Савол.

Синглим 2 ой аввал буён туман Болалар шифохонасига ҳамшира бўлиб ишга кирган эди. 3 нафар вояга етмаган фарзандлари бор. Катта қизи 5-синфда, ўғли 3-синфда ўқийди. Кенжаси 5 ёш мактабгача таълим муассасасига боради. Айни кунларда барча фарзандлари таътилда, уйда. Шу сабабли, уларга қараш учун синглим ҳам ҳақ тўланадиган меҳнат таътилига чиқса бўладими?

Жавоб:

Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирининг 2020-йил 25-мартдаги 8-2020/Б-сон буйруғи билан тасдиқланган Низомга асосан - карантин вақтида меҳнат таътили боғчалар 14 ва мактаблар фаолияти тўхтатилган даврда боғча тарбияланувчиси бўлган боланинг ва мактабнинг бошланғич синф (1-4-синф) ўқувчисининг ота-онаси, уларнинг ўрнини босувчи шахс, васий, ҳомийга ходимнинг хоҳишига кўра таътиллар жадвалидан қатъи назар берилади. Бунда, ходимга биринчи иш йили учун 6 ой ишлангандан кейин таътил беришга оид талаб татбиқ қилинмайди.

Савол:

Ассалому алайкум ҳурматли юрист. Мен 2018 йил апрель ойида қонуний никоҳдан утган эдик. Эримнинг аризасига асосан СУД орқали ажрим бўлдик. Собиқ эрим бирон корхонага ишлайди, бозорчи бўлиб ҳар ҳар хел ишлар қилиб боради . Ўртага бир қизимиз бор қонунга асосан қанча миқдорда алимент тулаши керак. Алимент пулини ойма -ой бермасдан юрибди. Шикоят килгандан кийин билгиланган алиментни қисман тулайди, қолган ойларида туламай қочиб юрибди. Қарз қолган ойлар алимент пулини қандай олишни ва кимга мурожаат қилишим керак?

Жавоб:

Оила кодексининг 99 – моддасига асосан Агар вояга етмаган болаларига таъминот бериш ҳақида ота-она ўртасида келишув бўлмаса, уларнинг таъминоти учун алимент суд томонидан ота-онанинг ҳар ойдаги иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромадига қараб белгиланади жумладан

1 та фарзанд учун даромаднинг 1/4 қисми;

2 та фарзанд учун даромаднинг 1/4 қисми;

3 та ва ундан ортиқ фарзандлар учун даромаднинг 1/2 қисми.

Ушбу алимент миқдорлари суд томонидан томонларнинг моддий ва оилавий аҳволини ҳисобга олган ҳолда камайтирилиши ёки кўпайтирилиши мумкин.

Оила кодексининг 139 – моддасига асосан алимент қарзи алимент тўлаши шарт бўлган шахснинг иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромадидан ундирилади. Алиментлар ижро варақаси ёки алимент тўлаш тўғрисидаги нотариал тартибда тасдиқланган келишув бўйича алимент тўлаши шарт бўлган шахснинг айби билан ундирилмаган бўлса, ўтган барча вақт учун ундирилади.

Бундан келиб чиқадики, сиз бу ҳолатда алимент тўланмаган барча давр учун алимент қаризини ундира оласиз.

Оила кодексининг 140 – моддасига асосан агар алимент тўлаши шарт бўлган шахс шу даврда ишламаган бўлса ёки унинг иш ҳақи ва (ёки) даромадини тасдиқловчи ҳужжатлар тақдим қилинмаган бўлса, алимент қарзи ундирилаётган вақтда алимент Ўзбекистон Республикасидаги ўртача ойлик иш ҳақи миқдори бўйича ҳисоблаб чиқилади.

Алимент қарзи масаласига келсак, бу вазиятда МИБ ходимининг устидан прокуратурага ариза беришни тавсия қиламиз. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 30 майдаги ПҚ – 3016-сон қарорига 4-илова билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Мажбурий ижро бюроси тўғрисида”ги низомга 9-бандига мувофиқ суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларининг сўзсиз ижросини таъминлаш, ижро ҳужжатлари ҳамда ундирилган маблағларнинг ҳаққоний ҳисобини юритиш, ижро иши юритишда сансалорлик ва суистеъмолчилик ҳолатларини олдини олиш Мажбурий ижро бюроси (МИБ)нинг асосий вазифаларидан бири ҳисобланади.

Шунингдек, низомнинг 12-бандига кўра суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларнинг ўз вақтида ва тўлиқ ижро этилишини таъминлаш соҳада МИБ жавобгар ҳисобланади.

Энди турмуш ўртоғингизнинг алимент тўламаганлиги масласига келсак, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс 47-4(прим)-моддасига кўра Моддий ёрдамга муҳтож бўлган вояга етмаган ёки меҳнатга лаёқатсиз шахсни моддий таъминлашдан бўйин товлаш, яъни уларни моддий жиҳатдан таъминлаш учун суднинг ҳал қилув қарорига ёки суд буйруғига биноан ундирилиши лозим бўлган маблағни жами бўлиб икки ойдан ортиқ муддат мобайнида тўламаслик,

- ўн беш сутка муддатга маъмурий қамоққа олишга ёки ушбу Кодексга мувофиқ маъмурий қамоқ қўлланилиши мумкин бўлмаган шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг 20 баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.

Ёдда тутинг! Шахсни юқоридаги норма билан жавобгарликка тортиш уни алимент қарздорлигини тўлашдан озод қилмайди.

Учқудуқ туман адлия бўлими