“Қишлоқ хўжалиги ва Дехқон хўжалиги ерларини ижарага бериш бўйича аукционлар ўтказиш тартибига ўзгартиришлар: янги қоидалар ва фермерларни рағбатлантириш”
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025-йил 28-мартдаги ПҚ-131-сон қарори билан қишлоқ хўжалиги ерларини ижарага бериш ва аукцион савдоларни ўтказиш тартибига муҳим ўзгартиришлар киритилди. Ўзгартиришлар ердан фойдаланиш самарадорлигини ошириш, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини рағбатлантириш ва фермерлар учун шароитларни яхшилашга қаратилган. Қуйида киритилган ўзгаришларнинг тафсилотлари келтирилган:
1. Лотларни эълонда туриш вақтини аукцион ўтказиш муддатларини қисқартириш
хабарномани эълон қилиш муддати биринчи марта савдога чиқарилган лотлар учун 15 кундан 5 кунга, такрорий аукционлар учун эса 5 кундан 1 кунга қисқартирилди. Бу аукцион жараёнини тезлаштиради, бу эса ерни тезроқ ижарага олиш имконини беради.
бошланғич баҳосини пасайтириш : агар такрорий ауксион савдосида қатнашиш учун фақат битта иштирокчи ариза топширса, унга ер участкасини ушбу аукцион савдосида эълон қилинган нархда сотиб олиш таклиф этилади. Ҳар бир такрорий аукцион савдосида лот нархи бошланғич баҳонинг 20 фоизигача босқичма-босқич 10 фоиздан пасайтирилади.
2. Тўловларни бўлиб-бўлиб тўлашни бекор қилиш:
2025 йил 1 апрелдан бошлаб барча ҳудудларда қишлоқ хўжалигига мўлжалланган барча турдаги ерларни ижарага бериш ҳуқуқини бўлиб-бўлиб тўлаш ва тўлов тўлиқ тўланганда чегирма бериш тартиби бекор қилинди. Энди ижарачилар 15 иш куни ичида тўлиқ ижара ҳақини тўлашлари шарт. Ушбу ўзгариш янада самарали пул оқимини таъминлаш ва ижарага олувчиларнинг қарздорлигини камайтиришга қаратилган.
3. Аукционга қўйиладиган ер майдонни кўпайтириш:
2025-2026-йилларда Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятлар ҳудулари доирасида қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерларнинг аукционга қўйишда умумий майдонининг 10-20 фоизини чорва учун озуқа экинларини экиш шарти билан савдога чиқарилиши белгиланди. Бу майдонлар чорвачилик учун ем-хашак экинларини экиш учун мўлжалланган бўлиб, чорвачиликни ривожлантиришга хизмат қилади.
4. Ерни қайта ижарага бериш:
Ер ижараси бўйича тўловлар бўйича қарздор бўлган ижарачиларга ер участкасига бўлган ҳуқуқларини бошқа шахсга қайта ижарага бериш имконияти берилади:
туман ҳокими, ижарачи ва янги ижарачини ўз ичига олган уч томонлама шартнома тузиш орқали қайта ижарга бериши мумкин .
2022 йил 1 январдан 2023 йил 15 апрелга қадар ўтказилган очиқ электрон танловларда ғолиб бўлган “Темир дафтар”, “Аёллар дафтарлари”, “Ёшлар дафтарлари”га киритилган фуқаролар ва меҳнат мигрантлари учун қўшимча тўловлар миқдори ушбу ер участкаси норматив қийматининг бир баробарига шунингдек, бошқа шахслар учун норматив қийматининг тўрт баробарига қўшимча тўловларни амалга ошириш шартлар белгиланди.
5. Фермер хўжаликлари учун имтиёзлар:
2025-йилда юқори ҳосил (гектарига 50 центнердан ортиқ пахта ва 80 центнердан ортиқ ғалла) кўрсатган фермерларга ижарага олинган ер майдонининг 25 фоизидан бошқа экинлар, яъни картошка, сабзавот, полиз ва чорвачилик учун ем-хашак экинларини экиш учун фойдаланиши кафолатланган. Бу фермерларybyu Ўзбекистон Фермерлар кенгашига аъзолик бадаллари ва ер солиғи бўйича пасайтирилган коэффициентлар ҳам олиш ҳуқуқига эга .
6. Инвестиция фаолиятини рағбатлантириш:
Қарорда қишлоқ хўжалиги кооперативларига аъзо бўлган фермер хўжаликларига 50 фоизидан ошмаган қисмига пахта етиштириш учун имтиёзли кредитлар ажратиш ҳам назарда тутилган. Кредитлар 50 фоизлик мол-мулк гаров эвазига(хусусан, ерга ижара ҳуқуқи гаров) эвазига берилиши мумкин ва ушбу кредит пахта хомашёсининг эълон қилинган бошланғич нархидан келиб чиқиб ажратилади.
Хулоса
Ауксион савдоларини ўтказиш тартибига киритилган ўзгартиришлар қишлоқ хўжалиги ерларини ижарага бериш жараёнини такомиллаштириш, ем-хашак экинлари экиш учун ерлардан фойдаланишни рағбатлантириш ва чорвачиликни ривожлантиришга қаратилган. Мазкур ўзгаришлар ер майдонларининг янада адолатли тақсимланишини таъминлаш, қишлоқ хўжалигининг инвестицион жозибадорлигини ошириш ва фермерларнинг меҳнат шароитларини яхшилаш, шу билан бирга, мамлакатимизда аграр секторнинг барқарор ривожланишига кўмаклашади.
“Электрон онлайн аукционларни ташкил этиш”
АЖ Навоий вилояти вакили бош мутахассис М.Журумбаев