiya zavodi hududida issiqlik,
suv-gaz ta’minoti va oqova suvlari syexining tuzsizlantirish majmuasi ishga tushirildi.
     Tuzsizlantirish majmuasi 3-sonli gidrometallurgiya zavodining BIOX syexiga tuzsizlantirilgan suv yetkazib berish uchun xizmat qiladi. Bu ob’ekt Germaniyaning ilg‘or texnologiyasiga binoan “Yeurowater” kompaniyasi tomonidan 2016 yilda qurib ishga topshirilgan bo‘lib, Beshbuloq nasos stansiyasidan kelib tushadigan texnik suvni maxsus filtrlar va qurilmalar yordamida tuzsizlantirib beradi. Tuzsizlantirish majmuasining loyiha quvvati 800 m3/soat, shundan 600 m3/soat iste’molchiga, qolgan 200 m/soat tuzli konsentrlangan suv esa bug‘lanish kartasiga yuboriladi.
Majmua hajmi V=1200 m3 bo‘lgan tuzsizlantirilgan suv uchun 1 dona rezervuar, sanoat suvini tuzsizlantirish majmuasi va Beshbuloq suvini tuzsizlantirish uchun tozalash inshootlaridan tashkil topgan.
“Eurowater” kompaniyasi tomonidan Tuzsizlantirish majmuasiga bosim filtrlari, teskari osmoslar, yuvish va tozalash qurilmasi CIP, markaziy PLS boshqaruv shkafi o‘rnatilgan. 10 TFB 70 SPS turdagi 10 dona filtrning asosiy vazifasi teskari osmos tizimini Beshbuloq quduqlarining mahalliy nasosi orqali doimiy bosim
bilan beriladigan texnik suvning mexanik aralashmalaridan himoya qilishdir. Oddiy rejimda 10 ta filtr (TF-001 - TF-010) parallel ravishda ishlaydi. Har bir filtrning nominal quvvati 80 m3/soat. Bosim filtrlar ko‘p qatlamli filtrlar sifatida ishlab chiqilgan bo‘lib, asosan Beshbuloq quduqlarining texnik suvidan qattiq moddalar va erigan temirlardan xalos etish uchun qo‘llaniladi.
Beshbuloqdan keladigan texnik suv tarkibidagi tuz miqdori yettita teskari osmos qurilmalari tizimi yordamida kamaytiriladi. Har biri kamida 60 m3/soat suv tozalash xususiyatiga ega bunga qo‘shimcha ravishda
permeat 26 m3/soat oldindan tozalangan suv bilan aralashtiriladi. Shunga muvofiq, jami 600 m3/soat tozalangan suv ishlab chiqariladi va ushbu suvlar hajmi V=1200 m3 bulgan rezervuarga borib tushadi hamda ushbu rezervuardan mahalliy nasos yordamida iste’molchilarni tozalangan suv bilan ta’minlaydi.
      Suv tozalash inshootlari Siemens S7 prosessori bilan jihozlangan bo‘lib, asosiy PLS boshqaruv paneli tomonidan boshqariladi. Boshqaruv panelining vazifasi tuzsizlantirish majmuasidagi barcha texnologiyani avtomatlashtirilgan holda boshqarishdir.
     Yaratgan bashariyatga suvdek bebaho ne’matini yog‘in bulutlarini shamollari orqali haydab, tog‘u bog‘larga yomg‘ir shaklida yog‘dirib, quyosh nurlari bilan qorlarini eritib, insonlar foydalanishi uchun daryoyu ariqlarga suv qilib oqizib qo‘ydiyu keyingi jarayonni insonning aql-zakovatiga havola etdi. Tuzsizlantirish majmuasi ham inson zakovati, ilmi va shijoati ortidan bunyod etilgan bo‘lib, cho‘ldagi hayot davomiyligiga sanoatning sahrodagi g‘alabasiga yana bir misoldir.

Ahad Ortiqov SHKB bosh energetik bo‘limi boshlig‘i,
Nilufar Muydinova SHKB Axborot va ma’naviyat-ma’rifat guruhi rahbari.

         Kasb hunar maktabida  “Aholini zilzilaga tayyorlash  haftaligi” doirasida ShKB OYoXTTEBo`limi inspektorlari ta`monidan o`qtuvchi va o`quvchilar ishtirokida tadbir tashkil etildi. Tadbirda soha vakillari ta`monidan  favqulodda  vaziyatlar ro`y berganda hamda  zilzila hodisasi  haqida ma`lumot va video - roliklar  quyib ushbu ofat yuzaga kelganda to`g`ri harakatlanish qoidalarini eslatib o`tdi va zarur tafsiyalar berildi.   

ShKB OYoXTTEBo`limi katta inspektori kapitan S.A.Baxodirov

                                                             Bo`limi kichik inspektori oddiy askar I.F.Qilichev

        Yurtimizmizda har yili noyabr oyining ikkinchi yakshanbasi tibbiyot xodimlarining kasb bayrami sifatida nishonlanadi.
“Yo‘lchilar” ovulidagi “Oq saroy” tantanalar majmuasida “Tibbiyot xodimlari kuni” munosabati bilan bayram tadbiri bo‘lib o‘tdi. Unda Uchquduq tumanida tibbiyot sohasida samarali mehnat qilib kelayotgan soha xodimlari, tajribali shifokorlar, tizim mas’ullari va faxriylar ishtirok etdi.
        Tadbirda Uchquduq tumani hokimi Uchqun Yelmuratov so‘zga chiqib, keyingi yillarda mamlakatimizda aholining sog‘lig‘ini muhofaza qilish, davolash-profilaktika muassasalarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash borasida amalga oshirilayotgan islohotlar yaxshi samaralar berayotganini ta’kidladi. Bugun hududlar aholisini sifatli tibbiy xizmat bilan qamrab olish, tibbiyot muassasalari moddiy texnika bazasini mustahkamlash borasida amalga oshirilayotgan tub o‘zgarishlar yurtdoshlarimizni hayotdan rozi qilish, el ishonchini qozonishga qaratilganligi bilan ham ahamiyatlidir.
       Shuningdek, tantanali bayram tadbirida aholi salomatligi yo‘lida samarali faoliyat yuritib kelayotgan bir guruh soha xodimlariga faxriy yorliq va esdalik sovg‘alari tantanali ravishda topshirildi.
Shifokorlarning ezgu maqsadi har bir bemorni sog‘lom hayotga, oilasi bag‘riga qaytarishdan iborat ekan bu kabi ezgu va mas’uliyatli ishlaringizga muvaffaqiyatlar tilaymiz.

UCHQUDUQ TUMAN HOKIMLIGI AXBOROT XIZMATI 

    Endi bu vazifaga Qurolli Kuchlar zaxirasidagi harbiylar ishga qabul qilinadi. Shuningdek, har bir tuman va shaharda bittadan maktab negizida «Jasorat maktabi» faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.

    Prezident Shavkat Mirziyoyevning "Ma’naviy buyuk xalq — iqtisodiy buyuk bo‘ladi. Ikkita tomir ustunimiz bor: iqtisod va ma’naviyat!" degan so‘zlari o‘zida chuqur ma’no va qadriyatni ifodalaydi.

Darhaqiqat, bir jamiyatning taraqqiyoti faqat moddiy yutuqlarga emas, balki uning ma’naviy boyligiga ham bog‘liqdir.

Iqtisodiyot va ma’naviyat – insonlarning hayot sifatini belgilovchi ikkita asosiy omil bo‘lib, ular bir-birini to‘ldiradi.

Ma’naviyatning ustuvorligi iqtisodiyotni barqaror qiladi. Ma’naviy yetuklik jamiyat a’zolarining mehnatsevarligi, halolligi, o‘zaro hurmat va birdamlik kabi sifatlarni shakllantirib, umumiy rivojlanishga xizmat qiladi.

Bu esa iqtisodiy barqarorlik va mustahkam asosga ega bo‘lishga yordam beradi. Shu sababli, jamiyatda iqtisodiy muvaffaqiyatlarga erishish uchun ma’naviyatni rivojlantirish muhim hisoblanadi.

Prezidentimizning bu so‘zlari, ayniqsa, hozirgi davrda xalqimiz uchun katta yo‘l-yo‘riqdir. Iqtisodiy yutuqlarga erishish, xalq farovonligini oshirish yo‘lida ma’naviy qadriyatlarimizni e’zozlab, ularni yosh avlod ongiga singdirish orqali barqaror va mustahkam kelajak sari olg‘a borishimiz mumkin.

Prezident Shavkat Mirziyoyevning 2025 yilni Alisher Navoiy yili deb e’lon qilish tashabbusi xalqimizning buyuk shoir va mutafakkirga bo‘lgan chuqur hurmatini ifodalaydi.

Navoiy yili doirasida "Hazrat Navoiyni anglash — o‘zligimizni anglash" shiori ostida o‘tkaziladigan respublika tanlovi Prezident sovg‘asi uchun tashkil etilishi quvonchli albatta.

Ushbu tanlov yoshlarimiz va keng jamoatchilik orasida Navoiyning boy merosini o‘rganish va anglashga xizmat qilishi shubhasiz.

Alisher Navoiy yili doirasida o‘tkaziladigan barcha tadbirlar mamlakatimizning ma’naviy hayotini boyitib, xalqimizning o‘zligiga, qadimiy merosimizga bo‘lgan hurmat va mehrni yanada oshirishiga ishonaman.

Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Uchquduq tuman bo‘linmasi rahbari J.Bulekbayeva

    Табиатда турли касалликлар, турли дардлар бор. Уларнинг баъзиси юқумли, инсон ўлимига олиб келса, айримларини даволаш мумкин. Бироқ, қутуриш-барча иссиқ қонли ҳайвонларда ва одамларда учрайдиган бедаво ўта хавфли юқумли касаллик ҳисобланади.

    Хўш, бундай ўта хавфли касаллик қандай юқиши мумкин?

    Ушбу касаллик одамларга асосан қутурган итлар ва мушукларнинг, шунингдек ёввойи ҳайвонларнинг (бўри, чиябўри, тулки ва бошқалар) тишлаши (тирнаши, сўлаклаши) натижасида ҳайвонларнинг сўлаги орқали одамларга юқади, чунки касалликни қўзғатувчи вирус қутурган ҳайвонлар сўлагида бўлади.

    Ўзбекистонда одам учун касалликнинг етакчи манбаи – итлар ҳисобланади. Касаллик ҳайвонлардан ҳайвонларга ва ҳайвонлардан одамларга юқади. Эътиборли жиҳати, қутуриш одамдан одамга ва одамлардан ҳайвонларга юқмайди. Қутурган итда касаллик аломатлари рўёбга чиқишидан 10 кун олдин, яъни касаллик яширин даврининг охирги 10 кунида ҳамда касаллик бошланганидан токи ўлгунга қадар юқумли ҳисобланади.

    Таъкидлаш ўринлики, бугунги кунгача қутуриш касаллигининг даволаш усуллари ишлаб чиқилмаган бўлиб, энг даҳшатлиси қутуриш касаллиги жуда оғир кечиб, касаллик 100 фоиз ўлим билан тугайди, яъни қийноқли ва даҳшатли ўлим қайд этилади.

Бу тўғрида машҳур рус олими Данило Самойлович қуйидагича фикр билдирган: “Инсоният дунёга келибдики, қанчадан-қанча касалликларни бошидан кечирган ва кўрган, аммо қутуриш касаллигига мубтало бўлган бемор аҳволини кўришдан ортиқ қўрқинчли ва даҳшатлироқ ҳолат бўлмаса керак!”.

Шунингдек, рус ёзувчиси Антон Чехов қутуриш касаллигига дучор бўлган набирасини кузатиб, уни жуда қийналиб жон берганини кўргач, “Бир ҳафтача ўзимга келолмадим, телбанома бўлиб юрдим, шундан кейин, дунёдаги барча итлардан ҳам, итбоқарлардан ҳам кўнглим қолиб кетди”, - деган сўзларни ўз эсдаликларида ёзиб қолдирган.

Тиб илмининг султони Абу Али ибн Сино ўзининг “Тиб қонунлари” асарида сувдан қўрқа бошлагач бирорта ҳам беморни даволаш йўли билан ўлимдан олиб қолиб бўлмаслигини таъкидлаган. Бу касалликда бошқа юқумли касалликларда кузатилмайдиган сувдан қўрқиш, ҳаводан қўрқиш каби аломатлар кузатилади ва бемор жуда қийналиб вафот этади. Ўтмишда бу касалликка “сувдан қўрқиш”, яъни “гидрофобия” деб бежиз ном берилмаган. Ҳақиқатдан ҳам қутуриш билан ҳайвон касалланадими ёки одам касалланадими, якуни аниқ-даҳшатли ўлим.

    Шу боис касалликни даволашни эмас, балки уни олдини олишни ўйлаш керак. Қутуриш касаллигининг олдини олиш билан нафақат ветеринария ва тиббиёт соҳаси ходимлари, балки барча, ҳар бир киши шуғулланиши лозим. Хусусан, қутуриш касаллигининг олдини олишда, ҳайвонларни, айниқса итларни сақлаш қоидаларига риоя қилиш, одамларда қутуриш касаллигининг олдини олишда муҳим аҳамият касб этади.

    Минг афсус билан таъкидлаш жоизки, аксарият фуқаролар ит сақлаш қоидаларига риоя қилмайди, итларни ўз вақтида ветеринария кўригидан ўтказиб, қутуриш касаллигига қарши эмлатмайди. Итлар тишлашидан жабр тортаётганларнинг 80 фоизидан кўпроғи айнан эгали итларга тўғри келаётганлиги ҳам фуқароларнинг ит сақлаш қоидаларига риоя қилмаётганликларидан далолат беради.

    Баъзи фуқаролар уйларидаги ити касал бўлса ёки уни боқа олмаса, ё бўлмаса бирор кишини тишласа, итларини кўчага ҳайдаш, яшаб турган жойидан узоқроқ жойга итни адаштириб келиш билан чекланади. Шундан кейин бу итлар қаровсиз, дайди итларга айланиб қолади. Бу дайди итлар эса қутуриш касаллигининг асосий манбаи сифатида атрофдагиларга жуда катта хавф туғдиради.

Статистика маълумотларига кўра, “тишланиш”ларнинг 60-65  фоиздан ортиғи 14 йошгача болаларга ва ўсмирларга тўғри келади. Ота-оналар болаларни итлар билан, айниқса кўчадаги дайди, қаровсиз итлар билан ўйнашларига, уларни уйга олиб келишларига зинҳор йўл қўймасликлари керак, зеро эътиборсизлик ва лоқайдсизлик сўнгги пушаймонга айланмасин!

Кўчадаги қаровсиз, дайди итлар одамлар учун қутуриш касаллигининг асосий манбаи эканлигини унутмаслик керак. Ит вақти-бемаҳал ҳуриб, кишиларни безовта қилади. Бўшалиб кетган итлар эса, кишиларни қопиб олиши, турли жароҳатларга, касалликларга ва ҳатто қутуриш касаллигига чалинишига сабаб бўлиши мумкин. Ит баъзида одамлар учун “ажал” қуролига айланиб қолиши мумкинлигини ёддан чиқармаслик даркор.

Ит одамни тишлаганида инсон нафақат жисмоний, моддий ва маънавий зарар кўради, балки бу ўлим билан тугайдиган қутуриш касаллигининг юқиш хавфини пайдо қилади.

Шу ўринда савол туғилади: бедаво қутуриш касаллигидан сақланиш учун нималар қилиш керак?

Жавоб оддий, ҳар бир фуқаро қутуриш касаллигининг олдини олиш бўйича қуйидаги “Олтин қоидалар” га амал қилиши кифоя:

-  ит сақлаш қоидаларига  мунтазам амал қилиш;

- итларни ҳудудий ветеринария бўлимларида ўз вақтида ҳисобга қўйиб, қутуришга қарши эмлатиш;

-  эгасиз, дайди итлар пайдо бўлишига йўл қўймаслик;

- ҳар бир инсон умрининг охиригача эсидан чиқармаслиги зарур бўлган асосий қоида бу - имкони борича ит ва бошқа ҳайвонлар тишлашидан сақланиш чораларини кўриш, борди-ю бирор бир ҳайвон тишласа, зудлик билан тиббий ёрдамга мурожаат этиш ҳамда қутуриш касаллигига қарши эмлатиш.

Юқорида зикр этилган тавсияларга амал қилинган тақдирдагина, сиз даҳшатли ўта хавфли юқумли касаллик ҳисобланган қутуришдан ўзингизни асраган бўласиз.

Уқудуқ туман ветеринария ва чорвачилик

ривожлантириш бўлим маъмуряти

    Қишнинг қаҳратонию, ёзнинг саратонида ҳам тиним билмас улкан техникаларни бўйсундириб, тупроғи зар бўлган Қизилқумнинг бағридан бойлик қазиб олаётган “Навоийуран” ДК “Учқудуқ” ИЧМ геотехнологик конининг юзлаб ишчи-ходимлари бор. Улар ўзларининг фидокорона меҳнатлари билан юртимиз равнақи, халқимиз фаровонлигига улкан улуш қўшмоқдалар. Ана шундай машаққатли касб эгаларини таништиришда давом этамиз, улардан бири Алишер Исломов.
    У ўрта мактабни аъло баҳоларга тугаллаб, ўзи орзулаган Навоий давлат кончилик ва технологиялар университетига ўқишга кирди. Олийгоҳда ҳам энг олди талабалардан бири бўлди, фанларни яхши ўзлаштирди.
    2012 йилда ноёб - радиактив метал қазиб олиш ва қайта ишлаш техникаси ва технологияси йўналишида ўқишни тугатиб, йўлланма билан Геотехнологик конига юборилган. Аввалига оддий ишчи – аппаратчик вазифасида ишлаб, олийгоҳда олган билимларини амалиётда қўллади, тажриба орттирди.
      Дарҳақиқат, инсон тақдири аслида бир тилсим. Унинг ортидан эргашасан, холос фақатгина ҳалол меҳнат билан унга безак берасан, киши. Алишер ҳам ёш бўлишига қарамай жамоадошлари билан тезда тил топишди, устозлари ишончини оқлади. Ўз ишини пухта ўзлаштирди, ўзи ҳам эндигина иш бошлаган ёшларга устозлик қилди.
      Шу тариқа хизмат пиллапояларида кўтарила бошлаган Алишер Исломов 2015 йилда смена бошлиғи, орадан икки йил ўтиб, 2017 йилдан эса инженер – диспетчер лавозимида ишлаб келмоқда.
-Геотехнологик кон ҳудудида ҳаракатланаётган ҳар бир техникани махсус дастур ёрдамида кўриб-кузатиб ўтираман. Улар қаерда ва қандай ҳаракатланаётганлигини назоратга олиш ҳамда буюртма асосида участкаларга чиқариб юбориш асосий вазифамизга киради. Ўз ишимни яхши кўраман, - дейди Алишер Исломов
Ҳам меҳнат жамоасида ҳам оилада камтарин бўлган бу инсон турмуш ўртоғи Маҳлиёхон билан икки нафар қизларни тарбияламоқда. Чаросхон 20-мактабнинг 3-синф ўқувчиси, Гавҳарой эса 12-МТТ тарбияланувчиси.
    Нуронийларимиз дуо қилаётганларида узоқ умр, барокатли ризқ тилаш билан бирга “Илоҳим касбу корингдан барака топгин”, дея алқайдилар. Ҳаётда яшанинг сари топаётган неъматларнинг барчаси касбу корингдан барака топиш билан боғлиқлигини кўриб доимо кексаларимиз дуою тилагида ҳикматлар қатланиб ётганига гувоҳ бўламиз. Шу боис, Алишер Исломов сингари барча соҳа ходимларини ва ҳайдовчиларни касб байрами билан самимий табриклаб: “Касбу-корингиздан барака топинг, борар манзилингиз яқин, юрар йўлингиз оқ бўлсин!”, деймиз.

Саҳифадаги материалларни Райҳон ҚОДИРОВА тайёрлади.