Tuman yangiliklari (5)
Сўнгги йилларда аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини давлат томонидан қўллаб-қувватлашнинг самарали тизимини шакллантириш борасида кенг миқёсли ишлар амалга оширилмоқда.
Учқудуқ туман ҳокимининг 2021 йил 18 мартдаги 64-Қ сонли қарорига асосан туманда жами 59 нафар ёлғиз ва ёлғиз яшайдиган кексалар ва ногиронлиги бўлган фуқаролар рўйхатга олиниб, уларга
7 нафар ижтимоий ходимлар манзилли ижтимоий хизмат кўрсатишади.
2021 йил биринчи чораги давомида рўйхатга олинган ёлғиз кексалар туман Тиббиёт бирлашмаси томонидан чуқурлаштирилган тиббийкўрикданўтказилди
10 нафар ўзгалар парваришига муҳтож ёлғиз кекса ва ногиронлиги бўлган фуқароларни 19 хил турдаги озиқ-овқат маҳсулотлари, гигиена ҳамдаантисептик воситалари билан таъминлаш мақсадида 2021 йил биринчи чораги давомида маҳаллий давлат бюджети хисобиданжами 11 млн 882 минг сўм маблағ ажратилди.
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2016 йил 14 июнь куни 2801-сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган “Муҳтож шахсларни протез-ортопедия буюмлари, реабилитация техник воситалари ва кресло-аравачалар билан таъминлаш тартиби тўғрисидаги Низом”га асосан, январь, февраль, март ойлариданавбат асосида жами 12 нафар муҳтож фуқароларнинг 4 нафари катталар учун ногиронлик аравачаси, 3 нафар пенсионер ва ногиронлиги бўлган фуқаролар эшитиш мосламаси, 4 нафарпенсионер ва ногиронлиги бўлган фуқаролар қўлтиқ таёқ билан, 1 нафар ёшга доир пенсионер хасса билан таъминланди.
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2015 йил 25 мартдаги 2356-1-сон билан рўйхатдан ўтказилган “Ногиронлар ва кексаларни бепул санатория-курорт йўлланмалари билан таъминлаш тартиби тўғрисида”ги йўриқномага асосан 9 нафар ногиронлиги бўлган фуқаролар ҳамда ёшга доир пенсионерлар Соғлиқни сақлаш вазирлиги тизимидаги сиҳатгоҳларда соғломлаштириш мақсадида санатория-курорт йўлланмалари билан таъминланди.
Учқудуқ туман Тиббий-ижтимоий
хизматлар шўъбаси мудири У.Буранов
Учқудуқ туманида Ўзбекистон Республикаси геология соҳаси ходимлари кунига бағишланган байрам тантанаси кўтаринки руҳда бўлиб ўтди.
Тадбир “Қизилқумгеология” акциядорлик жамиятига қарашли Кокпатас дала геология қидирув экспедициясида турли спорт мусобақалари, фахрий геологлар билан учрашувлар ҳамда турли маданий тадбирлар ташкиллаштириш билан бошланди.
Байрамнинг асосий тадбирлари туман марказидаги “GOLDEN CITY” базмгоҳида бўлиб ўтди. Унда “Қизилқумгеология” акциядорлик жамияти ва Кокпатас дала геология қидирув экспедицияси ходимлари, геология соҳаси фахрийлари ҳамда туман жамоатчилик вакиллари иштирок этди.
Дастлаб, “Қизилқумгеология” акциядорлик жамияти директори Шокириддин Искандаров геология соҳасида меҳнат қилаётган ходимларни ҳамда тадбир меҳмонларини байрам билан табриклади.
Дарҳақиқат, давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёевнинг геология соҳасини тиклаш ва ривожлантиришга оид қабул қилган қатор ҳужжатлари ушбу йўналишдаги саъй-ҳаракатларни кенгайтиришда дастуриламал бўлмоқда. Юртимиз ҳудудида фойдали қазилмаларни излаб топиш ва уларни ўрганиш жуда катта масъулиятни талаб этади. Сабаби, геология соҳаси ходимлари ўз уйларидан узоқда, тоғ-у тошларда, чўлларда, изланишлар олиб борадилар. Ушбу соҳага бутун куч-ғайратини, ақл-заковатини сарф қилаётган, умрини бахшида этаётган геологлар билан қанчалик фахрлансак арзийди.
Ўзбекистонда янги геология тизими яратилмоқда, дейиш мумкин. Уни ривожлантиришдан мақсад — табиий ресурсларни халқимиз манфаатига йўналтириш, иш жойлари ташкил этиб, халқ фаровонлигига ҳисса қўшиш энг муҳим вазифаларимиздан.
Шунингдек, тадбирда Кокпатас дала геология қидирув экспедицияси раҳбари Ҳаким Абдурасулов соҳа ходимларини байрам билан муборакбод этди.
- Қизилқум маъданларга бой замин, - деди ўз табригида Ҳ.Абдурасулов. - Бугун Ўзбекистон олтин қазиб олиш борасида дунёда етакчилик қилмоқда. Олтин конлари ва ундан олинган қимматбаҳо маъданларни қайта ишлайдиган заводлар фаолиятини мунтазам таъминлаб бориш бизнинг фаолиятимизга бевосита боғлиқ. Иқтисодиётнинг муҳим бўғини — саноатни ривожлантириш учун фойдали қазилма захираларини аниқлаш, янги конларни ўзлаштириш биз геология соҳаси ходимларининг устувор вазифаси саналади. Сизларга сиҳат-саломатлик, хонадонларингизга фаровонлик, тўкин-сочинлик, файзу барака тилайман.
Шу куни Кокпатас дала геология қидирув экспедициясида меҳнат қилаётган бир гуруҳ ходимларга, соҳаси ривожига муносиб ҳисса қўшган меҳнат фахрийларига ҳурмат кўрсатиб “Қизилқумгеология” акциядорлик жамияти раҳбариятининг фахрий ёрлиқлари ва қимматбаҳо совғалари топширилди.
-Аввало, бугунги байрамга таклиф этганингиз учун раҳмат, - дейди меҳнат фахрийси Венира Хасанова. - Геология соҳасида “қайта ҳаёт” бошланди. Қабул қилинган қатор ҳужжатлар самарасида бир замонлар ўз холига ташлаб қўйилган соҳа бугун моддий-техник жиҳатдан анча бойиди. Буни экспедицияга замонавий бурғулаш ва лаборатория ускуналари олиб келинганлигида, биноларнинг тўлиқ таъмирдан чиқарилганлигида кўриш мумкин.
Тадбирда тумандаги “Учқудуқ” ва “Қизилқум” маданият уйи қошида фаолият кўрсатаётган санъат усталарининг концерт дастури намойиш этилди.
“Қизилқумгеология” акциядорлик жамияти матбуот хизмати.
Ўзбекистон Республикасининг 2010 йил 29 сентябрдаги “Вояга етмаганлар ўртасида назоратсизлик ва ҳуқуқбузарликларнинг профилактикаси тўғрисида”ги Қонуни ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 14 мартдаги “Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жиноятчиликка қарши курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-2833-сонли ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2008 йил 17 октябрдаги 230-сонли “Меҳрибонлик уйи тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш тўғрисида”ги қарорлари юзасидан, жорий йилнинг 27 март куни Учқудуқ туман ҳокимлиги Вояга етмаганлар ишлари бўйича Идоралараро комиссия масъул котиби Г.Исломова, туман халқ таълими бўлими маънавий-ахлоқий тарбия ва болаларни ижтимоий ҳимоя қилиш методисти З.Рахимова ҳамда 3-сонли умумий ўрта таълим мактаби директори О.Ҳасанов, ушбу мактабнинг директор ўринбосари Ҳ.Умирова, мактабнинг ёшлар етакчиси С.Қодировалар билан биргаликда, Учқудуқ туманидаги вояга етмаганлардан, “Томди туман болалар шаҳарчаси”да тарбияланаётган тарбияланувчилар ҳолидан хабар олинди. Ушбу тарбияланувчиларга кийим-кечак, озиқ-овқат маҳсулотлари ҳамда бир қанча совғалар улашилди. Тарбияланувчиларнинг ҳар бирлари билан алоҳида суҳбатлашилди, уларнинг яшаш шароитлари, тарбияси, дарсларга мунтазам қатнашиб боришлари, ўқишлари, қизиқишлари, келгусидаги режалари ҳамда муаммолари билан ўртоқлашилди.
Шунингдек ушбу тарбияланувчилар билан давра суҳбати бўлиб ўтди. Давра суҳбатида вояга етмаганларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилинишини таъминлаш, улар ўртасида ватанпарварликни тарғиб қилиш, назоратсизлик ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, уларни гиёхвандлик, ахлоқсизлик ва бошқа зарарли иллатлардан ҳимоя қилиш, вояга етмаганлар томонидан содир этилаётган жиноятлар, улар билан боғлиқ, яъни, диний экстремизм, гиёҳвандлик жиноятларига қарши курашиш, йўл транспорт, ёнғин ҳодисалари ҳамда спиртли ичимликлар, тамаки маҳсулотлари истеъмоли билан боғлиқ салбий иллатлар, яшаш жойидан узоқ муддатга чиқиб кетишнинг салбий ҳолатлари, миссионерлик, прозелитизм, ақидапарастлик ва бошқа турли ҳалокатли таҳдидлар билан боғлиқ жиноятлар тўғрисида таъкидлаб ўтилди..
Шунингдек, азал-азалдан халқимиз учун муқаддас бўлмиш оилани ҳаётимиз таянчи ва суянчи, жамиятимизнинг ҳал қилувчи асосий бўғини деб қабул қилишимиз замирида, ҳеч шубҳасиз жуда катта маъно моҳият мужассамлиги, чунки оила соғлом экан жамият мустаҳкам, жамият мустаҳкам экан мамлакат барқарор, биз маънавий ҳаётимизни юксалтиришда, жамиятимизда эзгу инсоний фазилатларни кенг қарор топтиришда, тобора кучайиб бораётган, бизнинг миллий урф-одатларимизга мутлақо зид бўлган ҳар қандай зарарли таъсирлар, бузғунчи ғояларга қарши туришда азалий қадриятларимизни асраб-авайлашда оилани мустаҳкам таянч деб билишимиз, бу борада жисмоний ҳам маънавий жиҳатдан етук, ўз мустақил фикрига эга, оқ-қорани ажратишга, тараққий топган давлатлардаги тенгдошлари билан беллашишга қодир бўлган баркамол авлодни тарбиялаш уларни соғлиғини асраш ҳаётга йўналишида оиланинг ўрнини ҳеч нарса билан баҳолаб бўлмаслиги тарбияланувчиларга тушунтириб ўтилди.
Қонун устувор бўлган юртимизда, конституциямизга ва қонунларга ҳурмат уларга амал қилишга, мажбурият ва бурчларни бажаришга, атрофдаги воқеа ҳодисаларга бефарқ бўлмасликка, уйимизни, маҳалламизни, таълим муассасамиз осойишталигини авайлаб сақлаш ҳамда шундай фаровон турмушимизга шукроналик келтиришимиз зарур эканлиги айтиб ўтилди. Суҳбат давомида ёшларни қизиқтирган саволларга жавоб ва тавсиялар берилди. Барча тарбияланувчилар ушбу ташрифдан хурсанд бўлиб ўз миннатдорчиликларини билдириб қолишди.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "Maktabgacha ta’lim sifati – ertangi kunimizni hal qiladigan masala. Maktabgacha ta’lim sohasini rivojlantirish faqatgina yangi tashkil etilgan vazirlikning vazifasi emas, barchamizning eng muhim vazifamiz bo‘lishi kerak”, degan so‘zlarini dasturga aylantirgan uchquduqliklar qo‘shaloq eng ulug‘, eng aziz bayram – istiqlol arafasida yana bir ishga qo‘l urishdi.
Darhaqiqat, "Maktabgacha ta’lim tizimini boshqarishni takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident qarori bu borada amalga oshirilayotgan ishlarni yangi bosqichga ko‘taradi.
Maktabgacha ta’lim tizimini takomillashtirish borasida tumanimizda ham keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Kuni-kecha Prezident tashrifi doirasida "Yo‘lchilar” ovulida 160 o‘ringa mo‘ljallangan"Kelajak yulduzlari” nomli 11-MTT qurib foydalanishga topshirilgan bo‘lsa, oradan hech qancha vaqt o‘tmay tuman markazida "Porloq yulduzchalar” muassasasi bolajonlar ixtiyoriga berildi.
Davlat xususiy sheriklik asosida tashkil etilgan mazkur muassasaga tadbirkor Munavvar Qoraboeva asos soldi. U Toshkent Davlat pedagogika institutining maktabgacha ta’lim yo‘nalishini tamomlagan oliy ma’lumotli mutaxassis.
Bolajonlar uchun haqiqiy orzular maskaniga aylangan muassasa bunyodkorligiga 2 mlrd. so‘mlik kredit hamda tadbirkorning 1 mlrd. so‘m miqdoridagi o‘z mablag‘i yo‘naltirildi.
150 o‘rinli muassasaning mashg‘ulot xonalari bolalar tarbiyasi uchun zarur, bejirim va qiziqarli inventarlarga boy. Oshxona va sport zali zaruriy jihozlar bilan ta’minlangan.
Ichkarida zina, keng va yorug‘ koridorlar hamda xonalarga ishlangan rus va o‘zbek xalq ertaklari qahramonlarini suratlari, tafakkurga undovchi rasmlar bolalarni rang bilish, sanashga o‘rgatadi.
muassasada ta’lim-tarbiya o‘zbek va rus tillarida olib boriladi. Bundan tashqari, tarbiyalanuvchilarga ingliz, koreys tili ham o‘rgatiladi. O‘nga yaqin sport sektsiyalari faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.
E’tiborlisi, sutkada 24 soat ishlaydigan muassasada shanba va yakshanba kunlari navbatchi guruhlar tashkil etiladi.
-Ikki nafar farzandim bor. Kechki smenaga ishga ketayotganimda besh yoshli va uch yoshli farzandlarimga qarovchi bo‘lmaganligi sababli qo‘shnilarimga qoldirib ketishga majbur bo‘lardim, - deydi Nargiza Ro‘zieva. – Albatta muassasa men kabi onalarga ajoyib bayram sovg‘asi bo‘ldi.
Tumanimizda maktabgacha ta’lim tizimini rivojlantirish, xususan, yangilarini tashkil etish orqali bolalarning bog‘chaga qamrovini kengaytirish, ta’lim-tarbiya sifatini yaxshilashga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Ma’lumotlarga ko‘ra, ayni paytda tumanda 19 ta maktabgacha ta’lim muassasasi faoliyat yuritmoqda. Ularda bog‘cha yoshidagi bolalarning 74 foizi qamrab olingan.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 2019 yilda oliy ta’lim muassasalarida to‘lov-kontrakt asosida o‘qitish qiymatining o‘rnatilishiga oid sharh bilan chiqdi.
Qayd etilishicha, talabalarga to‘lovlarni amalga oshirishda qulaylik yaratish, aholining keng qatlami uchun oliy ta’limning hammabopligini ta’minlash maqsadida 2019/2020 o‘quv yilidan boshlab, to‘lov-kontrakt qiymati miqdorlari ikki xil ko‘rinishda – "stipendiyali” va "stipendiyasiz” etib belgilandi.
Stipendiyasiz qiymat miqdorlari, har oylik talabaga to‘lanishi belgilanayotgan 400 000 so‘m, bir yilda jami 4 800 000 so‘mni chegirib tashlash hisobiga shakllantiriladi.
Misol uchun, bakalavriatning Gumanitar fanlar, Pedagogika, Texnika, Qishloq va suv xo‘jaligi ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha to‘lov-kontrakt asosida tahsil oladigan talabalar (jami talabalarning qariyb 80 foizi) 2019/2020 o‘quv yilidan boshlab, quyidagi tartibda to‘lovlarni amalga oshirishi mumkin:
Stipendiya bilan – 10 792 960 so‘m (Mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 17 barobarida);
Stipendiyasiz – 5 992 960 so‘m (10 792 960 so‘m - 4 800 000 so‘m).
Bundan tashqari, aholiga to‘lovlarni amalga oshirishda engillik yaratish maqsadida kontrakt summalarini oyma-oy bo‘lib to‘lash imkoniyati beriladi hamda oliy ta’lim muassasalari rektorlari to‘lov muddatlarini uzaytirish vakolatiga ega bo‘ladi.
Yangi o‘quv yilida to‘lov-kontrakt qiymati miqdorini 18 foizga oshirilishida (indeksatsiya qilishda) asosiy omil sifatida, oliy ta’lim muassasalari xodimlarining ish haqi miqdorlari (o‘tgan o‘quv yilida 3 marotaba), kommunal xizmatlar tariflar va boshqa saqlash xarajatlari oshgani holda, oliy ta’lim muassasalari xarajatlarini daromadlariga nisbatan 74 foizga o‘sganligi inobatga olingan.
Shu bilan birga, yoshlarni oliy ta’lim bilan qamrov ko‘rsatkichi 2017/2018 o‘quv yilidagi 9 foizdan joriy o‘quv yilida 20 foizga ortganligi yoki talabalar kontingentining 126 ming nafarga ko‘payganligi oliy ta’lim muassasalarida o‘qituvchilar va o‘quv binolari quvvatlarini yaratish bo‘yicha qo‘shimcha ehtiyojga olib keladi, bu esa o‘z navbatida qo‘shimcha xarajatlarni talab etadi.
Yuqoridagilarni inobatga olgan holda, 2019/2020 o‘quv yilidan to‘lov-kontrakt miqdorlarining o‘rtacha 18 foizga oshirilishi - bir talabani bir yillik o‘qitish xarajatlarini qisman, ya’ni o‘rtacha 68 foizi qoplamoqda xolos (bunda - xarajatlarni qoplanishi o‘tgan yilgi darajada saqlab qolinmoqda), deyiladi vazirlik sharhida.
