Савол; Bugundan subsidiyaga ariza berish boshlanibdi, shu bo’yicha ma’lumot bersangiz.

Жавоб; 

   Rasmiy band bo‘lmaganlarga ham ipoteka krediti ajratilishi mumkin

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2023 yilda bozor tamoyillariga asoslangan ipoteka kreditlari orqali aholini uy-joy bilan ta’minlash dasturini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Prezident farmoni (PF–51-son 13.04.2023-y.) qabul qilindi.

   Unga ko‘ra, bozor tamoyillariga asoslangan ipoteka kreditlari orqali aholini uy-joy bilan ta’minlashning amaldagi tartibiga 2023-yil 1-maydan quyidagi o‘zgartirishlar kiritiladi:

-banklarga rasmiy daromadga ega bo‘lmagan shaxslarga ipoteka kreditini ajratishda ularning to‘lov qobiliyatini aniqlashning muqobil usullaridan foydalanishga, shu jumladan qarz oluvchilarning bank kartasi aylanmasi, ijara, kommunal va qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa xarajatlarini inobatga oluvchi skoring tizimi joriy qilinadi;

-banklarga qarz oluvchi tomonidan to‘langan dastlabki badal miqdori, imtiyozli davr muddati va boshqa ko‘rsatkichlardan kelib chiqib, subsidiyasiz ajratiladigan ipoteka kreditlari bo‘yicha tabaqalashtirilgan foiz stavkalarini o‘rnatish huquqi beriladi;

-professional ta’lim tashkilotlarining muhandislik, ishlov berish va qurilish sohalaridagi maxsus fanlar bo‘yicha dars berayotgan yoki o‘quv amaliyotini o‘tkazayotgan o‘qituvchilari va ishlab chiqarish ta’lim ustalariga imtiyozli shartlarda subsidiya xabarnomalarini berish tartibi joriy etiladi;

-uy-joy sotib olish yoki yakka tartibdagi uy-joylarni qurish va rekonstruksiya qilish uchun olinadigan ipoteka kreditlari bo‘yicha berilgan subsidiya taqdim etish to‘g‘risidagi xabarnomalarning amal qilish muddati 4 oy etib belgilanadi;

-2023-yil uchun ipoteka kreditlari bo‘yicha subsidiyalar ajratishga doir arizalar tasdiqlangan parametrlar doirasida 2023-yil 1-maydan 2023-yil 1-dekabrgacha qabul qilinadi;

-2023-yilda kvartiralar sotib olish va yakka tartibdagi uy-joylar qurish hamda rekonstruksiya qilish uchun respublika bo‘yicha jami 44 690 ta ipoteka kreditlari ajratiladi.

Mazkur kreditlarning kamida 30 foizi xotin-qizlarga ajratilishi belgilangan.

-Ipoteka kreditlari bo‘yicha 30 ming nafar shaxsga subsidiyalar ajratiladi.

2023-yil 1-maydan:

qurilayotgan ko‘p kvartirali uy-joylarning qurilishi yakunlangan qismini (qavatlarini) banklar tomonidan kredit ta’minoti sifatida bosqichma-bosqich garovga olish amaliyoti joriy etiladi;

2025-yil 1-yanvargacha ayrim qurilish materiallari va xomashyo turlarini import qilishda bojxona bojining nol stavkasi qo‘llaniladi.

2024-yil 31-dekabrgacha Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash davlat jamg‘armasi tomonidan xususiy pudrat tashkilotlariga Toshkent shahrida – 9 va undan yuqori, boshqa shaharlarda – 7 va undan yuqori, qishloq joylarda – 5 va undan yuqori qavatli uy-joylar qurish uchun ajratilgan tijorat banklarining milliy valyutadagi kreditlari bo‘yicha 24 oydan ortiq bo‘lmagan muddatga kafillik va kompensasiya taqdim etiladi:

kompensasiya – kredit summasidan qat’i nazar har bir ko‘p kvartirali uy-joy uchun kreditning 5 milliard so‘mdan ortiq bo‘lmagan qismi bo‘yicha to‘lanadi;

kafillik – kredit summasidan qat’i nazar har bir ko‘p kvartirali uy-joy uchun 2,5 milliard so‘mdan oshmagan miqdorda taqdim etiladi;

kafillik va kompensasiyalar berish uchun maydoni 70 kvadrat metrdan oshmagan kvartiralar soni qurilayotgan uy-joydagi jami kvartiralar sonining kamida 70 foizini tashkil etishi lozim.

2023-yilda fuqarolarning alohida toifalari (harbiy xizmatchilar) uchun 4 000 ta kvartira sotib olish uchun ipoteka kreditlari ajratiladi.

Учқудуқ туман адлия бўлими.

Савол; 

Ипотека кредитлари шартлари эълон қилинибти, улар қандай?

Жавоб;

Ўзбекистон Ипотекани Қайта Молиялаштириш Компанияси ипотека кредитлари бўйича янгиланган талабларини маълум қилди.

Ипотека кредитлари шартлари қуйидагича белгиланди:

Кредит қуйидаги мақсадларга ажратилади:

1. Қарз олувчи яшаши кўзда тутилган, фойдаланишга топширилган, турар-жой (бирламчи ва иккиламчи уй бозоридан) сотиб олиш учун;

2. Қарз олувчи яшаб турган хонадонни қайта таъмирлаш учун.

Таркибий ўзгартиришлар (реконструкция) бунга кирмайди. Ипотека кредити хисобига сотиб олинган турар-жой қарз олувчининг асосий яшаш жойи бўлиши шарт.

Кредитлашга мувофик турар-жой тури:

1. Якка тартибда қурилган уй-жойлар (ҳовли), ёки кўп қаватли уйдаги хонадонлар.

2. Яшашга тайёр бўлмаган уйлар талабга номувофиқ ҳисобланади.

Ипотека кредитининг гарови:

Ипотека кредити остидаги (сотиб олинадиган ёки қайта таъмирланадиган) уй.

Қарз олувчи ёши:

18 ёшга тўлган ва ундан юқори.

Турар жойнинг географик жойлашуви:

Мамлакат бўйлаб.

Кредит фоиз ставкаси:

1. Турар жой сотиб олиш учун – ЎзИҚМК ставкаси + 5% гача тижорат банк устамаси (18%гача); 

2. Турар-жойнинг қайта таъмири учун – ЎзИҚМК ставкаси + 4% гача тижорат банки устамаси (17%гача).

Мақбул қарз олувчилар:

Мунтазам (доимий) даромад манбаларига эга бўлган шахслар бўлиши лозим.

Кредит суммаси миқдори:

1. Турар-жой сотиб олиш учун - 400 млн. сўмгача;

2. Турар-жойнинг қайта таъмири учун - 80 млн. сўмгача.

Кредит кайтариш жадвали:

Ҳар ойлик тўлов, аннуитет шаклида, имтиёзли даврсиз бўлиши керак. Аннуитет шакл - бу кредит муддатининг охиригача бир хил тўлов тўланади.

Кредит муддати:

1. Турар-жой сотиб олиш учун - камида 10 йил максимал 20 йил; 

2. Турар-жойнинг қайта таъмири учун максимал - 10 йил.

Умумий қарз юки (ДТИ):

ДТИ ≤ 50% (Қарздор ва биргаликда қарз олувчининг жами жорий кредит тўловларини ҳисобга олган ҳолда).

Олдиндан тўлов:

1. Турар-жой сотиб олиш учун- камида 25% (Бирламчи ва иккиламчи);

2. Турар-жойнинг қайта таъмири учун- талаб қилинмайди.

Қарз олувчининг максимал ойлик соф даромади:

15 млн. сўм.

Қарз олувчининг ойлик соф даромади етмаган тақдирда, қўшимча қарздор қилиб фақат биргаликда яшовчи хўжалик аъзоларини жалб қилиш мумкин.

Иккинчи ипотека кредити:

Мумкин эмас.

Қуйидаги ҳоллар «Иккинчи ипотека кредити» деб ҳисобланади:

1. Жорий ипотека кредити ҳисобига олинган уй-жой учун янги ипотека кредити олиш.

2. Мавжуд ипотека кредити бўлса.

Гендер талаби:

Ипотека кредитларининг камида 35% аёлларга тақдим этилиши зарур.

Турар-жой суғуртаси:

Турар-жойнинг 100% қайта тиклаш қиймати.

Турар-жой мулкини бахолаш:

Махсус лицензияга эга мустақил бахоловчи томонидан бахоланиши керак.

Ушбу кредитлар қуйидаги тижорат банклари томонидан ажратилади:

Агробанк, Асакабанк, Инфин банк, Ипотека-банк, Капиталбанк, Ориентфинансбанк, Туронбанк, Hamkorbank, Халқ банки, Ўзмиллийбанк, Ўзсаноатқурилишбанк ва Қишлоққурилишбанкларнинг жойлардаги барча филиаллари.

Учқудуқ туман адлия бўлими.

Савол;

Assalomu aleykum yaxshimisiz bizga 28 fevral kuni ogohlantirish xati berildi, men may oyini pullik kompensatsiya bilan almashtirsam boladimi? Ogohlantirish 1 oyga uzaytirildiku.

Жавоб;

Агар сизга огоҳлантириш муддати 1 ойга узайтирилгани ҳақида ёзма хабарнома ёки қўшимча огоҳлантириш хати берилган бўлса, демак огоҳлантириш ҳақиқатдан ҳам расман 1 ойга узайтирилган бўлади.

Агар, сизга январда огоҳлантириш хати берилган бўлиб, унда умумий қилиб 2 ойдан сўнг меҳнат шартномасини бекор қилиш кўрсатилган бўлса ва шу ой бошида алоҳида ҳабарнома ёки қўшимча огоҳлантириш берилмаган бўлса, буни огоҳлантириш расман 1 ойга узайтирилган дея олмаймиз.

Бунда 2 ойлик муддат ўтганидан кейинги исталган вақтда иш берувчи сиз билан тузилган меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳуқуқига эга бўлади.

Биринчи вазиятда, яъни хабарнома ёки қўшимча огоҳлантириш хати берилиб, огоҳлантириш расман узайтирилган вазиятда кейинги 1 ойлик (агар 2023 йил 1 майгача узайган бўлса, бугундан ҳисобласак 13 кунлик) огоҳлантириш муддатини компенсацияга алмаштириш мумкин. 

Лекин, бунинг учун амалдаги Меҳнат кодексининг 102-моддаси талабига кўра, ҳар икки томоннинг келишуви, яъни ходимдан ташқари иш берувчининг ҳам розилиги керак бўлади. Бусиз иложи йўқ.

Учқудуқ туман адлия бўлими.